Me mwen ai upwe apwóróusa met a fis mwirin, upwe lóóm apwóróusa ifa usun ua poputá le angang ngeni Jiowa full-time.

Ua uputiw lón ewe 1942 lón Curaçao, eú fénú mi ling lón Caribbean. Semei we, i wesen chón Suriname, nge a mwékút ngeni Curaçao pwe epwe angang. Fite ier mwen ai uputiw, semei na a fen emén Chón Pwáraatá Jiowa, me i emén me lein chókkewe mi akkomw le wiliti Chón Pwáraatá lón Curaçao. a A kan káé ngenikem iteiten wiik, inaamwo ika fán ekkóch ause mochen. Atun a 14 ieri, aua mwékút ngeni Suriname pwe aupwe túmúnú inan we a chinnap.

Ua poputá le chiechi ngeni ekkewe sáráfé lón ám we mwichefel Suriname mi tinikken lón ar angang ngeni Jiowa. Ra chék ekis watte seniei me iir regular pioneer. Atun ra apwóróusa pwóróuseer lón ewe angangen afalafal, ra fókkun mesepwapwa. Sárin ekkewe mwich, aua kan pwóppwóróusfengen usun Paipel, me fán ekkóch, aua kan féri ena ren ám katol ekkewe fúú. Chiechiei kana ra álisiei le mirititi met ua mochen féri, ina ai mochen angang ngeni Jiowa. Ina popun, ua papatais atun a 16 ieri me ua poputá le regular pioneer atun a 18 ieri.

Ua káé chómmóng mettóch atun ua fiti angangen pioneer, me ekkena mettóch ra álisiei lón ai angang ngeni Jiowa full-time. Áwewe chék, ewe áeúin mettóch ua káé, ina aúchean ach sipwe asukula ekkewe ekkóch. Atun ua poputá le pioneer, emén misineri itan Willem van Seijl a chiechiéch ngeniei. b A áiti ngeniei chómmóng mettóch usun angangen ewe mwichefel. Lón ena fansoun, use mirititi pwe a fókkun lamot met a áiti ngeniei. Lón ewe ier mwirin,  ua kewis ai upwe special pioneer, me mwirin ena, ua wisen álisi pwiich kewe lón ekkewe kúmi mi towau mi nóm lón ewe wollap lón Suriname. Ua fókkun aúcheani án ekkewe Chón Kraist mwán asukulaei! Seni ena atun, ua achocho le áppirúúr ren ai asukula ekkewe ekkóch.

Ewe oruuen mettóch ua káé, ina ai upwe ámecheresi nónnómun manawei me ai upwe kókkótéch. Lepoputáán eú me eú maram, ám me chienei we le special pioneer aua akkóta met sókkun mwéngé me pisek aupwe kamé fán iten fitu wiik. Mwirin, emén me leim, epwe sái towau ngeni ewe iolap pwe epwe kamé ám osupwang. Aua túmúnú néúnéún néúm moni iteiten maram, me aua pwal túmúnú an esap itekkái met ekkewe aua kamé pwe epwe naf ngeni úkúkún eú maram. Nge ika a ite senikem och mettóch atun aua nóm lón ewe wollap, a wor ié a tongeni álisikem, are fán chómmóng ese fen wor ié a tongeni álisikem. Ai lúkú, minne ua káé seni lekúkkúni ren ai upwe ámecheresi nónnómun manawei me pwal kókkótéch, a álisiei le nefótófót wóón ai angang ngeni Jiowa lón ánein manawei.

Ewe aúlúngátin mettóch ua káé, ina aúchean ai upwe asukula aramas lón pwúkún ar fós. Seni lekúkkúni, ua eáni fósun Merika, Dutch, Papiamento, me Sranantongo (mi pwal iteni Sranan), nge Sranantongo ina ewe fós aramas lón Suriname ra eáni. Atun aua afalafal ngeni aramas lón ewe wollap, ua kúna pwe ra etiwaéchú ewe pwóróus allim atun aua afalafal ngeniir lón pwúkún ar fós. A ekis weires ai upwe apasa ekkóch ar fós, áwewe chék ren fósun Saramacca, pokiten ra kan ngiitá me ngiitiw lón ar fós. Iwe nge, inaamwo ika ua angang weires, nge ua fókkun pwapwa. Lón ekkewe fite ier ra ló, ua asukula chómmóng aramas ewe enlet pokiten ua sile ar fós.

Nge ewer, a wor atun ua sáw ren met a fis. Áwewe chék, lón eú atun, itá ua mochen eisini emén chón káé lón fósun Saramacca ika ifa usun pokiten ua silei pwe a metek lukan, nge ua eisini ika a pwopwo! A sáw ren ai na kapas eis. Inaamwo ika ua kan mwáálliló usun chék lón ena atun, nge fán chómmóng ua chék achocho le fós ngeni aramas lón pwúkún ar fós.

