1-2. Met a fis atun rúúemén néún Jises kewe chón káé ra fetál ngeni Emaus?

 IEI met a fis lón ewe Nisan 16, ier 33. Néún Jises kewe chón káé ra letipechou me niwokkus. Rúúemén me leir ra ló seni Jerusalem me ra ló Emaus, eú sóópw ina epwe 7 mwail towauan seni Jerusalem. Ekkena mwán ra fókkun lichippúng pokiten Jises, átewe ra fen tattapweló mwirin, a kerán chék ninniiló. Ra fen ápilúkúlúkú pwe ewe Messaia epwe féri mettóch mi amwarar fán iten ekkewe chón Jus, nge iei a máló. Iwe nge, repwele máirú ren met epwele fis.

² Emén mwán a pwereto rer me a fitiir le fetál. Ekkena chón káé ra apwóróusa ngeni ussun ar lichippúng ren met a fis ngeni Jises. Ena mwán a poputá le fós ngeniir ussun ekkewe pwóróus esap tongeni ménúk seniir. A “poputá ren Moses me meinisin ekkewe Soufós” le áweweei popun a lamot án ewe Messaia epwe kúna riáfféú me máló. Atun ekkena úlúmén mwán ra tori Emaus, ewe mwán a ápwár ngeniir iká i ié. I Jises, ewe mi fen manawsefál! Sia tongeni anchangei úkúúkún pwapwaan ekkena chón káé atun ra silei pwe ewe Messaia a manaw!—Luk 24:​13-35.

3-4. Met a fis ngeni néún Jises kewe chón káé, me met sipwele káé lón ei lesen? (Féffér 1:3)

³ Jises a fen pwá ngeni néún kewe chón káé fán fite atun ekkewe sáingoon 40 ránin an nóm fénúfan. (Álleani Féffér 1:3.) Lón ekkena atun, ekkewe chón tapweló mwirin Jises iir mi letipechou me niwokkus, ra wiliiti chón afalafala me chón  asukula pwóróusen ewe Mwú iir mi pwapwa, uwonúkúnúk, me pwora. a

⁴ Sia tongeni kúna feiéch seni ach káé ussun met Jises a féri lón ena atun. Lón ei lesen, sipwe ppii ifa ussun Jises a áeá ena lusun fansoun (1) le apéchékkúla néún kewe chón káé, (2) le alapaaló ar weweiti masouen ekkewe Taropwe mi Pin, me (3) le akkasukuler fán iten ewe angang repwe wisen féri lón fansoun mwer. Lón eú me eú ekkena mettóch, sipwe ppii ifa ussun sia tongeni áppirú Jises.

APÉCHÉKKÚLA EKKEWE EKKÓCH

5. Pwata a lamot ngeni néún Jises kewe chón káé kapasen apéchékkúl?

⁵ A lamot ngeni néún Jises kewe chón káé kapasen apéchékkúl. Pwata? Ekkóch me leir ra likitaaló imwer kewe, ar kewe famili, me ar kewe business pwe repwe áeá unusen ar fansoun le tapweló mwirin Jises. (Mat. 19:27) Aramas ra kirikiringaw ngeni ekkóch me leir pokiten ar wiliiti néún Jises chón káé. (Jon 9:22) Ra tipemecheres le féri siwil lón manawer me kúna riáfféú pokiten ra lúkú pwe Jises i ewe Messaia mi pwonetiw. (Mat. 16:16) Nge atun Jises a ninniiló, ra fókkun letipechou me lichippúng pokiten ra ekieki pwe minne ra eáni ápilúkúlúk esap chúen fis.

6. Met Jises a féri mwirin an manawsefál?

⁶ Ese wor tipemwárámwár pwe Jises a weweiti pwe án néún kewe chón káé letipechou esap ina esissillen ar apwangapwang lón pekin ngún, nge a weweiti pwe ina meefier atun a má seniir. Ina popun lón chék ewe rán a manawetá, a poputá le apéchékkúla chienan kana. Áwewe chék, a pwá ngeni Meri Maktalin atun a kechiw únúkkún peiásan we. (Jon 20:​11, 16) A pwal pwá ngeni ekkewe rúúemén chón káé mi fetál ngeni Emaus. Me a pwal pwá ngeni aposel Piter. (Luk 24:34) Met sia tongeni káé seni minne Jises a féri? Iei sipwe ppii met a fis atun a pwá ngeni Meri Maktalin.

7. Me ren Jon 20:​11-16, met Jises a kúna án Meri féri lesossorusichin ewe Nisan 16, me met Jises a féri atun a kúna ena? (Pwal ppii ewe sasing.)

