Jiowa I Mi Ach Chon Mas

“Ewe SAMOL i mi ai chon mas, usap osupwang ren och mettoch.”​—KÖLFEL 23:1.

1-3. Met popun Tafit a apasa pwe Jiowa a ussun chök emön chon masen siip?

 IKA emön a tingor pwe kopwe awewei lapalapen än Jiowa tümünü nöün kewe aramas, met kopwe apasa? Met kopwe alöllö ngeni an tümün fän iten nöün kewe chon angang mi tuppwöl? Lap seni 3,000 ier me loom, ewe soumak köl mi fel itan Tafit a alöllö lapalapen Jiowa ngeni ewe angang a föri le alüwölün.

² Tafit emön chon masen siip le alüwölün. Ina popun a silei ussun tümünün siip. A silei pwe ika esor chon maser, ekkewe siip repwe muttir toropasfetäl me pöütülo, are repwe feiengau pokiten ekkewe chon solä are manmwocho. (1 Samuel 17:34-36) Ika esor chon maser, eli resap küna ewe mälämäl are aner. Lupwen Tafit a chinnapelo, ese mwääl pwe a ekieki ussun ekkewe chommong awa a emmweni, tümünü, me amöngööni ekkewe siip.

³ Ina ewe popun Tafit a ekieki ussun angangen emön chon masen siip lupwen a awewei ifa ussun Jiowa a tümünü nöün kewe aramas. Ewe Kol Fel 23 Tafit a makkei a poputä ren ekkeei kapas: “Ewe SAMOL i mi ai chon mas, usap osupwang ren och mettoch.” Sipwe käeö ewe popun ekkeei kapas mi fich. Mwirin, ren älillis seni Kol Fel 23, sipwe ppii ifa ussun Jiowa a tümünü ekkewe aramas mi fel ngeni i, ussun chök emön chon mas a tümünü nöün kewe siip.​—1 Piter 2:25.

Eü Kapas Awewe Mi Fich

4, 5. Ifa ussun ewe Paipel a awewei lapalapen siip?

⁴ Mei wor chommong itelapen Jiowa lon ewe Paipel nge, ewe itelap “Chon Masen Siip” ewe mi riri ngeni tong mi pwöteete lap seni meinisin. (Kol Fel 80:1) Sipwe käeö ruu mettoch ren ach sipwe alapalo ach weweiti ewe popun Jiowa a iteni emön Chon Masen Siip. Äewin, lapalapen siip, me oruuan, wiisen me lapalapen emön chon masen siip mi mürinnö.

⁵ Fän chommong, ewe Paipel a fos ussun lapalapen siip. A awewei met ekkewe siip ra föri pokiten ewe chon mas a tongeer (2 Samuel 12:3), sia käeö pwe rese mwocho (Aisea 53:7), me ra apwangapwang. (Mika 5:8) Emön soumak mi foleni siip ren fansoun langattam a apasa: “Ekkewe siip rese ‘chok pwisin tümünür’ ussun ekkoch ra ekieki. A lamot ngeniir tümün watte me titchik lap seni ekkewe ekkoch man.” Pwe repwe manau, a lamot  tümün seni emön chon masen siip mi tongeer.​—Isikiel 34:5.

6. Ifa alon eü puken aweween Paipel ussun wiisen emön chon masen siip me loom?

⁶ Me loom, ikkefa wiisen chon masen siip iteiten rän? Eü puken aweween Paipel a apasa: “Epwe pwätäkkäi le lesossor ren an epwe emmweni ekkewe siip ngeni ewe masies. A tümünür ikewe ie unusen rän pwe ekkewe siip resap pöütülo, nge ika emön siip a pöüt seni, iwe, epwe tinikken le kütta tori a küna sefälli. . . . Le pwin, a emmweniirsefäl ngeni leenier. A älleääniir lupwen ra pwerelong lon asamen leenier fän wokun we pwe epwe silei ika emön leir a pöütülo. . . . Fän chommong, a pwal tümünür le pwin pokiten ekkewe manmwocho, are ekkewe chon solä.” a

