“Ekkewe Alen Jiowa Mi Wenechar”

“Ekkewe alen Jiowa mi wenechar. Ekkewe aramas mi pwüng ra fetäl wor.”​—OSEA 14:9, NW.

1, 2. Met sokkun älillis Jiowa a awora ngeni Israel seni le poputään, nge met a fisitä ngeniir?

 AKKOM, lon ränin Moses, chon Israel ra wenechar pokiten ra kan etiwa än Jiowa emmwen. Iwe nge, füüpükü ier mwirin, lapalapen manauer a kon ngauolo pwe Jiowa a wiisen apwüngüür pokiten ar kewe tipis mi annou. Ina ewe poraus a pwälo lon Osea sopwun 10 ngeni 14.

² Lon ränin Osea, letipen chon Israel ra urelo ren likotupotup. Aramasen ekkewe engol einang ra fen “fotuki föföringau.” Iwe, ra kini minne mi ngau. (Osea 10:1, 13) “Lupwen Israel a eman semirit, ngang üa tongei. I nei mwän üa körawu seni Isip.” (Osea 11:1) Kot a angaseerelo seni fän ewe nemenemen Isip mi chou nge, ra pwäratä ar kilisou ngeni Kot ren kapas chofana me rauangau. (Osea 11:12) Ina popun Jiowa a fönöör: “Oupwe liwiniti ämi we Kot, oupwe eäni tong me wenechar.”​—Osea 12:6.

3. Met epwe fis ngeni Sameria, nge ifa ussun ekkewe chon Israel repwe küna än Kot ümöümöch?

³ Sameria epwe katalo, me an we king epwe mälo pokiten ra u ngeni Kot. (Osea 13:11, 16) Iwe nge, iei ewe tingor lon ewe saingoon sopwun lon än Osea oesini: “Ämi chon Israel, oupwe liwiniti ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot.” Ika ekkewe chon Israel repwe aier me tingor omusamus, iwe, Kot epwe ümöümöch ngeniir. Pwüngün pwe repwe wiisen apasa pwe “ekkewe alen Jiowa mi wenechar” me repwe feffetäl lon an kewe aal.​—Osea 14:1-6, 9. 

4. Ikkefa ekkewe kapasen alongolongun allük lon än Osea oesini sipwe pwüngüpwüng won?

⁴ Mei wor chommong kapasen alongolongun allük lon ei kinikinin än Osea oesini. Sipwe pwüngüpwüng won rüäänü leir: (1) Jiowa a kütta senikich pwe sipwe wenechar lon ach fel ngeni i, (2) Kot a pwäralo tong mi tuppwöl ngeni nöün kewe aramas, (3) mei lamot ach sipwe apilükülükü Jiowa iteitan, pwal (4) chon tipis ra tongeni liwinsefäl ngeni Jiowa.

Jiowa A Kütta Fel Mi Wenechar

5. Ifa lapalapen ewe angang Jiowa a kütta senikich?

⁵ Jiowa a kütta senikich pwe lapalapen ach angang ngeni i epwe limöch me wenechar. Iwe nge, Israel a ussun chök “efoch iran wain mi mwuresires.” Chon Israel ra fel “senätä chomong rongen asor” fän iten fel mi chofana. Ekkeei chon rikilo ra pwal isetä ür mi pin fän iten fel mi limengau. Jiowa epwe ataielo ekkeei rongen asor me ür.​—Osea 10:1, 2.

6. Esap wor met lon letipach ika sipwe feffetäl ren Kot?

⁶ Chon likotupotup rese tongeni angang ngeni Jiowa. Iwe nge, ifa lapalapen ekkewe chon Israel? ‘Letipen ekkewe chon Israel ra urelo ren likotupotup’! Inaamwo ika ir meinisin nöün Kot kewe aramas pokiten ewe pwon lefiler me Jiowa nge, iei, Jiowa a apwüngüür pokiten ir chon likotupotup. Met sia käeö seni ei poraus? Iwe, ika sia fen fangolo manauach ngeni Jiowa, sipwe ü ngeni likotupotup pwe esap nonnom lon letipach. Iei met An Salomon Fos 3:32 a öüröürakich: “Pun ewe Samol mi Lapalap a oput eman aramas mi chök föri mine a ngau, nge a lükülükü eman mi wenechar.” Ren ach sipwe feffetäl ren Kot, sipwe pwäralo tong seni “letipach mi limoch, pwal seni ach luku mi enlet.”​—1 Timoti 1:5.

