1. Pwata sia silei pwe Jiowa a mochen arap ngenikich?

 JIOWA a etiwakich ach sipwe arap ngeni. (Jas. 4:8) A mochen pwe I epwe ach Kot, Semach, me Chiechiach. A pélúweni ach kewe iótek me álisikich atun sia nóm lón weires. A pwal áeá an we mwicheich le asukulakich me túmúnúkich. Nge, met sipwe féri pwe sipwe arap ngeni Jiowa?

2. Ifa usun sia tongeni arap ngeni Jiowa?

² Sia tongeni arap ngeni Jiowa ren ach ikkiótek ngeni me ákkálleani an we Kapas me ekilonei minne sia álleani. Atun sia féri ena, sipwe fókkun tongei me kilisou ngeni. Ekkena mettóch repwe amwékútúkich le álleasochisi me mwareiti pokiten ina met a fich ngeni. (Pwär. 4:11) Lapólóón ach silei Jiowa, epwe pwal ina lapólóón ach lúkúlúk wóón i me ewe mwicheich a awora pwe epwe álisikich.

3. Ifa usun ewe Tefil a sótun áimukicheló seni Jiowa? Met epwe álisikich pwe sisap fókkun likitaló ach we Kot me an we mwicheich? (Kölfel 31:13, 14)

³ Iwe nge, ewe Tefil a sótun áimukicheló seni Jiowa, ákkáeúin atun sia nóm lón weires. Ifa usun a féri ena? Ekis me ekis a kan sótun apwangapwangaaló ach lúkúlúk wóón Jiowa me an we mwicheich. Nge sia tongeni ú ngeni an kana ssár. Atun a péchékkúl ach lúkú me a núkúchar ach lúkúlúk wóón Jiowa, iwe sisap tongeni likitaló ach na Kot me an we mwicheich.​—Álleani Kölfel 31:13, 14.

4. Met sipwele káé lón ei lesen?

⁴ Lón ei lesen, sipwe káé úlúngát sóssót eli a tongeni fis seni chón lúkún ewe mwichefel. Eú me eú ekkena mettóch ra  tongeni apwangapwangaaló ach lúkúlúk wóón Jiowa me an we mwicheich. Ifa usun ra tongeni áimukicheló seni Jiowa? Me met sia tongeni féri pwe sipwe ú ngeni Satan?

5. Ifa usun ach kewe weires ra tongeni apwangapwangaaló ach lúkúlúk wóón Jiowa me an we mwicheich?

⁵ Fán ekkóch sia kúna weires, áwewe chék ren án chón ach famili ú ngenikich are ren ach katowu seni ach angang. Ifa usun ekkena esin osukosuk ra tongeni apwangapwangaaló ach lúkúlúk wóón án Jiowa we mwicheich me áimukicheló seni i? Atun sia likiitú fán ach kewe weires ren fansoun langattam, eli sipwe meefi ápilúkúngaw me letipechou. Satan a áeá ekkena fansoun le etipemwaramwarakich pwe Jiowa ese tongekich. I a mochen ach sipwe ekieki pwe Jiowa are an we mwicheich, iir ra efisi ach kewe riáfféú. Ina met a pwal fis ngeni ekkóch ekkewe chón Israel me lón Isip. Me mwan, ra lúkú pwe Jiowa a seikaatá Moses me Aaron ar repwe angasereló seni ar slave lón Isip. (Eks. 4:29-31) Nge mwirin, atun Farao a áweiresi manawer, ra tipi ngeni Moses me Aaron ar kewe osukosuk me ra ereniir: “Oua apwongauakem fän mesen Farao me nöün chon angang, oua pwal föri met repwe niikem ren.” (Eks. 5:19-21) Ra tipimwáál ngeni néún Jiowa kana chón angang mi tuppwél. A ifa me eletipechoun! Ika ka fen likiitú ren fansoun langattam fán óm kewe weires, ifa usun ka tongeni apéchékkúlaló óm lúkúlúk wóón Jiowa me an we mwicheich?