7. Met popun ewe chon mas epwe fokkun mosonottam me ange-pwöteete fän ekkoch?

⁷ Fän ekkoch, mei wor fansoun a lamot lapaloon an ewe chon mas mosonottam me ange-pwöteete ngeni ekkewe siip, äkkäewin ngeni siip mi pwopwo are kukkun. (Keneses 33:13) Eü puken aweween Paipel a apasa: “Fan chommong emön siip epwe nöünöü won chuuk mi towau seni ewe pwin siip. Ewe chon masen siip a fokkun tümünü ewe siip atun a nöünöü me a ekieto ewe appanen siip ngeni ewe pwin siip. Ren fitu rän mwirin an uputiu, epwe ekietä are sapatä ewe appanen siip fän mwarin we tori a tongeni pwisin fetäl.” (Aisea 40:10, 11) A ffat pwe emön chon masen siip mi mürinnö epwe pöchökkül me ümöümöch.

8. Ikkefa ekkewe popun Tafit a lükülük won Jiowa?

⁸ ”Jiowa i mi ai Chon Mas.” Ekkena kapas a fokkun fichiiti Semach lon läng, ika met? Lupwen sia käeö ussun Kol Fel 23, sipwe küna pwe än Jiowa tümün fän itach a pöchökkül me ange-pwöteete, ussun chök emön chon masen siip. Lon wökisin 1, Tafit a mak ussun an lükü pwe Kot epwe awora mettoch meinisin fän iten Nöün kewe siip pwe resap “osupwang ren och mettoch.” Lon ekkewe wökisin mwirin, Tafit a makkei ülüngät popun a lükü ena poraus: Jiowa a emmweni, tümünü, me amöngööni Nöün kewe siip. Sipwe poraus ussur.

“A Emmweniei”

9. Met sokkun leeni mi kinamwe Tafit a awewe won, iwe, ifa ussun ekkewe siip repwe nonnom lon ena esin leeni?

⁹ Äewin, Jiowa a emmweni nöün kewe aramas. Tafit a apasa: “A akonaei lon ekkewe malamal mi arauarau. A emmweniei unukkun ekkewe konik mi lua; a apochokkula nguni. A emmweniei lon ekkewe al mi pung fan asengesin itan.” (Kol Fel 23:2, 3) Lupwen Tafit a mak ussun eü pwin siip mi kokkoon fän kinamwe lon ewe mälämäl mi arauarau, a efisi ach ekieki ussun menemenöch, asöösö, me lükülüköch. Ewe kapas “malamal” lon fosun Ipru a tongeni wewe ngeni “leeni mi kinamwe.” Ese mwääl pwe ekkewe siip rese tongeni pwisin küna eü leeni mi kinamwe pwe repwe asöösö ie. Wiisen ewe chon masen siip pwe epwe emmweniir ngeni ena esin “leeni mi kinamwe.”

10. Ifa ussun Kot a pwäratä pwe a lükülük woch?

¹⁰ Ifa ussun Jiowa a emmwenikich ikenäi? Iwe, a isetiu eü leenien äppirü. An we Kapas a peseekich le ”appiru Kot.” (Efisus 5:1) Porausen ümöümöch, omusamus, me tong a mak lon ekkewe apwiipwiin wökisin. (Efisus 4:32; 5:2) Pwüngün pwe Jiowa a isetiu ewe leenien äppirü mi mürinnö seni meinisin ren pwäloon ekkena lapalap. Sia tufichin äppirü Jiowa? Ewer. Pwüngün pwe ena fön a pwäratä watteen an lükülük woch. Ifa ussun? Iwe, sia fförutä lon lapalapen Kot. Weween pwe sia tufichin miritiiti minne mi pwüng me mwääl, me sia tufichin aücheääni mettochun ngün. (Keneses 1:26) Iwe, inaamwo ika kich aramas mi apwangapwang nge, Jiowa a silei pwe sia tufichin amääraatä lapalapan kewe. Ekieki mwo pwe ach Kot mi tong a lükü pwe sipwe  tongeni äppirü i. Ika sia appiru än Jiowa kewe föfför, epwe ussun itä a emmwenikich ngeni eü ‘leenien asoso mi kinamwe.’ Lon ei fönüfan mi mwänesol, sipwe “nonnom lon kinamwe,” pokiten sia silei pwe a torikich än Kot we chen.​—Kol Fel 4:8; 29:11.

