KA MOCHEN amürinnölo manauom me alapalo om pwapwa? Ewe aposel Piter a aweweei met kopwe föri. A makkei: “Kraist a pwal riaföü fänäsengesimi o likiti ngenikemi eu lenien apirü, pwe oupwe tapwela mürin lon ipwan.” (1 Piter 2:21) Enlet, pokiten manauen Jises a sokkolo aücheaan, sipwe tongeni käeö seni. Sipwe tongeni amürinnölo manauach me alapalo ach pwapwa ren ach käkkäeö ussun Jises me äkkäppirü i. Sipwe nengenifichi ekkoch napanapen Jises me ppii ifa ussun sipwe küna feiöch seni an we leenien äppirü.

Jises a üküköch lon mettoch meinisin. Inaamwo ika Jises a erä pwe ‘esor leenian an epwe akonalo möküran,’ nge ese manaueni ewe sokkun manau mi kon eipö are allükü ngeni chokkewe mi äppirü pwe repwe ina ussun. (Mattu 8:20, TF) A fiti kametip. (Luk 5:29) Äeüin an föri manaman, a siwili konik ngeni wain lon eü kametipen apwüpwülü, a pwäri pwe ese oput an epwe nom lein aramas, ese pwal kon ssenük. (Jon 2:1-11) Iwe nge, Jises a affata met a kon aüchea ngeni. A apasa: “Anei mongö ai üpwe aleasochisi letipen ewe mi tiniei o awesala ewe angang a awisa ngeniei pwe üpwe föri.”​—Jon 4:34.

□ Ka fen etittina ifa ussun kopwe itepök me rüüepek lon om achocho le atufichi manauom me om achocho le arap ngeni Kot?

A mecheres ngeni aramas pwe repwe arap ngeni Jises. Me ren Paipel, Jises emön mi etiwaöchü me chiechiöch ngeni aramas. Ese chipwang lupwen aramas ra fos ngeni ussun ar kewe osukosuk are kapas eis. Fän eü, lupwen Jises a nom lein eü mwichen aramas, emön fefin mi semwen lon 12 ier a attapa üfan we, pun a mochen epwe chikar seni an samau. Jises ese song ren an föfför ese pwüng me ren ekiekin aramas, nge a kirekiröch le ereni: “Nei fefin, om lükülük a apöchökülokotä.” (Mark 5:25-34) Pwal mwo nge ekkewe semirit ra kinamwe le nonnom ren, nge rese niuokkus pwe a äfänniir. (Mark 10:13-16) A mecheres än nöün kewe chon käeö repwe pwoppworaus ngeni. Rese pireir ar repwe arap ngeni.​—Mark 6:30-32.

□ A mecheres ngeni aramas ar repwe fos ngonuk?

A meefi meefien aramas me a tonger. Iei eü me lein napanapen Jises kewe mi fokkun mürinnö, a tongeni weweiti me meefi meefien aramas, me föri met epwe älisiir. Ewe aposel Jon a apasa pwe lupwen Jises a küna än Meri kechiueiti mäloon mwongean we, Laseres, letipen Jises “a fokun mwökütüküt o weires,” iwe, “a kechü.” A mecheres ngeni chon katol repwe küna pwe Jises a fokkun echeni chon ena famili, nge esap säüesini an epwe pwäratä an tonger. Iwe, a ifa me watteen an tong ren an a amanauasefäli chienan we!​—Jon 11:33-44, TF.

Lon pwal eü fansoun, emön mwän mi üri rupun pwötür, eü semwen mi änioput a aimuolo i seni aramas, a tingormaü ngeni Jises: “Ai samol, are ka mochen, ka tongeni alimöchüei.” Minne Jises a föri a achchüngü letipach: “Jesus a aitiela pöün, a atapa ewe mwän o apasa, ‘Ngang üa mochen, kopwe limöch.’” (Mattu 8:2, 3) Jises ese echikara aramas fän iten an epwe chök apwönüetä ekkewe oesini. A mochen tölüolo chönün meser. Aramas ra fokkun chechchemeni alon Jises, a erä: “Oupwe föri  ngeni aramas usun chök mine oua mochen repwe föri ngenikemi.” Iwe, ena mwitün a ekkemmweni än Jises kewe föfför meinisin.​—Luk 6:31.