⁷ Álleani Jon 20:​11-16. Lesossorusichin ewe Nisan 16, ekkóch fefin mi túppwél ra feiló  ngeni ewe leeni ia Jises a peiás ie. (Luk 24:​1, 10) Emén me lein ekkena fefin, ina i Meri Maktalin. Lupwen Meri a wareiti ewe peiás, a kúna pwe ese chúen masou. A ssáló pwe epwe ereni Piter me Jon, me a tapweló mwirin átekkana atun ra ssá ngeni ewe peiás. Atun átekkana ra kúna pwe a péén ewe peiás, iwe ra liwiniti imwer. Nge Meri ese liwin. A chék nómotiw ren ena peiás me kekkechiw. Meri ese silei pwe Jises a nóm ikena. A kúna án ena fefin mi túppwél kekkechiw me a fókkun chúng letipan. Ina popun a pwá ngeni me a féri och mettóch mi fókkun apéchékkúla letipen neminna. A fós ngeni me ewisa ngeni eú angang mi aúchea, ina an epwe esilei ngeni chiechian kewe pwe i a manawsefál.—Jon 20:​17, 18.

8. Ifa ussun sia tongeni áppirú Jises?

⁸ Ifa ussun sia tongeni áppirú Jises? Sia áppirú lupwen sia apéchékkúla chienach kewe pwe repwe sópweeló lón ar angang ngeni Jiowa. Ussun chék Jises, a lamot ach sipwe áfánni met chienach kewe ra eáni weires, achocho le weweiti meefier, me oururuur. Áwewe chék, iei pwóróusen emén chienach fefin itan Jocelyn, pwiin we kúkkún a máló lón eú ákseten. A apasa: “Ren fite fite maram, úa fókkun chék chúúpwúl.” Iwe nge, emén chienach mwán me pwúlúwan we ra etiwa ngeni imwer we, aúseling ngeni an kewe weires, me ra alúkúlúkú ngeni pwe i a aúchea me ren Kot. Jocelyn a apasa: “Úa meefi pwe ussun itá Jiowa a néúnéú iir le selániei seni eú mélúmél lemataw lón eú kiroch me atétááei wóón efóch waa. Ra álisiei ái úpwe mochen sópweeló le angang ngeni Jiowa.” Sia pwal tongeni apéchékkúla ekkewe ekkóch iká sia mut ngeniir ar repwe erenikich meefier me aúselingéch ngeniir. Iká sia féri ena, sia oururuur me álisiir le sópweeló le angang ngeni Jiowa.—Rom 12:15.

ÁLISI EKKEWE EKKÓCH LE WEWEITI ÁN KOT KAPAS

9. Met a aosukosuka néún Jises kewe chón káé, me ifa ussun Jises a álisiir?

⁹ Néún Jises kewe chón káé ra lúkú án Kot Kapas me achocho úkúúkún ar tufich le apwénúetá lón manawer. (Jon 17:6) Iwe nge, ra osukosuk ren án Jises ninniiló wóón efóch irá ussun emén chón atai allúk. Jises a silei pwe a wor án néún kana chón káé lúkú me ra tongei Jiowa, nge a mirititi pwe mi lamot ngeniir ar repwe weweéchúti masouen án Kot Kapas. (Luk 9:​44, 45; Jon 20:9) Ina minne, a álisiir le weweiti weween met ekkewe ra álleani lón án Kot Kapas. Iei sipwele ppii ifa ussun a féri ena atun a pwá ngeni ekkewe rúúemén chón káé wóón ewe al ngeni Emaus.

10. Ifa ussun Jises a alúkúlúkú ngeni néún kewe chón káé pwe i wesewesen ewe Messaia? (Luk 24:​18-27)

¹⁰ Álleani Luk 24:​18-27. Katol pwe Jises ese mwittir ereni ekkewe mwán iká i ié. A fen chék kapas eis ngeniir. Pwata? Eli a mochen ar repwe apasawu met a nóm lón ekiekiir me letiper. Iwe, ina met ra féri. Ra ereni pwe me rer pwe itá Jises epwe angasaaló chón Israel seni fán nemenemengawen chón Rom. Mwirin ar affata ngeni Jises met ra eáni lólilen, i a néúnéú án Kot Kapas le álisiir le weweiti pwe chómmóng oesini ra fen pwénúetá. b Ekiseló mwirin lón ena pwinin, Jises a nóm ren ekkewe pwal ekkóch chón káé me áwewe ngeniir weween ekkena oesini. (Luk 24:​33-48) Met sia tongeni káé seni ena pwóróus?

11-12. (a) Met sia tongeni káé seni napanapen án Jises asukula ewe enlet lón Paipel? (Pwal ppii ekkewe sasing.) (b) Ifa ussun ewe emén mi wisen káé ngeni Nortey a álisi?