 Kot A Pwäralo Tong Mi Tuppwöl Ngeni Nöün Kewe Aramas

7, 8. (a) Met sipwe föri ren ach sipwe angei än Kot tong mi tuppwöl? (b) Met sipwe föri ika sia fen tipis watte?

⁷ Ika ach fel ngeni Jiowa epwe wenechar me pwüng, iwe, sipwe angei an kirökiröch mi tong are an tong mi tuppwöl. Osea a ereni ekkewe chon Israel mi rikilo: “Oupwe tuw ämi pwül esamwo tu me mwan. Oupwe amora pwüng fän itemi pwe oupwe kini ewe ua tong ellet. Pun a tori fansoun ämi oupwe kütta ewe Samol mi Lapalap tori epwe war o awarato manau womi.”​—Osea 10:12.

⁸ Ika ekkewe chon Israel repwe aier me kükkütta Jiowa, iwe, repwe feiöch. Jiowa epwe pwapwa le ‘aiti ngeniir ifa üssün repwe aramas pwüng.’ Ika sia fen tipis watte, sipwe kükkütta Jiowa. Sipwe tingor pwe epwe omusalo ach tipis me kütta älillis seni ekkewe elter. (Jemes 5:13-16) Amwo sipwe pwal kütta älillis seni än Kot ngün mi fel, pun “emon mi fotukatiu ngeni pwisin fitukan epwe kini malo seni ewe fituk; nge emon mi fotukatiu ngeni ewe Ngun epwe kini manau esemuch seni ewe Ngun.” (Kalesia 6:8) Ika sipwe ‘fotukatiu ngeni ewe Ngun,’ sipwe angei än Kot tong mi tuppwöl.

9, 10. Ifa ussun Osea 11:1-4 a weneiti Israel?

⁹ Sia tongeni eäni lükülük pwe föfförun Jiowa meinisin mi weneiti nöün kewe aramas, ra fisitä fän tong. Pisekin annet fän iten ena poraus a pop seni Osea 11:1-4: “Lupwen Israel a eman semirit, ngang üa tongei. I nei mwän üa körawu seni Isip. Nge lupwen üa alapala ai kökköriir, ir ra chök alapala ar feila seniei. Nei aramas ra asor ngeni ekewe anü Paal o keni apach mi pwokus ngeni ekewe uluulun anümwäl. Nge ngang ätewe mi aiti chon Israel fetal. Üa ekiir o amwöchüür lepei. Nge ir resap mefi pwe ngang üa tümwünüür. Üa emweniir fän kirikiröch me tong. Üa usun chök eman mi ekiretä o efitiir, üa rotiu o amongöör.”

¹⁰ Lon ei wökisin, Osea a alöllö Israel ngeni emön kükkün semirit. Fän an tong, Jiowa a äiti ngeni Israel ifa ussun epwe fetäl. A ussun itä a eitalo pöün ren an epwe älisiir. Jiowa a ‘ekiiretä’ fän tong. A ifa me amwararen ewe sasing sia sasingi lon tupuwach pokiten ena poraus. Anchangei mwo pwe en emön sam are in mi älisi noum we lupwen a poputä le fetäl. Ka eitalo pöüm kewe ren om kopwe älisi are ekietä lupwen a turutiu. Iwe, a ina ussun än Jiowa tong fän itom. Jiowa a pwapwa lupwen a tongeni ‘ekuketä’ ren tong.

11. Ifa ussun Jiowa a ussun chök emon a ‘ekietä’ efoch iok?

¹¹ Ren an epwe älisi Israel, Jiowa a ussun itä “ekiretä o efitiir” me a “rotiu o amongöör.” Lon fosun Ipru, Osea a eäni awewe won emön mi ekietä are amwökütü ewe waas are iok seni won uwan emön man, pwe ewe man epwe tongeni ochoch fetil fän kinamwe. Ewe waas are iok liosun an Israel anomur fän än Jiowa nemenem. Lupwen Israel a pöütalo ena iok, ra nonnom fän pwal efoch iok, än chon koputer, nge ra riäfföü ren ei iok pokiten a fokkun chou. (Tuteronomi 28:45, 48; Jeremaia 28:14) Amwo sisap kkuf fän än Setan we iok mi efisatä riäfföü wachemuk. Nge, sipwe feffetäl fän tuppwöl ren ach Kot mi tong.

