A Pwälo Än Jiowa Chen Ren An Nöünikich
A Pwälo Än Jiowa Chen Ren An Nöünikich
“Sia nöün ach Samol.”—ROM 14:8.
1, 2. (a) Ifa ewe feiöch a nom rech? (b) Ikkefa ekkewe kapas eis sipwe ekieki?
A IFA me watteen aüchean ewe feiöch Jiowa a ngeni ewe mwuun Israel, iei alon ngeniir: “Oupwe wesewesen nei aramas . . . üa filikemiitä me lein aramas meinisin.” (Eks. 19:5) Ikenäi, ewe mwichefelin chon Kraist ra pwal eäni eü feiöch pwe Jiowa a nöüniir. (1 Pit. 2:9; Pwar. 7:9, 14, 15) Ina eü mettoch epwe atoto feiöch tori feilfeilo.
2 Än Jiowa nöünikich esap chök eü feiöch nge a pwal kapachelong eü wis. Eli ekkoch repwe ekieki: ‘Ua tongeni apwönüetä wisei kewe me ren Jiowa? Nge, ika ua ttur, epwe pöütieilo? Än Jiowa nöüniei a itä wewe ngeni ai usap chüen tongeni föri met ua mochen?’ Mi öch ach sipwe ekieki ekkeei kapas eis, nge sipwe akkomw nengeni pwal ei kapas eis: Ikkefa feiöchün iir kewe Jiowa a fen nöüniir?
Än Jiowa Nöünikich a Atoto Pwapwa
3. Ifa feiöchün än Rahap filatä an epwe angang ngeni Jiowa?
3 Aramas ra küna feiöch seni än Jiowa nöüniir? Nengeni pworausen Rahap, emön fin lisowu lon Jeriko loom. Ese mwääl seni le kükkünün a eäni ar kewe eöreni mi limengaw me fel ngeni ekkewe koten Kenan. Nge, lupwen a rongorong pworausen än Jiowa ewina Israel seni chon koputer, a mirititi pwe Jiowa, i ewe Kot mi enlet. Ina popun a peni me tümünü nöün Kot kewe aramas mi filitä, inaamwo ika epwe tongeni pöüt seni manauan. Ewe Paipel a apasa: “Ina chök usun ren ewe fin lisowu Rahap. Neminei a küna pwüng me ren Kot ren an föför, lupwen a etiwa ekewe chon Israel mi operi ewe fanü o alisiir pwe repwe süla won pwal efoch al.” (Jem. 2:25) Ekieki ekkewe feiöch a tori Rahap lupwen a wiliti emön lein nöün Kot kewe aramas mi limelimöch, ra fen käit me ren än Kot kewe allük lon ewe alen pwüng me tong. A ifa me watteen an pwapwa pokiten a likitalo manauan me loom! A pwülüweni emön chon Israel me foleni nöün we ät itan Poas, emön mwän mi iteüöch me ren Kot.—Jos. 6:25; Rut 2:4-12; Mt. 1:5, 6.
4. Ifa feiöchün Rut pokiten a filatä le angang ngeni Jiowa?
4 Rut, ewe fin Moap, a pwal filatä an epwe angang ngeni Jiowa. Ese mwääl, seni le kükkünün a kan fel ngeni Kimosh me ekkewe ekkoch kot lon Moap, nge mwirin a käeö usun ewe Kot mi enlet Jiowa, me a pwülüweni emön re Israel mi siamü lon Moap. (Älleani Rut 1:1-6.) Lo, lo, lo, Rut me Orpa ra poputä le säi ngeni Petleem pwe repwe fitalo Naomi, inen pwülüwer kewe. Nge Naomi a peseer ar repwe liwiniti pükün leenier, pun epwe weires ngeniir ar repwe nonnom lon Israel. Iwe, Orpa a “liwinla ren aramasan me an kewe kot,” nge Rut ese liwin. Fän an lükü, a filatä an epwe angang ngeni Jiowa. A ereni Naomi: “Kosap apiitaei pwe üpwe likituk. Kopwe mwüt ngeniei pwe üpwe etuk. Ia en kopwe feila ie, pwal ngang üpwe feila ie, nge ia en kopwe nonom ie, pwal ngang üpwe nonom ie. Aramasom repwe pwal aramasei, nge om Kot epwe pwal ai Kot.” (Rut 1:15, 16) Pokiten än Rut filatä an epwe angang ngeni Jiowa, a küna feiöch seni än Kot allük mi tümünü ekkewe mi mä seniir pwülüwer, ekkewe mi osupwang, me ekkewe esor fönüer. Fän än Jiowa tümün, a küna pwapwa me nükünüköch.
