1-2. (a) Pwata warotoon ewe Armaketon ina eú pwóróus allim fán iten aramas? (b) Ikkefa ekkewe kapas eis sipwe pwóróus wóón lón ei lesen?

KA FEN rong án aramas apasa pwe “Armaketon” ina eú maun mi lapalap epwe atatakkisi fénúfan ren kensi pakutang are och feiengaw watte? Nge minne Paipel a apasa usun Armaketon a weneiti eú pwóróus allim mi atoto pwapwa! (Pwär. 1:3) Ewe maunen Armaketon esap unusen arosaló chón fénúfan nge epwe fen amanawer. Ifa usun?

² Ewe Paipel a áiti ngenikich pwe ewe maunen Armaketon epwe amanawa aramas ren an aúkatiw án aramas nemenem. Ena maun epwe amanawa aramas ren an amóeló aramasangaw me amanawa aramas mi pwúng. Epwe pwal amanawa aramas ren an eppeti ingawelóón ei fénúfan. (Pwär. 11:18) Ren ach sipwe weweéchúti ekkena mettóch, sipwe ekieki ekkeei rúáánú kapas eis: Met weween Armaketon? Met epwe fis me mwen ewe Armaketon? Ifa usun sipwe fit lein chókkewe repwe kúna manaw atun ewe Armaketon? Ifa usun sipwe tongeni akkamwéchú ach tuppwél atun sia fetál ngeni ewe Armaketon?

3. (a) Met weween ewe kapas “Armaketon”? (b) Me ren Pwärätä 16:14, 16, pwata sia tongeni apasa pwe Armaketon esap wesewesen eú leeni?

³ Álleani Pwärätä 16:14, 16. Ewe kapas “Armaketon” a chék mak lón ewe Paipel fán eú me a pop seni ewe kapasen Ipru mi wewe ngeni Chukun Mekito. (Pwär. 16:16) Mekito ina eú telinimw lón Israel lóóm. (Jos. 17:11) Nge Armaketon ese weneiti wesewesen eú leeni wóón fénúfan. Ren áweween tichikin ei kapas, Armaketon a weneiti ewe atun “ekewe kingen unusen fanüfan” ra kochufengen pwe repwe ú ngeni Jiowa. (Pwär. 16:14) Iwe nge lón ei lesen, sipwe pwal néúnéú ena kapas “Armaketon” pwe epwe weneiti ewe maun epwe mwittir fis mwirin án ekkewe kingen fénúfan kochufengen. Ifa usun sia silei pwe Armaketon  esap wesewesen eú leeni? Áeúin, ese wesewesen wor eú chukun Mekito. Oruuan, ewe leeni órun ewe leeni Mekito ese watte ren an epwe okkuchu “ekewe kingen unusen fanüfan” me néúr kewe mwichen soufiu me ar kewe pisekin maun. Aúlúngátin, sipwele káé lón ei lesen pwe ewe maunen Armaketon epwe poputá lupwen “kingen” fénúfan repwe maunei néún Kot kewe aramas mi nóm ekis meinisin wóón fénúfan.

4. Pwata Jiowa a eriri ewe sáingoon maun mi lap ngeni ewe Mekito?

⁴ Pwata Jiowa a eriri ewe sáingoon maun mi lap ngeni ewe Mekito? Mekito me ewe leeni mi kkan ngeni itan lemolun Jesreel, iir ekkewe leeni a fis chómmóng maun ie. Lón eú atun, Jiowa a álisi néún kewe aramas ar repwe win lón ewe maun. Áwewe chék, “arun ekewe kolukun Mekito,” Kot a álisi Soukapwúng Parak, emén re Israel an epwe okkufu ewe mwichen soufiun Kanaan fán emmwenien ewe meilapen soufiu itan Sisera. Parak me ewe finesoufós Tepora ra kilisou ngeni Jiowa fán iten ena manaman. Ra kélú: “Ekewe fün läng ra maun . . . ngeni Sisera. Pupun ewe chanpupu Kison a opurela.”​—Souk. 5:19-21.

5. Ifa usun ewe maunen Armaketon epwe sókko seni ewe maun lón fansoun Parak we?

⁵ Parak me Tepora ra asopwaló ar kél ren ekkeei kapas: “Samol mi Lapalap, iei usun repwe rosola chon oputom meinisin. Nge chokewe mi echenuk repwe usun chök akkar, lupwen a tötä fän lingan.” (Souk. 5:31) Lón ewe Armaketon, chókkewe mi oput Kot repwe pwal rosoló, nge chókkewe mi tongei Kot repwe kúna manaw. Nge ekkena ruu maun ra sókkofesen wóón eú mettóch mi lamot. Lón ewe Armaketon, néún Kot kewe aramas resap maun. Resap pwal mwo nge néúnéú pisekin maun! Ra ‘küna pöchökül ren ar mosonotam me ar lükülük’ wóón Jiowa me néún kewe mwichen soufiu lón láng.​—Ais. 30:15; Pwär. 19:11-15.

