Ämi Kana Säräfö, Oupwe Filatä Le Angang Ngeni Jiowa

“Oupwe filätä iö oupwe angang ngeni.”​—JOSUA 24:15.

1, 2. Met sokkun papatais ese pwüng a fisitä lon Kirisentom?

 EMÖN soumak loom itan Tertullian a makkei ei pworaus fitu ier mwirin mäloon ekkewe aposel: “Mut ngeniir [semirit] ar repwe wiliiti Chon Kraist lupwen ra weweiti Kraist.” Ätewe ese tipeeü ngeni papataisin mönükol, eü föfför a chöüfetäl lein ekkewe Chon Kraist mi chofona lon ränin we. Augustine, emön nöüwisin lamalam loom, ese tipeeü ngeni Tertullian are ewe Paipel. A apasa pwe papatais a tölüelo ewe tipisin Atam seni aramas. Augustine a pwal apasa pwe mönükol repwe anumamau ika ra mälo mwen ra papatais. Pokiten ena lükü aramas ra mochen papataisi mönükol mwittir chök mwirin ar uputiu.

² Chommong lamalam lon Kirisentom ra chüen papataisi mönükol. Pwal och, seni me loom, nöüwisin mwu me lamalam lon ekkewe fönü mi lükü Kraist ra eriäni chokkewe rese lükü ar repwe papatais lupwen ra kkuf lon maun. Iwe nge, papataisin mönükol are papataisin aramas fän echimw esor lamotan me ren ewe Paipel.

Kopwe Pwisin Filatä ika Kopwe Fangolo Manauom Ngeni Kot

3, 4. Met epwe älisi nöün ekkewe sam me in Chon Kraist ar repwe pukun fangolo manauer ngeni Kot?

³ Ewe Paipel a affata pwe kükkün semirit ra pin me ren Kot pwal mwo nge lupwen emön chök lein semer kewe me iner a tuppwöl ngeni Kot. (1 Korint 7:14) Weween pwe manauer a fen fangolo ngeni Kot me  ir nöün chon angang? Aapw. Iwe nge, ewe käit ekkena nau ra angei seni semer kewe me iner epwe emmwen ngeniir ar repwe pwisin filatä le fangolo manauer ngeni Kot. Ewe king mi tipatchem, Solomon a makkei: “Nei, kopwe aleasochisi mine semom a eäni allük ngonuk, nge kosap manlükala mine inom a aiti ngonuk. . . . Repwe emmwenuk, lupwen kopwe fetal, repwe tümwünük, lupwen kopwe konola, nge lupwen kopwe pwätä, repwe fos ngonuk. Kopwe amwöchünükü ar kewe kapas iteiten fansoun, kopwe iseniir lon lelukom. Pun mine ra öüra ngonuk a usun chök eu lamp, ar kewe kapasen kait a usun chök eu saram, nge ar kewe kapasen fön fän iten emirit, iei ewe alen manau.”​—An Salomon Fos 6:20-23.

⁴ Emmwen seni sam me in Chon Kraist a tongeni tümünü ekkewe kükkün, lupwen ra aüseling. Solomon a apasa: “Eman alüal mi tipachem a apwapwai saman, nge emän alüal mi tiparoch a atoto letipeta won inan. Nei, kopwe aüseling o miritila, kopwe ekieki usun om kopwe föri mine a pwüng.” (An Salomon Fos 10:1; 23:19) Iwe, ami kewe semirit me sarafo, oupwe tipemecheres le etiwa ewe emmwen, ffön, me emirit. Ouse tipatchem lupwen oua kerän uputiu, nge oua tongeni ‘tipatchemelo’ me fetäl won ewe alen manau.

Ifa Weween Ach Alapalapa Ekiekin Nöüch Kewe?

5. Ifa ewe ffön Paul a ngeni ekkewe sam, in, me semirit?

⁵ Ewe aposel Paul a makkei: “Ami semirit kena, oupwe alleasochisi sememi kewe me inemi lon ewe Samol, pun ei sokkun fofor mi chok pung. ‘Kopwe asamolu semom kewe mi inom’ (iei aeuin alluk mi fiti pwon), ‘pwe kopwe sopoch, o manauettam won fonufan.’ Pwal ami sam kana, ousap asonga noumi, pwe oupwe foleniochu ir ren sokkun amirit me fonou me ren ewe Samol.”​—Efisus 6:1-4.

6, 7. Met a kapachelong lon kämäritään ekkewe nau lon än Jiowa “amirit me fonou,” iwe, met popun ese ngaü ar repwe etipetipa nöür kewe ina ussun?