6. Met sia káé seni ewe soufós Apakuk ren ifa usun sipwe likiitú fán ach kewe weires? (Apakuk 3:17-19)

⁶ Iinaawu masouen letipom ngeni Jiowa lón iótek me kútta an álillis. Ewe soufós Apakuk a kúna chómmóng weires. Lón eú atun, a tipemwaramwar ika Jiowa a chúen tongei. Ina popun a iinaawu meefian ngeni Jiowa lón iótek. A apasa: “Ai Samol mi Lapalap, ifa ükükün fansoun ai üpwe siö ngonuk pwe kopwe awora om alilis, nge kopwap aüselinga? . . . Pwota ka tongeni nenengeni ei sokun föför mi ngau?” (Ap. 1:2, 3) Jiowa a pélúweni án néún na chón angang mi tuppwél iótek seni letipan. (Ap. 2:2, 3) Apakuk a pwapwasefál mwirin an ekilonei ifa usun Jiowa a seláni néún kewe aramas. A lúkúlúk pwe Jiowa a tongei me epwe álisi le likiitú fán ese lifilifil weires epwe kúna. (Álleani Apakuk 3:17-19.) Met sia káé seni? Lupwen ka kúna weires, kopwe iótek ngeni Jiowa me ereni meefiom. Mwirin, kútta an álillis. Lupwen ka féri ena, ka tongeni lúkúlúk pwe Jiowa epwe fangoto ewe péchékkúl mi lamot ngonuk pwe kopwe likiitú. Me atun ka kúna álillis seni i, óm lúkú epwe péchékkúleló.

7. Ifa usun aramasen Shirley kewe ra sótun etipetipa, me met a álisi pwe an lúkú Jiowa esap apwangapwangoló?

⁷ Sópweló le féfféri ekkewe mettóch mi álisuk óm kopwe chék akkarap ngeni Jiowa. Ina met a álisi emén Chón Kraist fefin lón Papua New Guinea itan Shirley atun a kúna weires. b Án Shirley we famili iir mi wéúngaw, me fán ekkóch a weires ar repwe kúnékún ener. Emén aramasan a sótun apwangapwangaaló an lúkúlúk wóón Jiowa. A ereni: “Ka erá pwe án Kot we ngún mi fel a kan álisuk, ifan chék an na álillis? Oua chúen osupwang. Ka chék olusaaló óm fansoun le afalafalfetál.” Shirley a erá: “Ua pwisin eisiniei: ‘Kot a tongekem are ese?’ Iwe, ua mwittir iótek ngeni Jiowa me ereni meinisin met mi aosukosukaei. Use fangetá le  ákkálleani ewe Paipel me néúch kewe puk me minen álillis seni Paipel, me ua sópweló le fiffiti ewe angangen afalafal me ekkewe mwich.” Ló, ló, ló, Shirley a poputá le mirititi pwe Jiowa a kan túmúnú an we famili pún rese echik me ra pwapwa. Shirley a apasa: “Ua meefi pwe Jiowa a pélúweni ai kewe iótek.” (1 Tim. 6:6-8) Ika ka sópweló le féfféri ekkewe mettóch mi álisuk óm kopwe chék akkarap ngeni Jiowa, iwe kopwe pwal usun neminna, kesap mut ngeni weires are tipemwaramwar an epwe áimukoló seni Jiowa.

8. Met a tongeni fis ngeni ekkewe mwán mi wisen emmwenikich lón án Jiowa we mwicheich?

⁸ Ekkewe chón oputakich ra achéúfetálei wóón news, reitio, me Internet pwóróus mi chofona usun ekkewe mwán mi wisen emmwenikich lón án Jiowa we mwicheich. (Kölf. 31:13) Ekkóch ekkewe Chón Kraist mwán ra fen ares me aramas ra tipimwáál ngeniir pwe iir chón atai allúk. Ina met a pwal fis ngeni ekkewe Chón Kraist lón fansoun ekkewe aposel atun aramas ra tipimwáál ngeni aposel Paulus me aresini. Met ra féri?

9. Met ekkóch Chón Kraist ra féri atun aposel Paulus a kalapus?

⁹ Ekkóch Chón Kraist lón fansoun ekkewe aposel ra úkútiw le álisi aposel Paulus atun a kalapus lón Rom. (2 Tim. 1:8, 15) Pwata? Itá ra sáwásini Paulus pokiten án aramas ekieki pwe i emén chón atai allúk? (2 Tim. 2:8, 9) Are ra niwokkus ika repwe pwal kúna riáfféúmwáál? Ese lifilifil met popun ra féri ena, nge kopwe ekieki meefien Paulus. A fen likiitú fán chómmóng weires me a pwal mwo nge atolonga manawan lón feiengaw fán iter. (Föf. 20:18-21; 2 Kor. 1:8) Amwo sisap fókkun usun chókkana rese álisi Paulus atun a lamot ngeni ar álillis! Met a lamot sipwe chemeni atun ekkewe mwán mi wisen emmwenikich ra kúna riáfféúmwáál?

