Mwet ngeni masouan

Mwet ngeni tettelin menlapen masouan

Mei Wor Och Mettoch Epwe Tufichin Amanaua Ekkan Lamalam?

Mei Wor Och Mettoch Epwe Tufichin Amanaua Ekkan Lamalam?

Mei Wor Och Mettoch Epwe Tufichin Amanaua Ekkan Lamalam?

EMON nouwiisin lamalam seni Uganda itan Stephen Tirwomwe a apasa pwe “Aramas lon Britain ra chuen luku Kot nge rese mochen angang ngeni Kraist ren unusen manauer.” Ina epwe 20 ier lom, ena mwan ese nninniilo lupwen a fis eu fansoun mi eriaffou lon an we lamalam lon Uganda. Lon ei fansoun, a kan afalafal lon an mwan kewe leenien kunou lon Leeds, England, nge a kan afalafal ukuukun engol minich chok mwen an epwe poputa pingko.

Pekiloon ewe matau itan Atlantic, ewe Anglican Mission lon America, ewe mi poputa kanoto chok, a osukosuk ren chok pwal watteen an aramas tenechepwak ngeni lamalam. Won ewe Internet, ena mission a apasa pwe “Me lein fonu meinisin, ewe United States a nampa eu ren chochoon ekkan aramas mi eani fosun English, nge rese fiti lamalam are ir mi tenechepwak ngeni angangen lamalam. Iei ena fonu a kon osupwang ren chon afalafal.” Pokiten ena minefoon mission a mangau ren an ese tufichin siwili kokkotun lon an na pekin, a ukutiu seni an appiru ekkewe eorenien lom, iwe, a fiti ekkewe sou emmwen lon Asia me Africa le poputani “eu angangen titiilo misineri fan iten ewe United States.”

Nge pwata ekkewe misineri seni Africa, Asia, me Latin-America ra lo afalafal lon ekkan fonu ikewe a ita pochokkul ewe lamalamen Kraist ie lon Europwe me North America?

Io A Amanaua Io?

Ren lap seni fopuku ier, ekkewe misineri mi tinikken seni Europe ra tattapwei chon fonuer mi feilo ngeni ekkewe fonuen ekis fan iten ar repwe forata leenier, awewe chok ren Africa, Asia, noomun Pacific, me South America. Ra ekiekin uwei ar lamalam ngeni ekkewe ita chon lukun lon ekkena fonu. Iwe, lo, lo, ekkewe telinimw lon America, ir kewe mi ita longolong won ewe lamalamen Kraist, ra fiti kkotun ekkewe misineri seni Europe, iwe mwirin, ar angang a lapalo seni angangen chon Europe, angangen ar ffotukatiu leenien mision fan iten lamalam won unusen fonufan. Nge iei ese chuen ina ussun.

Andrew Walls, ewe sou forata me sou emmwen lon ewe Centre for the Study of Christianity in the Non-Western World, a apasa pwe “A fen siwil ewe ussun ita iolap [fan iten ewe lamalamen Kraist].” Lon 1900, 80 percentin chokewe mi era pwe ir chon Kraist ra nonnom lon Europe are North America. Iwe nge, lon ei fansoun, 60 percentin chokewe mi era pwe ir chon Kraist ra nonnom lon Africa, Asia, me Latin America. Kanoto chok, a katowu ei poraus: “Ekkewe mwichefelin Catholic lon Europe ra angei watte alillis seni ekkewe patere mi feito seni Philippines me India,” me “emon me lein iteiten wonumon patere mi angang lon ekkewe mwichefelin Catholic lon America ra titiito seni fonuen ekis.” Ekkewe chon afalafal seni Africa lon ewe Netherlands, nge a lap me leir chon Ghana, ra meefi pwe ir “misineri lon eu fonu ikewe aramas ra akkomwa mettochun fonufan ie.” Iwe iei, chon afalafal seni Brazil ra akkapochokkula angangen misineri lon leeni mi sokkopat lon Britain. Iei kunaen emon sou mak: “Iei an ewe lamalamen Kraist angangen misineri a fen kullusefal, iwe, a kulliti ewe fonu a popu seni me lom.”

A Ussun Ita Eu Molumol Watte epwe Waroto

Neman a lamot an epwe wor misineri fan iten ekkewe fonuen Europe me North America, ikewe aramas ra kan akkomwa mettochun fonufan ie. Eu chassi a apasa pwe “Lon Scotland a kisikis seni 10 percentin chon Kraist ar ra kan feffel iteitan.” Chon feffel lon France me Germany ra kisikis seni ena. Pwal eu repot lon simpung a apasa pwe lupwen a wor eu minen kutta meefien aramas, “ina epwe 40 percentin chon America me 20 percentin chon Canada ra apasa pwe ra feffel iteitan.” Nge sokko seni ena, chon feffel lon Philippines a arapakan 70 percent, me a pwal ina ussun ekkewe fonu mi lapalapalo tufichir iei.

Nge lap seni ena, chon feffel lon ekkewe fonuen oor ra akkamwochu ekkewe eorenien lom lap seni chokewe mi nonnom lon ekkewe fonuen ennefen. Ren chok awewe, lupwen chon Catholic lon ewe United States me Europe ra uwawu meefier, fan chommong ra apasa pwe a fen lapalo ar rese luku ekkewe nouwiisin lamalam me ra mochen epwe lapalo wiiser me an fefin kewe pwuung lon ar na lamalam. Iwe nge, chon Catholic lon ekkewe fonuen oor ra kan amwochu an ena lamalam eorenien lom fan iten ekkena mettoch. Iwe, pokiten pochokkulen ena lamalam a mwokut ngeni ekkewe fonuen oor, a fen forutiu longolongun eu fansoun fitikoko lon mwach kkan. Philip Jenkins, emon sou kaeo porausen uruwo me lamalam, a apasa pwe “Neman lon engol are ruwe ier, ir me ruu ekkena pekin lon ewe lamalam Kraist repwe tipefesen, iwe, repwe meefi pwe chon ewe eu pekin esap ir wesewesen chon Kraist.”

Pokiten an a fiffis ekkena mettoch, Walls a apasa pwe iei a wor ei watteen osukosuk: “Epwe ita ifa ussun chon Kraist seni Africa, Asia, Latin America, North America me Europe repwe tufichin nonnomfengen lon eu chok lamalam me apasa pwe a wewefengen minne ra luku?” Met om ekiek? Epwe tongeni sopwosopwolo ekkan lamalam lon eu fonufan mi kinikinfesen? An chon Kraist enletin tipeeufengen a longolong won met? Ena eu poraus mwirin ei epwe awewei poluen ekkena kapas eis seni Paipel, fitifengen me pisekin annet mi ffatoch pwe eu mwicheichen chon Kraist mi tipeeufengen a kan mammaaroch won unusen fonufan.

[Sasing lon pekin taropwe 4]

Mesemwan, ei kafie fan iten an aramas auseling ngeni nikattik eu imwen fel

[Credit Line]

AP Photo​/Nancy Palmieri