5. Met ka käeö seni chokkewe mi tuppwöl le angang ngeni Jiowa?
5 Eli ka silei ekkoch mi tuppwöl le angang ngeni Jiowa fite, fite ier mwirin ar papatais. Eisiniir mwo ika met sokkun feiöch ra fen küna. Pwüngün pwe a torikich meinisin osukosuk, nge pworauser a affataöchü pwe mi enlet alon ewe sou mak kölfel ei: “Feiöchün chon ekewe mwü mi eäni Kot ewe Samol mi Lapalap.”—Kölf. 144:15.
Ese Kon Chou Met Jiowa a Kütta Senikich
6. Itä sipwe lolileniesini ach sisap tufichin apwönüetä met Jiowa a kütta senikich?
6 Eli ka tipemwaramwar ika kopwe tufichin apwönüetä met Jiowa a kütta sonuk. Kopwe tongeni meefi choun wisom ika ka wiliti chon angang ngeni Kot, apwönüetä an kewe allük, me pwäratä itan we. Äwewe chök ren Moses, a meefi pwe a lipwäkingaw lupwen a titiilo pwe epwe fos ngeni ekkewe chon Israel me ewe kingen Isip. Nge ese kon chou met Jiowa a awisa ngeni i pun epwe pwisin ‘aiti ngeni mine epwe föri.’ (Älleani Ekistos 3:11; 4:1, 10, 13-15.) Pokiten Moses a etiwa än Jiowa älillis, a küna pwapwa seni an apwönüetä letipan. A pwal ina usun Jiowa ngenikich. A weweiti pwe sise unusöch me a mochen älisikich. (Kölf. 103:14) Ach angang ngeni i ren ach tapwelo mwirin Jises esap eü minen äweires, nge a fen apöchökkülakich, pun ena sokkun alen manau a kan atoto feiöch ngeni aramas me apwapwaai Jiowa. Jises a apasa: “Oupwe feito rei, . . . ngang üpwe asösökemi. Oupwe ämwäralong womi ai we waas o kaiö seniei, pun ngang üa lukpwetete o tipetekison.”—Mt. 11:28, 29.
7. Pwata ka tongeni lükülük pwe Jiowa epwe älisuk le föri met a kütta sonuk?
7 Ika sia lükülük woon Jiowa, I epwe apöchökkülakich fansoun meinisin. Äwewe chök ren Jeremaia, ese pükün pwora le kapas, nge Jiowa a awisa ngeni an epwe wisen nöün soufos. Ina popun, iei meefian: “Ai Kot Samol mi Lapalap, nengeni, üsap sile fos, pun ngang eman mi chök ier kükün.” Mwirin, a pwal apasa, “Usap chüen . . . kapas fän itan.” (Jer. 1:6; 20:9) Nge ren älillisin Jiowa, Jeremaia a tufichin esilefetälei eü pworaus aramas resap sani ükükün 40 ier. Fän chommong, Jiowa a alükülükü letipan ren ekkeei kapas: “Ngang üa etuk pwe üpwe amanauok o angasok.”—Jer. 1:8, 19; 15:20.
