Mwet ngeni masouan

Mwet ngeni tettelin menlapen masouan

Jiowa A Pwaralo Lingan Ngeni Chokkewe Mi Tipetekison

Jiowa A Pwaralo Lingan Ngeni Chokkewe Mi Tipetekison

Jiowa A Pwaralo Lingan Ngeni Chokkewe Mi Tipetekison

“Wou me iteuoch me manauatam, iei ewe liwin fan iten eman mi tipetekison o niuokusiti ewe Samol mi Lapalap.”​—ÄN SALOMON FOS 22:4.

1, 2. (a) Ifa ussun ewe puken Fofor a pwaralo pwe Stifen emon mi “ur ren luku, o pwal ren Ngun mi Fel”? (b) Ifa ewe pisekin annet pwe Stifen a tipetekison?

 STIFEN “emon mi ur ren luku, o pwal ren ewe Ngun mi Fel.” A pwal “ur ren chen me manaman.” Stifen emon lein noun Jises chon kaeo akkom, me a foffori minen amwarar pwal esissin lapalap lein ekkewe aramas. Fan eu, ekkoch mwan ra uta ren ar repwe aninifengen me Stifen “nge rese tongeni u ngeni an tipatchem me ewe Ngun a kakapas ren.” (Fofor 6:5, 8-10) A ffat pwe Stifen emon a kaeofichi ewe Kapasen Kot, me a lipwakoch le afalafal ngeni noun chon Jus kewe nouwisin lamalam. An afalafal mi titchik a makketiu lon Fofor sopwun 7 a pwaralo an ekiekifichi pwappwaloon an Kot kewe kokkot.

2 Stifen a tipetekison. Ese lapalapeni lapalapen ekkewe nouwisin lamalam mi luku pwe ir mi tekia seni aramas pokiten wiiser me pokiten ar sile. (Mattu 23:2-7; Jon 7:49) Inaamwo ika a silefichi Paipel nge, Stifen a chuen pwapwa le etiwa wiisan le ‘aineti mongo’ pwe ekkewe aposel repwe taweoch ngeni ‘iotek, me ar angang ren ewe Kapas.’ Stifen a itoch lein pwiin kewe me ina popun a seikita emon lein ekkewe fumon mwan repwe wiisen ainetifetalei ewe mongo iteiten ran. A etiwa ewe wiis fan tipetekison.​—Fofor 6:1-6.

3. Ifa ussun minne Stifen a kuna a pwaralo an Kot umoumoch ese fich ngeni aramas?

3 Jiowa a kuna an Stifen tipetekison fengen me an achocho lon pekin ngun me an tuppwol. Lupwen Stifen a afalafal lon leenien ewe mwichen sou nemenem ngeni ekkewe nouwisin Jus mi nisossong, chon koputan “ra atola i, o ra kuna won-mesan, pwe a usun chok won-mesen emon chonlang.” (Fofor 6:15) Mesan a nikinikin mesen emon chon uwei an Kot poraus, ren ewe kinamwe a pop seni lingen ewe Kot, Jiowa. Mwirin an afalafal mi pwora ngeni chon ewe mwichen sou nemenem, a tikeri Stifen an Kot umoumoch aramas rese fich ngeni. “Nge atewe a ur ren ewe Ngun mi Fel, o a chok nenneta lang. A kuna lingen Kot, o Jises, pwe a ukkuta peliefichin Kot.” (Fofor 7:55) Fan iten Stifen, ei langepwi mi amwarar a alukulukusefalli an luku pwe Jises Noun Kot me ewe Messaia. Ewe langepwi a apochokkula Stifen me a alukuluku ei mwan mi tipetekison pwe an Kot chen a nom ren.

