Eäni Ekiek Pwüng Usun Sakaw

ITÄ manauen Tony, ewe a mak pworausan akkomw, epwe mürinnö me pwapwa ika pwe a chök mwittir mirititi pwe a wor an osukosuken sakaw. Iwe nge, pokiten Tony a tongeni ünnümmong nge ese pwä pwe a sakauolo, iwe, a ekieki pwe a tufichin nemeni pwisin manauan. Pwata a mwääl an na ekiek?

Watteen ünümen Tony sakaw a fen angawalo an tufichin mirititi mettoch. Pokiten a kon watte sakaw lon tupwuan, iwe, ese chüen tongeni nemenifichi inisin, ekiekin, me meefian. An alapalo an ün, pwal ina ngangngawoloon an tufichin esilla met a fiffis ngeni inisin.

Ewe oruuen popun a mwääl än Tony pwisin etittina nonnomun, pun a fokkun mochen sopwosopwolo le ükkün. Mesemwan, Allen, ewe sia fen pworausan, a pöpööni pwe esor an osukosuk ren sakaw. Iei alon: “Ua opelo le un me ua künetipingen me erä pwe esor osukosuken ai ünnümmong. Ua ina usun pwe upwe chök sopwelo le ükkün.” Inaamwo ika ekkoch ra küna pwe ünümen Tony me Allen sakaw a kan nemeniirelo, nge ra chök pwisin erä pwe esor ar osukosuk ren sakaw. A lamot ngeniir pwe repwe angang woon me aüküküöchü ünümer. Nge met repwe föri?

 Angang Woon!

Chommong ra ükütiw seni äeämwäällin sakaw ren ar apwönüetä alon Jises ei: “Iwe, are peliefichin mesom a etipisuk, kopwe onusalo o oturu sonuk. Pun mi murinno ngonuk are eu kinikinin inisum ese nom lap seni an inisum meinisin turulong lon Keena.”​—Mattu 5:29, TF.

Pwüngün, Jises ese pesekich le ekinasa pwisin inisich. Nge a chök eäni äwewe pwe sipwe tipemecheres le oturu seni manauach mettoch mi tongeni efeiengawa ach riri ngeni Kot. Pwüngün, ach föri ena epwe tongeni ämetekikich. Nge epwe tümünükich seni sokkun ekiek are mettoch mi emmwen ngeni äeämwäällin sakaw. Ina minne, ika ekkoch ra fen erenuk pwe ra lolileniesini om ükkün sakaw pun a wakkattelo, kopwe achocho le nemeniöchü ünümom. * Ika a ffat pwe kese tongeni nemeni om ükkün sakaw, iwe kopwe tipemecheres le unusen pöütalo seni manauom. Pwüngün, a eriäfföü ena, nge a chök kisikis seni ewe riäfföü kopwe küna ika sakaw a efeiengawa unusen manauom.

Inaamwo ika esap en emön sou sakaw, nge ka kan ünnümmong? Ika ina, met kopwe föri pwe kopwe tongeni aüküküöchü ünümom?

A Kawor Älillis

1. Lükü manamanen om ikkiotek seni letipom. Ewe Paipel a fönöü meinisin mi mochen apwapwaai Jiowa Kot: “Lon ämi osupwang meinisin oupwe iotek o tüngor ngeni Kot pwe epwe alisikemi. Oupwe tüngor fansoun meinisin fän kilisou. Iwe, än Kot kinamwe mi tekia seni ach tongeni weweiti epwe tümwünü lelukemi me ekiekimi lon Kraist Jesus.” (Filipai 4:6, 7) Met ka tongeni iotek usun pwe epwe kinamwe ekiekum?

Kopwe pwäri pwe a wor om osukosuken sakaw, iwe, pwisin en kopwe pwäkini. Pwär ngeni Kot met ka mochen föri, iwe, I epwe efeiöchü om achocho le ngaselo seni fän nemenien sakaw pwe kete pwal küna ekkoch osukosuk watte. “Eman aramas mi aopala an tipis esap fefeitä lon manauan, nge eman mi pwärätä o likitala, Kot epwe ümöümöch ngeni.” (Än Salomon Fos 28:13) Jises a pwal erä pwe epwe iei usun ach iotek: “Kosap atolongakem lon sosot, nge kopwe angasakem seni ewe mi ngau.” (Mattu 6:13) Iwe nge, ifa usun kopwe tongeni etipeeüfengeni manauom ngeni om iotek? Ia kopwe tongeni küna me ie pölüwen om iotek?

