Mwet ngeni masouan

Mwet ngeni tettelin menlapen masouan

U Ngeni Ngunun Eu Fonufan Mi Sissiwil

U Ngeni Ngunun Eu Fonufan Mi Sissiwil

U Ngeni Ngunun Eu Fonufan Mi Sissiwil

“Iwe, esap ngunun fonufan sia fen angei, pwe ewe Ngun seni Kot.”​—1 Korint 2:12.

1. Ifa ussun If a fen tupulo?

 “EWE serepenit a atupuei.” (Keneses 3:13) Ren ekkena kapas mi mwochomwoch, ewe aemonun fefin, itan If, a sotun awewei ewe popun a aleni ewe alen u ngeni Jiowa Kot. Met If a apasa mi pwung nge, ese toluelo an fofforingau. Ewe aposel Paul a makkei fan emmwenien ngunun Kot: “Ewe fefin a tupulo.” (1 Timoti 2:14) An tupulo a efisi an luku pwe eu fofforun alleasolap​—an ochei ewe uwan ira mi pinei seni​—epwe efeiochu i, me epwe ussun chok Kot. A pwal tupulo ren io ewe emon a otupu i. Ese silei pwe ewe serepenit a chok aueni auen Setan ewe Tefil.​—Keneses 3:1-6.

2. (a) Ifa ussun Setan a otupu aramas ikenai? (b) Ifa “ewe ngunun ei fonufan,” me ikkefa ekkewe kapas eis sipwe pwungupwung won?

2 Seni ewe fansoun Atam me If, Setan a sopweilo le otupu aramas. Ren enletin, a “otupu fonufan meinisin.” (Pwarata 12:9) An kewe rauangau rese siwil. Inaamwo ika Setan ese nounou ekkewe serepenit iei nge, a chuen monomonolo pwe esap sinelo pwe io i. Ren ekkoch ekkewe minen apwapwaan fonufan, TV, reitio, me simpung, me pwal ekkoch mettoch, Setan a otupu aramas ren an epwe efisi ewe luku pwe esor lamoten are feioch seni an Kot emmwen mi tong. An ewe Tefil kewe kokkot le otupu aramas a uwaani eu ngunun u ngeni ekkewe alluk me kapasen alongolongun alluk lon ewe Paipel ren aramas ekis meinisin. Ina met ewe Paipel a eita ngeni ewe “ngunun fonufan.” (1 Korint 2:12) Mi manaman etipetipaen ei ngun ngeni ekkewe luku, memmeef, me fofforun chokkewe rese silei Kot. Ifa ussun a pwapwalo ena ngun, me ifa ussun sipwe tongeni u ngeni an etipetip mi ngau? Sipwe ppii.

An Aramas Aucheaani Minne Mi Pwung A Kisikisilo

3. Met popun “ewe ngunun ei fonufan” a lapalapelo lon ach ei fansoun?

3 Lon ei fansoun, pwapwaloon “ngunun fonufan” a lapalapelo. (2 Timoti 3:1-5) Ese mwaal ka fen kuna pwe an aramas aucheaani minne mi pwung a kisikisilo. Ewe Paipel a awewei ewe popun a fiffis. Lupwen an Kot we Muu a poputa le nemenem lon ewe ier 1914, maun a fis lon lang. Setan me noun kewe timon ra kkuf me ra koturutiu ngeni fonufan. Fan an song, Setan a alapalo an angangen otupu aramas meinisin. (Pwarata 12:1-9, 12, 17) Ren unusen an tufich, Setan a achocho le “otupu ekkewe mi filita, are mi tufich.” (Mattu 24:24) Pokiten kich noun Kot, sia wiliiti an Setan minen annen. A achocho le ataielo ach luku pwe epwe pout senikich an Jiowa chen me ach apilukulukun manau esemuch.

4. Ifa ekiekin noun Jiowa kewe chon angang ussun ewe Paipel, me ifa ussun ekiekin fonufan ussun ewe Paipel?

4 Setan a sotun aingaualo ekiekin aramas ussun ewe Paipel, ewe puk mi auchea mi asukulakich ussun ach we Chon Forata mi tong. Noun Jiowa kewe chon angang ra tongei me aucheaani ewe Paipel. Sia silei pwe a pop seni ngunun Kot, sap seni aramas. (1 Tesalonika 2:13; 2 Timoti 3:16) An Setan fonufan ese mochen pwe sipwe eani ena luku. Ren chok awewe, ewe kapasen le poputaan eu puk mi u ngeni ewe Paipel a apasa: “Ewe Paipel esap ‘pin’ me esap ‘ewe kapasen Kot.’ Ekkewe samol fel mi mochen nemeni aramas ra makkei nge sap ekkewe aramas mi pin mi angang fan nemenien ngunun Kot.” Chokkewe mi luku ena esin poraus mi tongeni muttir kkuf fan ewe ekiek mwaal pwe filier chok ifa ussun repwe fel ngeni Kot are filier ika resap fel ngeni.​—An Salomon Fos 14:12.