6. Ifa usun Jiowa epwe okkufu chón koputan kewe lón ewe Armaketon?

⁶ Ifa usun Kot epwe okkufu chón koputan kewe lón ewe Armaketon? Epwe tongeni áeá sókkopaten mettóch. Áwewe chék, a tongeni áeá chechchechin fénú, útten faú, me inefi. (Hiop 38:22, 23; Is. 38:19-22) Epwe tongeni efisi pwe chón koputan kewe repwe nifengeniir. (2 Kron. 20:17, 22, 23) Epwe pwal tongeni néúnéú néún kewe chónláng ar repwe amóeló aramasangaw. (Ais. 37:36) Ese lifilifil met Kot epwe áeá nge epwe unusen win. Meinisin chón koputan kewe repwe rosoló. Me meinisin aramas mi pwúng repwe kúna manaw.​—SalF. 3:25, 26.

7-8. (a) Me ren 1 Tesalonika 5:1-6, ifa ewe kékké are esilesil mi sókkóló sounemenemen fénúfan repwe akkééi? (b) Pwata ena esilesil ina eú pwóróus mi chofona mi efeiengaw?

⁷ Epwe fis ewe esilesil “mettoch meinisin a kinamwe o nükünüköch,” iwe mwirin, epwe fis ránin Jiowa we. (Álleani 1 Tesalonika 5:1-6.) Áeúin Tesalonika 5:2 a fós usun “ewe rän ach Samol” are ránin Jiowa we, nge ena rán a weneiti “ewe riaföü mi lapalap.” (Pwär. 7:14) Ifa usun sipwe silei pwe ena riáfféú mi lapalap epwele poputá? Ewe Paipel a áiti ngenikich pwe epwe fis eú esilesil mi fókkun sókkóló. Epwe eú esissil pwe epwele fis ewe riáfféú mi lapalap.

⁸ Ewe Paipel a fen oesini usun ena esilesil pwe “mettoch meinisin a kinamwe o nükünüköch.” Pwata ekkewe sounemenemen fénúfan repwe apasa ena? Ekkewe néúwisin lamalam repwe pwal fitiir? Neman. Nge, ena esilesil ina chék án ekkewe chónláng mi ngaw kapas chofona. Nge ena kapas chofona a fókkun efeiengaw pokiten epwe ámmeef ngeni aramas pwe ra núkúnúkéch me mwen chék poputáán ewe riáfféú mi lapalap seni meinisin lón uruwo. Nge, “mürin feiengau epwe müttir toriir usun cheuchen fam a tori eman fefin.” Nge ifa usun ren  néún Jiowa kewe chón angang mi tuppwél? Neman repwe máirú ren mwittirin poputáán ránin Jiowa we, nge ra fen mmólnetá.

9. Ifa tettelin án Kot ataieló án Satan ei fénúfan?

⁹ Jiowa esap amóeló unusen án Satan ei ótót fán eú chék usun met a féri lón fansoun Noa we. Nge, epwe féri an angangen kata lón ruu kinikin. Áeúin, epwe ataieló Papilon mi Lapalap, ewe mwicheichen lamalam chofona wóón fénúfan. Mwirin, lón Armaketon, epwe ataieló lusun án Satan ei ótót, kapachelong pekin politics, angangen soufiu me pekin sopai. Sipwe nengenifichi ekkena ruu mettóch mi lamot repwe fis.

10. Me ren Pwärätä 17:1, 6 me 18:24, pwata Jiowa epwe ataieló Papilon mi Lapalap?

¹⁰ “Än ewe fin lisowu mi iteföüla epwe küna apwüng.” (Álleani Pwärätä 17:1, 6; 18:24.) Papilon mi Lapalap a fen fókkun eitengawa iten Kot we. A pwal achéwú pwóróus mi chofona usun Kot. Lamalam chofona a usun emén fin lisowu, ese tuppwél ngeni Jiowa ren an álisatá mwúún fénúfan. A fen áeá manan le kirikiringaw ngeni chón ar we lamalam me soláái néúr moni. A fen nieló chómmóng aramas, kapachelong ekkóch néún Kot kewe aramas. (Pwär. 19:2) Ifa usun Jiowa epwe ataieló Papilon mi Lapalap?