4. Jiowa a pwaralo an ling ngeni io kewe?

4 An Stifen langepwi a affata pwe Jiowa a kan pwarata an ling me an kokkot ngeni aramas mi tipetekison, chokkewe mi niueiti me aucheaani ar chiechi ngeni i. Alon ewe Paipel: “Wou me iteuoch me manauatam, iei ewe liwin fan iten eman mi tipetekison o niuokusiti ewe Samol mi Lapalap.” (An Salomon Fos 22:4) Ina popun a fokkun lamot pwe sipwe weweiti weween tipetekison mi enlet, me ifa ussun sia tongeni amaaraata ei lapalap mi lamot, me ifa ussun sia feioch seni ach pwaralo tipetekison lon kinikinin manauach meinisin.

Tipetekison​—Eu Lapalapen Kot

5, 6. (a) Ifa weween tipetekison? (b) Ifa ussun Jiowa a pwaralo tipetekison? (c) Ifa ussun an Jiowa tipetekison epwe kku kich?

5 Neman ekkoch aramas repwe mairu lupwen ra rongorong pwe Jiowa Kot, ewe emon mi tekia me ling seni meinisin lon lang me fonufan, ewe leenien appiru mi lapalap seni meinisin ren tipetekison. King Tafit a ereni Jiowa: “Ka fen ngeniei om we amanau usun chok eu titin maun, o poumwanum a fen amwochuei, o om we alilis [om tipetekison, NW] a pwal alapaeilo.” (Kol Fel 18:35) Lupwen Tafit a apasa pwe Jiowa mi tipetekison, a nounou eu popun itiitin fos lon kapasen Ipru a kan wewe ngeni “chapetiu.” Fengen me ewe kapas “tipetekison,” mei wor pwal ekkoch kapas mi riri ngeni ei popun itiitin fos ussun chowean “tekison,” “mosonoson,” me “atekisonatiu.” Iwe, Jiowa a pwaralo tipetekison lupwen a atekisonatiu pwisin i ren an epwe chiechi ngeni ewe mwan ese unusoch Tafit me lupwen a awiisa ngeni wiisan king. Ewe poraus akkom lon Kol Fel 18 a aiti ngenikich ifa ussun Jiowa a tumunu, alisi, me amanaua Tafit “seni poun ekkewe chon oput i meinisin, o pwal seni le poun Saul.” An Tafit chechchemeni ena alillis a alisata an weweiti pwe och tekian are lingan a tori pokiten wiisan king a chok alongolong won ewe tipetekison a pwalo lupwen Jiowa a alisi Tafit. An weweiti ena a alisata an Tafit amwochu an tipetekison.

6 Nge kich? Jiowa a fen aiti ngenikich ewe enlet, neman a fen mut ngenikich sokkopaten wiisach mi auchea ren an we mwicheich, are a fen tongeni nounoukich ren an epwe apwonueta letipan. Epwe ifa ussun ach ekiek ussun ena? Esap pwe sipwe tekisosonetiu? Esap pwe sipwe fokkun kilisou ren an Jiowa tipetekison me ti senikich ach pwisin atekiakicheta, eu mettoch epwe atoto ngenikich feiengau watte?​—An Salomon Fos 16:18; 29:23.

7, 8. (a) Ifa ussun an Jiowa tipetekison a pwalo ren an foffor ngeni Manasa? (b) Ifa ussun Jiowa, pwal Manasa, ra isetiu eu leenien appiru fan itach ren pwaraloon tipetekison?