 Eäni Lükülük Won Jiowa Iteitan

12. Me ren Osea 12:6, met Kot a kütta seni aramas mi mochen feffetäl ren i?

¹² Ren ach sipwe feffetäl ren Kot, sipwe eäni lükülük won i iteitan. Osea a ereni Israel: “Iei minne ämi mwirimwirin Jakop oupwe liwiniti ämi we Kot, oupwe eäni tong me wenechar o anomu ämi apilükülük won Kot iteiten fansoun.” (Osea 12:6) Epwe ffat pwe chon Israel ra fen aier lupwen ra wenechar me ra pwäralo kirökiröch mi tong lefiler, pwal lupwen ra eäni lükülük won Jiowa iteitan. Ese lifilifil ttamen ach feffetäl ren Kot, a lamot pwe sipwe uppos le pwäratä kirökiröch mi tong, wenechar, me lükülük won Kot iteitan.​—Kol Fel 27:14.

13, 14. Ifa ussun Paul a awewei Osea 13:14, iwe, ifa ach apilükülük?

¹³ Än Osea oesini mi weneiti Israel a ngenikich eü popun mi sokkolo aücheaan ren ach sipwe eäni lükülük won Jiowa. Jiowa a apasa: “Üpwe fokun amanaueer seni ewe lenien sotup. Üpwe angaseer seni ewe manamanen mäla. En mäla, ifa om kewe mätter? En lenien sotup, ifa om afeiengau?” (Osea 13:14) Esap mwo tori ewe fansoun Jiowa epwe angaseerelo seni fän nemenien wesewesen mälo. Iwe nge, lupwen aramas repwe manau fochofoch, mälo epwe ussun itä kkuf ren Kot.

¹⁴ Paul a fos ngeni chienan kewe chon Kraist mi kepit lupwen a aloni alon Osea: “Lupwen ewe mi morelo epwe ufouf minne esap morelo, o lupwen ewe mi epwe malo epwe ufouf minne esap malo, iei fansoun ewe kapas mi fen makketiu epwe pwonueta, ‘Manau a oromalo malo ren an pworacho. Malo, ifai om pworacho? Malo, ifai om macheu?’ Macheuen malo iei tipis, o manamanen tipis iei ewe alluk. Nge sipwe kilisou ngeni Kot, pun a ngenikich pworacho ren ach Samol Jises Kraist.” (1 Korint 15:54-57) Eü popun fän iten ach lükü pwe Kot epwe amanaua aramas mi mälo, a kawor lupwen a amanauatä Jises. (Jon 5:28, 29) Iei pwal eü popun sipwe lükülük won Jiowa. Iwe nge, mei wor pwal eü popun sia mochen feffetäl ren Kot.

Än Jiowa Kewe Aal Mi Wenechar Fansoun Meinisin

15, 16. Ifa ewe oesini ussun Sameria, iwe, ifa ussun a pwönüetä?

¹⁵ Ach lükü pwe “ekkewe alen Jiowa mi wenechar” a älisatä ach feffetäl ren Kot. Ekkewe chon Sameria rese feffetäl lon än Kot kewe aal mi pwüng. Ina popun ra kini liwinin ar kewe tipis me nafangauen lükü. Osea a oesini: “Ekkewe aramasen Samaria repwe angei liwinin ar kewe tipis, pun ra ü ngeniei. Repwe mäla lon maun, nöür kewe semirit repwe tatakis, nge ekewe fefin mi pwopwo epwe tiletil luker.” (Osea 13:16) Porausen uruwo a pwäralo pwe ekkewe chon Asiria mi akkufu Sameria ra tufichin fori ekkeei mettoch mi fokkun ngau.

