Kopwe Fetäl Ren Kot?

“Kopwe pwal tipetekison le feffetäl ren Kot.”​—MIKA 6:8, NW.

1, 2. Ifa ussun meefien Jiowa ngenikich a ussun chök meefien emön sam mi äiti nöün we ifa ussun epwe fetäl?

 EMÖN semirit esaamwo nüküchar pechen kewe a eitalo pöün kewe ngeni seman lupwen a kerän poputä le fetäl. Eli, fän itach, ese kon lien watte lamoten met ewe mönükol a föri, nge fän iten ewe sam me in, met a fis a fokkun lamot. Ra ekieki ussun ar fetälfengen me nöür we lon ekkewe maram me ier repwe feito. Ra ekieki ussun ar emmweni me älisi nöür ren fansoun langattam.

² A pwal ina ussun meefien Jiowa Kot ngeni nöün kewe won fönüfan. Iei met a apasa ussun chon Israel, are Efraim: “Nge ngang ätewe mi aiti chon Israel fetal. Üa ekiir o amwöchüür lepei. . . . Üa emweniir fän kirikiröch me tong.” (Osea 11:3, 4) Jiowa a apasa pwe i mi ussun chök emön sam mi tong me mosonottam mi eki emön semirit mwirin a turulo lupwen a käkkäeö fetäl. Jiowa, ewe Sam mi mürinnö seni meinisin, a mwötöres le äiti ngenikich ifa ussun sipwe fetäl. A pwal pwapwa le paanikich lupwen sia feffetäl. Ewe wökisin fän ewe itelap a affata pwe sia tongeni feffetäl ren Kot! (Mika 6:8) Nge met weween ach feffetäl ren Kot? Met popun a lamot ach sipwe föri? Ifa ussun a tufich ach sipwe feffetäl ren Kot? Ikkefa ekkewe feiöch seni ach feffetäl ren Kot? Sipwe käeö ussun ekkeei rüäänü kapas eis.

Met Weween Ach Feffetäl Ren Kot?

3, 4. (a) Met sipwe käeö seni ewe kapas awewe ussun ach feffetäl ren Kot? (b) Met weween ach sipwe feffetäl ren Kot?

³ Pwüngün pwe, emön aramas ese tongeni wesewesen fetäl ren Jiowa, pokiten i emön ngün. (Ekistos 33:20; Jon 4:24) Ina popun ewe Paipel a eäni eü kapas awewe lupwen a kapas ussun än aramas feffetäl ren Kot. Ei kapas awewe a mürinnö pokiten ese lifilifil eörenier are fönüer, a fichiiti aramas meinisin, me loom me ikenai. Epwe wor aramas won fönüfan rese tongeni weweiti ussun ruuemön mi mwin le fetäl? Ei kapas awewe a ngenikich eü liosun tongfengen me chiechifengen, ika met? Ekkena lapalap ra älisatä weweöchün ach feffetäl ren Kot. Iwe nge, sipwe titchiki weween ach feffetäl ren Kot.

⁴ Chemeni mwo ekkewe mwän mi tuppwöl, Inok me Noa. Met popun ewe Paipel a apasa pwe ra feffetäl ren Kot? (Keneses 5:24; 6:9) Fän chommong lon ewe Paipel, ewe kapas “feffetal” a wewe ngeni än emön manaueni eü sokkun manau. Inok me Noa ra filatä le manaueni manauer pwe epwe tipeeü ngeni letipen Jiowa Kot. Rese äppirü ekkewe aramas  lon fönüer pokiten ra kütta än Jiowa älillis me ra älleäsochisi an emmwen. Ra eäni lükülük won i. Saminne Jiowa a filatä mettoch meinisin fän iter. Iwe, Jiowa a mut ngeni aramas ar repwe pwisin filatä met repwe föri. Ina eü liffang seni Kot nge a mochen pwe sipwe nöünöü ach tufichin ekiek lupwen sia filatä met sipwe föri. (Rom 12:1) Iwe nge, lupwen sia filatä och mettoch, sia kütta än Jiowa emmwen pokiten i ewe mi tipatchem seni meinisin. (An Salomon Fos 3:5, 6; Aisea 55:8, 9) Weween pwe, sia mochen pacheöch ngeni Jiowa lon ekkewe ierin manauach meinisin.