⁶ Ekkewe sam me in ra kirikiringaü lupwen ra amäratä nöür kewe me ren än Jiowa ‘emirit me ffön’? Aapw. Aramas ra songeiti ekkewe sam me in mi asukula nöür kewe minne mi pwüng me rer? Aramas rese songeiti chokkewe ra ereni nöür kewe pwe esor emön Kot. Chon Katolik ra lükü pwe ra wisen emiriiti nöür kewe me ren lüküen ar lamalam, nge aramas rese kan apwüngüür. Iwe, ese pwüng än aramas tipi ngeni Chon Pwäratä Jiowa pokiten ra emiriiti nöür kewe me ren än Jiowa kewe afalafal me an kewe allük ussun pwüng me mwääl.

⁷ Me ren eü puken awewe (Theological Dictionary of the New Testament), ewe kapas mi afföü ngeni “fonou” lon Efisus 6:4 a weneiti eü kokkot “fän iten ach apwüngü ekiekich, awenechara minne mi ppwor, amürinnölo ekiekich ussun Kot.” A ngaü etipetipaen iö, semen me inen emön nau are pilon kewe? Ika chienan ra kan pesei i an epwe ünümi safeien opuchopuch me sakau are ngeni lisowu mwääl, a ngaü än ewe sam me in älisi ewe nau an epwe silei pwününgaüen ekkena föfför?

8. Ifa ussun inan a annetatä ngeni Timoti pwe an lükü a pwüng?

⁸ Ewe aposel Paul a makkei ei pworaus ngeni Timoti: “Kopwe chok likiitu lon minne ka fen kaeo o luku; pun ka sinei io ka fen kaeo seni. Ka pwal sinei ekkewe taropwe mi tongeni atipatchemokelo usun ewe angangen amanau ren luku Kraist Jises.” (2 Timoti 3:14, 15) Inen Timoti me inen inan ra akkasukula i pwe an  lükü Kot epwe longolong won an sile seni Paipel. (Fofor 16:1; 2 Timoti 1:5) Lupwen ra wiliiti Chon Kraist, rese eriäni Timoti an epwe eäni ar lükü nge ra annetatä pwüngün ar lükü ren awewe mi ffat me wökisin lon Paipel.

Jiowa A Etiwok le Filatä

9. (a) Ifa ussun Jiowa a suföliiti nöün kewe, iwe, met popun an a föri? (b) Met Nöün Kot alaemön a pwisin filatä?

⁹ Jiowa a fen tongeni förikich pwe sipwe ussun chök mwesin, weween pwe sipwe chök föri alon letipan iteitan nge sise tongeni filatä och. Nge, ese ina ussuch. Kot a suföliitikich ren an mut ngenikich ach sipwe pwisin filatä met sipwe föri. A pwapwaiti än nöün kewe aramas angang fän itan lupwen a fis pokiten tong. Nöün Kot alaemön a isetiu ewe leenien appirü mi mürinnö. Jiowa a apasa: “Iei nei at mi achengicheng rei; ua unusen pwapwa ren.” (Mattu 3:17) Nöün Kot mwänichi a ereni Seman: “Ua chok pwapwaesini ai fori letipom; om we alluk a nonnom lon letipei.”​—Kol Fel 40:8; Ipru 10:9, 10.

10. Ifa longolongun ach angang fän iten Jiowa?

¹⁰ Jiowa a kütta seni aramas mi angang ngeni fän än Nöün we emmwen, pwe repwe pwal tipemecheres le föri letipan. Iei eü oesini lon ewe puken Kol Fel: “Lon ränin om kopwe maun ngeni chon oputom noum aramas repwe etuk fän püsin letiper o üföüf ekewe üf mi pin. Usun amurenipwin mi nom lesosorusich, iei usun noum kewe alüal repwe feito reom.” (Kol Fel 110:3) Angangen unusen än Jiowa mwicheich lon läng me won fönüfan a longolong won än emön me emön filatä le föri letipen Kot.

11. Ifa ewe kefil fän iten nöün Chon Pwäratä Jiowa kewe?

¹¹ Iwe, ämi kena säräfö, chemeni mwo pwe sememi kewe me inemi are ekkewe elter resap eriänikemi le papatais. Oupwe pwisin filatä le angang ngeni Jiowa. Ewe kefil filiemi. Josua a ereni ekkewe Chon Israel: “Oupwe angang [ngeni Jiowa] fän pwüng me enlet . . . Oupwe pwisin filätä iö oupwe angang ngeni.” (Josua 24:14-22, NW) Oupwe pwisin filatä le fangolo manauemi ngeni Jiowa me föri letipan.

