Mwet ngeni masouan

Mwet ngeni tettelin menlapen masouan

Porausfengen Won Ekkewe Mettochun Ngun A Aufichikicheta

Porausfengen Won Ekkewe Mettochun Ngun A Aufichikicheta

Porausfengen Won Ekkewe Mettochun Ngun A Aufichikicheta

“Ousap atou och kapas ingau seni lon auemi, nge sokkun kapas chok mi fich ngeni mamarita lon fansoun meinisin, pwe epwe efisata chen ngeni chon rongorong.”​—EFISOS 4:29.

1, 2. (a) Ifa lamoten an aramas tufichin fos? (b) Ifa ussun noun Jiowa kewe chon angang ra mochen aea ar tufichin fos?

 “ESE tufich ngeni aramas ar repwe unusen weweiti ar tufichin fos; ina eu liffang seni Kot, eu manaman seni Kot.” Ina makkeien emon sou kaeo fosun fonufan itan Ludwig Koehler. Eni sise kon lien ekieki ussun ena liffang mi auchea. (Jemes 1:17) Nge ekieki ika epwe poutalo seni emon attongach we ena liffangen tufichin fos ren eu stroke. Mwirin an puluan we uri eu stroke, Joan a awewei, “Am popporausfengen a pin fokkun murinno me a efisi am ririochfengen. Ua fokkun positi am kkewe popporausfengen!”

2 Porausfengen a tongeni apochokkula an aramas chiechifengen, awesalo wewengau, aufichieta ekkewe mi letipechou, apochokkula luku, me apwapwai manauach​—nge esap pukun efisata ekkena mettoch. Ewe king mi tipatchem itan Salomon a era: “Mi wor aramas ra fos, nge resap ekieki och. Ekei sokun fos ra akinasa aramas, usun efoch ketilas a akinasa eman. Nge an ekewe chon tipachem kapas ra atoto pochokul.” (An Salomon Fos 12:18) Kich noun Jiowa kewe chon angang sia mochen pwe ach popporausfengen epwe akinamwei me apochokkulata, nge esap efeiengaua me ataietiu. Sia pwal mochen pwe ach fos epwe mwareiti Jiowa lon ach we angangen afalafal me pwal lon ach fos ngeni aramas. Ewe sou kol a kolu: “Am aia chok aingaing womw en am Kot fansoun meinisin, o kilisou ngonuk tori feilfeilo chok.”​—Kol Fel 44:8.

3, 4. (a) Ifa ewe osukosuk kich meinisin sia kuna ussun ach fos? (b) Pwata a lamot minne sipwe apasa?

3 Ewe chon kaeo Jemes a ouroura: “Esor emon aramas a tongeni afesira chonmongon.” Iwe, a achema ngenikich: “Nge kich meinisin sia fori chommong sokkun mwaal, nge are emon esap mwaalilo lon an kapas, iwe, atewe a fen unusochulo; o a pwal tongeni nemeni unusen inisin.” (Jemes 3:2, 8) Esor emon leich a unusoch. Ina minne, inaamwo ika sipwe mochen aeafichi ach tufichin fos, nge sap minne ach fos esap aufichieta aramas are mwareiti ewe Chon Forikich fansoun meinisin. Ina popun a lamot ach sipwe tuttumunu minne sipwe apasa. Pwal eu, Jises a apasa, “Lon ewe ranin kapung, aramas repwe kuna kapung ren iteiten ar kapas meinisin mi lamotongau. Pun kopwe kuna kapung ren om kapas, ika mi pungioch, ika mi pungingau.” (Mattu 12:36, 37) Ewer, ewe Kot mi enlet epwe apwungukich ren ach kewe fos.

4 Epwe murinno ach sipwe eorenalo ach kakkapas ussun ekkewe mettochun ngun fan iten ach sisap eani kapas mi ngau. Lon ei lesen, sipwe kaeo ifa ussun sipwe tongeni fori ena mettoch, ekkewe sokkun itelap sipwe tongeni kapas ussun, me ekkewe feioch sipwe tongeni kuna seni ach eani fos mi murinno.