11. Jiowa a ekieki ussun met lupwen a emmweni nöün kewe siip, iwe, ifa ussun an ekiek a pwälo ren met a kütta senikich?

¹¹ Jiowa a ümöümöch me mosonottam lupwen a emmwenikich. Emön chon masen siip a ekieki ussun apwangapwangen nöün kewe siip, ina popun a “mangeni mangen ekewe man.” (Keneses 33:14) Ussun we chök, Jiowa a “mangeni mangen” nöün kewe siip. A ekieki ussun ach kewe tufich me nonnomun manauach. Weween pwe a tongeni amuttiri are ammangalo an fetäl. Ese kütta senikich lap seni met sia tongeni ngeni i. A mochen pwe minne sia föri, sipwe föri ren unusen letipach. (Kolose 3:23) Nge epwe ifa ussun ika sia chinnap me sise chüen tongeni föri met sia föri me loom? Are ifa ussun ika sia semmwen? Ina lingen an Jiowa kütta senikich pwe sipwe angang ngeni ren unusen letipach. Esor ruuemön aramas mi löllöpök. Ach angang ren unusen letipach a wewe ngeni ach angang ren unusen ach manaman me pöchökkül me ren pwisin ach tufich lon än Jiowa angang. Inaamwo ika mei wor sokkopaten apwangapwang mi ammanga ach fetäl nge, Jiowa a aücheaani ewe angang sia föri ren unusen letipach.​—Mark 12:29, 30.

12. Menni poraus seni ewe Allükün Moses a pwäratä pwe Jiowa a “mangeni mangen” nöün kewe siip?

¹² Ewe poraus lon ewe Allükün Moses ussun ekkewe asor fän iten tipis epwe älisatä ach weweiti ifa ussun Jiowa a “mangeni mangen” nöün kewe siip. Jiowa a saani asor mi mürinnö seni eü letip mi ur ren kilisou, nge, üküükün ewe asor epwe alongolong won tufichin ekkewe ra awora. Ewe Allük a apasa: “Nge are ewe aramas esap tufich ngeni an epwe uwato eman sip, epwe chök uwato . . . ruöman lisom ika ruöman apansusun lisom.” Ika ese tufich ren pwal mwo nge ruuemön lisom, iwe, a tongeni wato “pilawa mi amas o murina.” (Lifitikos 5:7, 11) Weween pwe Kot ese kütta seni chon loom minne rese tufichin ngeni. Kot ese siwil. A mmen watte ach pwapwa lupwen sia chechchemeni pwe Kot ese kütta senikich lap seni met sia tongeni föri nge, a pwapwa le angei met sia tufichin ngeni i. (Malakai 3:6) Mwa met ren ach pwapwa pokiten emön Chon Masen Siip mi mürinnö a emmwenikich!

“Usap Niueiti Och Mi Ingau: Pun Ka Nonnom Rei”

13. Lon Kol Fel 23:4, ifa ussun än Tafit kapas a ussun chök kapasen emön mi sileefichi Jiowa, iwe, met popun sise mairu ren lapalapen an köri Jiowa?

¹³ Tafit a ngenikich ewe oruuen popun a lükü pwe Jiowa a tümünü nöün kewe siip. Sia älleääni: “Inaamo ika upwe fefetal lon lemonun chukun nurun malo, nge usap niueiti och mi ingau; pun ka nonnom rei; aurom me  wokum ra achipaei.” (Kol Fel 23:4) Iei Tafit a kapas ngeni Jiowa ussun chök epwe foffos ngeni emön a sileefichi, ren an nöünöü ewe kapas “ka.” Sisap mairu ren lapalapen an kapas popun pun Tafit a makkei porausen an Kot älisaatä an Tafit likiitu fan riäfföü. Tafit a fen nonnom lon chommong leeni mi aniuokkus ikkewe a tongeni mälo ie. Nge Tafit ese mut ngeni niuokkus an epwe akkufu i, pokiten a meefi ewe tümün seni ‘auren’ me ‘wokun’ Kot. Än Tafit lükü pwe Kot a tümünü i a auruuru letipan me a apöchökküla an riri ngeni Jiowa. b

