Oupwe Apöchökkülakemi
Oupwe Apöchökkülakemi
“Ämi mi rongorong ekei kapas . . . seni ekewe soufos . . . oupwe apöchökülakemi.”—SEKARAIA 8:9.
1, 2. Met popun ekkewe puken Akai me Sekaraia ra fich ngeni ach sipwe käeö ussur?
EKKEWE oesini lon Akai me Sekaraia ra makketiu 2,500 ier me loom, nge ir mi chüen lamot ngeni manauach. Ekkeei poraus lon Paipel rese chök wewe ngeni uruwoon chon loom. Ir kinikinin “minne mi makketiu lom . . . pwe sipwe kaeo.” (Rom 15:4) Chommong poraus lon ekkeei ruu puk repwe achema ngenikich ussun minne a fiffisitä seni förütään ewe Muu lon läng lon 1914.
2 Paul a awewe won met a fis ngeni nöün Kot kewe aramas loom lupwen a makkei ei poraus: “Iwe, ekkeei mettoch a fen for ngenir pwe minen amirit, o ra pwal makketiu pwe repwe amiritikich mi sereni sopolon ekkewe fansoun.” (1 Korint 10:11) Ina popun a wor lamoten om ekieki, ‘Ifa lamoten ekkewe puken Akai me Sekaraia lon ach ei fansoun?’
3. Akai me Sekaraia ra menlapei menni angang?
3 Me ren ewe lesen mwen ei, ekkewe oesini lon Akai me Sekaraia ra awewe won ewe fansoun mwirin ekkewe chon Jus ra liwinlo fönüer seni Papilon. Ekkewe ruuemön soufos ra menlapei kaüsefällin ewe imwenfel. A fför longolongun ewe imwenfel lon 536 B.C.E. Ekkoch chon Jus mi chinnap ra ekieki ussun met a fis me loom, nge lap ngeni ekkewe aramas ra “leuomong fän ar pwapwa.” Iwe nge, met a fis lon ach ei fansoun a fokkun amwarar lap seni met a fis me loom. Iwe, ifa ussun?—Esra 3:3-13.
4. Met a fis mwirin ewe Äewin Maunen Fönüfan?
4 Ekis chök mwirin wesiloon ewe Äewin Maunen Fönüfan, nöün Jiowa kewe mi kepit ra ngaselo seni ar fötek lon Papilon mi Lapalap. Ar ngaselo a annetatä pwe Jiowa a älisiir. Mwen ena fansoun, a ussun itä pwe ekkewe nöüwisin lamalam me chiechier kewe lon ekkewe muun fönüfan ra fen unusen awesalo än ekkewe Chon Käeö Paipel angangen afalafala me asukula aramas. (Esra 4:8, 13, 21-24) Iwe nge, Jiowa a awesi ekkewe minen eppet ngeni ei angang. Lon ekkewe ier seni 1919, angangen ewe Muu a fokkun uwaöch. Esor a tongeni eppeti feffeitään ewe angangen afalafal.
5, 6. Sekaraia 4:7 a awewei ussun menni föfför mi fokkun amwarar?
5 Sia tongeni eäni lükülük pwe Jiowa epwe äkkälisatä än nöün kewe chon angang afalafala me asukula aramas lon ei fansoun. Iei met sia ällea lon Sekaraia 4:7: “Lupwen kopwe amasalong ewe föün amüchülan lon lenian, ekewe aramas repwe kökkö fän leüömong, ‘Feiöch, feiöch epwe nonom won.’” Iwe, iei eü oesini ussun menni föfför mi amwarar lon ach ei fansoun?