8. Ifa usun sipwe pwäratä pwe sia lükülük woon Jiowa?
8 Usun chök än Jiowa apöchökküla Moses me Jeremaia, a pwal tongeni älisikich ach sipwe apwönüetä met a awisa ngeni chon Kraist ikenäi. Nge, ach sipwe lükülük woon Jiowa, ina ewe mi lamot seni meinisin. Ewe Paipel a apasa: “Kopwe lükü ewe Samol mi Lapalap ren unusen lelukom, nge kosap lükülükü püsin om sile. Kopwe chechemeni i won meinisin mine ka föri, nge i epwe aiti ngonuk ewe al mi pwüng.” (SalF. 3:5, 6) Sia pwäratä pwe sia lükülük woon Jiowa lupwen sia etiwa an kewe älillis mi kawor seni an we Kapas me ewe mwichefel. Ika sia mut ngeni Jiowa an epwe emmweni manauach, esor och mettoch epwe tongeni atai ach tuppwöl ngeni.
Jiowa a Tümünü Emön me Emön Nöün kewe Aramas
9, 10. Met sokkun minen tümün Kölfel 91 a pwonei ngenikich?
9 Ikkeei än ekkoch lolilen lupwen ra ekiekin fangolo manauer ngeni Jiowa: “Met, ika upwe tipis, esap chüen fich ngeniei wisen chon Kraist, me Jiowa epwe pöütieilo?” Nge sia pwapwa pwe Jiowa a awora mettoch meinisin epwe tongeni tümünü ach ririöch ngeni. Sipwe ppii ifa usun Kölfel 91 a affata ena.
10 Iei alon ena kölfel: “Atewe mi nonnom fan nemenien Ewe mi Fakkun Tekia, atewe mi nonnom fän nurun Ewe mi Manaman Chapur, epwe apasa ngeni ewe SAMOL, ‘Ai leenien op, o ai imwen maun; ai Kot, mi ua achifoua.’ Pun epwe angasokelo seni lon seren chon ser” matchang. (Kölf. 91:1-3, TF) Nengeni pwe Kot a pwonei pwe epwe tümünü chokkewe mi tongei me eäni lükülük woon. (Älleani Kölfel 91:9, 14.) Met sokkun minen tümün a kapas usun? Jiowa a tümünü manauen nöün kewe chon angang loom, nge a tümünü ekkoch me leir ren an epwe alükülükü tettelin samasamen ewe Messaia mi pwonetiw. Iwe nge, chommong aramas mi tuppwöl ra kalapus, küna riäfföü, me ninniilo fän etipetipaen Setan ren an epwe sotun atai ar tuppwöl ngeni Kot. (Ipru 11:34-39) Jiowa a tümünüür ren an ngeniir pwora pwe repwe tongeni likiitü me akkamwöchü ar tuppwöl ngeni. Ina minne sia weweiti pwe Kölfel 91 a fos usun än Kot tümünü än nöün kewe ririöch ngeni.
11. Met weween än emön nonnom “fän nemenien Ewe mi Fakkun Tekia”? Iwe, iö kewe Kot a tümünüür lon ena leenien tümün?
11 Ewe sou makken kölfel a kapas usun iir kewe mi “nonnom fan nemenien Ewe mi Fakkun Tekia,” usun itä ra nonnom lon eü leenien tümün. Nge me ikena ie, ra nom ren Kot usun nöün kewe wasöla me ra küna an tümün seni mettoch meinisin mi tongeni atai ar lükü me ar tong ngeni. (Kölf. 15:1, 2; 121:5) Ena leenien tümün a monolo seni chokkewe rese lükü Kot, nge Jiowa a tümünü ikena ie ekkewe mi apasa: “Ai Kot, mi ua achifoua.” Ika sia nonnom lon ena leeni fän nemenian, Setan, ewe chon ssärei matchang, esap tongeni ssärekich me esap pöüt senikich än Kot chen.