Lón ewe 1970, a kewis ngeniei ai upwe emén chónemmwen mi wisen sáifetál. Lón ena ier, ua fichi ngeni pwiich kewe mi nóm lón ewe wollap ewe prokram itelapan “Visiting the World Headquarters of Jehovah’s Witnesses.” Ren ám aupwe chuuri pwiich kana, fitemén Chón Kraist mwán ra fitiei me aua ssá wóón efóch mwoota lón ekkewe chénúpupu lón ewe wollap. Aua uwei wóón wáám we, eú generator, eú kúkkún kalonun gas, fitu lamp, me ekkóch pisekin fich video. Atun aua tikeri eú leeni, aua uwei meinisin ekkena pisek ngeni ikewe aupwe fichi ie ewe prokram. Met ua chemeni lap seni meinisin seni ekkena atun, ina úkúkún án ekkewe aramas lón ekkena leeni aúcheani ekkewe prokram. Ua fókkun pwapwa le álisi aramas le káé usun Jiowa me an we mwicheich wóón fénúfan. Ai kúna án aramas ririéch ngeni Jiowa, a fókkun aúchea seni ewe angang mi weires ua féri.

Inaamwo ika ua kúna pwe ai lipich a ámecheresi ai angang ngeni Jiowa, nge ua chúen mochen pwúpwúlú. Ina popun, ua iótek ai upwe kúnékún pwúlúwei epwe mochen fitiei lón ai angang ngeni Jiowa full-time lón ewe wollap. Mwirin eú ier, ua poputá le chiechi ngeni Ethel, emén special pioneer mi tipemecheres le angang weires fán iten Jiowa, inaamwo ika ese mecheres. Seni me lekúkkúnún Ethel, a fókkun aúcheani pwóróusen aposel Paulus me mochen áppirú an achocho úkúkún an tufich lón ewe angangen afalafal. Aua pwúpwúlú lón ewe September 1971 me aua poputá le chuuri ekkewe mwichefel.

Ethel a mámmááritá lón eú famili rese wéúéch, ina popun a mwittir eérenaaló ám angangen sáifetál lón ewe wollap. Áwewe chék, atun aua ammólnatá le chuuri ekkóch mwichefel lón ewe wollap, ause uwou chómmóng mettóch. Aua sóópw me tútú lón ewe chénúpupu. Aua pwal eérenaaló le mwéngé met chék chókkewe aua nóm rer ra ammólnatá fán item, áwewe chék ren ekkewe watteen kúúwen iter iguana, ekkewe iik iter piranha, are met chék ra liapeni me lein ewe wollap are me lón ekkewe chénúpupu. Ika ese wor sepiem, aua chék mwéngé lón chéén uuch. Ika ese wor ám fóók, aua mwéngé wóón péúm. Ám me Ethel aua meefi pwe atun aua angangfengen lón ám angang ngeni Jiowa me pennúkúóló manawem fán itan, ina met a eririéchúfengenikem usun úlúfóch sáál mi ririfengen. (SalAf. 4:12) Ause fókkun mochen ekkesiwili ám na fansounfengen lón ekkena atun ngeni pwal och mettóch!

Eú rán, atun aua liwin seni ám chuuri pwiich kewe lón ewe wollap, a fis ngenikem met ua apwóróusa me lepoputáán. Atun aua ssá ikewe mi lóóló ie, mwittir chék ewe mwoota a kokotiw, nge a pias sefál. Kilisou chék pwe ám mi áeá life jacket me ause turuwu seni ewe mwoota. Nge a  lélélóng konik lón wáám we. Aua ninaaló enem kewe lón sepiem kewe pwe aupwe áeá le numei wáám we.

Pokiten ese chúen wor enem, iwe aua attaw enem lón ewe chénúpupu. Nge ause fókkun liap. Iwe aua iótek ngeni Jiowa pwe epwe awora ngenikem enem lón ena rán. Wesin ám iótek, emén chienem kewe a oturawu an we ó, iwe a liapeni emén watteen iik me a naf ám aupwe ánifengeni me nimmén lón ena pwinin, me menemenéch me mwirin.

Mwirin ám fiti ewe angangen sáifetál ren úkúkún nimu ier, a torikem me Ethel eú feiéch ause tepereni, aua wiliti sam me in. Ua fókkun pwapwa atun ua rong ena pwóróus inaamwo ika use silei met epwe fis mwirin. Ám me Ethel aua chúen fókkun mochen sópweló le fiti ewe angangen afalafal full-time ika mi tufich. Lón ewe 1976 Ethel a néúni emén át itan Ethniël. Mwirin ruu esopw ier, Ethel a pwal néúni emén át itan, Giovanni.

