1, 2. Met ewe Tefil a áeá pwe epwe fókkun efeiengawa aramas?

EKKÓCH pisek mi fférútá ra aéchúeló nónnómun manawen aramas, áwewe chék ren phone, tama, tarakú me icebox. Nge ekkóch férier kana pisek ra efeiengaw ngeni manawach, áwewe chék ren suupwa, kensi pakutang, kaiakú me ar sósó pakutang fán pwúl. Nge mi wor eú mettóch mi efeiengawa aramas lap seni meinisin, nge a minen lóóm lóóm. Ifa? Ina kapas chofona! Án emén kapas chofona, ina an apasa met a silei pwe ese enlet ren an epwe otupu emén. Ié a eáni ewe áeúin kapas chofona? Ina i ewe Tefil! Jesus Kraist a eita ngeni “semen chon chofona.” (Álleani Johannes 8:44.) Ineet a eáni ewe áeúin kapas chofona?

² A eáni ena kapas chofona fitengeréú ier lóóm lón ewe tánipiin Eten. Atam me Efa ra pwapwaiti manawer lón eú Paratis mi ling Jiowa a fératá fán ásengesiir. Kot a ereniir pwe ika repwe mwéngé seni “ewe irän silei öch me ngau” repwe máló. Inaamwo ika Satan a silei ena, nge a néúnéú emén serepenit le ereni Efa: “Apwi, ousap fokun mäla.” Ina ewe áeúin kapas chofona. Satan a pwal apasa: “Kot a silei pwe lon ränin ämi oupwe  mongö seni, mesemi epwe nela. Iwe, oupwe wewe ngeni Kot o silei mine a öch pwal mine a ngau.”​—Ken. 2:15-17; 3:1-5.

3. Pwata án Satan kapas chofona a pwári kirikiringawen otuputupun, me met a fis pokiten an na kapas chofona?

³ Án Satan kapas chofona a pwári kirikiringawen otuputupun pwe a silei pwe Efa epwe máló ika a lúkú i me ocheei ewe féún irá. Iwe ina met a fis. Efa, iwe mwirin Atam ra atai án Jiowa allúk, iwe mwirin ra máló. (Ken. 3:6; 5:5) Me lúkún ena, pokiten án Atam tipis, “mäla a tori aramas meinisin.” Ren enletin, “mäla a nemeni aramas meinisin, pwal mwo nge chokewe resap tipis usun Atam lupwen a aleasolap ngeni än Kot we allük.” (Rom 5:12, 14) Ina popun sise unuséch me sise eáni ewe manaw esemuch usun met Kot a tipeni me lepoputáán. Nge sia fen chék manaw úkúkún “fik, nge are eman a pöchökül, a tori walik ier,” nge manawach “a chök masou ren angang me weires.” (Kölf. 90:10) Ekkena mettóch meinisin ra fisitá pokiten án Satan kapas chofona!

4. (a) Ikkefa ekkewe kapas eis mi lamot sipwe silei pélúwer? (b) Me ren Kölfel 15:1, 2, ié chék a tongeni wiliti chiechien Kot?

⁴ Lón Johannes 8:44 iei met Jesus a apasa usun Satan: “Esap fokun nom won pekin let, pun esap wor let ren.” Satan ese siwil. A chúen “atupu unusen chon fanüfan” ren an kewe kapas chofona. (Pwär. 12:9) Nge sise mochen Satan epwe otupukich. Ina minne, mi lamot sipwe silei pélúwen ekkeei úlúngát kapas eis: Ifa usun Satan a kan otupu aramas lón ei fansoun? Pwata aramas ra kan kapas chofona? Me ifa usun sipwe tongeni kapas enlet fansoun meinisin pwe site atai ach ririéch ngeni Jiowa usun met Atam me Efa ra féri?​—Álleani Kölfel 15:1, 2.

5. Ifa usun Satan a kan otupu aramas lón ei fansoun?

⁵ Sia tongeni túmúnúkich seni án Satan otupukich. Ewe aposel Paulus a erá: “Sia silei an ekiek.” (2 Kor. 2:11) Sia silei pwe Satan a nemeni unusen ei fénúan kapachelong lamalam chofona, mwúún aramas mi pworoingaw, me chón sopai mi tipemmóng. (1 Joh. 5:19) Ina popun sise máirú pwe Satan me néún kewe chónláng mi ngaw ra etipetipa ekkewe aramas mi wor ar péchékkúlen nemenem ar repwe “chon chofona mi atuputup.” (1 Tim. 4:1, 2) Áwewe chék, ekkóch chón sopai ra chofona usun ar kewe pisek mi tongeni efeiengawakich nge ra amémé, are otupu aramas ar repwe tongeni mééni seniir.