12. Met epwe tongeni atai ach ririöch ngeni Jiowa?
12 Met epwe tongeni atai ach ririöch ngeni Kot? Ikkeei ekkoch me leir ewe sou makken kölfel a kapas usun: “Mälapalap mi feilfetal lon rochopwak, . . . [me ewe] minen atailo mi chok atailo leolowas.” (Kölf. 91:5, 6, TF) ‘Ewe chon ser’ a liapeni chommong aramas ren an apöchökküla ar repwe mochen pwisin nemeni manauer. (2 Kor. 11:3) A liapeni ekkoch ren tipemmong, lamalam tekia, me tongen pisek. Iwe, a pwal otupu ekkoch ren tipatchemen fönüfan, äwewe chök, ewe ekiek ar repwe tuppwöl me fangolo manauer fän iten fönüer, ewe afalafal pwe sia pop seni mongki (evolution) me lamalam chofona. (Kol. 2:8) A pwal liapeni chommong ren ewe föfförün lisowu mwääl. Ekkena minen efeiengaw a usun mälapalap, ra efisatä an epwe pöüt seni chommong aramas ar tong ngeni Kot.—Älleani Kölfel 91:7-10; Mt. 24:12.
Ifa Usun Sipwe Tümünü Ach Tong Ngeni Kot
13. Ifa usun Jiowa a tümünükich pwe esap pöüt senikich ach ririöch ngeni?
13 Ifa usun Jiowa a tümünü nöün kewe aramas pwe esap pöüt seniir ar ririöch ngeni? Ewe sou mak kölfel a apasa: “Epwe akünöü nöün chon läng kana pwe repwe tümwünuk, repwe emwenuk won ekewe al meinisin ia kopwe feila ie.” (Kölf. 91:11) Ekkewe chon läng ra emmweni me tümünükich pwe sipwe tongeni esilefetälei ewe kapas allim. (Pwar. 14:6) Me lukun ekkewe chon läng, ekkewe elter ra tümünükich ach sisap tup ren ekkewe afalafal mi chofona ren ar kamwöchünnük woon ewe Kapasen Kot lon ar afalafal. Ra tongeni älisi emön me emön, iir kewe mi achocho le pworacho ngeni ekiekin fönüfan. (Tait. 1:9; 1 Pit. 5:2) Pwal och, “ewe chon angang mi allükülük o tipachem” a awora möngö lon pekin ngün pwe epwe tümünükich seni ewe afalafal usun evolution, etipetipaen mocheniaingaw, chei pisek, itetekia me pwal seni chommong mochenia me etipetip mi efeiengaw. (Mt. 24:45) Met a älisuk le ü ngeni ekkena minen efeiengaw?
14. Ifa usun sipwe alamota ekkewe minen tümün Jiowa a awora?
14 Met sipwe föri pwe sipwe nonnom lon än Kot leenien tümün ‘fan nemenian’? Sia kan tümünükich seni ekkewe mettoch mi tongeni efeiengawakich usun choweän atai allük, aksiten, are mönün samau. Pwal ina chök usun sia tüttümünükich seni ekkewe mettoch mi tongeni atai ach riri ngeni Kot. Ina popun, sipwe alamota ekkewe kapasen emmwen Jiowa a awora ngenikich lon nöüch kewe puk, ach kewe mwich, me mwichelap. Sipwe kütta älillisin ekkewe elter. Sia pwal küna feiöch seni ach nengeni sokkopaten napanapöchün pwich kewe. Pwüngün, ach chiechi ngeni ewe mwichefel a tongeni emiritikichelo.—SalF. 13:20; älleani 1 Piter 4:10.
15. Pwata sipwe lükülük pwe Jiowa epwe tümünükich seni mettoch meinisin mi tongeni atai ach ririöch ngeni?
15 Esor popun sipwe tipemwaramwareiti än Jiowa tufichin tümünükich seni mettoch meinisin epwe tongeni atai ach riri ngeni. (Rom 8:38, 39) A fen tümünü ewe mwichefel seni chon oput mi manaman lon pekin lamalam me mwu, lap ngeniir rese ekiekin nikichelo, nge ra achocho le äimukichelo seni ach Kot mi pin. A pwüng än Jiowa ei pwon: “Esap wor och pisekin maun epwe tongeni afeiengauok.”—Ais. 54:17.
Ifa Ewe Alen Ngaselo?