2. Akkangei pöchökkül seni än Kot Kapas. “Pun än Kot kapas a manau o manaman. . . . A pwal apwüngü mochen me ekiekin letipen aramas.” (Ipru 4:12) Chommong mi piin sou sakaw ra küna älillis seni ar älleani me ekilonei ekkewe wokisin lon Paipel iteiten rän. Iei makkeien emön sou köl mi niuokkusiti Kot: “Ra feiöch ekkewe aramas resap fetan fän öüröüren aramasangau . . . nge ra pwapwaiti än ewe Samol mi lapalap alluk o ekieki usun lerän me lepwin. . . . Meinisin minne ra föri a fisiöch.”​—Kölfel 1:1-3.

Än Allen käeö Paipel ren Chon Pwäratä Jiowa a apöchökküla pwe esap chüen äeämwäälli sakaw, iwe, a apasa: “Ua fokkun lükü pwe ika ewe Paipel me an kewe kapasen emmwen rese älisiei le ükütiw le ün sakaw, iei nge ua fen mälo.”

3. Ämääraatä om nemeniöchü pwisin en. Ewe Paipel a apasa pwe ekkewe mi piin sou sakaw lon ewe mwichefelin Chon Kraist ra fen limeti üfer ren “Ngünün ach Kot.” (1 Korint 6:9-11) Ifa usun? Rese chüen torongki me akürang pun ra alapalo ar nemeni pwisin iir ren älillisin än Kot ngün mi fel. “Ousap apuchakemi ren wain, pun ei epwe afeiengauakemi. Nge oupwe urela ren Ngünmifel.” (Efisus 5:18; Kalesia 5:21-23) Jises a pwonei pwe ewe Sam “lon läng [epwe] fangela Ngünmifel ngeni chokewe mi tüngorei!” Ina minne, “Oupwe tütüngor, iwe, oupwe angei.”​—Luk 11:9, 13.

 Chokkewe mi mochen pwe Jiowa epwe etiwa ar fel ngeni ra tongeni ämääraatä ar nemeni pwisin iir ren ar äkkälleani me käkkäeö Paipel, me ikkiotek seni letiper. Sisap kkuf ren lichippüng, nge sipwe lükü ei pwon lon än Kot Kapas: “Nge are emon a fofot lon Ngün, epwe kini manau esemüch. Iwe, sisap achanü le föföri minne a mürina. Pun are sisap achanü, epwe war ewe fansoun lupwen sipwe kini ewe räs.”​—Kalesia 6:8, 9.

4. Filatä chiechi mi mürinnö. “Eman mi chiechi ngeni aramas mi tipachem epwe tipachemela, nge eman mi chiechi ngeni ekewe chon tiparoch epwe feiengau.” (Än Salomon Fos 13:20) Ereni chienom kewe pwe ka üppos le nemeni om ükkün sakaw. Iwe nge, iei än Kot kapasen öüröür pwe lupwen ka pöütalo “ünüpuch, mongömong, [me] mwichen ün sakau,” ekkoch chienom kewe me loom repwe ‘turunufaseok.’ (1 Piter 4:3, 4) Kopwe sü seni chienom kewe mi apwangapwangaalo om üppos le nemeni om ükkün sakaw.

5. Aükükü Ünnün Sakaw. “Ousap apirü pomwen fanüfan, nge oupwe mwüt ngeni Kot pwe epwe awilikemi o asöföla unusen letipemi. Mürin oupwe tongeni silei letipen Kot, ren met mi mürina me unusöch, pwal met mi apwapwai i.” (Rom 12:2) Ika ka mut ngeni ekkewe kapasen emmwen lon Paipel ar repwe älisuk le aükükü ünümom sakaw, nge esap fen chienom kewe are ei ototen “fanüfan,” iwe, kopwe manaueni ewe sokkun manau mi apwapwaai Kot. Nge ifa usun  kopwe silei ika ifa ükükün epwe öch ngonuk?

A kon watte ünümom sakaw ika a ngawolo ekiekum me mmangolo om mirititi mettoch. Ina minne, ika kopwe ün, epwe wesewesen ffat ngonuk pwe kosap sakawalo ren ewe ükükün ka fen aükü. Kosap pwisin otupuk pwe esor om osukosuken  sakaw. Kopwe wesewesen aükü ükükün ünümwom pwe ete lu seni minne a üküköch ngonuk, pwe kesap tongeni sakawolo.