11. Met ewe “manmwacho mi par” a liosuetá, me ifa usun Kot epwe néúnéú le féri letipan fán iten Papilon mi Lapalap?

¹¹ Jiowa epwe arosaló ewe “fin lisowu mi iteföüla” ren an néúnéú “engol mächän” “eman manmwacho mi par.” Ei manmwacho a liosuetá ewe United Nations. Ekkewe “engol mächän” ra liosuetá ekkewe mwú iei mi álisatá ena mwicheich. Lón án Kot fansoun mi kefil, ekkena mwúún fénúfan me ewe United Nations repwele sápeiti Papilon mi Lapalap. Repwe “angei seni mettochun meinisin o likiti neminewe lon an selela” ren an angei seni wéún me pwáraaló ngeni aramas úkúkún kirikiringawan. (Pwär. 17:3, 16) Epwe fókkun mwittir fis ena kata pwe usun itá a fis lón chék eú rán. Ina popun chiechian kewe me ekkewe chón álisatá repwe fókkun máirú. Pún ren enletin, ena  Papilon mi Lapalap a fen sikesik me apasa: “Ngang eman kiwin, üa mot won ai lenien mot! Ngang üsap eman fin lipichsefäl. Ngang üsap fokun tolong lon letipeta.”​—Pwär. 18:7, 8.

12. Met Jiowa esap mut ngeni mwúún fénúfan an epwe féri, me pwata?

¹² Kot esap mut ngeni mwúún fénúfan an epwe amóeló néún kewe aramas. Ra pwapwa le uwei itan, me ra álleasochisi án Kot allúk le towu seni Papilon mi Lapalap. (Föf. 15:16, 17; Pwär. 18:4) Ra pwal angang weires le álisi aramas le towu seni. Ina popun néún Jiowa kewe aramas resap “angei och seni an kewe feiengau.” Nge, repwe chúen kúna sóssótun ar lúkú.

13. (a) Ié ewe Kok? (b) Me ren Isikiel 38:2, 8, 9, met epwe efisi án Kok epwe maunei néún Kot kewe aramas?

¹³ Án Kok maunei néún Kot aramas. (Álleani Isikiel 38:2, 8, 9.) Mwirin talóón meinisin mwicheichen lamalam chofona, epwe chék wor eú lusun lamalam. Néún Jiowa kewe chék chón angang repwe nóm. Satan epwe fókkun song. Epwe pwári an song ren an néúnéú “ngün mi limengau,” mi wewe ngeni ekkewe pwóróus mi chofona seni ekkewe chónláng mi ngaw mi efisi án mwúún aramas maunei néún Kot kewe aramas. (Pwär. 16:13, 14) Ekkena mwichen mwúún aramas ra iteni “Kok . . . lon ewe fanü Makok.” Lupwen ekkewe mwúún aramas repwe poputá le maunei néún Jiowa kewe aramas, iwe ina poputáán ewe maunen Armaketon.​—Pwär. 16:16.

14. Met Kok epwe mirititi?

¹⁴ Kok epwe lúkúlúk wóón pwisin “pöchökülen aramas echök a nom ren” are péchékkúlen néún kewe mwichen soufiu. (2 Kron. 32:8) Sipwe lúkúlúk wóón Jiowa ach Kot, nge me ren chón ekkewe mwú a umwes ach sipwe féri ena. Pwata? Pún akkomw a fókkun watte manamanen Papilon mi Lapalap, nge ar kewe kot rese selániir seni ewe “manmwacho” me ekkewe “engol mächän”! (Pwär. 17:16) Ina popun Kok epwe ekieki pwe a chék mecheres an epwe arosaló néún Jiowa kewe aramas. Epwe mauner ren an “feitiu wor usun eu mölümöl mi tori ewe fanü.” (Is. 38:16) Nge Kok epwele mirititi  pwe a fen tolong lón eú ssár. Epwe mirititi pwe a maun ngeni Jiowa, usun chék met Farao a mirititi me lón ewe Setipar.​—Eks. 14:1-4; Is. 38:3, 4, 18, 21-23.

15. Met Jesus epwe féri lón ewe maunen Armaketon?

¹⁵ Kraist me néún kewe soufiu lón láng repwe maun fán iten néún Kot kewe aramas me unusen amóeló ekkewe mwú me ar kewe mwichen soufiu. (Pwär. 19:11, 14, 15) Nge met epwe fis ngeni Satan, ewe ákkáeúin chón oputa Jiowa, ewe a chofona ngeni chón ekkewe mwúún fénúfan me efisi ar repwe maunei néún Kot kewe aramas lón ewe Armaketon? Jesus epwe oturalong Satan me néún kewe chónláng mi ngaw lón ewe pwaang mi alóllóól, ikewe repwe kalapus ie úkúkún engeréú ier.​—Pwär. 20:1-3.