6, 7. (a) Pwata a ákkáeúin ngaw lupwen ekkewe néúwisin lamalam ra kapas chofona? (b) Met sókkun afalafal chofona ka fen rong án ekkewe néúwisin lamalam eáni?

⁶ A ákkáeúin ngaw lupwen ekkewe néúwisin lamalam ra kapas chofona. Pwata? Pokiten ika emén a lúkú ar afalafal chofona me féri met Kot a oput, iwe a tongeni péút seni eménna ewe ápilúkúlúkún manaw esemuch. (Os. 4:9) Jesus a silei pwe ekkewe néúwisin lamalam lón an we fansoun ra kan otupu aramas. A ereniir fán pwora: “Riaffou ngenikemi soumak me Farisi, likotuputup ami! Pokiten oua pwellifeil won matau me fonu pwe oupwe awili emon, nge lupwen a wililo oua fen awilalo i ngeni noun Keena,” weween máfochofoch. (Mat. 23:15, Testament Mi Fö) Jesus a apasa pwe ekkena néúwis ra usun ewe Tefil semer we, ewe “chon niela aramas.”​—Joh. 8:44.

 ⁷ A pwal wor chómmóng néúwisin lamalam lón ach ei fansoun. Ra tongeni eáni ekkewe itelap patere, wanparun, rappai, me pwal ekkóch itelap. Ra chék usun ekkewe Farisi, rese afalafala ewe enlet seni án Kot we Kapas nge ra fen “akasiwili mine a let usun Kot ngeni mine a chofona.” (Rom 1:18, 25) Ra eáni afalafal chofona, áwewe chék ren ngúnún aramas esap tongeni máló, ekkein ell, me Kot a etiwa féfférún me pwúpwúlúfengenin mwán me mwán, me fefin me fefin.

8. Ifa ewe kapas chofona ekkewe néúwisin mwú repwe eáni ekiseló chék, nge met mi lamot sipwe féri?

⁸ Ekkewe néúwisin mwú ra pwal kapas chofona pwe repwe otupu aramas. Ekiseló chék repwe eáni eú kapas chofona mi fókkun lap ngeni chón fénúfan, repwe erá pwe ra fen efisi án “mettoch meinisin a kinamwe o nükünüköch.” Nge “mürin feiengau epwe müttir toriir.” Ina minne, mi lamot sisap lúkú ekkena néúwis mi apasa pwe fénúfan a núkúnúkéchúló. Nge ren enletin sia “püsin silefichi, pwe ewe rän ach Samol epwe war lon epwe usun chök än eman chon solä war lepwin.”​—1 Tes. 5:1-4.

9, 10. (a) Met popun aramas ra kapas chofona me met mwirilóón? (b) Met mi lamot sipwe chechchemeni usun Jiowa?

⁹ Lón ei fansoun, esap chék ekkewe aramas mi wor ar péchékkúlen nemenem ra kapas chofona. Lón eú pwóróus itelapan “Why We Lie,” (Popun Sia Kapas Chofona) me ren Y. Bhattacharjee, a apasa pwe “ena féffér kapas chofona a fen ffotolong lón pwúkún napanapen aramas.” Weween pwe aramas ra meefi pwe chofona pwúkúpwúkún ina usun féfférúr. Fán chómmóng, aramas ra chofona pwe repwe túmúnú pwisin iir, neman ren ar repwe aopaaló féfférúr mi mwáál are ar atai allúk. Ra pwal kapas chofona pwe repwe win moni are kúna och feiéch. Ena pwóróus a pwal apasa pwe ekkóch aramas ra chék kinamwe le kapas chofona ngeni “aramas rese sissileer, chiener kewe chón angang, chiechier kewe, me chón ar famili.”