¹⁶ Sameria iolapen ekkewe engol einangen Israel. Lon ei wokisin, neman Sameria a weneiti unusen ewe fönü. (1 King 21:1) King Salmaneser V seni Asiria a tööki ewe telinimwen Sameria lon 742 B.C.E. Lupwen ewe telinimw a ttur lon 740 B.C.E., chommong lein ekkewe nöüwis me aramas mi wöüöch ra eolo Mesepotamia me Metia. Ese ffat ika Salmaneser V are ewe a siwili, Sarkon II, ewe king  a win. (2 King 17:1-6, 22, 23; 18:9-12) Iwe, lon porausen Sarkon, a wor awewe won ekkewe 27,290 chon Israel ra eolo ünükkün ewe chanpupu Oifrat me lon Metia, towau seni fönüer.

17. Met sipwe föri lupwen sia weweiti än Jiowa kewe minen aükük?

¹⁷ A fen watte feiengauen chon Sameria pokiten rese mochen feffetäl lon alen Jiowa kewe mi wenechar. Pokiten kich chon Kraist mi fangolo manauach ngeni Kot, sipwe pwal feiengau wachemuk ika sia föfföri tipis me tunalo än Kot kewe minen aükük mi wenechar. Amwo sisap fän eü fetäl won ena aal mi ngau. Mei mürinnö än Piter fön fän itach: “Nge oupwe tumunukemi pwe emon leimi ete kuna riaffou usun chok emon chon nielo aramas, are chon sola, are chon fori mi ingau, are chon etileepat. Nge are emon epwe kuna riaffou pokiten i emon Chon Kraist, iwe, esap sau ren, nge epwe chok alingalo Kot pokiten ei it.”​—1 Piter 4:15, 16.

18. Ifa ussun sipwe ‘akkalingalo Kot’?

¹⁸ Sia ‘akkalingalo Kot’ lupwen sia likitalo pwisin ach kewe aal ren ach sipwe feffetäl lon an kewe aal mi wenechar. Kain a nni manau pokiten a fetäl lon pwisin an we aal. Ese mochen aüselinga ewe kapasen öüröür seni Jiowa ussun ewe tipis a operi i. (Keneses 4:1-8) Palam a angei moni seni ewe kingen Moap nge a sopwongau lupwen a sotun anumamaua Israel. (Numperis 24:10) Kot a nnielo ewe chon Lifai itan Kora me chienan kewe, pokiten ra ü ngeni än Moses me Aaron nemenem. (Numperis 16:1-3, 31-33) Pwüngün pwe sise mochen fetäl lon ewe “alen Ken” mi emmwen ngeni nni manau, are ssä ngeni “fofor-mwalin Pelam,” are mälo lon ewe “pinei an Kora.” (Juta 11) Iwe nge, än Osea oesini a auruuruukich ika sia tipis.

Chon Tipis Mi Tongeni Liwiniiti Kot

19, 20. Met sokkun asor chon Israel mi aier ra eäni?

¹⁹ Pwal mwo nge chokkewe mi tipis watte mi tongeni liwiniiti Jiowa. Iei ewe kapasen pesepes lon Osea 14:1, 2: “Ämi chon Israel, oupwe liwiniti ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot. Oua chepetek o turula pokiten ämi kewe tipis. Oupwe liwiniti ewe Samol mi Lapalap o eäni ei iotek ngeni, ‘Kopwe amusala äm kewe tipis meinisin o etiwakem fän om ümöümöch, pwe aipwe mwareituk usun äm aia fen pwon.’”

²⁰ Chon Israel mi aier ra tongeni eäni asor ngeni Kot ‘uwan tinauer.’ Ekkeei asor ra wewe ngeni ekkewe kapasen mwareiti Kot ra pop seni lon leluker. Paul a aloni alon ei oesini lupwen a pesei ekkewe chon Kraist: “Sipwe iseta ach asoren mwareiti Kot, iei ewe asor: uwan tinauach mi mwareiti itan.” (Ipru 13:15) Sia fokkun feiöch pokiten sia tufichin feffetäl ren Kot me eäni ei sokkun asor ikenai.

21, 22. Ifa ussun chon Israel ra pöchökkülsefällitä?