5. Met popun Jises a kapas ussun ach alangattamalo manauach üküükün emwanu?

⁵ Fän chommong, kapas awewe lon Paipel ra alöllö manauach ngeni eü säi. Fän ekkoch ese kon lien ffat ngenikich weween ekkeei kapas awewe. Ren chök awewe, Jises a apasa: “Io leimi epwe tongeni alangattamalo manauan ukukun emwanu ren an aurek?” (Mattu 6:27) Eli kopwe osukosuk ren och poraus lon ena wökisin. Met popun Jises a kapas ussun ach “alangattamalo manauach ukukun emwanu”? Manauach a fetäl ren rän me ier nge, sap ren iipw are inis. a Iwe, Jises a alöllö manauach ngeni eü säi. A äiti ngenikich pwe ach aüreki met epwe fis lesor esap alangattamalo manauach ren eü iipw. Nge sia tongeni nemeni ttamen ach feffetäl ren Kot. Iwe, ena poraus a emmwen ngenikich ewe oruuen kapas eis, Met popun sipwe feffetäl ren Kot?

Met Popun A Lamot Ach Sipwe Feffetäl Ren Kot?

6, 7. Aramas ra osupwang ren met, iwe, met popun a lamot ach sipwe kütta än Jiowa alillis?

⁶ Lon Jeremaia 10:23, Jeremaia a awewei ewe popun a lamot ach feffetäl ren Jiowa Kot: “Ai Samol mi Lapalap, üa silei pwe aramas resap püsin nemeni manauer, resap pwal tongeni akota mine repwe föri.” Iwe, aramas rese tufich me esor ar pwüng le pwisin nemeni manauer. Sia fokkun osupwangen älillis me emmwen. Aramas mi mochen pwisin ütä ra mwäällilo ussun chök Atam me If ra mwäällilo. Ewe äewin pean püpülü ra mochen pwisin filatä met mi öch me ngau. (Keneses 3:1-6) Esor ach pwüng le pwisin nemeni manauach.

⁷ Ka osupwangen älillis lon manauom? Iteiten rän, mei wor filiach kewe mi watte me kükkün. Ekkoch filiach mi weires me ra tongeni kkü met epwe fis ngenikich lon mwach kkan, kapachelong met epwe fis ngeni atongach kewe. Nge, ekieki mwo pwe emön mi watte me tipatchem senikich a mochen älisikich lupwen mei wor filiach. A mmen solap pwe chommong aramas ikenäi ra lükülük lon pwisin ar tufichin ekiek me ra pwisin emmweni manauer. Ra tunalo alon An Salomon Fos 28:26: “Emän mi püsin apilükülükü, i eman chon tiparoch, nge eman mi apwönüeta än ekewe chon tipachem öüröür epwe manau.” Jiowa a mochen pwe sipwe su seni feiengau pokiten ach eäni lükülük won letipach mi likotupotup. (Jeremaia 17:9) A mochen pwe sipwe fetäl fän tipatchem me lükülük won i pokiten i ewe Sou Emmwen me Chon Käit mi tipatchem. Ika sia lükülük won i, manauach epwe lükülüköch, menemenöch me mürinnö.

8. Ia tipis a emmwen ngenikich ie, nge met Jiowa a tipeni fän itach?

⁸ Pwal eü popun a lamot ach sipwe feffetäl ren Kot a weneiti üküükün towauen ach säi. Ewe Paipel a äiti ngenikich eü poraus mi enlet. Aramas mi tipis meinisin ra feffetäl ngeni eü chök leeni. Än Salomon Afalafal 12:5 a awewe ekkewe osukosuk ra torikich lupwen sia chinnapelo: “Pun aramas repwe feila ngeni ar lenien asösö lon peiaser, nge chon ngüngüres repwe fetal won al.” Iwe oukich meinisin sipwe mälo me feilo ngeni peias pokiten sia tipis  me sise unusöch. (Rom 6:23) Iwe nge, Jiowa ese mochen pwe ach säi epwe mwochomwoch me ur ren osukosuk seni ewe fansoun sia uputiu tori ach mälo. (Hiop 14:1) Feffetäl ren Kot chök epwe atufichi ach sipwe manau fochofoch. Esap ina ach mochen? Iwe, a ffat ewe lamoten om kopwe fetäl ren Semom Jiowa.