16. Pwata ach manaueni manauen ei fönüfan esap ina ewe alen ngaselo?
16 Än Jiowa nöünikich a itä wewe ngeni an epwe fötekinikich fän nemenian? Aapw, ei fönüfan epwe fen nöünikich slave ika sia nom fän nemenian. Ewe fönüfan a imulo seni Jiowa, a nom fän nemenien emön kot mi kirikiringaw me nemenemengaw woon aramas. (Jon 14:30) Äwewe chök, Setan a fötekini aramas ren an äeä ei otot le äweiresi ar repwe atufichi manauer. (Apöpö ngeni Pwarata 13:16, 17.) A pwal wor manamanen tipis le otupu me nemeni aramas. (Jon 8:34; Ipru 3:13) Chokkewe rese lükü ra apöchökküla och sokkun manau mi ü ngeni än Jiowa kewe allük, pun itä me rer, ina ewe alen ngaselo. Nge, iir kewe ra manaueni ena sokkun manau ra mwittir mirititi pwe rese ngaselo, nge manauer mi limengaw a fen nemeniir.—Rom 1:24-32.
17. Ifa ewe alen ngaselo Jiowa a awora ngenikich?
17 Nge, ika sia anomukich fän än Jiowa tümün, epwe tongeni angasakichelo seni mettoch meinisin mi tongeni efeiengawakich. Nonnomuch a usun chök emön mi samau a anomu manauan fän tümünüen emön tokter mi angangöch mi tongeni angasalo i seni an samau mi efeiengaw. Sia pwal älemwiri tipis mi usun eü samau mi efeiengawakich. Ach lükülük woon Jiowa mi longolong woon än Kraist asor, ina chök met epwe suuk ngenikich ach sipwe ngaselo seni efeiengawen tipis me küna manau esemuch. (Jon 3:36) Ika a lapolo ach silei usun angangöchün ewe tokter, a pwal wattelo ach lükülük woon. A pwal ina usun, ika sia alapalo ach silei usun Jiowa epwe pwal lapolo ach lükülük woon. Ina minne, sipwe sopwelo le käkkäeöfichi än Kot Kapas pwe epwe älisikich le tongei i pwe esap wor ach niuokkus le wiliti emön nöün.—1 Jon 4:18.
18. Ifa feiöchün chokkewe Jiowa a nöüniir?
18 Jiowa a ngeni aramas meinisin ar tufichin pwisin filatä. An we Kapas a apasa: “Oupwe filätä manau, pwe ämi me mwirimwirimi kana oupwe manau. Oupwe echeni ewe Samol mi Lapalap ämi we Kot.” (Tut. 30:19, 20) A mochen ach sipwe pwäratä ach tong ngeni, ren ach pwisin filatä le angang ngeni. Ach wiliti nöün ewe Kot sia tongei esap fötekinikich, nge epwe fen atoto ngenikich pwapwa.
19. Pwata än Jiowa nöünikich a pwäralo än chen?
19 Ren chök än Kot chen, sia tufichin wiliti nöün ewe Kot mi unusöch, inaamwo ika ese fich ngenikich pokiten kich aramas mi tipis. (2 Tim. 1:9) Ina minne, Paul a makkeei: “Are sia manau, sia manau fän iten ach Samol, nge are sia mäla, sia mäla fän iten ach Samol. Iei mine are sia manau ika mäla, sia nöün ach Samol.” (Rom 14:8) Sisap fokkun lichippüng ika sia filatä pwe sipwe wiliti nöün Jiowa.
Ifa Usun Kopwe Pölüweni?
• Ikkefa ekkewe feiöch a tori aramas ren än Jiowa nöüniir?
• Pwata sipwe tongeni apwönüetä met Kot a kütta senikich?
• Ifa usun Jiowa a awora tümün fän iten nöün kewe chon angang?
[Ekkewe Kapas Eis Fan Iten Ewe Lesen]
[Sasing lon pekin taropwe 15]
Eisini ekkewe ekkoch ifa usun ra feiöch ren än Jiowa nöüniir
[Sasing lon pekin taropwe 16]
Ikkefa ekkewe minen tümün Jiowa a akkawora?