7 Sap minne Jiowa a chok pwaralo tipetekison wachemuk ren an chiechi ngeni aramas rese unusoch nge, a pwal tipemecheres le pwaralo umoumoch ngeni chokkewe mi eani ekiek tekison, me a pwal mwo nge atekiaata, are alinga chokkewe mi pwisin atekisoneeretiu. (Kol Fel 113:4-7) Sipwe ekieki ussun Manasa ewe Kingen Juta. A aeamwaalli wiisan king ren an alisata fel chofona me “a fori chomong sokun fofor mi ngau me fan mesen ewe Samol mi Lapalap o asonga i.” (2 Kronika 33:6) Feil, feil, Jiowa a apwungu Manasa lupwen a mut ngeni ewe Kingen Asiria an epwe akkufu Manasa me angei seni wiisan king. Lon ewe kalapus Manasa “a tungor pwe ewe Samol mi Lapalap an an kewe lewo we Kot epwe umoumoch ngeni, a pwal fokun atekisonatiu me fan mesan,” me Jiowa a ngeni sefalli an nemenem lon Jerusalem, me Manasa “a silei pwe ewe Samol mi Lapalap i Kot.” (2 Kronika 33:11-13) Ewer, me le amuchuloon, an Manasa ekiek tekison a apwapwai Jiowa, me Jiowa a pwaralo an tipetekison ren an omusalo Manasa me a mut ngeni an epwe king sefal.

8 An Jiowa tipemecheres le omusalo Manasa me an Manasa aier ra awora ekkewe lesen mi lamot fan itach ussun tipetekison. Sipwe chechchemeni fansoun meinisin pwe met sipwe fori lupwen emon a asongakich me ekiekich lupwen sia tipis a tongeni kku met Jiowa epwe fori ngenikich. Ika sia tipemecheres le omusalo tipisin ekkewe ekkoch me pwaralo ach kewe tipis fan tipetekison, eli Jiowa epwe umoumoch ngenikich.​—Mattu 5:23, 24; 6:12.

Lingen Kot A Pwalo Ngeni Chokkewe Mi Tipetekison

9. Tipetekison esissinnen apwangapwang? Awewei mwo.

9 Sisap ekieki pwe tipetekison me ekkewe lapalap mi riri ngeni, ir eu esissin mi esissinnata pwe emon mi apwangapwang are pwe a tipeeu ngeni foffor mwaal. Ewe Paipel a pwarata pwe Jiowa a tipetekison nge a chuen tongeni pwaralo an song mi pwung me manaman wachemuk lon ekkewe fansoun mi fich. Pokiten an tipetekison, Jiowa a alisi, are a ekkekieki chokkewe mi eani ekiek tekison, nge epwe towauolo seni ir kewe mi lamalam tekia. (Kol Fel 138:6) Iwe, ifa ussun Jiowa epwe ekkekieki noun kewe mi tipetekison?

10. Me ren 1 Korint 2:6-10, met Jiowa a pwarata ngeni aramas mi tipetekison?

10 Ren an we minen aporaus me lon ewe fansoun a filata, Jiowa a pwarata porausen ifa ussun epwe apwonueta an kokkot. Ekkeei poraus mi amwarar repwe monomonolo seni chokkewe ra eani lukuluk are akkamwochu, fan lamalam tekia me tipeforea, an aramas kewe ekiek me tipatchem. (1 Korint 2:6-10) Nge chokkewe mi tipetekison mi fen angei weweochun an Jiowa kokkot, ra mochen mwareiti Jiowa pokiten lingan mi wachemuk.

11. Lon ewe aewin senturi, ifa ussun ekkoch ra pwaralo nafangauen tipetekison, me ifa ussun ewe nafangauen tipetekison a efeiengaueer?

11 Lon ewe aewin senturi, chommong, kapachelong ekkoch mi era pwe ir chon Kraist, ra pwaralo nafangauen tipetekison me ra ttur pokiten met Paul a pwarata ussun an Kot kokkot. Paul a wiliiti ‘chon kuno ngeni ekkewe Jentail,’ sap pokiten menni fonuan, watteen an sukul, ierin, are ewe fansoun langattam a foffor murinno ngeni aramas. (Rom 11:13) Fan chommong, chokkewe rese kon lien achocho ngeni mettochun ngun ra ekieki pwe ir ekkewe mettoch mi lamot ren filien io Jiowa epwe nounou ussun chok noun chon angang. (1 Korint 1:26-29; 3:1; Kolose 2:18) Iwe nge, Paul filien Jiowa me ren An kirokiroch mi tong me An kokkot mi pwung. (1 Korint 15:8-10) Chokkewe Paul a eiten ngeni “ekkewe chon kuno mi fokkun lapalap,” me pwal ekkoch ra u ngeni i, rese etiwa Paul me an aweween Paipel. Ar nafangauen tipetekison a aweiresi ar angei sile me weweoch ren ifa ussun Jiowa epwe apwonueta an we kokkot. Amwo sisap alamotangaua are ekiek ngau ussun chokkewe Jiowa a nounou ren an epwe apwonueta an we kokkot.​—2 Korint 11:4-6.