¹¹ Ifa ussun sia tongeni áppirú Jises? Akkomw, lupwen ka káé ngeni noum kewe chón káé, kopwe eáni ekkewe kapas eis mi  fich pwe epwe álisiir le apasawu met meefier. (SalF. 20:5) Mwirin, atun ka weweiti meefier, áiti ngeniir ifa ussun ra tongeni kútta ekkewe wokisin mi weneiti nónnómur. Kosap ereniir met repwe féri. Kopwe fen eisiniir met ekkewe wokisin ra apasa, peseer ar repwe ekieki ussun met ra álleani me ifa ussun ra tongeni apwénúetá lón manawer. Sipwele ppii pwóróusen emén chienach mwán lón Ghana itan Nortey.

¹² Lupwen a 16 ierin Nortey, i a poputá le káé ewe Paipel. Iwe nge, ekiseló mwirin chón an we famili ra ú ngeni. Met a álisi an epwe chék tipeppós? Ewe mi wisen káé ngeni Nortey a fen áiti ngeni met Mattu sópwun 10 a apasa me áweweei ngeni pwe ekkewe Chón Kraist mi enlet repwe kúna riáfféúmwáál. Nortey a apasa, “Ina popun atun a toriei riáfféúmwáál, úa lúkúlúk pwe úa kúna ewe enlet.” Ewe mi wisen káé ngeni a pwal áiti ngeni Mattu 10:​16, ewe mi apasa pwe mi lamot ach sipwe túmúnúéch. Mwirin ra pwóróusfengen wóón ifa ussun ena wokisin epwe álisi Nortey le áweweei fán súfél ngeni chón an we famili met a eáni lúkú. Mwirin án Nortey papatais, a mochen pioneer, nge seman we a mochen an epwe fiti sukul tekia. Ewe mi wisen káé ngeni Nortey ese ereni met epwe féri, nge a fen chék eisini ekkewe kapas eis epwe álisi le ekieki ekkewe kapasen emmwen lón Paipel me eáni kefil mi múrinné. Met mwirilóón? Nortey a filaatá an epwe poputá le pioneer. Seman we a ereni an epwe sú me lón imwer we. Met meefien Nortey ren minne a fis ngeni? Iei met a erá: “Úa fókkun lúkúlúk pwe úa féri kefil mi múrinné.” Atun sia pesei ekkewe ekkóch ar repwe ekilonei án Kot Kapas, sia álisiir le apéchékkúla ar lúkú me sópweeló ar angang ngeni Jiowa.—Efi. 3:​16-19.

ÁLISI EKKEWE MWÁN AR REPWE WILIITI MWÁN MI USSUN “LIFFANG”

13. Met Jises a féri pwe ewe angangen afalafal epwe chék sópwósópwoló mwirin an liwiniti láng? (Efisus 4:8)

¹³ Atun Jises a nóm fénúfan, a unusen apwénúetá ewe angang Seman we a ewisa ngeni an epwe féri. (Jon 17:4) Nge Jises ese eáni ei esin ekiek, ‘Iká ka mochen an epwe fisiéch eú angang, mi lamot kopwe pwisin féri.’ Lón ekkewe úlúngát esopw ier Jises a féri an angangen afalafal, a pwal ákkáiti ekkewe ekkóch. Me mwen án Jises epwele liwiniti láng, i a ewisa ngeni ekkewe chón káé ewe angangen túmúnú néún Jiowa kewe siip mi aúchea, emmweni ewe angangen afalafal me asukula aramas. Ese mwáál ekkóch me lein ekkena chón káé a  chúen 20 som ieriir. (Álleani Efisus 4:8.) Ifa ussun Jises a áeá ekkewe sáingoon 40 ránin an nóm fénúfan le álisi ekkena mwán mi angang weires me túppwél ar repwe wiliiti mwán mi ussun “liffang”?

14. Lón ekkewe sáingoon 40 ránin án Jises nóm fénúfan, met a asukula ngeni néún kewe chón káé? (Pwal ppii ewe sasing.)

¹⁴ Jises a tuwenewen lón an fénéú néún kewe chón káé, nge a féri ena fán kirekiréch. Áwewe chék, a kúna pwe ekkóch me leir rese wesewesen lúkú pwe a máló me manawsefál, ina popun a álisiir le silei ewe enlet ren an fénér. (Luk 24:​25-27; Jon 20:27) A pwal ereniir ar repwe nefótófót wóón ar túmúnú néún Jiowa aramas lap seni ar repwe nefótófót wóón ar kewe business. (Jon 21:15) A áchchema ngeniir ar resap apépééi met ra féri lón ar angang ngeni Jiowa ngeni met ekkewe ekkóch ra tongeni féri. (Jon 21:​20-22) A pwal áwena ekkóch ekkewe ekiek mi mwáál ra eáni ussun ewe Mwúún Kot me álisiir le nefótófót wóón ewe angangen afalafala ewe kapas allim. (Féf. 1:​6-8) Met ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni káé seni Jises?