Ifa Ussun Sipwe Feffetäl Ren Kot?

9. Met popun Jiowa a op seni nöün kewe aramas fän ekkoch, nge, ifa ussun a alükülüküür ren met a mak lon Aisea 30:20?

⁹ Iwe, iei sia mochen ekiekifichi ussun ewe äülüngätin kapas eis. Ifa ussun sipwe feffetäl ren Kot? Pölüen ewe kapas eis a mak lon Aisea 30:20, 21: “Ami Soukait esap chüen op senikemi, pwe mesemi repwe küna. Iwe, lupwen oua kul ngeni peliifich ika peliimöng, selingemi repwe rongorong me lükün sökürümi, ’Iei ewe al oupwe aleni.’” Eli än Jiowa kewe kapas mi mak lon wökisin 20 ra achema ngeni nöün kewe aramas pwe lupwen ra ü ngeni i, a ussun itä pwe a opelo seniir. (Aisea 1:15; 59:2) Nge lon ei wökisin, Jiowa ese opelo nge, a ussun itä pwe a ütä mwen mesen nöün kewe aramas mi tuppwöl. Eli sipwe ekieki ussun emön sense mi utä mwen nöün kewe chon sukul, ren an epwe asukuleer.

10. Ifa ussun sia ‘rongorong me lukun sökürüch’ seni nöüch Sou Käit mi Lapalap?

¹⁰ Lon wökisin 21, a ekis siwil met sia küna lon ewe kapas awewe. Jiowa a feffetäl mwirin nöün kewe aramas. A emmweniir ren kapas ussun ar fetäl fän pwüng. Ekkewe sou käeö Paipel ra apasa pwe eli ei kapas a weneiti ifa ussun emön chon mas a tapwelo mwirin nöün kewe siip. A kökköwu ren an epwe emmweniir me tümünüür pwe resap mwäällilo won ewe aal. Ifa ussun ei kapas awewe a weneitikich? Iwe, lupwen sia kütta emmwen seni ewe Kapasen Kot, sia älleääni ekkewe kapas mi mak fite ngeröü ier me loom. A ussun itä pwe sia rongorong ekkewe kapas seni le sökürüch. Nge, ir mi aüchea ikenäi ussun chök aüchear lon ränin ar ra kerän mak. Ewe fön lon Paipel a tongeni emmwenikich iteiten rän, me a tongeni älisikich le akkotaöchü met sipwe föri lon mwach kkan. (Kol Fel 119:105) Lupwen sia enletin kükkütta ena esin fön me apwönüetä alon, sia pwäratä pwe Jiowa nöüch Sou Emmwen. Iei ussun sia feffetäl ren Kot.

11. Me ren Jeremaia 6:16, Jiowa a eäni menni kapas awewe ren an epwe achüngü nöün kewe aramas, nge met ra föri?

¹¹ Sia wesewesen titchik le etiwa ewe emmwen lon Paipel? A mmen lamot ach sipwe atittina pwisin kich, nge ren eü atittin mi wenechar. Ekieki mwo eü wökisin mi älisatä ach föri ena: “Iei alon ewe Samol mi Lapalap, ‘Oupwe ütä ünükün ekewe al o katol, oupwe ais usun ekewe alen lom ifan ewe al mi mürina. Oupwe fetal won o küna kinamwe.’ Nge ir ra apasa, ‘Äm aisap mochen  fetal won.’” (Jeremaia 6:16) Ekkeei kapas ra achema ngenikich ussun emön chon säi mi ekis kaulo lon keangen ewe aal pwe epwe eis menni aal epwe fetäl won. Itä nöün Jiowa kewe aramas mi rikilo repwe föri ina ussun lon pekin ngün. A lamot ar repwe fetäl sefäl lon ewe “alen lom.” Ewe “al mi mürina” alen samasamer kewe mi tuppwöl. Ina ewe aal Israel a rikilo seni. A mmen solap pwe Israel rese mochen aüseling ngeni ei fön mi tong seni Jiowa. Ewe wökisin a pwal apasa: “Nge ir ra apasa, ‘Äm aisap mochen fetal won.’” Iwe nge, lon ei fansoun, nöün Kot kewe aramas rese ina ussun lupwen ra rongorong an Kot fön.