6. Pwora le apasa aapw. “Kopwe chök apasa, ‘Ewer, ewer,’ ika ‘Apw, apw.’” (Mattu 5:37) Fän fäiro, kopwe eöreni le apasa “inaamwo kinisou” atun emön a etiwok le ün sakaw. “Ämi kapas epwe pwetete o apwapwai aramas, iwe, oupwe silei mine oupwe pölüeniöchü ngeni aramas meinisin.”​—Kolose 4:6.

7. Kütta älillis. Tingor älillisin chienom kewe mi tongeni apöchökküla om mochen nemeni om ükkün me älisuk le ririöch ngeni Kot. “Ruoman ra feiöch seni eman chök, pun ar angangfengen a fisiöch. Pun lupwen eman a turula, chienan epwe apwätäi.” (Än Salomon Afalafal 4:9, 10; Jemes 5:14, 16) Ewe Ofesin Tümünüün Äeämwäällin Sakaw lon Merika a apasa: “Om ekisikisaalo ünümom sakaw a tongeni weires fän ekkoch. Tingorei om famili me chienom kewe ar repwe älisuk.”

8. Apposa letipom. “Oupwe chon föri kapasen Kot, nge ousap chon rong chök, pwe ousap püsin atupukemi. Nge eman mi likitü le nenelong lon ewe allük mi unusöch, ewe a angasakich, o sopwela le föri ei, nge esap manlükala rongean, pwe a apwönüetä pwüngün, ei aramas epwe feiöch lon met a föri.”​—Jemes 1:22, 25.

Ngaselo seni Kikkin Sakaw

Esap meinisin mi ünnümmong sakaw ra wiliti sou sakaw. Nge ekkoch ra poputä le ünnümmong are ükkün iteitan, iwe, ra umwesimwesin sakaw. Ewe manamanen sakaw a unusen nemeni inisin me ekiekin ena sokkun aramas. Ina popun, ren ar repwe tongeni ngas seni nemenien sakaw, a lamot ngeniir pwal och sokkun älillis me lukun ewe älillis seni Paipel are pwisin ar achocho. Allen a apasa: “Atun ua achocho le pöütalo sakaw, a fokkun watte metekitekin inisi. Iwe, ua meefi lamoten ai upwe kütta älillis seni pioing me lukun ewe älillis ua fen küna seni Paipel.”

A lamot ngeni chommong sou sakaw älillisin pioing mi apöchökkülatä älillis seni  Paipel lon ar achocho le ngas seni äeämwäällin sakaw. * Ekkoch repwe lüing pwe repwe tongeni engilo fän watteen metek, are ün säfei mi ekisikisaalo ar fokkun mwoneiti sakaw me älisiir pwe resap chüen liwiniti. Nöün Kot we, ewe chon föri manaman, a erä: “Esap lomot eman sousafei ngeni aramas mi pöchökül, nge a lomot ngeni chök chon samau.”​—Mark 2:17.

Feiöchün Ach Älleasochisi Än Kot Emmwen

Än Paipel kapasen fön mi mirit usun sakaw a popu seni ewe Kot mi enlet. A mochen sipwe feiöch, esap chök iei, nge tori feilfeilo chök. A fen rüwe me rüanü ier ra lo seni ewe atun Allen a pöütalo sakaw, nge iei a apworausa meefian fän misüküsük: “Mwa met me amwararen ai weweiti pwe ua tongeni siwili manauei. A fokkun chchüng letipei ren ai silei pwe Jiowa a mochen älisiei, . . .” Iwe, Allen a ekis kaülo pun epwele kechiw ren minne a chechchemeni. Iwe, a sopwelo le apasa: “mää, . . . ua mwar ren ükükün än Jiowa weweitiei, tümünüei, me älisiei.”

Ina minne, ika ka nom fän nemenien sakaw, kosap äpilükülüküngaw me mwittir fangetä. Allen me pwal chommong ra eäni ena sokkun osukosuk ka eäni iei, nge ra ekisikisaalo ünümer sakaw are fen unusen pöütalo. Rese niamam, iwe, en kosap pwal niamam.

Ese lifilifil ika ka filatä le ükütiw le ün sakaw are aüküküöchü ünümom, nge kopwe chök älleasochisi än Kot ei tingor fän tong: “Amwo kopwe auselinga ai kewe alluk! Murin om kinamwe epwe wewe ngeni eu chanpupu, nge om pwung epwe wewe ngeni nomongun lematau.”​—Aisea 48:18.

