Ewe kengkang ina kinikinin ewe leenien tolong ngeni ewe kinikin mi pin lón ewe imwenfel. Me ren ewe New World Translation of the Holy Scriptures mi katowu me mwen ewe ier 2023, “ewe kengkang mi nóm mesen ewe imwenfel úkúúkún langattaman 20 sengen paw, a lélléfengen me chénapen ewe imwenfel, nge tekian 120.” (2 Kron. 3:​4, NW) Me pwal ekkóch chiyakúún Paipel ra pwal erá pwe tekian ewe kengkang a tori 180 fiit, mi wewe ngeni 120 sengen paw.

Iwe nge, lón ewe New World Translation mi print lón ewe 2023, iei met a erá ussun kengkangen ewe imwenfel Salomon a aúetá: “Tekian a tori 20 sengen paw” are úkúúkún 30 fiit ttaman. a Iei ekkóch popun pwata a fis ena siwil.

Áeúin King 6:3 ese fósun úkúúkún tekian ewe kengkang. Lón ena wokisin, ewe soumak Jeremaia a fósun ttamen me chélapen ewe kengkang, nge ese fósun úkúúkún tekian. Nge lón ewe sópwun mwirin, Jeremaia a tichikin áweweei ekkewe kinikin mi fókkun múrinné lón na imwenfel, kapachelong ewe sepien konik seni piras mi watte, ekkewe engol kuruma seni piras, me ekkewe ruuofóch úúr seni piras mi útá únúkkún ewe kengkang. (1 King 7:​15-37) Iká tekian ewe kengkang a 180 fiit, iwe epwe tekia seni unusen ewe imwenfel, nge pwata chék Jeremaia ese apwóróusa ussun ena? Pwal mwo nge fitepúkú ier mwirin, ekkewe souuruwo iir chón Jus ra makkeei pwe ewe kengkang ese tekia seni ewe imwenfel Salomon a féri.

Ekkóch soukáé ra tipemwárámwár iká ewe kengkang a tongeni 180 fiit tekian. Ekkewe imw mi tekia mi ffér seni faw me plak me lóóm, áwewe chék ren asamen ekkewe imwenfel lón Isip, ra fókkun chéwatte me lepopun nge ra chékúkkúnúló me asan. Nge ewe imwenfel Salomon a aúetá a sókkóló. Ekkewe soukáé ra erá pwe úkúúkún chélapen etippan kewe, ese lu seni 9 fiit. Ina popun Theodor Busink, emén sousile a erá: “Pokiten a ina ussun chélapen etippen ewe leenien tolong ngeni ewe imwenfel, iwe ese tufich án tekian ewe kengkang epwe 120 sengen paw.”

Eli a mwáál án ewe soumak kapiini ekkewe popun kapas fán iten 2 Kronika 3:4. Ikáámwo ekkóch kapiin ekkewe taropwe mi pin minen lóóm ra erá “120” lón ewe wokisin, nge a pwal wor ekkóch kapi, áwewe chék ren ewe Codex Alexandrinus minen 2,500 ier lóóm me ewe Codex Ambrosianus minen 2,600 ier lóóm, ra erá “20 sengen paw,” weween 30 fiit. Pwata emén soumak epwe mwáálliló le makkeei “120”? Ekkewe kapas “ipúkú” me “sengen paw” lón fósun Ipru ra kkanefengen. Ina minne, eli emén soumak a fen makkeei “ipúkú” nge esap fen “sengen paw.”

Ewer, sia fókkun mochen káé tichikin pwóróusen ewe imwenfel Salomon a féri me pwáári ngeni ekkewe ekkóch napanapen ena imwenfel lón ewe napanap mi pwúng, nge sia ákkáeúin nefótófót wóón met ewe imwenfel a liosuetá, ina ewe imwenfel mi lap lón pekin lúkú. A ifa me kilisouch ren án Jiowa etiwa meinisin néún kewe chón angang ar repwe fel ngeni me lón na imwenfel!—Ipru 9:​11-14; Pwár. 3:12; 7:​9-17.