¹⁰ Met mwirilóón meinisin ekkena kapas chofona? Aramas rese chúen lúkúlúkfengen, me a ta ar ririéchfengen. Áwewe chék, anchangei letipechoun emén mi pwúpwúlú mi tuppwél lupwen a silei pwe pwúlúwan we a fen lisowumwáál nge a chofona ngeni pwe epwe túkúmi seni met a féri. Are ekieki ngawen án emén mwán féfféringaw ngeni pwúlúwan we me néún kewe lón imwer, nge ika a nóm lein aramas a pwomweni pwe i emén mwán mi tongei me túmúnú an we famili. Ekkena esin aramas ra tongeni otupu ekkewe ekkóch nge mi lamot sipwe chechchemeni pwe rese tongeni otupu Jiowa. Ewe Paipel a erá pwe “meinisin ra säretä o pwäpwäla mwen mesan.”​—Ipru 4:13.

11. Met án Ananias me Safira leenien áppirú mi ngaw a áiti ngenikich? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

¹¹ Lón Paipel, a wor pwóróusen eú pean pwúpwúlú Chón Kraist nge Satan a etipetiper ar repwe kapas chofona ngeni Kot.  Ananias me Safira ra sótun otupu ekkewe aposel. Ra améméló kinikinin fénúer me ngeni ekkewe aposel och méén ena fénú. Ananias me Safira ra mochen án chón ewe mwichefel repwe ingeitiir ina popun ra ereni ekkewe aposel pwe ra fen fangóló unusen ewe moni. Nge Jiowa a silei pwe ra kapas chofona, iwe a apwúngúúr.​—Föf. 5:1-10.

12. Met epwe fis ngeni chókkewe mi eáni kapas chofona mi otuputup nge rese aier, me pwata?

¹² Ifa ekiekin Jiowa usun ekkewe aramas mi kapas chofona? Meinisin chókkewe mi eáni kapas chofona mi otuputup nge rese aier, repwe “koturulong lon ewe nomun ekkei” usun chék Satan. Weween repwe máfóchófóch. (Pwär. 20:10; 21:8; Kölf. 5:6) Pwata? Pokiten án Jiowa ekiek usun ekkena chón kapas chofona a chék usun an ekiek fán iten meinisin chókkewe mi “föri sokun föför mi ngau” mwen mesan.​—Pwär. 22:15.

13. Met sia silei usun Jiowa, iwe met a amwékútúkich le féri?

¹³ Sia silei pwe Jiowa “Kot esap eman aramas pwe epwe chofana” me “esap tufich pwe Kot epwe tongeni chofona.” (Num. 23:19; Ipru 6:18) “Ewe Samol mi Lapalap a oput . . . kapas chofana.” (SalF. 6:16, 17) Ika sia mochen apwapwaai i, mi lamot sipwe kapas enlet. Ina minne, sise eáni ‘kapas chofona lefilach.’​—Kol. 3:9.

14. (a) Met a asókkafeseni ekkewe Chón Kraist mi enlet seni chón ekkewe lamalam chofona? (b) Áweweei ewe kapasen emmwen mi mak lón Lukas 6:45.

¹⁴ Ifa eú mettóch Chón Kraist mi enlet ra sókkóló wóón seni chón ekkewe lamalam chofona? Sia “kapas wenechar.” (Álleani Sekaraia 8:16, 17.) Paulus a apasa: “Usun chon angangen Kot, sia pwarata pwisin kich . . . ren kapas enlet.” (2 Kor. 6:4, 7, TF) Me Jesus a erá pwe aramas ra apasawu ‘met  mi nom lon letiper.’ (Luk. 6:45) Weween pwe emén mi wenechar epwe kapas enlet. Epwe kapas enlet ngeni chienan kewe chón angang, aramas ese sissileer, chiechian kewe, me chón an famili. Sipwe pwóróus wóón ifa usun sipwe tongeni pwári pwe sia achocho ach sipwe wenechar lón mettóch meinisin.

15. (a) Pwata mi ngaw ach sipwe manaweni ruu sókkun manaw? (b) Met a tongeni álisi ekkewe kúkkún me sáráfé ar repwe ú ngeni etipetipaen chiener kewe? (Ppii ewe footnote.)