Nennengeni Masouen Letipach

5. Ifa ussun a watte wisen ewe letip lon ach eani porausfengen mi apochokkulakich?

5 Ren ach sipwe eoreni ach sipwe popporaus ussun ekkewe mettochun ngun, a lamot ach sipwe akkom weweiti pwe ach fos epwe pwarata masouen letipach. Jises a apasa: “Pun seni masouen letipan, auan epwe apasata.” (Mattu 12:34) Weween, sia kan efich ach sipwe kakkapas ussun minne mi lamot ngenikich. Iwe, ina popun a lamot ach sipwe pwisin eisinikich: ‘Met ai kkewe poraus ra pwarata ussun lapalapen letipei? Lupwen ua nonnom ren ai famili are chienei kewe chon luku, ua kan kapas ussun ekkewe mettochun ngun are ua kan foffos ussun sokkopaten urumot, ufei, kachito, mongo, ekkoch pisek ua koran moni, me met kan?’ Eni sise meefi, nge sia kan akkomwa ekkewe mettoch mi lamot-kisikis lon manauach me ekiekich. Iwe, ach siwili minne sipwe alamota epwe amurinnolo ach popporaus me manauach.​—Filipai 1:10.

6. Met lamoten ewe mettoch ekkekiek lon ach porausfengen?

6 Ach ekkekiek, ina pwal eu mettoch epwe tongeni amurinnolo minne sipwe apasa. Ika sipwe filata ach sipwe ekkekieki ussun ekkewe mettochun ngun, sipwe kuna pwe sipwe pukun kapas ussun ekkena mettoch. King Tafit a weweiti ei mettoch. A kol: “Iwe, kapasen auei, o ekiekin letipei, epwe minen apwapwa chok mwen mesom, Samol.” (Kol Fel 19:14) Iwe, ewe sou kol Asaf a apasa: “Upwe ekieki usun om angang meinisin, o ekieki usun om kewe fofor mi manaman.” (Kol Fel 77:12) Eu letip me tupu mi alamota ekkewe poraus enlet lon an Kot we Kapas epwe pukun apasaou kapas mi fich ngeni ach sipwe mwareiti. Jeremaia ese tongeni ukutiu seni an kapas ussun ekkewe mettoch Jiowa a fen aiti ngeni. (Jeremaia 20:9) Iwe, epwe pwal tongeni ina ussuch ika sipwe ekkekieki ussun ekkewe mettochun ngun iteitan.​—1 Timoti 4:15.

7, 8. Ikkefa ekkoch itelap repwe murinno fan iten ach eani porausfengen mi aufichikicheta?

7 Ach sipwe eani eu kokkotun foffor lon pekin ngun epwe awora ngenikich chommong itelap fan iten porausfengen. (Filipai 3:16) Sipwe tongeni kapasfengen me pwiich kkewe ussun ekkewe mwichelap, an ewe mwichefel kkewe mwich, masouen ekkewe puk me chassi, me ewe lesenin ran. (Mattu 13:52) Iwe, ach kakkapasfengen ussun minne a fis lon ach we angangen afalafal epwe achungu letipach!

8 A fokkun amwarar ngeni King Salomon ekkewe chommong sokkopaten ira, man, machang, me ik a kukkuna lon Israel. (1 Kings 4:33) A fokkun pwapwa le kapas ussun forien Kot kewe. Iwe, kich mi pwal tongeni fori ussun chok. Noun Jiowa kewe chon angang ra pwapwa le kapas ussun chommong sokkopaten poraus, nge akkaeuin, ekkewe poraus lon pekin luku epwe apwapwa ngeni aramas mi aucheani ekkewe mettochun ngun.​—1 Korint 2:13.

“Oupwe Lefareni Ekkeei Mettoch”

9. Ifa an Paul we kapasen pesepes a ngeni ekkewe chon Filipai?

9 Ese lifilifil menni itelap sipwe kapas ussun, nge ach popporausfengen me ekkewe ekkoch repwe apochokkulereta ika ach fos epwe tipeeu ngeni an ewe aposel Paul kapasen pesepes ngeni ewe mwichefel lon Filipai. A makkei: “Minne mi enlet, minne mi lamot, minne mi pung, minne mi limelimoch, minne mi tipemecheres, minne mi iteuoch, are mi wor och mi fakkun murinno, are mi wor och mi fich ngeni ach sipwe mwareiti, iwe, oupwe lefareni ekkeei mettoch.” (Filipai 4:8, NW) Pokiten a lamot watte minne Paul a kapas ussun, a apasa “oupwe lefareni ekkeei mettoch.” Sipwe auralo ekiekich me letipach rer. Iwe, sipwe pii ifa ussun ach ateneki eu me eu ekkena wanu mettoch Paul a kapas ussun repwe tongeni alisikich lon ach kkewe popporausfengen.