10. Met a lamot sipwe chemeni atun ekkewe mwán mi wisen emmwenikich ra kúna riáfféúmwáál, me pwata?

¹⁰ Chemeni ewe popun sia kúna riáfféúmwáál  me ié a efisi. Oruuen Timoty 3:12 a apasa: “Aramas meinisin mi mochen manaueni eu manauen souläng lon Kraist Jesus repwe tolong lon ninni.” Ina popun, sisap máirú ren án Satan mesááni ekkewe mwán mi wisen emmwenikich. A mochen án ekkena mwán repwe úkútiw le tuppwél ngeni Jiowa me a pwal mochen eniwakich.​—1 Pet. 5:8.

11. Met sia káé seni pwóróusen Onesiforus? (2 Timoty 1:16-18)

¹¹ Sópweló le álisi pwiich kewe me sisap likitiireló. (Álleani 2 Timoty 1:16-18.) Lón fansoun ekkewe aposel, a sókkóló met emén mwán itan Onesiforus a féri atun Paulus a kalapus. Ese sáwásini án Paulus nóm lón fétek. A fen kútta Paulus, nge atun a kúna, a kútta alen an epwe álisi. Án Onesiforus féri ena, a atolonga manawan lón feiengaw. Met sia káé seni? Sisap fókkun mut ngeni ach niwokkusiti aramas an epwe eniwakich are eppetikich seni ach álisi pwiich kewe mi kúna riáfféúmwáál. Sipwe fen peniir me achocho úkúkún ach tufich le álisiir. (SalF. 17:17) A lamot ngeniir ach tong me álillis.

12. Met sia káé seni chienach kewe Chón Kraist lón Russia?

¹² Iei met chienach kewe Chón Kraist lón Russia ra féri pwe repwe álisi pwiir kewe mi nóm lón kalapus. Atun a fis án ekkóch leir kapwúng, chómmóng chienach kewe Chón Kraist ra ló ngeni ewe imwen kapwúng pwe repwe pwári pwe ra álisiiretá. Met sia káé seniir? Atun ekkóch ra pweni ekkewe mwán mi wisen emmwenikich, aresiniir, are eriáfféwúmwááliir, kosap niwokkus. Kopwe iótek fán iter, túmúnú chón ar kewe famili, me kútta pwal ekkóch alen óm kopwe pwári pwe ka álisiiretá.​—Föf. 12:5; 2 Kor. 1:10, 11.

13. Ifa usun ach kúna esiit a tongeni apwangapwangaaló ach lúkúlúk wóón Jiowa me an we mwicheich?

¹³ Aramasach kewe rese fitikich lón ach lúkú, chienach chón angang, are chienach chón sukul neman repwe esiitakich ren ach fiti ewe angangen afalafal are apwénúetá án Kot kewe allúk usun minne mi pwúng me mwáál. (1 Pet. 4:4) Neman repwe apasa: “Use oput en, nge ú oput óm na lamalam pún a kon tichik me ese chúen fichiiti ei fansoun.” Ekkóch eli repwe esiitakich ren féfférúch ngeni ekkewe mi katowu, neman repwe erenikich: “Pwata ka erá pwe en emén aramas mi eáni tong nge a ina usun féfférum?” Ekkena sókkun memmeef ra tongeni efisi ach sipwe tipemwaramwar. Iwe, neman sipwe poputá le ekieki: ‘A kon ssenúk met Jiowa a mochen ai upwe féri? An we mwicheich a kon tichik?’ Ika ka kúna ekkena esin mettóch, met kopwe féri pwe kopwe chék akkarap ngeni Jiowa me an we mwicheich?

14. Met sipwe féri atun aramas ra esiitakich ren ach álleasochisi án Jiowa kewe allúk? (Kölfel 119:50-52)

¹⁴ Tipeppós le ákkálleasochisi án Jiowa kewe allúk. Hiop i emén mi álleasochisi án Jiowa kewe allúk inaamwo ika a kúna esiit. Emén me lein chókkewe mi tipitipin chiechiéch ngeni Hiop a pwal mwo nge ámmeef ngeni pwe Kot ese pwal ekieki ika a féri minne mi pwúng. (Hiop 4:17, 18; 22:3) Nge Hiop ese mochen lúkú ekkena esin kapas chofona. A silei pwe a pwúng án Jiowa kewe allúk usun minne mi pwúng me minne mi mwáál, me a tipeppós le álleasochisiir. Ese mut ngeni emén an epwe atai an tuppwél ngeni Kot. (Hiop 27:5, 6) Met sia káé seni? Kosap mut ngeni esiit an epwe efisi óm kopwe tipemwaramwareiti án Jiowa kewe allúk. Ekieki met ekkewe a fen fis lón pwisin manawom.  Ese mwáál, fán chómmóng ka fen pwisin kúna pwe a échúló manawom atun ka féri met Jiowa a apasa pwe a pwúng. Kopwe tipeppós le penaatá ewe mwicheich mi kan álisatá án Kot kewe allúk. Ika ka féri ena, iwe, kosap fókkun úkútiw le angang ngeni Jiowa ese lifilifil úkúkún án aramas esiitok.​—Álleani Kölfel 119:50-52.