6 Sekaraia 4:7 a oesini ussun ewe fansoun fel mi enlet ngeni ewe Epinkepiisom epwe unusöchülo lon kiannin ewe imwenfel me lukun lon pekin ngün won fönüfan. Ena imwenfel a wewe ngeni än Jiowa kokkot mi atufichi aramas ar repwe fel ngeni i won longolongun än Kraist we asor. Ewe imwenfel lon pekin ngün a fisitä lupwen Jises a nonnom won fönüfan nge, fel mi enlet won fönüfan lon ena imwenfel esaamwo unusöchülo. Fite milion aramas ra angang ngeni Kot lon ena imwen fel lon pekin ngün, lon kiannin me lukun won fönüfan. Ekkeei aramas me pwal chommong resaamwo manausefäl repwe unusöchülo atun än Jises nemenem ren engeröü ier. Le müchüloon ewe engeröü ier, chon fel ngeni Kot mi enlet chök repwe chüen nom won ewe fönüfan mi limelimöchülo.
7. Ifa wiisen Jises lon aunusöchüloon fel mi enlet iei, iwe, met popun ena poraus a apöchökülakich?
7 Kepina Serupapel me ewe Samol Fel mi Tekia Josua ra nonnom lupwen a fen wes kaütään ewe imwenfel lon 515 B.C.E. Ewe oesini lon Sekaraia 6:12, 13 a alöllöfengenni wiisen ir me ruuemön lon ewe angang fän iten ewe imwenfel, ngeni wiisen Jises lon aunusöchüloon fel mi enlet: “Iwe, kopwe üreni, ‘Iei alon ewe Samol mi Unusen Manaman: Nengeni, iei i ewe mwän mi iteni Ewe Palan. Epwe märitä seni lon lenian, epwe pwal aüsefälietä Imwenfelin ewe Samol mi Lapalap. I ätewe epwe . . . küna meninin me ren aramas usun eman king, epwe mot won an lenien motun king o nemeni nöün aramas.’” Iwe, pokiten Jises, seni leenian lon läng, a efisatä pwüükütään tettelin ekkewe king seni mwirimwirin Tafit, me a älisatä ewe angang fän iten ewe Muu a fiffis lon ewe imwenfel lon pekin ngün, iwe, epwe wor emön epwe tufichin eppeti feffeitään ena angang? Esap wor! Unusen ei poraus epwe itä apöchökkülakich pwe sipwe achocho lon ach angangen afalafal nge sisap riki seni pokiten minne sia lolileniesini iteiten rän.
Minne Mi Lamot
8. Met popun sipwe akkomwa ewe angang lon ach we imwenfel lon pekin ngün?
8 Jiowa epwe älisi me efeiöchükich ika sipwe akkomwa ewe angang lon ewe imwenfel lon pekin ngün. Sisap ussun ekkewe chon Jus mi era pwe, “Esamwo tori fansoun.” Sipwe chechchemeni pwe iei “ekkewe ran le sopolon.” (Akai 1:2; 2 Timoti 3:1) Jises a oesini pwe nöün kewe aramas mi tuppwöl repwe afalafala ewe kapas allim ussun ewe Muu ngeni aramas me käeö ngeniir. Sipwe tümünü pwe sise tümününgaü ngeni wiisach. Ewe fönüfan fän än Setan nemenem a eppeti ewe angangen afalafal nge a poputäsefal lon 1919. Iwe, esaamwo wes. Nge kopwe lükülük pwe ewe angangen afalafal epwe sopwöch me wesöch!
9, 10. Met sipwe föri pwe Jiowa epwe efeiöchükich, iwe, ifa weween ei poraus fän itach?
9 Kich me ach we mwicheich sipwe feiöch me ren üküükün ach achocho lon ei angang. Nengeni ifa ussun än Jiowa pwon a alükülükükich. Lupwen ekkewe chon Jus ra fel ngeni Jiowa sefäl ren unusen letiper me ra angang sefäl won longolongun ewe imwenfel ren unusen letiper, Jiowa a apasa: “Nge seni ikenai üpwe afeiöchükemi.” (Akai 2:19) Jiowa epwe unusen efeiöchüür. Iwe, iei kopwe nengeni ekkewe feiöch repwe küna me ren än Kot pwon: “Aramas repwe amwora pwükil fän kinamwe. Epwe wor uän ewe irän wain, masouen lon pwül epwe märöch, nge läng epwe apüngätiu amurenipwin. Üpwe awora ekei feiöch meinisin ngeni ekei aramas mi chüen manau, pwe repwe eäniir.”—Sekaraia 8:9-13.