¹⁵ Ika en emén kúkkún are sáráfé, eli ka mochen chienom kewe repwe pwapwa reom. Nge pokiten ena, ekkóch kúkkún are sáráfé ra eáni ruu sókkun manaw. Ra pwomweni pwe ra eáni manaw mi liméch lupwen ra nóm ren chón ar famili are chón ewe mwichefel, nge ra fókkun sókkóló wóón ewe internet are atun ra nóm ren chókkewe esap iir chón fel ngeni Jiowa. Ra kapasingaw, úféúf úf ese fich ngeni Chón Kraist, aúseling ngeni nikáttik mi ngaw, sakawoló, ún drugs, néúnéú kammwet lemonomon are féri pwal ekkóch féfféringaw. Iwe ra kapas chofona ngeni semer kewe me iner, ngeni chiener kewe chón lúkú, me ngeni Jiowa. (Kölf. 26:4, 5) Nge Jiowa a silei lupwen sia apasa pwe sia asamolu i nge mwirin sia féri minne a oput. (Mark. 7:6) A fen éch ach sipwe féri alon ei mwitún: “Kosap lolowoiti ekewe chon tipis, nge kopwe chök achocho lon om niuokusiti ewe Samol mi Lapalap fansoun meinisin.”​—SalF. 23:17. * (Ppii ewe footnote.)

16. Ifa usun kopwe pélúweni ekkewe kapas eis lón ewe application fán iten óm kopwe angang ngeni Jiowa full-time?

¹⁶ Ika ka mochen wiliti emén regular pioneer are poputá lón ewe angangen special full-time, áwewe chék ren angang lón Bethel, mi lamot óm kopwe amasoua eché application. Iwe a fókkun lamot óm kopwe wenechar le pélúweni ekkewe kapas eis mi weneiti péchékkúlen inisum, sókkun minen apwapwa ka kan eáni, me limeliméchún manawom. (Ipru 13:18) Nge ifa usun ika ka fen féri och mettóch Jiowa a oput are och mettóch mi aosukosuka mwelien letipom nge kesaamwo fós ngeni ekkewe mwán mi ásimaw usun? Tingorer ar repwe álisuk pwe kopwe tongeni angang ngeni Jiowa fán mwelien letipom mi limeliméch.​—Rom 9:1; Kal. 6:1.

17. Met itá sipwe féri lupwen ekkewe chón oputakich ra eisinikich usun pwiich kewe Chón Kraist?

¹⁷ Met kopwe féri ika a pinepin ach angang lón fénúom we nge ekkewe néúwisin mwú ra aresinuk me eisinuk usun pwiium kewe Chón Kraist? Itá kopwe ereniir mettóch  meinisin ka silei usur? Met Jesus a féri lupwen ewe kepinaan Rom a kapas eis ngeni? Jesus a apwénúetá ewe kapasen emmwen lón Paipel mi erá “a wor fansoun fanafanala pwal fansoun kakapas,” iwe a wor atun Jesus a chék fanafaneló! (SalAf. 3:1, 7; Mat. 27:11-14) Ika a pwal fis ena esin ngenikich, mi lamot sipwe mirit me túmúnú pwe site atolonga pwiich kewe lón feiengaw.​—SalF. 10:19; 11:12.

18. Ifa wisach ika ekkewe mwán mi ásimaw ra eisinikich usun pwiich kewe?

¹⁸ Ifa usun ika emén chón lón ewe mwichefel a féri eú tipis mi chou nge ka silei usun? Ekkewe mwán mi ásimaw mi wisen túmúnú liméchún ewe mwichefel repwe tongeni kapas eis ngonuk usun. Iwe met kopwe féri ákkáeúin ika eménna i chiechiom are aramasom? Ewe Paipel a erá: “Eman chon pwärätä mi wenechar a pwärätä mine a let.” (SalF. 12:17; 21:28) Ina minne, wisom óm kopwe ereni ekkewe mwán mi ásimaw unusen enletin ewe pwóróus nge kosap túkúm seniir och. Mi wor án ekkewe mwán mi ásimaw pwúúng le silei ekkewe pwóróus pwe repwe tongeni silei ifa usun repwe fókkun álisi ewe mi tipis le chásefál ngeni Jiowa.​—Jas. 5:14, 15.

19. Met sipwe pwóróus wóón lón en lesen mwirin ei?

¹⁹ Iei án Tafit iótek ngeni Jiowa: “Ka pwapwaäsini letip wenechar.” (Kölf. 51:6) Tafit a silei pwe napanapach me lón, ina met a kon aúchea. Chón Kraist mi enlet ra ‘kapas wenechar lefiler’ fansoun meinisin. Pwal eú alen ach sipwe pwáraatá pwe sia sókko seni chón ekkewe lamalam chofona, ina ren ach asukula ewe pwóróus mi enlet seni Paipel. Lón en lesen, sipwe pwóróus wóón ifa usun sipwe féri ena lón ach angangen afalafal.