10. Ifa ussun epwe kapachelong lon ach popporausfengen lefilach minne mi enlet?

10 Ren och mettoch an epwe enlet, epwe lu seni minne chok mi pwung nge ese chofona. A wewe ngeni och mettoch mi wenechar me tuppwol, awewe chok, ewe enlet lon an Kot we Kapas. Ina minne, lupwen sipwe fos ngeni aramas ussun ekkewe poraus enlet lon ewe Paipel mi amwarar ngenikich, ekkewe afalafal mi apochokkulakich, are ekkewe kapasen fon lon Paipel mi alisikich, sipwe ekieki ussun ekkewe mettoch mi enlet. Iwe nge, sipwe u ngeni “ewe ‘kapasen rochopwak,’” mi chok tipen enlet. (1 Timoti 6:20) Iwe, sipwe pwal tumunukich seni kapasen etileepat are esileifeili porausen chon afalafal ese ffat ika mi wesewesen pwung.

11. Ikkefa ekkewe mettoch mi lamot sipwe tongeni popporausfengen ussun?

11 Ekkewe mettoch mi lamot ra wewe ngeni ekkewe poraus mi auchea, nge sap ekkewe mi lamot-kisikis. Epwe kapachelong porausen ach angangen afalafal, ewe fansoun weires sia manau lon ikenai, me ewe lamoten ach sipwe manaueni manau mi murinno. Lupwen sipwe kapas ussun ekkena mettoch mi lamot, sipwe apochokkula ach achocho le mammasa lon pekin ngun, ach akkamwochu ach tuppwol, me ach likiitu lon ewe angangen afalafal. Pwungun pwe porausen ach angangen afalafal, me porausen minne a fis won fonufan mi achema ngenikich pwe sia manau lon ewe ranin le sopolon ra awora ngenikich sokkopaten itelap sipwe tongeni popporausfengen won.​—Foffor 14:27; 2 Timoti 3:1-5.

12. Me ren an Paul we kapasen fon pwe sipwe lefareni minne mi pwung me limelimoch, met sipwe tumunukich seni?

12 Ewe kapas pwung a wewe ngeni ach sipwe pwung mwen mesen Kot​—ach sipwe alleasochisi. Limelimoch a wewe ngeni ach sipwe limelimoch lon ach ekiek me foffor. Ese fich an epwe kapachelong lon ach popporausfengen kapasen pweni aramas, kapasen falang, are kapas mi wor ruu weween nge och a limengau ussun fofforun sikepwach. (Efisus 5:3; Kolose 3:8) Lon ewe leenien angang are lon sukul, ekkewe chon Kraist repwe tipatchem le su lupwen ena esin poraus repwe fisita.

13. Eani ekkoch kapas awewe ussun ekkoch porausfengen mi itelapei minne mi tipemecheres me iteuoch.

13 Lupwen Paul a kapas ussun ekkewe mettoch mi tipemecheres, a wewe ngeni minne mi apwapwa are minne mi efisata tong, nge esap minne mi efisata oput, letipengau, are aninifengen. Ekkewe mettoch mi iteuoch a wewe ngeni ekkewe poraus mi murinno ngeni chon rongorong. Epwe kapachelong porausen manauen pwich kewe mi tuppwol mi mak lon ekkewe chassi Leenien Mas me Awake!. Pwata kese kapas ngeni aramas ussun pwisin meefiom mwirin om alleani ekkena poraus mi apochokkulata om luku? Iwe, epwe pwal eu minen apochokkul ach sipwe rongorong ussun fofforun lukuen ekkewe ekkoch! Ekkena sokkun popporausfengen epwe amaarata tong me tipeeufengen lon ewe mwichefel.

14. (a) Met weween ach sipwe manaueni ewe manau mi fokkun murinno? (b)Ifa ussun epwe kapachelong lon ach fos minne mi fich ngeni ach sipwe mwareiti?

14 Paul a kapas ussun “och mi fokkun murinno.” Och mi fokkun murinno a wewe ngeni ewe lapalapoch itan murinno are echipwor. A lamot ach sipwe tumunu pwe kapasen emmwen lon Paipel epwe nemeniochu lapalapen ach fos me esap riki seni minne mi pung, limelimoch, me murinno. Fich ngeni mwareiti a wewe ngeni “apwunga.” Ika ka rongorong eu afalafal mi murinno are nengeni emon mi isetiu eu leenien appiru ren an tuppwol lon ewe mwichefel, kapas ussun​—ngeni emonewe me pwal ngeni ekkewe ekkoch. Fan chommong ewe aposel Paul a mwareiti lapalapochun chienan kewe chon fel. (Rom 16:12; Filipai 2:19-22; Filemon 4-7) Iwe, pwungun pwe epwe fokkun fich ach sipwe mwareiti forien ewe Chon Forata. Mei wor chommong mettoch mi murinno ussun forian kkewe sipwe tongeni popporausfengen won.​—An Salomon Fos 6:6-8; 20:12; 26:2.