5. (a) Ifa porausen emon soumak ussun ekkewe lamalam mi riri ngeni ewe Paipel? (b) Ifa ussun sia tongeni apopofengenni ekkoch ekiekin fonufan me met a mak lon ewe Paipel? (Nengeni ewe box lon ewe pekin taropwe mwirin ei.)

5 An aramas maunei ewe Paipel fengen me likotupotupun chommong mi apasa pwe ra luku Paipel, a fen efisata an aramas ekiek mi ngau ussun lamalam, kapachelong ekkewe lamalam mi riri ngeni ewe Paipel. Aramas ra u ngeni lamalam lon simpung, TV me lon ekkewe mwichen aramas mi silelap. Emon soumak a apasa: “Ekkewe ekiek mi choufetal ussun ekkewe lamalamen Jus me Kraist ra kan ngau. Aramas mi tongeni eani ekiek pwe ir mi atakirikir are ir ekkewe luku loom mi pinei an aramas miritilo me feffeitaan science. Lon ekkewe ier mi kanoto chok, ekkeei sokkun ekiek ra fen maarita ngeni esiit me koput.” Fan chommong ei koput a pop seni chokkewe ra apasa pwe esor emon Kot. Ra fen “mwalilo lon ar ekiek.”​—Rom 1:20-22.

6. Ifa ekiekin fonufan ussun ekkewe sokkun fofforun lisowu Kot a oput?

6 Ina popun sisap mairu pwe aramas ra atowaueerelo seni an Kot ekiek ussun foffor mi pwung fan iten aramas. Ren chok awewe, ewe Paipel a apasa pwe an mwan konfengen me mwan “ese fich.” (Rom 1:26, 27) A pwal apasa pwe chokkewe mi lisowu mwaal are kirikiringau ngeni puluwer resap alemwiri Muun Kot. (1 Korint 6:9) Iwe nge, lon chommong fonu, esap chok pwe a mumu ngeni ekkeei sokkun foffor nge, ra fen lingelo lon puk, chassi, kol, kachito, me TV. Me aramas ra luku pwe chokkewe mi apasa pwe ekkeei foffor mi ngau, ra kon eipo, lifilifil, me resaamwo miritilo ren saramen fonufan. Ekkena aramas rese eani ewe ekiek pwe an Kot kewe minen aukuk ra pwarata an Kot tong fan iten aramas nge, me reer, ir ussun chok minen eppet ngeni ar fori met ra mochen me ra pinei seniir eu manau mi pwapwa me menemenoch.​—An Salomon Fos 17:15; Juta 4.

7. Ikkefa ekkewe kapas eis sipwe pwisin eisinikich?

7 Sia nonnom lon eu fonufan a kan alapalo an u ngeni Kot. Ina popun a lamot ach sipwe atittina ach kewe ekiek me luku. Fan ekkoch sipwe atittinafichi ach ekiek fan iotek ren ach sipwe ppii pwe sise fen towauolo seni an Jiowa kewe ekiek me minen aukuk. Neman sipwe eisinikich: ‘Ai kulou me asoso mi alongolong won sokkopaten mettoch usap fen atola fite ier me loom? Ua ekis tipemecheresilo ngeni ekkewe foffor Kot a oput? Ekkewe mettochun ngun ra fen kisikisilo lamoter lon manauei? Lapalapen manauei a pwarata pwe ua chuen kutta loom ewe Muu.’ (Mattu 6:33) Ei sokkun ekiek epwe alisata ach u ngeni ngunun ei fonufan.

“Site Pase Senir”

8. Ifa ussun emon a tongeni pase seni Jiowa?

8 Ewe aposel Paul a mak ngeni chiechian chon Kraist: “Iei minne, sipwe fakkun alapalo ach lolileniesini ekkewe mettoch sia fen rong, pwe site pase seni ir.” (Ipru 2:1) Efoch sip mi paselo esap tori leenian. Ika ewe kaptin ese afanni ewe asapwal me aut, waan we mi tongeni paselo me a tongeni faneta won ekkewe fau. Epwe ussun we chok kich ika sise auselingaochu ekkewe poraus mi enlet lon an Kot we Kapas. Sipwe tongeni pase seni Jiowa me ach luku epwe ta. Sisap unusen poutalo ewe enlet ika ach luku epwe tatakisilo. Pwungun pwe ese wor chommong aramas mi muttir filata le poutalo Jiowa. Fan chommong, ra ekis me ekis angolong lon och mettoch a tongeni arikalo ekiekir seni an Kot we Kapas. Rese meefi och, nge ra paselo ngeni tipis. Ra ussun chok ewe kaptin mi onnutolo. Ra mmang le nennelo me rese chuen tongeni fori och.