12. Ifa ussun porausen Moses a pwaralo pwe Jiowa a tongei chokkewe mi tipetekison?

12 Iwe nge, mei wor chommong poraus lon Paipel a menlapei ifa ussun chommong aramas ra fen feioch ren ar kuna lingen Kot. Moses “a fokun tipetekison seni aramasen fonufan meinisin.” A kuna lingen Kot, me a pwapwaiti an chiechioch me Kot. (Numperis 12:3) Ei mwan mi tipetekison a eani wiisan chon masen siip ren 40 ier, lape-ngeni ewe fansoun lon Arapia. Moses a kuna chommong feioch seni ewe Chon Forata. (Ekistos 6:12, 30) Ren an Jiowa alillis, Moses a wiliiti ewe mwan a wiisen fos fan iten Israel me a wiliiti ewe sou akkota ena muu. A pwapwaiti an porausfengen me Jiowa. Ren eu langepwi, ‘a fen kuna lapalapen’ Jiowa. (Numperis 12:7, 8; Ekistos 24:10, 11) Chokkewe mi etiwa ei chon angang mi tipetekison a tupuni Kot, ra feioch, ussun chok ach sipwe feioch ika sia etiwa me alleasochisi ewe soufos mi lapalap seni Moses, Jises, fengen me ewe “chon angang mi tuppwel o tipatchem” a seikata.​—Mattu 24:45, 46; Fofor 3:22.

13. Ifa ussun lingen Jiowa a pwalo ngeni ekkewe chon masen siip mi tipetekison lon ewe aewin senturi?

13 Ngeni io kewe “lingen ewe Samol” a pwalo ren an ewe chonlang esilesilen kapas allim ussun uputiuen “emon Chon Amanau . . . Kraist ewe Samol”? Esap ngeni ekkewe nouwisin lamalam mi lamalam tekia are ngeni ekkewe ekkoch nouwis nge, a tori ekkewe chon masen siip mi tipetekison “ra mamasa nour pwin siip lon ewe malamal le pwin.” (Luk 2:8-11) Ekkeei aramas rese itefoulo pokiten ar silelap, sukul, are pokiten ar angangoch. Iwe nge, ir ekkewe aramas Jiowa a afanni me a filata an epwe esile ngeniir ussun uputiuen ewe Messaia. Ewer, Jiowa a pwaralo lingan ngeni chokkewe mi tipetekison mi niuokkusiiti Kot.

14. Ikkefa ekkewe feioch seni Kot repwe tori chokkewe mi tipetekison?

14 Met sipwe kaeo seni porausen ekkeei aramas? Porauser a aiti ngenikich pwe Jiowa a acheni me pwaralo sile me weweochun an kokkot ngeni chokkewe mi tipetekison. Neman chokkewe a filata resap fich ngeni wiiser me ren ekiekin aramas nge Jiowa a nounou ir ren an epwe aporausa porausen an kokkot mi ling ngeni aramas. Ei poraus epwe amwokutukich le kukkutta emmwen seni Jiowa, an Kapas, me an we mwicheich. Sia tongeni lukuluk pwe Jiowa epwe aporausa ngeni noun kewe aramas mi tipetekison porausen pwappwaloon an kokkot mi ling. Ewe soufos Amos a apasa: “Kot ewe Samol mi Lapalap esap fori och ika esap pwari mwo mine a ekiekieta ngeni noun chon angang ekewe soufos.”​—Amos 3:7.