Mei Wor Wisemi

12. (a) Sam me in rese tongeni föri met fän iten nöür kewe? (b) Inet emön säräfö epwe wor wisan ngeni Jiowa ussun filian kewe?

¹² Lo, lo, lo, ousap chüen küna tümün pokiten lüküen inemi kewe me sememi. (1 Korint 7:14) Jemes a makkei: “Iwe, are emon a sinei fori minne mi pung, nge ese foriata, iwe, epwe tipis.” (Jemes 4:17) Sememi me inemi rese tongeni angang ngeni Jiowa fän itemi, ussun chök ämi ouse tongeni angang ngeni Jiowa fän iter. (Isikiel 18:20) En ka fen käeö ussun Jiowa me an kewe kokkot? Mei naf ierum pwe ka weweiti minne en mi fen käeö? Ka fen poputä le chiechiöch ngeni Jiowa? Iwe, ika a ina ussum, esap iei ewe fansoun en ka tufichin filatä le angang ngeni i?

13. Ikkefa ekkoch kapas eis ekkewe säräfö resaamwo papatais repwe pwisin eisiniir?

¹³ En nöün Chon Pwäratä Jiowa mi fiffiti ekkewe mwich me afalafala pworausen ewe Mwu, nge kesaamwo papatais? Iwe, kopwe pwisin eisinuk: ‘Met popun ua föri  ekkeei mettoch? Üa fiti mwich me feilo afalafal pokiten semei a mochen, are pokiten üa mochen apwapwai Jiowa?’ En mi fen annetatä ngeni pwisin en pwe “letipen Kot, . . . mi murinno o fich o unusoch”?​—Rom 12:2.

Met Popun Kopwe Tiperüerü le Papatais?

14. Ikkefa ekkewe pworaus lon Paipel ra affata pwe sisap kon witiwit le papatais?

¹⁴ “Meeta epwe pineikich pwe usap papataiselo?” Ewe Re Itiopia a eäni ena kapas eis ngeni Filip a kerän silei pwe Jises ewe Messaia. Nge pokiten an sile seni Paipel, a weweiti ewe lamoten an epwe pwäri pwe i nöün Jiowa chon angang lon ewe mwichefelin Kraist. A ina met a atoto ngeni chengel wachemwük. (Fofor 8:26-39) Pwal ussun chök, lupwen a ‘suuk letipen’ ewe fefin itan Litia “pwe epwe auselinga minne Paul a apasa,” iwe, a mwittir “papataiselo me chon le imwan.” (Fofor 16:14, 15) Pwal emön ewe chon mammasa kalapus lon Filipai. Ätewe a aüseling alon Paul me Sailas lupwen ra “afalafala ngeni i usun kapasen ewe Samol,” iwe, “a papataiselo, pwal chon le imwan meinisin.” (Fofor 16:25-34) Ina popun, ika a naf om sile ussun Jiowa me an kewe kokkot, ika ka mochen föri letipan, ika en mi üöch lon ewe mwichefel me ka fiffiti mwich me afalafala ewe kapas allim ussun ewe Mwu, esor popun kopwe tiperüerü le papatais.​—Mattu 28:19, 20.

15, 16. (a) Menni ekiek ese pwüng a pinei ekkoch säräfö seni ar repwe papatais? (b) Ifa ussun ekkewe säräfö ra küna tümün lupwen ra fangolo manauer ngeni Kot me papatais?

¹⁵ En mi pireir le papatais pokiten en mi tongeni kapwüng ika ka tipis? Ika ina om ekiek, epwe ifa ussum ika ka mochen unteng? Kesap kütta om license pokiten kopwe tongeni aksiten lon waaom we? Aapwi! Ina popun kesap pireir le papatais ika en mi fich ngeni. Pwüngün pwe om fangolo manauom ngeni Jiowa me om pwon le föri letipan epwe apöchökküloketä fän iten om kopwe ü ngeni föfföringaü. (Filipai 4:13) Ämi kewe säräfö, ousap ekieki pwe ese wor wisemi ngeni Jiowa pokiten ouse papatais. Lupwen oua tufichin pwisin filatä met oupwe föri lon manauemi, iwe, oupwe feiöch are kapwüng ren met oua föri ika oua papatais are aapw.​—Rom 14:11, 12.