9. Ifa ussun Jiowa a efeiochu Solomon?

9 Ekieki mwo manauen Solomon. Jiowa a awiisa ngeni Solomon ewe wiis Kingen Israel. Kot a mut ngeni Solomon an epwe aueta ewe imwen fel me a emmweni an Solomon makkei ekkoch kinikinin ewe Paipel. Jiowa a fos ngeni Solomon fan ruu me a fangolo ngeni woun, itefouloon, me eu nemenem mi kinamwe. Lap seni meinisin, Kot a efeiochu Solomon ren tipatchem wachemuk. Ewe Paipel a apasa: “Kot a fang ngeni Salomon tipachem me ekialolol esor aukukun, a pwal ngeni chomong silelap usun chomongun foun pien aroset, pwe an Salomon tipachem a lapalap seni an ekewe aramasen otiu me an ekewe chon Isip tipachem.” (1 King 4:21, 29, 30; 11:9) Sipwe ekieki pwe Solomon epwe fokkun amwochu an tuppwol ngeni Kot. Iwe nge, Solomon a pase ngeni fel mi chofona. Ifa ussun an a fisita?

10. Menni alluk Solomon ese alleasochisi, me met mwiriloon?

10 Solomon a unusen silei me weweiti an Kot kewe alluk. Ese mwaal a fen fokkun afanni ekkwe alluk fan iten ekkewe kingen Israel. Iei eu me leiir: “Ewe king esap achomongala pwuluan pwe lelukan esap tokola seni Kot.” (Tuteronomi 17:14, 17) Solomon a silei ena alluk nge, a wor fupuku puluwan kewe me ulupuku puluwan kisikis. Chommong leir ra fel ngeni ekkewe kot chofona. Sise silei ewe popun Solomon a achommongalo puluwan kewe, me sise silei ifa ussun atewe a sotun anneta pwungun an a fori. Met sia silei, pwe Solomon ese alleasochisi an Kot alluk mi ffat. Mwiriloon an Solomon fori ena a ussun we chok me ren an Jiowa ourour. Sia alleaani: “Lupwen Salomon a chinlap, pwuluan kewe ra akulu lelukan pwe a fel ngeni ekkewe koten ekis.” (1 King 11:3, 4) Ekis me ekis an tipatchem seni Kot a kisikisilo. Solomon a paselo. Lo, lo, lo, an Solomon mochen le apwapwai letipen puluwan kewe a siwili an mochen le alleasochisi me apwapwai Kot. Solap ena pun Solomon ewe emon mi fen makkei ekkeei kapas: “Nei, kopwe tipachem o apwapwai lelukei, pwe upwe tongeni palueni atewe mi aitengauaei”!​—An Salomon Fos 27:11.

Ngunun Fonufan Mi Manaman

11. Ifa ussun met sipwe walong lon tupuwach epwe kku ekiekich?

11 Porausen Solomon a aiti ngenikich ewe watteen feiengau seni ach ekieki pwe etipetipaen fonufan esap efeiengaua ekiekich pokiten sia silei ewe enlet. Ussun chok mongo lon pekin aion a kku inisich, iwe, ewe mongo are met sia walong lon tupuwach a kku ekiekich. Met sia amongooni tupuwach epwe etipetipa ekiekich me met sipwe achocho ngeni. Kompani watte ra miritiiti pwungun ei poraus me ra nouni fite bilion chana iteiten ier fan iten advertise. Ekkewe advertise mi angangoch ra aea kapas, sasing, are lios mi fich ngeni an ekkewe chon kamo mochen. Chon advertise ra silei pwe ika emon a kuna ewe lios fan eu are fan ruu chok, ewe chon kamo esap muttir mochen mooni ewe pisek. Fan chommong ika emon a kuna ewe advertise fan chommong, epwe poputa le eani ekiek pwe ewe pisek mi fokkun murinno. Mei wor sopwochun advertise. Ika esap sopwoch, kompani resap wattiu moni watte le advertise. A mmen watte etipetipaen advertise won ekiekin me meefien aramas.

12. (a) Ifa ussun Setan a etipetipa ekiekin aramas? (b) Met a pwarata pwe Setan a pwal tongeni etipetipa chon Kraist?