²¹ Chon Israel mi likitalo ewe aal mi mwääl ren ar repwe kullusefäl ngeni Kot, ra eäni asor, ‘uwan tinauer.’ Ra pöchökkül sefäl lon pekin ngün ussun chök Jiowa a pwon ngeniir. Osea 14: 4-7 a apasa: “Iwe, ewe Samol mi Lapalap a üra, ‘Üpwe aliwinato nei aramas o tongeer seni unusen letipei, pun üsap chüen song ngeniir. Üpwe usun chök amurenipwin ngeni chon Israel. Repwe sonula usun pön kiop, repwe fokun warar usun ekewe irän Lepanon. Fasarer repwe mämäritä, repwe ling usun ekewe irä olif, repwe pwoöch usun ekewe setaren Lepanon. Repwe liwinsefäl o nom fän ai tümwün. Repwe mämäritä usun wiich o ua  usun ekewe irän wain. Repwe iteföüla usun ewe wainin Lepanon.’”

²² Chon Israel mi aier repwe pöchökkülsefäl lon pekin ngün. Repwe meefisefäl än Kot tonger. Jiowa epwe ussun chök ewe amurenipwin mi apöchökküleereta. Epwe fokkun efeiöchüür. Nöün kewe aramas repwe ling ussun chök “ekewe irä olif.” Repwe feffetäl lon än Kot kewe aal. Iwe, pokiten sia mochen feffetäl ren Jiowa, met Kot a kütta senikich?

Feffetäl Lon Än Jiowa Kewe Aal Mi Wenechar

23, 24. Ifa ewe oesini mi apöchökkülakich le muchuloon ewe puken Osea, iwe, ifa ussun ena oesini a kkükich?

²³ Ika ach feffetäl ren Kot epwe sopwosopwolo, sipwe eäni ewe “tipatchem seni won.” Ach kewe föfför meinisin repwe tipeeü ngeni an kewe aal mi pwüng. (Jemes 3: 17, 18) Iwe, iei ewe saingoon wokisin lon än Osea we oesini: “Iö mi tipachem epwe weweiti mine a mak ikei, iö mi mirit epwe ekieki usun lon lelukan. Pun än ewe Samol mi Lapalap kewe al ra wenechar, ekewe chon pwüng ra fetal wor, nge ekewe chon tipis ra chepetek wor o turula.”​—Osea 14:9.

²⁴ Amwo sisap kütta emmwen seni ewe tipatchemen me ekiekin ei fönüfan nge, sipwe apposa letipach ngeni ach sipwe feffetäl lon än Kot kewe aal mi wenechar. (Tuteronomi 32:4) A ina met Osea a föri ren lap seni 59 ier. A tuppwöl lon an esileefetälei ekkewe poraus seni Kot. Osea a silei pwe chokkewe mi tuppwöl me tipatchem repwe weweiti ekkewe kapas. Iwe, ifa ussuch? Atun fansoun Jiowa a chüen mut ngeni ach afalafala aramas, sipwe kükkütta ekkewe aramas mi tipatchem mi etiwa än Kot kirökiröch ese fich ngenikich. Pwal och, sia fokkun pwapwa pwe sia angangfengen fän tipeeü ren “ewe chon angang mi tuppwel o tipatchem.”​—Mattu 24:45-47.

25. Ach porausfengen won än Osea oesini epwe älisikich ach sipwe föri met?

²⁵ Itä ach porausfengen ussun än Osea oesini epwe älisikich ach sipwe feffetäl ren Kot me ekiekifichi ussun eü fönüfan sefö. (2 Piter 3: 13; Juta 20, 21) A ifa me amwararen ach apilükülük! Sipwe küna pwönuetään ei apilükülük ika sia enletin pwäratä ren ach kapas me föfför pwe: “An Jiowa kewe aal mi wenechar.”

Ifa Ussun Kopwe Pölüeni?

• Ifa ussun Jiowa epwe tümünükich ika ach fel ngeni i a limelimöch?

• Met popun sipwe eäni lükükük won Jiowa iteitan?

• Ifa ewe popun om lükü pwe än Jiowa kewe aal mi wenechar?

• Ifa ussun sipwe feffetäl lon än Jiowa kewe aal mi wenechar?

[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]

[Sasing lon pekin taropwe 18]

Etiwa älillis lon pekin ngün seni ekkewe elter lon ewe mwichefel

[Sasing lon pekin taropwe 19]

Än Osea oesini a apöchökküla ach lükülük won än Jiowa pwon ussun manausefäl

[Sasing lon pekin taropwe 21]

Feffetäl ren Jiowa me ekkekieki ussun an we pwon ussun manau esemuch