15-16. (a) Ifa ussun ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni áppirú Jises? Áweweei. (b) Ifa ussun Patrick a kúna feiéch seni kapasen fén?

¹⁵ Ifa ussun ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni áppirú Jises? A lamot repwe ákkáiti ekkewe mwán, pwal mwo nge ekkewe kúkkún me sáráfé, an epwe fich ngeniir pwal ekkóch angang lón mwichefel. c Ekkewe mwán mi ásimaw ra weweiti pwe eli a lamot ngeni chókkana ar repwe káé chómmóng mettóch. A lamot ar repwe ákkáiti chókkana fán tong pwe repwe tongeni káé ar repwe pwáári tipetekison, alúkúlúk, me tipemecheres le álisi ekkewe ekkóch.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pit. 5:5.

¹⁶ Iei pwóróusen emén chienach itan Patrick mi kúna feiéch seni an angei kapasen fén. Atun a chúen emén sáráfé, a kan kapas péchékkúl me ese kirekiréch ngeni ekkewe ekkóch, pwal mwo nge ngeni ekkewe Chón Kraist fefin. Emén mwán mi ásimaw a kúna án Patrick na apwangapwang, iwe a tuwenewen le fénéú nge  a féri fán kirekiréch. Iei alon Patrick: “Úa pwapwa ren an féri ena.” A pwal erá: “Akkomwan úa kan letipengaw iká úa kúna ekkóch chienach kewe mwán mi kewis ngeni eú wis úa mochen wiseni. Nge án ewe mwán mi ásimaw kapasen fén, a álisiei le kúna pwe mi lamot ái úpwe tipetekison me pwáári tong ngeni chienei kewe chón lúkú lap seni ái nefótófót wóón ái úpwe wiseni eú wis.” Iwe pokiten ena, Patrick a kewis ngeni ewe wis mwán mi ásimaw atun a 23 ierin.—SalF. 27:9.

17. Ifa ussun Jises a pwáári pwe a lúkúlúk wóón néún kewe chón káé?

¹⁷ Jises a ewisa ngeni néún kewe chón káé ar repwe áiti ngeni aramas ewe kapas allim, me pwal áweweei ngeniir masouen án Kot Kapas. (Mat. 28:20) Eli ekkena chón káé ra meefi pwe rese tufichin féri ena angang. Iwe nge, Jises a fókkun lúkúlúk pwe ra tongeni féri ena angang, ina minne a ereniir: “Ussun chék ewe Sam a tiinieito, ngang úpwe pwal tiinikemiiló.”—Jon 20:21.

18. Ifa ussun ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni áppirú Jises?

¹⁸ Ifa ussun ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni áppirú Jises? Ekkewe mwán mi ásimaw mi sipeéch, ra ákkáiti ekkewe ekkóch ren ar mut ngeniir ar repwe féri ekkóch angang. (Fil. 2:​19-22) Áwewe chék, ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni apachaalong ekkewe kúkkún me sáráfé lón angangen elimelimen me túmúnún ewe Leenien Mwiich. Ra tongeni ewisa ngeniir eú angang repwe féri, áiti ngeniir ifa ussun repwe féri, me lúkúlúk pwe ra tongeni féri ena angang. Emén mineféén mwán mi ásimaw itan Matthew a fókkun kilisou ren án ekkewe mwán mi ásimaw mi sipeéch ákkáiti le féri eú angang lón ewe mwichefel me lúkúlúk pwe epwe tongeni ataweéchú. A erá, “Lupwen úa mwáálliló wóón och mettóch, ra álisiei le kúna ifa ussun úa tongeni káé seni ái na mwáál me ifa ussun úpwe angangéchúló.” d

19. Met sipwe tipeppós le féri?

¹⁹ Jises a áeá ekkewe sáingoon 40 ránin an nóm fénúfan le apéchékkúla, asukula, me ákkáiti ekkewe ekkóch. Amwo sipwe pwal tipeppós le áppirúfichi an leenien áppirú. (1 Pit. 2:21) I epwe álisikich le féri ena, pún iei met a pwonei: “Úpwe nónnóm remi lón ekkewe rán meinisin tori sópwólóón ótóten ei fénúfan.”—Mat. 28:20.