[Ekkewe pwóróus fan]

[Pwóór/​Sasing lón pekin taropwe 8]

Sakaw a kan Nemenuk?

Kopwe pwisin eisinuk:

• Ua alapalo ai ükkün sakaw lap seni loom?

• Ua ün sakaw fän chommong lap seni loom?

• A kan pöchökkülelo ekkewe sakaw ua ünümi?

• Ua ün sakaw pwe upwe mönükalo are sü seni ai kewe osukosuk?

• Emön chienei are emön lon ai famili a fen chchüngüei ren ai ükkün sakaw?

• Ai ükkün sakaw a kan efisatä osukosuk lon imwei, lon ai leenien angang, are atun ai säifetäl?

• A weires ai usap ün sakaw ükükün eü wiik?

• Use meefi kinamwe ika ekkewe ekkoch rese mochen ün sakaw?

• Ua kan aopa seni ekkewe ekkoch ükükün watteen ünümei sakaw?

Ika ka pölüweni ewer ngeni eü are lap seni eü ekkeei kapas eis, iwe, mi lamot kopwe nemeni ükükün ünümom sakaw.

[Pwóór/​Sasing lón pekin taropwe 9]

Kefilöch Usun Sakaw

Me mwen kopwe ün sakaw, ekieki mwo ekkeei pworaus:

• Mi öch upwe ün sakaw, are usap ün?

Kapasen pesepes: Ika kese tongeni nemeni ünümom sakaw, mi fen öch kosap ün.

• Ifa löllöön upwe ünümi?

Kapasen pesepes: Kopwe filatä kaükün ünümom sakaw me mwen epwe ffatangawalo om ekiek.

• Ineet atun upwe ün sakaw?

Kapasen pesepes: Kosap ün sakaw atun om uwou waa are föri och sokkun angang ka tongeni feiengaw ren; are me mwen kopwe fiti och föfförün fel ngeni Kot; atun pwopwo; me atun ka kan ünümi ekkoch sokkun säfei.

• Ia upwe ün ie sakaw?

Kapasen pesepes: Kopwe ün lon eü leeni mi lükülüköch me mürinnö, esap le monomon, me esap lein chokkewe mi oput sakaw.

• Iö upwe ünnü ngeni?

Kapasen pesepes: Ngeni chon ai famili me chienei kewe mi ekieköch, nge esap ngeni ekkewe mi sou osukosuk lon ar sakaw.

[Pwóór/​Sasing lón pekin taropwe 10]

Kapasen Kot A Älisi Emön mi Piin Ünnüpuch

Rantsan, emön re Thailand, mi sou sakaw. * Me mwan, a kan chök ükkün sakaw le pwin. Iwe, ekis me ekis, a poputä le ükkün lesossor me mwirin, pwal atun möngöön leolowas. A chök ün fän iten an epwe sakawolo. Nge mwirin, a käeö Paipel ren Chon Pwäratä Jiowa me a silei pwe Jiowa a oput ünnüpuch, iwe, a ükütiw seni. Nge, lo, lo, lo, Rantsan a ünsefäl, iwe, chon an we famili ra fokkun lichippüng ren.

Iwe nge, Rantsan a chüen tongei Jiowa me mochen fel ngeni ren limöch. Chienan kewe ra sopwelo le älisi me pesei pwülüwan we me nöün kewe ar repwe alapalo ar fansoun le chiechi ngeni nge resap fangetä. Lon na atun, Rantsan a meefi choun an we osukosuk seni ei kapasen öüröür mi mak lon 1 Korint 6:10 pwe ‘chon ülüpuch resap mwüni mwün Kot.’ A mirititi lamoten an epwe unusen ataweei an na osukosuken sakaw.

Lon ena atun, Rantsan a tipeppos pwe epwe unusen ükütiw seni an ün sakaw. Lo, lo, lo, ren manamanen än Kot we ngün mi fel, emmwen seni Paipel, älillisin an we famili me ewe mwichefel, a pöchökkülelo an lükü me ese chüen mochen ün sakaw. Chon an we famili ra fokkun pwapwa atun a papataiselo pwe ina esissillen an fangolo manauan ngeni Kot. Iei, a pwapwaiti ewe mettoch a fokkun mochen, ina an ririöch ngeni Kot, me a äeä an fansoun le älisi aramas ar repwe pwal riri ngeni Kot.

[Pwóróus fan]