12, 13. (a) Ifa ussun nöün Kraist kewe chon käeö mi kepit ra älleasochisi ewe fön lon Jeremaia 6:16? (b) Ifa ussun sipwe atittina lapalapen ach fetäl ikenai?

¹² Seni me loom, nöün Kraist kewe chon käeö mi kepit ra akkapwönüetä ewe emmwen lon Jeremaia 6:16. Ei mwichen aramas a ekkemmweni aramas ar repwe alenisefälli ewe “alen lom.” Rese ussun Kirisentom mi rikilo pokiten ra tuppwöl le älleasochisi “ekkewe sokkun kapas murinno” seni Jises Kraist me nöün kewe chon käeö lon ewe äewin senturi. (2 Timoti 1:13) Tori iei, ekkewe mi kepit ra älillisfengen me ra älisi chiener kewe, ekkewe “ekkoch siip,” ar repwe kükkütta eü manau mi murinnö me pwapwa, ewe aal Kirisentom a fen rikilo seni.​—Jon 10:16.

¹³ Ewe chon angang mi tuppwöl me tipatchem a fen älisi chommong aramas le fetäl ren Kot won ewe “alen lom” ren an awora möngö mi fich lon pekin ngün. (Mattu 24:45-47) En emön lein ekkena chommong aramas? Ika pwe wuu, met kopwe föri pwe kesap paselo are fetäl chök won pwisin om we aal? A mmen lamot om atittina met ka föfföri lon manauom. Ika ka äkkälleääni Paipel me ekkewe puken aweween Paipel, me fiti ekkewe mwich ekkewe mi kepit ra akkota, iwe weween pwe en mi käkkäeö ifa ussun kopwe feffetäl ren Kot. Iwe, lupwen ka apwönüetä ewe fön ka angei seni om käeö, ka wesewesen feffetäl ren Kot won ewe “alen lom.”

Fetäl Ussun Ka “Nennegeni Ewe Emön Sise Tongeni Nengeni”

14. Ika sia lükü pwe Jiowa wesewesen emön, ifa ussun ach lükü epwe pwälo lon ekkewe mettoch sia filatä lon manauach?

¹⁴ Ika sia mochen feffetäl ren Jiowa, a lamot ach lükü pwe i wesewesen emön. Chechchemeni pwe Jiowa a alükülükü ekkewe chon Israel mi tuppwöl pwe ese opelo seniir. Ikenai, a pwal pwisin pwäralo ngeni nöün kewe aramas pwe i ewe Sou Käit mi Lapalap. A ina om ekiek ussun Jiowa? Ka lükü pwe Jiowa a ütä mwom ren an epwe asukulok? Ina ewe sokkun lükü mi lamot ika sia mochen fetäl ren Kot. Ina ussun än Moses lükü. A ussun itä pwe Moses “a chok nennengeni ewe emön sise tongeni nengeni.” (Ipru 11:27) Ika Jiowa wesewesen emön ngenikich, iwe, sipwe ekieki ussun meefian lupwen sipwe föri och mettoch. Ren chök awewe, sisap ekiekin föfföringau nge mwirin sotun aopa ach tipis seni ekkewe elter are seni ach famili. Nge, sia sotun fetäl ren Kot pwal mwo nge lupwen aramas rese küna kich. Ussun chök King Tafit, sia uppos le apasa: “Upwe fefetal lon letipei mi pung lon imwei.”​—Kol Fel 101:2.

15. Ifa ussun ach chiechifengen me pwiich kewe chon Kraist epwe älisatä ach lükü pwe Jiowa wesewesen emön?

¹⁵ Jiowa a weweiti pwe a weires ach sipwe lükülük won ekkewe mettoch sise  tongeni küna pokiten kich fituk chök me sise unusöch. (Kol Fel 103:14) Jiowa a älisikich pwe sipwe pworacho ngeni ena esin apwangapwang. Ren chök awewe, a ionifengenni “aramas fan asengesin itan” seni ekkewe muun fönüfan meinisin. (Fofor 15:14) Sia apöchökkülafengennikichetä lupwen sia angangfengen fän tipeeü. Ach rongorong ifa ussun Jiowa a fen älisi pwiich we pwe esap kkuf fan tipis are a likiitu fan sossot, a älisatä ach lükü pwe Kot wesewesen emön.​—1 Piter 5:9.