14. Ifa ussun ewe Paipel a alükülükükich pwe Jiowa epwe tümünükich, nge sisap küna tümün seni met?

¹⁴ Ifa ussun Jiowa a tümünü nöün kewe siip ikenäi? Ewe Paipel a alükülükükich pwe esap wor emön chon ü ngenikich, timon are aramas, epwe nnielo nöün Kot kewe siip meinisin. Jiowa esap mutaatä ar föri ena. (Aisea 54:17; 2 Piter 2:9) Iwe nge, saminne ach Chon Mas epwe tümünükich seni feiengau meinisin. A torikich ekkewe osukosuk ra kan tori aramas, me a torikich ewe riäfföü a kan tori chon Kraist mi enlet meinisin. (2 Timoti 3:12; Jemes 1:2) Eli epwe wor fansoun sipwe “fefetal lon lemonun chukun nurun malo.” Ren chök awewe, eli sia arap ngeni mälo pokiten riäfföü mwääl are semmwen. Are emön atongach a üri semmwen mi chou are a mälo. Atun ewe fansoun sia fokkun letipeta, ach Chon Mas a nonnom rech, iwe epwe tümünükich. Ifa ussun?

15, 16. (a) Ifa ussun Jiowa a älisatä likiitu fän ekkewe osukosuk ra torikich? (b) Awewei ussun eü poraus mi pwäratä ifa ussun Jiowa a älisikich lupwen a torikich osukosuk.

¹⁵ Jiowa ese apasa pwe epwe tümünükich ren manaman mi amwarar. c Nge sia lükü pwe Jiowa epwe älisikich le pworacho ngeni ekkewe minen eppet ra torikich. Epwe atipatchemakich pwe sipwe pwäkini “ekkewe sosot mesemesekkis.” (Jemes 1:2-5) Emön chon masen siip a nöünöü wokun we, esap chök fän iten an epwe tümünü ekkewe siip seni manmwocho nge a pwal ekis tiini ewe siip ren ewe wok ren an epwe emmweniir ngeni ewe leeni a mochen pwe repwe feilo ie. A ussun itä pwe Jiowa a tiinikich lupwen emön chienach chon lükü a peseekich le apwönüetä eu fön seni Paipel mi epwe fokkun älisikich. Pwal och, Jiowa a tongeni ngenikich pöchökkül pwe sipwe likiitu. (Filipai 4:13) Ren an ngün mi fel, a tongeni alipwaköchükich ren “manaman mi nonnom ren Kot.” (2 Korint 4:7) Ngünün Kot a atufichi ach likiitu fän ese lifilifil menni sossot seni Setan. (1 Korint 10:13) A mmen kinamwe letipach lupwen sia silei ussun än Jiowa tufichin älisikich ese lifilifil ineet sia osupwang.

¹⁶ Ewer, sise alaemön chök lupwen sia feffetäl lon ekkewe leeni mi aniuokkus. Ach we Chon Mas a paanikich. Nge eli sise kan miritiiti pwe ewe älillis a feito seni i. Ekieki mwo porausen emön elter chon Kraist mi uri cancer lon tupuwan. Iei alon we, “Le poputään, üa ekieki pwe neman Jiowa a song ngeniei are pwal mwo nge ese chüen tongeiei. Nge üa uppos lon letipei pwe üsap su seni Jiowa. Üa fos ngeni ussun äi kewe lolilen. Iwe, Jiowa a älisiei, fän chommong ren älillis seni chienei kewe chon lükü. Chommong ra aporausa ngeniei met ra föri lupwen ra üri eü semmwen mi chou. Ar poraus a achema ngeniei pwe äi osukosuk a pwal tori chommong aramas, esap ngang chök. Ar älillisöch me ar umöümöch ngeniei a alükülüküei pwe Jiowa ese letipengau rei. Pwüngün pwe üa chüen likiitu fän äi semmwen, me üse silei mwiriloon. Nge üa lükü pwe Jiowa a nonnom rei me epwe sopweelo le älisiei ren äi osukosuk.”

 “Ka Ammolata Ngeniei Eu Chepel”

17. Ifa ussun Tafit a awewei lapalapen Jiowa lon Kol Fel 23:5, iwe, met popun ei kapas awewe ese ü ngeni ewe kapas awewe ussun emön chon masen siip?