Amaaraata Tipetekison Me Pwapwaiti An Kot Chen

15. Met popun sipwe angang weires ngeni ach sipwe amwochu ach tipetekison, me ifa ussun porausen King Saul lon Israel a menlapei ewe lamoten ach fori?

15 Ika an Kot chen epwe nonnom rech, sipwe amwochu ach tipetekison. Sap minne emon mi tipetekison epwe tipetekison feilfeilo chok. Tipetekison a tongeni pout senikich me sia tongeni atekiakicheta me kkuf fan lamalam tekia. Ach fori ena epwe emmwen ngeni tunaaloon alluk me feiengau. A ina met a fis ngeni Saul, ewe a seikita ewe aemonun kingen Israel. Lupwen a keran filita, a ekieki pwe a “tekison.” (1 Samuel 15:17) Iwe nge, mwirin a fen nemenem ruu ier chok, a mwokutukut fan lamalam tekia. A tunaalo an Jiowa kokkot pwe Samuel epwe eani ekkewe asor, me a sou kunetipingen ussun met a fori. (1 Samuel 13:1, 8-14) Iei poputaan eu tettelin foffor a pwaralo an nafangauen tipetekison. Mwiriloon an foffor, poutuloon ngunun me chenin Kot mi emmwen ngeni maloon we mi asau. (1 Samuel 15:3-19, 26; 28:6; 31:4) A ffat ewe lesen: Sipwe angang ngeni ach amwochu tipetekison, sipwe tipemecheres le anomukich fan an Kot emmwen, me u ngeni lamalam tekia. Iei ussun sia ti senikich ekkewe foffor mi pop seni lamalam tekia ra asonga Jiowa.

16. Ifa ussun ach ekkekiekifichi ussun ach chiechi me Jiowa me aramas epwe alisata ach amaaraata tipetekison?

16 Inaamwo ika tipetekison ese kapachelong lein ekkewe uwan an Kot ngun mi fel nge, ina eu lapalapen Kot kich sipwe amaaraata. (Kalesia 5:22, 23; Kolose 3:10, 12) Pokiten tipetekison eu lapalapen ekiekich​—weween pwe ifa ussun sia ekieki ussun pwisin kich me ekkewe ekkoch​—sia wiisen angang weires le amaaraata. Ach pwungupwung won me ekkekiekifichi ussun ach chiechi me Jiowa a tongeni alisata tipetekison. Mwen mesen Kot, aramas meinisin rese unusoch ra ussun chok fetil mi maaroch ren ekis fansoun, me mwirin a pwaselo. Me aramas ra ussun chok ekkewe nifichifichmas lon eu masies. (Aisea 40:6, 7, 22) Efoch fetil a wor popun epwe lamalam tekia pokiten a ekis ttam lap seni ekkewe ekkoch fetil? A wor popun emon nifichifichmas epwe sikasini an ekis angoch le mwetamwet lap seni chienan? Ina ewe sokkun ekiek mi umwes. Ina popun ewe aposel Paul a achema ngeni chiechian kewe chon Kraist: “Io mi asamolu en? Meet mi nonnom reom, nge kose mo angei? Are ka angei, pwata ka sikasini, usun ita kose mo angei?” (1 Korint 4:7) Ach pwungupwung won ena esin wokisin seni ewe Paipel a tongeni alisata ach amaaraata me pwaralo tipetekison.