¹⁶ Chommong Chon Pwäratä ra lükü pwe ar papatais lupwen ir mi chüen säräfö a fokkun älisiir. Emön aluwol lon Iurop, 23 ierin, a chechchemeni pwe an papatais lupwen a 13 ierin a älisi an esap feiengaü ren “mocheniaingaüen aluwol.” (2 Timoti 2:22) Mwittir chök a achocho ngeni an epwe wiliiti pioneer. Iei, a wor wisan lon eü än Chon Pwäratä  Jiowa branch ofes. Ekkewe säräfö mi filatä le angang ngeni Jiowa repwe feiöch, kapachelong en.

17. Sipwe küttafichi “letipen” Jiowa lon menni kinikinin manauach?

¹⁷ Ach fangolo manauach ngeni Kot me papatais poputään ach chechchemeni letipen Kot lon mettoch meinisin sipwe föri. Sipwe “achocho ngeni” pwönüetään ach pwon ngeni Kot. Ifa ussun sipwe achocho ngeni? Iwe, sipwe ekisalo ach fansoun fän iten mettoch mi lamot kisikis me alapalo ach fansoun fän iten käeö Paipel, fiffiti mwich, pwal fän iten ach afalafala ewe “kapas allim usun ewe mu.” (Efisus 5:15, 16; Mattu 24:14) Ach fangolo manauach ngeni Kot fengen me ach mochen föri letipan epwe amürinnölo kinikinin manauach meinisin, kapachelong ifa ussun sia asösö, ekiekich ussun anach me unumach, pwal mwo nge ewe sokkun köl me nikattik sia kan aüseling. Sipwe filatä ewe sokkun asösö sipwe pwapwaiti tori feilfeilo chök. Chommong säräfö Chon Pwäratä repwe erenuk pwe a wor chommong, chommong minen apwapwa mi tipeeü ngeni “letipen” Jiowa.​—Efisus 5:17-19.

“Aipwe Etikemi”

18. Ikkefa ekkoch kapas eis ekkewe säräfö repwe pwisin eisiniir?

¹⁸ Seni 1513 B.C.E. ngeni Pentekos 33 C.E., a wor nöün Kot kewe aramas won fönüfan. Jiowa a akkotaöchür pwe repwe fel ngeni me pwäratä ussun i won fönüfan. (Aisea 43:12) Ekkewe säräfö Chon Israel ra uputiu lon ena mwu. Nge, seni ena ränin Pentekos, a wor än Jiowa minefö mwichen aramas won fönüfan, ewe Israel lon pekin ngün, eü “aramas fan asengesin itan.” (1 Piter 2:9, 10; Fofor 15:14; Kalesia 6:16) Ewe aposel Paul a apasa pwe Kraist a älimelima fän iten pwisin i “ekkoch aramas mi achocho ngeni fofor-murinno.” (Taitos 2:14) Ämi kewe säräfö, oua silei iö ena mwichen aramas? Iwe, iö ewe “mwichen aramas mi pwüng” ikenäi, chokkewe mi pwäratä ussun Jiowa fän tuppwöl, pwal esilefeili pwe Mwuun we ewe chök äpilükülük fän iten aramas? (Aisea 26:2-4) Nengeni ekkewe lamalam lon Kirisentom pwal ekkewe ekkoch lamalam. Oupwe alöllöfengenni föfförün chon ekkena lamalam ren ekkewe föfför mi fich ngeni nöün Kot chon angang me ren ewe Paipel.

19. Ifa ewe mettoch fite milion aramas won unusen fönüfan ra lükü?

¹⁹ Fite milion aramas won unusen fönüfan ra lükü pwe lusun ekkewe Chon Pwäratä Jiowa mi kepit ir ewe “aramas mi pwüng.” Ra apasa ngeni ekkena Chon Israel lon pekin ngün: “Kose mochen kopwe mwut ngenikem pwe aipwe etikemi, pun am aia rong pwe Kot a etikemi.” (Sekaraia 8:23) Äm iotek pwe ämi kewe säräfö oupwe filatä le fiti nöün Kot kewe aramas, pwe oupwe “filatä manau,” ewe manau esap much lon än Jiowa fönüfan sefö.​—Tuteronomi 30:15-20; 2 Piter 3:11-13.

Enniwilin Pworaus

• Ifa ussun sipwe alapalapa ekiekin ekkewe nau?

• Jiowa epwe etiwa met sokkun angang?

• Ifa ewe kefil fän iten nöün Chon Pwäratä Jiowa?

• Met popun sisap pireir le papatais?

[Ekkewe kapas eis fan iten ewe lesen]

[Sasing lon pekin taropwe 12]

Kopwe aüseling ngeni iö?

[Sasing lon pekin taropwe 14]

Ifa ussun om fangolo manauom ngeni Kot me papatais epwe tümünük?

[Sasing lon pekin taropwe 15]

Met a pineok seni om kopwe papatais?