¹⁷ Iei, Tafit a mak ussun ewe aülüngätin popun a lükülük won an we Chon Masen Siip: Jiowa a kisäseu le amöngööni nöün kewe siip. Tafit a makkei: “Ka ammolata ngeniei eu chepel mwen mesen ekkewe chon oputaei; ka epiti ngeni mokurei lo, sepiei a urourelo.” (Kol Fel 23:5) Lon ei wökisin, Tafit a apasa pwe an we Chon Masen Siip a awasölaöchü i me a kisäseü le awora anan me ünüman. Ekkewe ruu kapas awewe ussun emön chon masen siip mi tong me emön chon awasölaöchü aramas rese üfengen. Iwe, a lamot pwe emön chon masen siip mi mürinnö epwe silei eü leeni mi mürinnö ia ekkewe siip repwe möngö fetil me ün konik ie pwe resap “osupwang ren och mettoch.”​—Kol Fel 23:1, 2.

18. Met a pwäratä pwe Jiowa mi awasölaöchü aramas?

¹⁸ Ach we Chon Masen Siip a awasölaöchüükich? Fokkun ewer! Ekieki mwo lapalapöchun me chommongun ewe möngö lon pekin ngün sia pwapwaiti iei. Ren ewe chon angang mi tuppwöl me tipatchem, Jiowa a awora chommong puk me chassi me ekkewe mwich me mwichelap fän itach pwe sipwe mötulo lon pekin ngün. (Mattu 24:45-47) Pwüngün pwe sise echik lon pekin ngün. “Ewe chon angang mi tuppwel o tipatchem” a fen fori fite milion Paipel me puken aweween Paipel mi kawor lon 413 fosun fönüfan. Ekkoch ewe möngöön ngün a ussun chök “chonun oup,” mi weneiti äitien Paipel mi mecheres, nge ekkoch “mongo pochokkul,” mi weneiti ekkewe poraus mi alollol lon pekin ngün. (Ipru 5:11-14) Iei ussun, sia kan küna poraus mi älisikich le filiöch me pwäkini ach osukosuk. Pwüngün pwe sipwe osupwang ika ese nonnom rech ei möngö lon pekin ngün. Ach we Chon Masen Siip wesewesen emön chon liffang mi kisäseü!​—Aisea 25:6; 65:13.

“Üpwe Nonnom Lon Imwen Jiowa”

19, 20. (a) Lon Kol Fel 23:6, Tafit a eäni lükülük won met, iwe, ifa ussun sipwe pwal eäni ena lükülük? (b) Met sipwe käeö lon ewe lesen mwirin ei?

¹⁹ Mwirin än Tafit mak ussun lapalapen an we Chon Masen Siip me Chon Awora, a apasa: “Enlet, minne mi murinno o umoumoch repwe etiei ukukun ranin manauei meinisin; o upwe nonnom lon imwen ewe Samol feilfeilo chok.” (Kol Fel 23:6.) Tafit a kapas seni letipan mi ur ren kilisou me lükü. A kilisou lupwen a chechchemeni met a fen fis me loom me a lükü lupwen a ekieki ussun mwach kkan. Manauen Tafit, emön chon masen siip me loom, a lükülüköch. Taft a silei pwe lupwen a arap ngeni Kot, ussun itä a nom lon imwen ewe Chon Mas, iwe, epwe nonnom fän än Jiowa tümün feilfeilo chök.

²⁰ Sia fokkun kilisou ren ekkewe wökisin mi ling Tafit a makkei lon Kol Fel 23. Tafit a filatä ekkewe kapas mi mürinnö seni meinisin pwe epwe awewei ifa ussun Jiowa a emmweni, tümünü, me amöngööni nöün kewe siip. Makkeien Tafit a alükülükükich pwe Jiowa a pwal ach Chon Mas. Ewer, ika sipwe pacheöch ngeni Jiowa, epwe tümünükich tori “feilfeilo chok” ussun chök emön Chon Mas mi tong a tümünü nöün kewe siip.” Iwe nge, pokiten kich nöün kewe siip, wiisach pwe sipwe fetäl ren ach Chon Mas, Jiowa. Sipwe poraus ussun weween ach föri ena lon ewe lesen mwirin ei.

[Footnote]

En Mi Chechchemeni

• Met popun mi fich pwe Tafit a alöllö Jiowa ngeni emön chon masen siip?

• Ifa ussun Jiowa a weweöch lupwen a emmwenikich?

• Ifa ussun Jiowa a älisikich le likiitu fän riäfföü?

• Met a pwäralo pwe Jiowa emön chon awasöla aramas mi kisäseü?

[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]

[Sasing lon pekin taropwe 24]

Jiowa a emmweni nöün kewe siip ussun chök emön chon masen siip lon Israel loom