10 Jiowa a efeiöchü ekkewe chon Jus lon pekin ngün me pekin aion. Epwe efeiöchükich lupwen sia apwönüetä wiisach fän tinikken me pwapwa. Kinamwe lefilach, menemenöch, wöü, me feffeitään ach pöchökkül lon pekin ngün ra kapachelong lein ekkewe feiöch. Än Kot feiöch epwe sopwosopwolo ika sia föri ach angang lon ewe imwenfel lon pekin ngün me ren letipen Jiowa.
11. Ifa ussun sia tongeni atittina pwisin kich?
11 Iei ewe fansoun sipwe ‘ekieki usun mine a fis ngenikich.’ (Akai 1:5, 7) Emön me emön leich epwe atittina minne a kan akkomwa lon manauan. Feiöch seni Jiowa a alongolong won üküükün ach alingalo itan me üküükün ach feffeitä lon ach angang lon ewe imwenfel lon pekin ngün. Kopwe pwisin eisinuk: ‘A fen siwil met a fokkun lamot ngeniei? Ifa ussun, äi tinikken fän iten Jiowa, ewe enlet, me an we angang, mi löllö ngeni äi tinikken lupwen üa keran papatais? Äi kütta kinamween manauei a fen ekisalo üküükün äi angang fän iten Jiowa me Muun we? Äi niueiti aramas, are äi lolileniesini met ra ekieki ussi a pinei äi feffeitä?’—Pwarata 2:2-4.
12. Akai 1:6, 9 a menlapei met ussun nonnomun manauen ekkewe chon Jus?
12 Sise mochen pwe Jiowa epwe amwöchü senikich an we feiöch pokiten sia tümününgaü ngeni wiisach le alingalo itan. Chemeni mwo öchchün angangen ekkewe chon Jus me le poputään. Nge, me ren Akai 1:9, mwirin ra “chök ekieki usun en me imwan.” Ra poputä le kon ekilapei pwisin ar kewe osupwang me nonnomun manauer. Ina popun ra “kini chokükün,” iwe, ese naf aner, ünümer, me üfer. (Akai 1:6) Jiowa ese chüen efeiöchüür. Mei wor eü lesen fän itach lon ei poraus?
13, 14. Ifa ussun sipwe apwönüetä alon ewe lesen lon Akai 1: 6, 9, iwe, met popun a lamot ach sipwe föri?
13 Pwe än Kot efeiöchükich epwe sopwosopwolo, a lamot pwe sisap fangetä ach fel ngeni Jiowa pokiten sia kükkütta pwisin mochenich kewe. Sisap fangetä ach fel ngeni Jiowa ese lifilifil met a tongeni erikikich, ren chök awewe ren eü angang fän iten ach sipwe pisekisekilo, eü kokkot fän iten ach sipwe muttir wöüöchülo, sukul tekia pwe sipwe iteföülo lon fönüfan, are eü minen amürinnöölo manauach.
14 Saminne ekkeei mettoch mi ngaü. Iwe nge, lupwen sia alöllöfengenniir ren manau esemuch, esap pwe ra ussun chök “ekkewe foforun malo”? (Ipru 9:14) Ifa ussun? Iwe, pokiten ir mi mälo lon pekin ngün, ir mi lamot mwääl, esor uwar lon pekin ngün. Ika emön a unusen achocho ngeniir, ekkeei sokkun angang mi tongeni emmwen ngeni an mälo lon pekin ngün. Ekkoch ekkewe chon Kraist mi kepit lon ränin ekkewe aposel ra mälo lon pekin ngün. (Filipai 3:17-19) Iwe, a wor ekkoch ra fen mälo lon pekin ngün lon ach ei fansoun. Eli kopwe chechchemeni ekkoch ra ekis me ekis ükütiu seni föfförün chon Kraist me atowaueerelo seni ewe mwichefel. Iei rese chüen ekieki ussun än Jiowa angang. Sia äneän pwe repwe liwin ngeni Jiowa. Nge sia käeö seniir pwe “ekkewe foforun malo” ra tongeni efisatä pöütüloon an Jiowa chen me feiöch. A mmen solap ena. Epwe pöüt senikich ewe chengel me kinamwe ngünün Kot a uwani lon letipach. Epwe pwal pöüt senikich ach tufichin chiechi ngeni pwiich kewe chon Kraist.—Kalesia 1:6; 5:7, 13, 22-24.