□ Om kewe föfför ra pwäratä om tongei aramas mi meefi weires?

Jises a weweöch me mirit. Inaamwo ika Jises ese tipis fän eü, nge ese ekieki pwe aramas repwe unusöch, ese pwal tipetekia are mwökütükäi. Fän eü, emön fefin “mi tipis” a pwäratä an lükü me kilisou ren an tölü pechen Jises ngeni chönün mesan. Jises a mutatä, nge minne imwan ewe a mäirü ren pun i a fen apwüngüchouu neminnewe. Jises a weweiti pwe neminnewe a letip-wenechar, ina popun, ese apwüngü fän iten an kewe tipis. Iwe nge, a ereni: “Om lükülük a amanauok. Kopwe feila fän kinamwe.” Iwe, pokiten än Jises kirekiröch ngeni, ese mwääl ena fefin a likitalo an föfföri föfförün tipis.​—Luk 7:37-50, TF.

□ Me ren aramas, ka kan mwittir le apöchökküla aramas nge mmang le apwüngüür?

Ese lifilifil nge a pwäratä süföl. Neman pokiten ra pölüwöch me eli iir märäär, Jises a fokkun echeni Jon, nöün we chon käeö.  a Iwe nge, ese pwäratä pwe a echeni are efich Jon lap seni ekkewe ekkoch chon käeö. (Jon 13:23) Iwe, lupwen Jon me pwiin we Jemes ra tingor pwe repwe wiseni wis mi mürinnö seni meinisin lon än Kot we Mwu, Jises a pölüweniir: “Esap wor ai pwüüng ai üpwe filätä iö epwe mot pelifichi ika pelimöngi.”​—Mark 10:35-40.

Fansoun meinisin, Jises a pwäratä süföl. Atun a nonnom woon fönüfan, Jises ese lifilifil aramas, inaamwo ika a nonnom lein ekkewe mi lifilifil. Awewe chök, aramas ra aücheani mwän lap seni fefin. Iwe nge, Jises a asamolu fefin lon eü napanap mi fich. Atun epwele kerän affata pwe i ewe Messaia, a fos ngeni emön fin Sameria, nge esap fin Jus. Nge lap ngeni chon Jus rese efich are pwal mwo nge kapong ngeni ekkewe chon Sameria. (Jon 4:7-26) Iwe, Jises a pwal awisa ngeni ekkoch fefin pwe repwe wisen chon pwäratä pwe a manausefäl.​—Mattu 28:9, 10.

□ Mi pwüng om föfför ngeni aramas meinisin, ese lifilifil ika iir mwän are fefin, me a sokkolo ar mwu, lewo, are fos?

A apwönüetäöchü wisan ngeni inan, pwiin me fefinan kewe. Neman Josef a mälo le säräföön Jises. Ese mwääl, Jises a föri angangen täikü fän iten an epwe atufichi manauen inan, pwiin me fefin kewe. (Mark 6:3) Me mwen an epwe mälo, a alükülükü ngeni Jon nöün we chon käeö an epwe tümünü inan we Meri.​—Jon 19:26, 27.

□ Kopwe tongeni äppirü Jises ren om tümünüfichi wisom ngeni chon le imwom kewe?

 Jises emön chiechi mi enlet. Jises emön chiechi mi fokkun sokkolo aücheaan. Ifa ussun? Ese pöütalo chienan kewe pokiten chök ra föfförmwääl fän chommong. Sap minne nöün kewe chon käeö ra föri minne a pwapwa ren fansoun meinisin. Nge a ännetatä pwe i wesewesen chiener mi enlet ren an ekilapei napanapöchür nge ese ekiek mwääl ussur. (Mark 9:33-35; Luk 22:24-27) Ese echchimwer pwe repwe eäni an kewe ekiek, nge a etiwer ar repwe uwawu pwisin meefier.​—Mattu 16:13-15.

Lap seni meinisin, Jises a tongei chiechian kewe. (Jon 13:1) Ifa ükükün watteen an tonger? A apasa: “Esor an emon och tong epwe lap seni ei tong, pwe epwe fangelo manauan fan iten chienan.” (Jon 15:13) Itä emön epwe tongeni fangolo och mettoch mi aüchea lap seni pwisin manauan fän iten chiechian kewe?