Popporausfengen Ussun Minne mi Aufichikicheta

15. Ifa ewe alluk lon Paipel ngeni ekkewe sam me in ar repwe popporausfengen me nour kewe?

15 Tuteronomi 6:6, 7 a apasa: “Ekei kapas ua alluk ngonuk ikenai repwe nom lon lelukom. Iwe, kopwe achocho le aiti ngeni noum kewe ekei kapas, kopwe pwal fos usur lupwen kopwe mot lon imwom pwal lupwen kopwe fetal won al, lupwen kopwe konola pwal lupwen kopwe pwata.” A ffatoch pwe a alluku ngeni ekkewe sam me in ar repwe popporausfengen me nour kewe.

16, 17. Met ekkewe sam me in repwe tongeni kaeo seni ekkewe leenien appiru Jiowa me Eperiam ra isetiu?

16 Sipwe tongeni anchangei ussun an Jises foffosfengen me Seman we lon lang lupwen ra kapas ussun wisan we won fonufan. Jises a ereni noun kewe chon kaeo: “Ewe Sam mi tinieito a fen ereniei minne upwe apasa, pwal minne upwe ani kapas.” (Jon 12:49; Tuteronomi 18:18) Iwe, ese mwaal, Eperiam a porausfengen me noun we Aisek ussun an Jiowa efeiochur me samasamer kewe. Pwungun pwe ekkena fansoun popporausfengen ra alisata an Jises me Aisek foffori letipen Kot fan tipetekison.​—Keneses 22:7-9; Mattu 26:39.

17 A pwal lamot ngeni nouch kewe popporausfengen mi apochokkulereta. A lamot ekkewe sam me in ar repwe awora fansoun ar repwe fosfengen me nour kewe. Ika epwe tufich, pwata ouse akkota fansoun ami me chon le imwemi kkewe oupwe mongofengen fan eu iteiten ran? Atun me mwirin ami mongofengen, epwe wor fansoun ami oupwe porausfengen mi tongeni apochokkulata ewe famili lon pekin luku.

18. Eani eu poraus mi pwarata feiochun porausfengen lefilen ekkewe sam me in me nour kewe.

18 Alejandro, emon pioneer mi ruwe som ierin, a chechemeni an meefi tipemwaramwar atun an a 14 ierin. Iwe, a apasa: “Pokiten etipatipaen chienei kewe chon sukul me nei kewe sense, ua tipemwaramwareiti woren Kot me enletin ewe Paipel. Semei kkewe me inei ra mosonottam le popporaus ngeniei fitu aua. Ekkena popporausfengen rese chok alisiei ai upwe awesi ai kewe tipemwaramwar lon na fansoun weires, nge ra pwal alisiei ai upwe filioch lon manauei.” Nge iei? Alejandro a sopweilo le apasa: “Ua chuen nonnom lon imwen semei kkewe me inei. Nge pokiten chommong am angang, a weires ngenikem me semei am aupwe popporausfengen. Ina minne, fan eu iteiten wiik, am aua mongofengen lon an we leenien angang. Ua fokkun kilisou ren ekkena fansoun popporausfengen.”

19. Pwata a lamot ngenikich meinisin popporausfengen won ekkewe mettochun ngun?

19 Sise pwal pwapwaiti fansoun sia popporausfengen me chienach kewe chon luku ussun ekkewe mettochun ngun? Sipwe tongeni ina ussun atun sipwe fiffiti mwich, lupwen sipwe mwinfengen lon ewe angangen afalafal, atun sipwe kukkunoufengen me fansoun sipwe saifengen. Paul a mochen chuuri ekkewe chon Kraist lon Rom. Iwe, a mak ngeniir: “Pun ua fokkun mochen kunakemi, pwe upwe apochokkulakemi ren och liffangen ngun, usun chok sipwe aururufengenni letipach ren ewe chok luku lefilach, ami luku o pwal ai luku.” (Rom 1:11, 12) Johannes, emon elter, a apasa: “A watte lamoten ach popporausfengen ussun ekkewe mettochun ngun me chienach kewe chon luku. A apwapwai letipach me amecheresi ach uwei osach kewe ran me ran. Fan chommong, ua tingorei ekkewe chinnap ar repwe aporausaei ussun manauer me met a atufichiir ar ra akkamwochu ar tuppwol. Mwirin fitu ier, ua fen fos ngeni chommong, iwe, emon me emon leir a ngeniei och poraus mi mirit are asaramaei, iwe, a amurinnolo manauei.”