15. Ifa ussun Akai 2:14 a menlapei ewe lamoten ach fel ngeni Kot?
15 Ei poraus a fokkun lamot. Nengeni ekiekin Jiowa ussun ekkewe chon Jus mi tümününgaü ngeni wiiser lon imwan pokiten ra mochen alingalo pwisin imwer kewe. Ena poraus a nom lon Akai 2:14: “Ina usun lapalapen aramasen ei mwü me fän mesei. Meinisin mine ra föri, pwal meinisin mine ra eäni asor a limengau.” Ese lifilifil watteen ekkewe asor repwe isetä won ewe roong, Jiowa esap etiweer pokiten ekkewe chon Jus ra tümününgaü ngeni fel mi enlet.—Esra 3:3.
Kot Epwe Älisikich
16. Ekkewe chon Jus ra tongeni lükülük won met pokiten ekkewe längepwi Kot a pwälo ngeni Sekaraia?
16 Ren walu längepwi mi pwälo ngeni Sekaraia, Kot a affata pwe epwe älisi ekkewe chon Jus mi älleasochisi i ren ar achocho le aüetäsefälli ewe imwenfel. Ewe äewin längepwi a pwon pwe ewe imwenfel epwe kaüsefäl me Jerusalem epwe wöüöch, ika ekkewe chon Jus repwe älleasochis me föri ar angang. (Sekaraia 1:8-17) Ewe oruuen längepwi a pwon pwe ekkewe muu meinisin mi ü ngeni fel mi enlet repwe talo. (Sekaraia 1:18-21) A wor pwon lon ekkewe ekkoch längepwi pwe Jiowa epwe tümünüöchü ewe angang won ewe imwenfel, pwe chommong chon ekis repwe feilong lon än Jiowa imwenfel, pwe epwe wor kinamwe me lükülüköch, pwe ekkewe minen eppet ngeni ei angang Kot a awiisa ngeniir resap sopwöch, pwe esap chüen wor föfföringaü. A pwal wor eü pwon pwe ekkewe chonläng repwe emmweni me tümünü ewe angang. (Sekaraia 2:5, 11; 3:10; 4:7; 5:6-11; 6:1-8) Ren ekkeei sokkun pwon ussun än Kot älillis, a ffat ewe popun aramas mi älleasochis ra siwili lapalapen manauer ren ar repwe akkomwa ewe angang Jiowa a awiisa ngeniir mwirin ar ngaselo seni Papilon.
17. Pokiten ekkewe feiöch mi pwonetiu, met sipwe pwisin eisinikich?
17 Iwe, ewe pwon ngenikich pwe lamalam mi enlet epwe pworacho epwe itä anonnonekichetä fän iten ewe angang me amwökütükich le ekiekifichi ussun än Jiowa imwenfel. Kopwe pwisin eisinuk: ‘Ika üa lükü pwe iei ewe fansoun fän iten ach sipwe afalafala ewe kapas allim ussun ewe Muu me föralo chon käeö, met üa achocho ngeni lon manauei a tipeeü ngeni äi lükü? Mi naf ekkewe awa üa kan isetiu fän iten äi üpwe käeö ewe Paipel me fän iten äi üpwe aporausa met üa käeö ngeni chienei kewe chon Kraist pwal ekkewe ekkoch aramas?’