□ Kopwe chüen chieneni chiechiom kewe inaamwo ika ra ämangaüok ika äletipengaüok?

A pwora me tipenmwän. Aramas, pachelong ekkoch sou chünga, ra ekieki pwe Jises a fokkun nisimwa, nge ese fokkun ina ussun napanapan. Ekkewe puken Mattu, Mark, Luk, me Jon ra pwäratä pwe Jises emön mwän mi mamaü me pwora. Fän ruu, Jises a asüolo ekkewe chon amömö fän ar kewe pisek seni lon ewe imwen fel. (Mark 11:15-17; Jon 2:14-17) Lupwen eü mwichen aramas ra rangeiti “Jises, ewe re Nasaret” pwe repwe aresini, Jises a pwora le tümünü nöün kewe chon käeö ren an a apasa: “Ua fen ürenikemi pwe ngang ätewe. Iei mine are oua küttaei, oupwe mwüt ngeni ätekei pwe repwe feila.” (Jon 18:4-9) Ina minne, lupwen Pontius Pailat a küna än Jises pwora fän ares me riäfföü, a pwäratä pwe Jises emön mwän mi mamaü me pwora.​—Jon 19:4, 5.

□ Lupwen a tori fansoun pwe kopwe filatä met kopwe föri, ka kan pwora?

Pokiten napanapöchün kewe, Jises a isetiu eü leenien äppirü mi unusöch fän äsengesich. Ika sipwe äppirü föfförün kewe, epwe mürinnölo manauach me epwe lallapolo ach pwapwa. Ina popun, ewe aposel Piter a pesei Chon Kraist ar repwe tapwelo mwirin lon ipwen Jises kewe. Ka kan achocho le ipw lon ipwen Jises kewe?

Esap chök Eü Leenien Äppirü

Iwe nge, sap minne Jises eü chök leenien äppirü fän äsengesich. A apasa: “Ngang ewe al, o ewe enlet, o ewe manau. Esor emon epwe feilo ren ewe Sam are esap pokiten ngang.” (Jon 14:6, TF) Jises a esile ngeni aramas ewe enlet ussun Kot pwe repwe tongeni arap ngeni. A pwal atufichi ekkewe mi lükü ar repwe küna manau esemuch.​—Jon 3:16, TF.

Ren ena popun an a feitiu fönüfan, Jises a apasa: “Nöün Aramas esap feito pwe aramas repwe angang ngeni, nge a feito an epwe angang ngeniir o fangala manauan fänäsengesin chomong aramas pwe möön manauer.” (Mattu 20:28) Ren an fangolo manauan pwe eü asor, Jises a isetiu eü longolong fän iten aramas ar repwe pwapwaesini manau esemuch. Met emön me emön leich epwe föri fän iten an epwe küna feiöch seni an we asor? Jises a aweweei: “Iwe, iei manau esemuch: Ar repwe silei en, ewe eman chök Kot mi let, repwe pwal silei Jesus Kraist, ewe ka tinato.”​—Jon 17:3.

Ewer, ach angei sile ussun Jises me äppirü napanapen alen manauan me anganga ach lükü lon an we asorun mälo, ikkena ekkewe mettoch sipwe föri fän iten sipwe angei ewe manau esemuch. Sia etiwok om kopwe awora fansoun le käeö ewe populapen sile, ewe Paipel, me achocho le apwönüetä met a apasa, ussun chök met Jises a föri.

Manauen Jises a äiti ngenikich met sokkun aramas sipwe wiliti. An fangolo manauan a tongeni angasakich seni tipis me liwinin we, mälo. (Rom 6:23) A ifa me watteen osupwangach ika ese wor än Jises emmwen lon manauach! Kosap mut ngeni aürekin manauom an epwe eppeti om äfänni me äppirüfichi ewe leenien äppirü än ewe mwän mi lapalap seni meinisin mi fen manau, Jises Kraist.

[Footnote]

[Sasing lon pekin taropwe 5]

Jises a itepök me rüüepek . . .

a mecheres le arap ngeni . . .

a meefi meefien aramas mi attong