15. Pwata Brizit a kúna esiit?

¹⁵ Iei pwóróusen emén Chón Kraist fefin lón India itan Brizit. A kúna esiit seni chón an we famili pokiten an lúkú. Mwirin chék an papatais lón ewe ier 1997, pwúlúwan we esap emén Chón Pwáraatá Jiowa, a katowu seni an we angang. Ina minne a filatá pwe iir me Brizit me néúr kewe nengngin repwele ló nóm ren inan kewe me seman lón pwal eú sóópw. Nge iei epwele fen lapóló weiresin Brizit. Pokiten ese wor án pwúlúwan na angang, iwe a lamot an epwe angang full-time pwe epwe wisen atufichi ar na famili. Pwal och, ewe mwichefel mi mwaren kkan ngeni leenier we, ina epwe 220 mwail towauan. Nge a pwal elichippúng pwe chón án pwúlúwan na famili ra ú ngeni pokiten an lúkú. A fen lapóló ar áweiresiir, ina popun Brizit me an we famili ra mwékút ngeni pwal eú leeni. Mwirin, a chék weiweitá málóón pwúlúwan we. Ekiseló mwirin, emén me lein néún kewe nengngin a máló ren an úri kanser nge a chék 12 ierin. A pwal lapóló riáfféún Brizit ren án aramasan kewe pwal mwo nge tipi ngeni minne a fis. Ra erá pwe ika ese wiliti emén Chón Pwáraatá Jiowa, saminne epwe fis ngeniir ekkena osukosuk meinisin. Iwe nge, neminna a chúen sópweló le lúkúlúk wóón Jiowa me fitipachei kkótun an we mwicheich.

16. Ifa usun Brizit a kúna feiéch seni an fitipachei Jiowa me an we mwicheich?

¹⁶ Pokiten Brizit a nóm towau seni ewe mwichefel, iwe emén chónemmwen mi wisen sáifetál a pesei an epwe afalafal ikena a nóm ie me féri ekkewe mwich lón imwan we. Me mwan, Brizit a meefi pwe a kon áweires ngeni. Nge a álleasochisi ena emmwen. A afalafala ngeni aramas ewe kapas allim, féri ekkewe mwich lón imwan we, me awora  an fansoun le féri ar famili fel me néún kewe nengngin. Met mwirilóón? Brizit a tongeni poputá le káé ngeni chómmóng aramas, me chómmóng leir ra papatais. Lón ewe 2005, a poputá le fiti regular pioneer. A kúna feiéch seni an lúkúlúk wóón Jiowa me tuppwél ngeni an we mwicheich. Néún kewe nengngin ra angang ngeni Jiowa fán tuppwél, me iei a wor ruu mwichefel lón leenier we! Brizit a lúkúlúk pwe Jiowa a apéchékkúla an epwe likiitú fán an kewe weires me esiitan seni an we famili.

17. Met a lamot sipwe tipeppós le féri?

¹⁷ Satan a mochen ach sipwe lúkú pwe Jiowa epwe likitikicheló atun sia nóm lón weires, me ach álisatá an we mwicheich epwe fen alapaaló weiresin manawach. A mochen ach sipwe niwokkus atun aramas ra pweni ekkewe mwán mi wisen emmwenikich, eriáfféwúmwááliir, are kalapuser. A áeá esiit pwe epwe apwangapwangaaló ach lúkúlúk wóón án Jiowa kewe allúk me an we mwicheich. Iwe nge, sia fókkun silei an kana minen enniw me sise tupuló rer. (2 Kor. 2:11) Kopwe tipeppós le ttii sonuk án Satan kewe kapas chofona me kopwe akkamwéchú óm tuppwél ngeni Jiowa me an we mwicheich. Chemeni pwe Jiowa esap fókkun likitukoló. (Kölf. 28:7) Ina popun, kosap mut ngeni och mettóch an epwe áimukoló seni Jiowa!​—Rom 8:35-39.

18. Met sipwe káé lón en lesen mwirin?

¹⁸ Lón ei lesen, sia pwóróusfengen wóón ekkewe sóssót sia tongeni kúna seni chón lúkún ewe mwichefel. Nge sia pwal tongeni kúna sóssótun ach lúkúlúk wóón Jiowa me an we mwicheich seni me lón ewe mwichefel. Ifa usun sipwe sópwéch lón ach likiitú fán ekkena esin sóssót? Ina met sipwe káé lón en lesen mwirin.