18. Met epwe fis lon mwach kkan me ren Sekaraia sopwun 14?
18 Sekaraia a oesini ussun kataloon Papilon mi Lapalap me ewe maunen Armaketon epwe fis mwirin. Sia ällea: “Epwe eu rän mi sokola, eu rän ewe Samol mi Lapalap echök a silei. Esap fis rän ika pwin, nge lupwen fansoun lekuniol epwe wor saram.” Pwüngün pwe ena rän epwe fokkun kiroch me föü fän iten chokkewe mi oputa Jiowa. Nge, fän iten aramas mi fel ngeni Jiowa fän tuppwöl, epwe wewe ngeni saram me feiöch mi nomofoch. Sekaraia a pwal awewei pwe mettoch meinisin lon ewe fönüfan sefö repwe esileefetälei pwe Jiowa mi pin. Fel mi enlet lon än Kot we imwenfel lon pekin ngün epwe ewe eü chök lamalam won unusen fönüfan. (Sekaraia 14:7, 16-19) Mwa met ren öchchun ei pwon! Sipwe küna pwönütään minne mi fen oesini. Sipwe pwal küna äitöchüloon än Jiowa nemenem mi tekia. Ränin Jiowa ewe rän mi sokkolo aüchean!
Feiöch Mi Nomofocholo
19, 20. Met popun Sekaraia 14:8, 9 a apöchökküloketä?
19 Mwirin aitöchüloon än Jiowa nemenem, Setan me nöün kewe timon repwe koturulong lon ewe pwang mi alollon. (Pwarata 20:1-3, 7) Ina ewe fansoun ekkewe feiöch repwe pupulo atun ekkewe engeröü ierin än Kraist nemenem. Iei alon Sekaraia 14: 8, 9: “Lon ena fansoun kolukun manau epwe puwu seni lon Jerusalem, esop ewe koluk epwe pula ngeni ewe Setin Mäla mi nom ötiu, nge esop epwe pula ngeni ewe mataulap mi nom lotou. Ei epwe fifis lon fansoun pwichikar usun chök lon fansoun patapat. Mürin, ewe Samol mi Lapalap epwe king won unusen fanüfan. Lon ena fansoun ewe Samol mi Lapalap epwe i chök Kot, itan chök epwe pwal föüla.”
20 Eü “chanpupun konikin manau” mi liosuetä kaworen Jiowa kewe meinisin fän iten manau, epwe pupulo fansoun meinisin seni ewe leenien motun king lon Muun Messaia. (Pwarata 22:1, 2) Mwirin ra manau seni ewe maunen Armaketon, ekkewe chon fel ngeni Jiowa, eü mwich mi fokkun lapalap, repwe feiöch pokiten repwe ngaselo seni liwinin tipisin Atam. Pwal mwo nge ekkewe mi fel mälo repwe feiöch pokiten ewe manausefäl. Iwe, epwe wor eü siwil lon lapalapen än Jiowa nemenem won fönüfan. Seni ena fansoun aramas won unusen fönüfan repwe tipeeü pwe Jiowa ewe Epinkepiisom, ewe chök emön a fich ngeni ach fel.
21. Itä met sipwe achocho ngeni?
21 Ach silei ussun pwönütään än Akai me Sekaraia kewe oesini a peseekich le apwönüetäöchü ewe angang Kot a awiisa ngenikich lon ewe kiannin än Kot imwenfel me lukun won fönüfan. Tori fel mi enlet a unusöchülo, amwo sipwe kütta loom ewe Muu. Sekaraia 8:9 a peseekich: “Ämi mi rongorong ekei kapas lon ekei rän seni ekewe soufos . . . oupwe apöchökülakemi.”
En Mi Chechchemeni?
• Lamoten Akai me Sekaraia ngenikich a ffatelo lupwen sia alöllöfengenni menni poraus seni ar we fansoun me ach ei fansoun?
• Ikkefa ekkewe lesen ussun met sia kan akkomwa lon ekkewe puken Akai me Sekaraia?
• Met popun ach kaeö ussun Akai me Sekaraia epwe apöchökküla ach lükülük won än Kot kewe pwon?
[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]
[Sasing lon pekin taropwe 28]
Akai me Sekaraia ra pesei ekkewe chon Jus ar repwe angang ren unusen letiper pwe repwe feiöch
[Sasing lon pekin taropwe 29]
En mi chök ‘ekieki ussun pwisin imwom’?
[Sasing lon pekin taropwe 30]
Jiowa a efeiöchükich me ren an pwon