17. Met a fen alisi ewe soufos Taniel an epwe amaaraata tipetekison, me met a tongeni alisikich ach sipwe fori?

17 Ewe Ipru soufos Taniel ‘eman mwan mi watte chenin me ren Kot’ pokiten an tipetekision. (Taniel 10:11, 12) Met a fen alisi Taniel an epwe amaaraata tipetekison? Akkom, an lukuluk won Jiowa a fokkun nukuchar. A ikkiotek ngeni Jiowa. (Taniel 6:10, 11) Pwal och, Taniel a tinikken me a murinno letipan ngeni kaeoon an Kot we Kapas, me ena esin kaeo a alisata an anefota an Kot we kokkot mi amwarar. A pwal pwaralo pwisin an kewe apwangapwang, esap chok apwangapwangen noun kewe aramas. Me a fokkun achocho le afeffeitai an Kot pwung, nge esap pwisin an we pwung. (Taniel 9:2, 5, 7) Sia tongeni kaeo seni an Taniel leenien appiru mi murinno me achocho le amaaraata me pwaralo tipetekison lon kinikinin manauach meinisin?

18. Ifa ewe ling a wikkiti chokkewe mi pwaralo tipetekison ikenai?

18 Alon An Salomon Fos 22:4: “Wou me iteuoch me manauatam, iei ewe liwin fan iten eman mi tipetekison o niuokusiti ewe Samol mi Lapalap.” Ewer, Jiowa a tongei chokkewe mi tipetekison, me a efeiochuur ren ling me manau. Arapakan ewe sou mak kol mi fel Asaf a fangeta lon an angang ngeni Kot nge mwirin Jiowa a fen alisata an ekiek, a apasa fan tipetekison: “Ekiekin letipom a emmweniei, o mwirin, kopwe angeiei lon ling.” (Kol Fel 73:24) Met porausen ikenai? Menni ling a wikkiti chokkewe mi pwaralo tipetekison? Fengen me ar pwapwaiti eu chiechi mi feioch ren Jiowa, ra tongeni ekieki ussun pwonutaan an King Tafit kewe kapas mi pop seni ngunun Kot: “Nge ir ekkewe mi mosonoson repwele fonueni ewe fonu, o repwe pwapwaesini chommongun ar pisek.” A ifa me watteen lingen mwach kkan!​—Kol Fel 37:11.

En Mi Chechchemeni?

• Ifa ussun Stifen eu pisekin nengeni ren emon mi tipetekison Jiowa a pwaralo ngeni lingan?

• Ifa ussun Jiowa Kot a pwaralo tipetekison?

• Ikkefa ekewe poraus a pwaralo pwe Jiowa a pwaralo lingan ngeni chokkewe mi tipetekison?

• Ifa ussun porausen Taniel a tongeni alisata ach amaaraata tipetekison?

[Ekkewe Kapas Eis fan Iten ewe Lesen]

[Pwoor lon pekin taropwe 21]

Pochokkul Nge Tipetekison

Atun ewe 1919 mwichelapen ekkewe Chon Kaeo Paipel (Chon Pwarata Jiowa ikenai) lon Cedar Point, Ohio, U.S.A., J. F. Rutherford, 50 ierin me a wiisen emmweni ewe angangen afalafal, a pwapwaiti an emmweni ekkewe aramas ngeni ruumwer kewe me eki ar kewe kwiver. Lon ewe saingoon ranin ewe mwichelap ekkewe 7,000 aramas mi auseling ra mwasangolo ren ekkewe kapas: “Ami ambassador an ewe Kingen ekkewe king me Samolun ekkewe samol, me oua esile ngeni aramas . . . ewe muu mi amwarar an ach we Samol.” Brother Rutherford emon mwan mi akkamwochu an luku, me a silelo ren pochokkulen an kapas me an lukuluk nge, a wesewesen tipetekison mwen Kot, eu mettoch a kan pwalo lon an kewe iotek atun fel lesossor lon Bethel.

[Sasing lon pekin taropwe 18]

Stifen, emon a silefichi ewe Paipel a aineti mongo fan tipetekison

[Sasing lon pekin taropwe 19]

An Manasa tipetekison a apwapwai Jiowa

[Sasing lon pekin taropwe 21]

Met popun Taniel ’mi watte chenin me ren Kot”?