12 Ussun chok emon chon advertise, Setan a alisata an kewe ekiek ren an alingeerelo lon mesen aramas, me a silei pwe ika a naf ewe fansoun, a tongeni etipetipa aramas pwe repwe eani ekiekin. Ren ekkewe minen asoso me kulou, Setan a otupu aramas ngeni ar luku pwe minne mi murinno a ngau me minne mi ngau a murinno. (Aisea 5:20) Pwal mwo nge ekkoch chon Kraist mi enlet ra fen kkuf ren an Setan esilefeili an poraus mi mwakel. Ewe Paipel a ourourakich: “Ewe Ngun a affata an kapas pwe lon ekkena fansoun mwirin, ekkoch aramas repwe liwin seni ach we luku ren ar amwochu ekkewe ngunun likotuputup o afalafal usun [seni, NW] ekkewe timon, o ren likotuputupuen chon kapas chofona, letiper kewe mi chok foulo.”​—1 Timoti 4:1, 2; Jeremaia 6:15.

13. Ikkefa ekkoch chiechi mi ngau, me ifa ussun chiechi mi ngau a kkukich?

13 Esor emon leich ese tongeni feiengau ren ngunun ei fonufan. Ekkewe sokkopaten ekiek seni an Setan otot ra ussun chok asapwal me aut mi manaman. Ewe Paipel a peseikich: “Ami oute mwalilo, ‘Chienach mi ingau repwe alimengaualo ach kewe fofor murinno.’” (1 Korint 15:33) Chienach mi ingau ra tongeni wewe ngeni ekkewe mettoch are aramas​—pwal mwo nge lon ewe mwichefel​—mei wor ngunun fonufan lon. Ika sia eani ewe ekiek pwe chienach kewe mi ngau resap efeiengauakich, iwe, epwe pwal pwung pwe chienach kewe mi murinno rese tongeni alisikich. Nge mei mwaal ena ekiek! Ewe Paipel a affata ei poraus fan itach: “Eman mi chiechi ngeni aramas mi tipachem epwe tipachemela, nge eman mi chiechi ngeni ekewe chon tiparoch epwe feiengau.”​—An Salomon Fos 13:20.

14. Ifa ussun sia tongeni u ngeni ngunun ei fonufan?

14 Ren ach sipwe u ngeni ngunun ei fonufan, sipwe chiechi ngeni aramas mi tipatchem​—chokkewe mi angang ngeni Jiowa. Sipwe auralo tupuwach ren ekkewe mettoch mi tongeni apochokkula ach luku. Ewe aposel Paul a makkei: “Minne mi enlet, minne mi mosonoson, minne mi pung, minne mi limelimoch, minne mi tipemecheres, minne mi iteuoch, are mi wor och mi fakkun murinno, are mi wor och mi fich ngeni ach sipwe mwareiti, iwe, oupwe lefareni ekkeei mettoch.” (Filipai 4:8) Kich mi ffor ren ach tufichin pwisin filata met sipwe fori, ina popun sia tongeni filata ekkewe mettoch sipwe pwungupwung won. Amwo sipwe filata ekkewe mettoch repwe alisata ach arap ngeni Jiowa.

Ngunun Kot A Lapalap Seni Ngunun Fonufan

15. Ifa ussun ekkewe chon Kraist lon Korint loom ra sokko seni ekkewe ekkoch chon Korint?

15 Chon Kraist mi enlet ra sokko seni chokkewe mi tupulo ren ngunun fonufan pokiten an Kot ngun mi fel a emmweniir. Paul a makkei ei poraus ngeni ewe mwichefel lon Korint: “Iwe, esap ngunun fonufan sia fen angei, pwe ewe Ngun seni Kot, pwe sipwe sinei ekkeei mettoch, minne Kot a fen fangeto rech.” (1 Korint 2:12) Korint loom eu telinimw a urelo ren ewe ngunun fonufan. A kon lapalap fofforingauen lape ngeni ekkewe chon Korint pwe ewe kapas “Korintini” a wor weween le “foffori lisowu mwaal.” Setan a fen achunalo letipen ekkewe aramas. Ina popun esor are a chok kisikis ar weweiti porausen ewe Kot mi enlet. (2 Korint 4:4) Iwe nge, ren ngunun we, Jiowa a fen suukalo mesen ekkoch chon Korint me a atufichi ar weweiti ewe enlet. Ngunun we a amwokutuur me emmweniir ngeni ar repwe siwili manauer pwe repwe tongeni apwapwai Kot me angei an feioch. (1 Korint 6:9-11) Ngunun fonufan a pochokkul, nge pochokkulen ngunun Jiowa a lapalap seni.