Pokiten a mmen watte osupwangen álillis lón Suriname lón ena atun, iwe ewe keangen ofesilap a mut ngeniei ai upwe sópweló lón ewe angangen sáifetál inaamwo ika ua túmúnú nei kewe. Lekúkkúnún néúm kewe, ua álillis lón túmúnún ekkewe circuit ese kon chómmóng mwichefel ie. Ena mettóch a atufichiei ai upwe áeá fitu wiik le chuuri ekkewe mwichefel, me áeá ekkewe lusun rán lón ena maram le pioneer lón ewe mwichefel. Ethel me néúm kewe át ra fitiei atun ua ló chuuri ekkewe mwichefel mi kkan ngeni imwem we. Iwe nge, atun ua ló chuuri ekkewe mwichefel me fiti ekkewe mwichelap lón ewe wollap, rese pwal fitiei.

A lamot ai upwe akkótaéchú met upwe féri pwe upwe tongeni apwénúetá wisei kewe. Ua nochchei an epwe chék fiffis ám famili fel iteiten wiik. Atun ua ló chuuri ekkewe mwichefel lón ewe wollap, Ethel a wisen féri ám famili fel ngeni néúm kewe át. Nge fansoun meinisin, aua kan túmúnú ám aupwe chék nómfengen. Ám me Ethel aua kan kukkunoufengen me néúm kewe át, áwewe chék ren ám urumwot are ló ekis. Fán chómmóng, ua kan nelóttam pwe upwe tongeni áwesi ai kewe kinikin lón mwich. Me Ethel, i emén fefin mi lipwákéch, mi usun ewe fefin mi pwúpwúlú mi mak lón Än Salomon Fos 31:15. A kan nelókkái pwe epwe ammólnatá enem pwe aupwe álleani ewe lesenin rán mwen néúm kewe repweló sukul. Ua fókkun kilisou  ren án pwúlúwei na pennúkúóló pwisin mochenin me ákkálisiei le apwénúetá wisei me ren Jiowa!

Ám me Ethel aua achocho le álisi néúm kewe le tongei Jiowa me aúcheani ewe angangen afalafal. Aua mochen án néúm kewe repwe filatá le angang ngeni Jiowa full-time, esap pokiten aua mochen ar repwe féri ena, nge pokiten ina filier. Fán chómmóng, aua ereniir usun ewe pwapwa repwe kúna seni ar angang ngeni Jiowa full-time. Ause aopa seniir ekkewe weires ra tongeni kúna, nge aua alapa ám fós ngeniir usun án Jiowa álisikem me efeiéchú ám we famili. Aua pwal achocho le álisi néúm kewe le chiechi ngeni pwiich kewe mi akkomwa ar angang ngeni Jiowa lón manawer.

Jiowa a awora meinisin minne aua osupwang ren lón ám we famili. Ewer, fansoun meinisin ua achocho úkúkún ai tufich le álisi chón ai we famili. Manawei atun ua special pioneer lón ewe wollap lón ai lipich, a álisiei ai upwe akkótaéchú met aua osupwangan lón pekin aion. Inaamwo ika aua achocho úkúkún ám tufich, nge fán ekkóch a wor atun ese naf met a lamot ngenikem. Lón ekkena atun, ua lúkú pwe Jiowa a álisikem. Áwewe chék, lesópwólóón ewe 1980 me lepoputáán ewe 1990, a fis osukosuk lón Suriname. Lón ekkena ier, a weires ngenikem ám aupwe kamé ekkewe mettóch mi lamot. Nge, Jiowa a awora osupwangem.—Mat. 6:32.

Lón ánein manawem, Jiowa a kan túmúnúkem me fang ngenikem enletin pwapwa me menemenéch. Néúm kewe iir eú feiéch ngenikem, me aua kilisou pwe aua tongeni álisiir le angang ngeni Jiowa. Aua pwapwa pwe ra pwal filatá le akkomwa ar angang ngeni Jiowa full-time lón manawer. Ethniël me Giovanni ra fiti ekkewe sukul lón án Jiowa we mwicheich me ra sochungio. Iwe iei, iir me pwúlúwer kewe ra angang lón ewe keangen ofesilap lón Suriname.

Iei ám me Ethel aua chinnap, nge aua chúen achocho lón ám angang ngeni Jiowa lón ám special pioneer. Me, pokiten a chómmóng ám angang, iwe ese wor atun ai upwe káé á! Nge use niamam. Atun ua nesékúrú manawei me lóóm, ua enletin lúkú pwe ai filatá le angang ngeni Jiowa full-time seni lesáráfééi, ina eú kefil mi fókkun múrinné seni meinisin.