16. (a) Ifa usun sipwe pwári pwe sia “sinei Kot”? (b) Pwata ach silei Kot epwe eú feiéch ngenikich lón ewe Armaketon?

¹⁶ Ese lifilifil ika sia fen nóm lón ewe enlet ren fite ier are minefélóng, nge ren ach sipwe kúna manaw lón ewe Armaketon, mi lamot sipwe “sinei Kot” me “alleasochisi ewe kapas allim usun ach Samol Jises.” (2 Tes. 1:7-9, Testament Mi Fö) Sia “sinei Kot” lupwen sia silei met a sani, met ese sani, me an kewe allúk. Sia pwal pwári pwe sia silei Kot lupwen sia tongei me álleasochisi, me fel ngeni i chék. (1 Joh. 2:3-5; 5:3) Lupwen sia pwári pwe sia silei Kot, sia pwal feiéch pún sipwe “sil me ren.” (1 Kor. 8:3) Iwe, sipwe kúna manaw lón ewe maunen Armaketon! Pwata? Pún ach “sil me ren Kot” a wewe ngeni pwe sia ketiw me ren.

17. Met weween ach “alleasochisi ewe kapas allim usun ach Samol Jises”?

¹⁷ A kapachelong lón “ewe kapas allim usun ach Samol Jises” meinisin ekkewe pwóróus mi enlet Jesus a áiti ngeni aramas mi mak lón án Kot we Kapas. Sia álleasochisi ewe kapas allim lupwen sia apwénúetá lón manawach. A kapachelong lón ach álleasochis, ach akkomwa mettóchun Mwúún Kot we, eáni ewe sókkun manaw mi fiti an kewe allúk mi pwúng, me ach esilefetálei pwóróusen an we Mwú. (Mat.  6:33; 24:14) A pwal kapachelong ach álisi pwiin Kraist kewe mi kepit atun ra féri wiser mi lamot.​—Mat. 25:31-40.

18. Ifa usun pwiin Kraist kewe mi kepit repwe tongeni liwini kirekiréchún chókkewe mi álisiir?

¹⁸ Ekiseló chék néún Kot kewe chón angang mi kepit repwe tongeni liwini kirekiréchún ekkewe ‘ekoch sip’ mi álisiir. (Joh. 10:16) Ifa usun? Me mwen ewe maunen Armaketon epwe poputá, Kot epwe uweiaatá meinisin lusun ekkewe 144,000 láng me repwe eáni eú manaw esap tongeni taló. Repwe chóni ewe mwichen soufiun láng le kitereló Kok me repwe túmúnú néún Jiowa kewe aramas ewe “mwich mi fokun chocho.” (Pwär. 2:26, 27; 7:9, 10) Enlet, a ifa me watteen feiéchún ewe mwich mi fókkun chóchó lón ar álisi néún Jiowa kewe chón angang mi kepit lupwen ra chúen nóm wóón fénúfan.

19-20. Ifa usun sipwe akkamwéchú ach tuppwél atun sia fetál ngeni ewe Armaketon inaamwo ika sia kúna sóssót?

¹⁹ Lón ekkeei ránin lesópwólóón mi áweires, chómmóng néún Jiowa kewe aramas ra kúkkúna sóssót nge ra chúen likiitú fán pwapwa. (Jas. 1:2-4) Ach ikkiótek seni letipach, ina eú mettóch epwe fókkun álisikich. (Luk. 21:36) Nge me lúkún ach iótek, mi lamot sipwe pwal káé án Kot we Kapas iteiten rán me ekilonei minne sia fen káé, kapachelong ekkewe oesini mi amwarar usun ekkewe mettóch repwele fis ekiseló chék. (Kölf. 77:12) Ika sia féri ena, me féri úkúkún ach tufich lón ewe angangen afalafal, sipwe apéchékkúlaló ach lúkú me ach ápilúkúlúk!

²⁰ Ekieki úkúkún pwapwaóm lupwen Papilon mi Lapalap esap chúen nóm me atun ewe Armaketon epwe wes! Lap seni ena, anchangei pwapwaóm lupwen iten Kot we epwe unusen piniló me lupwen epwe unusen leteló pwúngún an nemenem! (Is. 38:23) Ewer, ewe Armaketon, ina eú pwóróus allim fán iten chókkewe mi silei Kot, álleasochisi Néún we, me likiitú tori sópwólóón.​—Mat. 24:13.