16. Ifa ussun sia tongeni angei me amwochu ngunun Kot?

16 A ussun we chok ikenai. An Jiowa ngun mi fel ina ewe manaman mi lapalap seni meinisin lon lang me fonufan, me a fangaffatelo ngeni chokkewe mi tingor fan luku. (Luk 11:13) Ren ach sipwe angei ngunun Kot, sisap chok u ngeni ewe ngunun fonufan. Nge sipwe kakkaeo an Kot we Kapas me apwonueta minne sia kaeo lon manauach pwe pwisin ngunuch​—ekiekin tupuwach​—a tipeeu ngeni ekiekin Kot. Ika a ina met sia fori, Jiowa epwe apochokkulakich pwe sipwe tongeni likiitu fan ese lifilifil menni rauangau Setan a mochen aea ren an epwe ataielo ach pochokkul lon pekin ngun.

17. Ifa ussun met a fis ngeni Lot a tongeni akinamwekichelo?

17 Inaamwo ika ekkewe chon Kraist ra imulo seni fonufan nge, ir mi nonnom lon fonufan. (Jon 17:11, 16) Sise tongeni unusen su seni ewe ngunun fonufan, pun sia angang are neman sia nonnom ren chokkewe rese tongei Kot are an kewe aal. Letipach a ussun chok letipen Lot? Lot “mi lolilen,” pwal mwo nge riaffou, ren angolosaan ekkewe aramas lon Sotom, chokkewe a nonnom leir. (2 Piter 2:7, 8) Ika a ina ussuch, sipwe tongeni kinamwelo ika sia chechchemeni ifa ussun Jiowa a fen tumunu me amanaua Lot. A tongeni fori ussun we chok fan itach. Semach we mi tong a kuna me weweiti nonnomuch kewe, me a tongeni alisikich le amwochu ach pochokkul lon pekin ngun. (Kol Fel 33:18, 19) Ika sia lukuluk won Kot me kokkori i, epwe alisikich le u ngeni ngunun ei fonufan, ese lifilifil weiresin nonnomuch.​—Aisea 41:10.

18. Met popun sipwe fokkun aucheaani ach chiechioch me Jiowa?

18 Lon eu fonufan mi kaimulo seni Kot me tupulo ren Setan, kich noun Jiowa kewe aramas sia feioch ren ach silei ewe enlet. Ina popun sia pwapwaiti eu chengel me kinamwe ese nom ren ewe fonufan. (Aisea 57:20, 21; Kalesia 5:22) Sia aucheaani ewe apilukulukun manau esemuch lon Paratis, ia esap chuen wor ewe ngunun ei fonufan mi mammalo. Amwo sipwe aucheaani ach chiechioch me Kot me sipwe mammasa pwe sia tongeni pwisin apwungukich ika sia poputa le paselo lon pekin ngun. Amwo sipwe alapalo ach pacheoch me Jiowa, me Jiowa epwe alisikich le u ngeni ngunun ewe fonufan.​—Jemes 4:7, 8.

Kopwe Tongeni Awewei?

• Ifa ussun Setan a fen rauei me otupu aramas?

• Met sipwe achocho ngeni pwe sisap pase seni Jiowa?

• Met a pwarata pwe ewe ngunun fonufan a fokkun manaman?

• Ifa ussun sia tongeni angei me amwochu ewe ngun a pop seni Kot?

[Ekkewe Kapas Eis fan Iten ewe Lesen]

[Pwoor lon pekin taropwe 9]

TIPATCHEMEN FONUFAN NGENI AN KOT TIPATCHEM

Ewe enlet a sissiwil​—aramas repwe “[An Kot] kapas mi enlet.”

pwisin filata minne mi enlet.Jon 17:17.

Ren om kopwe miritiiti minne mi “Letipen aramas a fokun atuputup

pwung me mwaal, kopwe chok lap seni mettoch meinisin, lukuluk won letipom. a unusen ingau.”​—Jeremaia 17:9.

Kopwe fori meta chok Aramas “resap pwal tongeni akota

ka mochen fori. mine repwe fori.”​—Jeremaia 10:23.

Wouoch epwe atoto ngonuk pwapwa. “Mochenia moni, iei ewe popun

ingau meinisin.”​—1 Timoti 6:10.

[Sasing lon pekin taropwe 8]

Solomon a pase seni fel mi enlet me a fel ngeni ekkewe kot mi chofona

[Sasing lon pekin taropwe 10]

Ussun chok emon chon advertise, Setan a alisata ngunun ewe fonufan. En mi u ngeni ngunun fonufan?