20. Met sipwe tongeni fori ika sipwe fos ngeni emon mi nisasau?

20 Nge met kopwe fori ika ka fos ussun mettochun ngun ngeni emon nge ese afanni? Iwe, kesap fangeta. Eni kopwap tongeni fos ngeni fan eu. Salomon a apasa: “Eu kapas eman a apasa lon fansoun fich a usun chok ekewe foun ringo mi oleol usun kolt mi nom lon eu sepi mi for seni silifer.” (An Salomon Fos 25:11) Mirititi meefien ir kkewe mi kin. “Ekiekin letipen eman aramas a usun chok koluk mi alolol, nge eman aramas mi weweoch a tongeni ufireta.” * (An Salomon Fos 20:5) Lap seni meinisin, kesap mut ngeni ekiekin ekkewe ekkoch an epwe eppeti om kopwe fos ussun minne mi achungu letipom.

Mi Feioch Ekkewe Popporausfengen Ussun Ekkewe Mettochun Ngun

21, 22. Ikkefa ekkewe feioch sipwe kuna seni ach popporausfengen won ekkewe mettochun ngun?

21 Paul a fonou: “Ousap atou och kapas ingau seni lon auemi, nge sokkun kapas chok mi fich ngeni mamarita lon fansoun meinisin, pwe epwe efisata chen ngeni chon rongorong.” (Efisus 4:29; Rom 10:10) Eni epwe wewe ngeni ach sipwe achocho le kakkapas ussun ekkewe poraus mi aufichikicheta, nge epwe wor chommong feioch. Popporausfengen won ekkewe mettochun ngun epwe atufichikich ach sipwe aiti ngeni ekkewe ekkoch ussun ach luku me aufichieta ach ei mwichen pwipwi.

22 Iwe, sipwe aea ei liffangen tufichin fos pwe sipwe apochokkula ekkewe ekkoch me mwareiti Kot. Ekkena sokkun porausfengen repwe apwapwaikich me aufichieta pwiich kkewe. Lap seni meinisin, repwe apwapwai letipen Jiowa pun a afanni minne sia kakkapas ussun, iwe, a meefi pwapwa lupwen sipwe aeafichi tinauach lon eu lapalap mi fich ngeni. (Kol Fel 139:4; An Salomon Fos 27:11) Lupwen ach porausfengen epwe itelapei ekkewe mettochun ngun, sipwe luku pwe Jiowa esap monukikich. Lon an kapas ussun ekkewe chon angang ngeni Jiowa lon ach ei ran, ewe Paipel a apasa: “Murin, chokewe mi niuokusiti ewe Samol mi Lapalap ra kapasfengen lefiler, nge ewe Samol mi Lapalap a afaliir o auselinga ar kapas. A wor eu puken achechem me fan mesan, a makelong iten chokewe mi niuokusiti i, ewe Samol mi Lapalap, o chechemeni itan.” (Malakai 3:16; 4:5) A ifa me watte lamoten ach popporausfengen lefilach epwe aufichikicheta!

[Pwóróus fan]

^ A fokkun alollol ekkoch ito lon Israel. Lon Gibeon, ekkoch sou kaeo porausen lom lom ra kuna eu leenien iseis konik orun 80 fiit alollolun. A wor efoch latta mi atufichi aramas le totiu epin fan iten ar repwe ufieta konik seni.

Ifa Ussun Kopwe Polueni?

• Minne sipwe kakkapas ussun epwe pwarata met ussuch?

• Ikkefa ekkoch poraus mi aufichikicheta sipwe tongeni kapas ussun?

• Met lamoten ewe mettoch popporausfengen lon ewe famili me pwal lon ewe mwichefelin chon Kraist?

• Ikkefa ekkoch feioch ra popu seni popporausfengen mi aufichikicheta?

[Ekkewe Kapas Eis fan Iten ewe Lesen]

[Sasing lon pekin taropwe 8]

Epwe kapachelong lon porausfengen mi aufichikicheta . . .

[Sasing lon pekin taropwe 8]

“minne mi enlet”

[Sasing lon pekin taropwe 8]

“minne mi lamot”

[Sasing lon pekin taropwe 8]

“minne sipwe mwareiti”

[Sasing lon pekin taropwe 8]

“minne mi iteuoch”

[Credit Line]

Video cover, Stalin: U.S. Army photo; Creator book cover, Eagle Nebula: J. Hester and P. Scowen (AZ State Univ.), NASA

[Sasing lon pekin taropwe 9]

A murinno ekkewe fansoun mongo fan iten porausfengen won ekkewe mettoch lon pekin luku