16. Ifa ussun ach käeö ussun Jises epwe älisikich le fetäl ren Kot?

¹⁶ Ewe älillis mi lapalap seni Jiowa a kawor lupwen a ngenikich Nöün we. Jises a apasa: “Ngang ewe al, o ewe enlet, o ewe manau. Esor emon epwe feilo ren ewe Sam are esap pokiten ngang.” (Jon 14:6) Ach käeö manauen Jises won fönüfan epwe apöchökküla ach lükü pwe Jiowa wesewesen emön. Mettoch meinisin Jises a apasa me föri a pwäratä lapalapen me alen Seman we lon läng. (Jon 14:9) A lamot ach ekiekifichi ussun met Jises epwe föri mwen sia föri och mettoch. Lupwen sia eäni ena esin ekiek fän iotek, iwe, sia tapwelo lon ipwen Kraist kewe. (1 Piter 2:21) Iwe, lupwen sia tapwelo lon ipwen Jises kewe, sia feffetäl ren Kot.

Ekkewe Feiöch Sipwe Kini

17. Met sokkun “kinamwe” sipwe küna ika sia fetäl lon alen Jiowa?

¹⁷ Manauen aramas mi feffetäl ren Jiowa Kot repwe menemenöch. Chechchemeni met Jiowa a pwon ngeni aramas ika repwe kükkütta ewe “al mi mürina.” A apasa: “Oupwe fetal won o küna kinamwe.” (Jeremaia 6:16) Ena “kinamwe” a wewe ngeni met? Esap wewe ngeni manau mi ur ren kulou, asösö me pisek. Met Jiowa a awora a mürinnö seni ena, och mettoch ekkewe mi wöüöch seni meinisin rese kan kükküna. Om küna kinamwe a wewe ngeni om küna pwapwa, menemenöch mi enlet me om mötulo lon pekin ngün. Kopwe pwal lükülüköch pwe en mi manaueni ewe manau mi mürinnö seni meinisin. Ina ewe sokkun kinamwe aramas rese kan küna lon ei fönüfan mi ur ren osukosuk.

18. Menni feiöch Jiowa a mochen ngonuk, iwe, met kopwe uppos le föri?

¹⁸ Pwüngün pwe, manauach eü feiöch. Pwal mwo nge manau mi mwochomwoch a mürinnö seni ach sisap uputiu. Iwe nge, esap letipen Jiowa pwe manauach epwe wewe ngeni eü säi mi mwochomwoch chök, a poputä le pöchökkülach le atun ach kükkün nge a muttir wes ren ewe metekin me aürekin chinnap. Aapw. Jiowa a mochen pwe sipwe angei ewe feiöch mi lapalap seni meinisin. A mochen pwe sipwe fetäl ren i tori feilfeilo chök! Mika 4:5 a aweweöchü ena poraus: “Iwe, chon ekewe mwü meinisin ra fel o aleasochis ngeni ar kewe kot, nge kich sipwe fel o aleasochis ngeni ewe Samol mi Lapalap ach we Kot tori feilfeilachök.” Ka mochen angei ena feiöch? Ka mochen manaueni ewe manau Jiowa a eita ngeni “ewe manau mi enlet”? (1 Timoti 6:19) Iwe, kopwe uppos le feffetäl ren Jiowa, iei, lesor, me iteiten rän tori feilfeilo chök.

[Footnote]

Ifa Ussun Kopwe Pölüeni?

• Met weween ach fetäl ren Kot?

• Met popun ka meefi pwe om fetäl ren Kot mi lamot?

• Met epwe älisuk le fetäl ren Kot?

• Menni feiöch epwe tori chökkewe mi fetäl ren Kot?

[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]

[Sasing lon pekin taropwe 29]

Seni Paipel, sia rongorong leuwen Jiowa le sökürüch mi apasa, “Iei ewe aal”

[Sasing lon pekin taropwe 31]

Sia angei möngö lon pekin ngün lon ewe fansoun mi fich seni ach kewe mwich