Ekkewe mi Mälo Ra Tongeni Älisi ekkewe mi Manau?

LON West Afrika, emön alüwöl itan Tampa a mmolnetä le angei eü test lon sukul. * Inan we a pesei an epwe angei älillisin aramaser kewe mi mälo pwe epwe är lon an test. Iwe, lon Italy, turis ra kan etto katol peiasen aramas lon watteen pokungo fän pwül ikewe ie püküen mi mä ra isoisöch ie. Ekkoch ra lükü pwe ekkena somä mi nükünüköch lon leenier ra tongeni tümünüöchü ekkewe mi manau. Iwe, iteiten ier, aramas ra kan feilo ren eü telinimw itan Lily Dale, notoun New York, lon Merika, ikkena a wor chommong sou awarawar ie. Chokkana ra äneänei pwe repwe tongeni küt älillis seni aramaser are chiechier kewe mi mälo.

A wor aramas ekis meinisin mi lükü pwe ekkewe mi mälo ra tongeni älisi ekkewe mi manau. Met om ekiek? Eli ka fen rong ena sokkun pworaus are a wor chiechiom mi akkamwöchü ena ekiek. Ach pwositi attongach kewe mi mälo, ina pükün nikinikich. Sou awarawar ra pwonei pwe repwe awora älillis. Iei alon emön leir lon eü puk pwe ngünün aramas “ra chök mommolnetä ika sia tingor ar älillis.” (Time magazine) Nge mi pwüng? Ekkewe mi mälo ra wesewesen tongeni älisi ekkewe mi manau? Eli kopwe fokkun mäirü ren met Paipel a affata.

Ekkewe mi Mälo Ra Manau Ekis?

A mecheres sipwe weweiti met Paipel a äweweei usun napanapen ekkewe mi mälo. Nengeni met Än Salomon Afalafal 9:5 a apasa: “Pun ekewe chon manau ra silei pwe repwe mäla. Nge ekewe sotup resap silei och mettoch.” Itä ekkewe mi mälo ra tongeni meefiir? Wokisin 6 a pölüweni: “Ar tong me ar oput pwal ar lolowo esap chüen wor. Esap pwal wor wiser ngeni ekewe angang ra fis won fanüfan.” Pwal nengeni mwo pwe wokisin 10 lon chök ena sopwun a apasa pwe “esap wor och angang, ekiek, silelap ika tipachem lon lenien sotup ewe ia kopwe feila ie.” Lon ena wokisin, “leenien sotup” a afföü seni ewe kapasen Ipru, “Seol,” nge a wewe chök me ewe fosun Krik, “Eitis.” Ekkoch Paipel ra erä pwe Jises a feilo lon Eitis mwirin an we a mälo.—Fofor 2:31, TF.

Jises a älisi chommong atun a manau, nge a silei pwe i pwisin epwe mälo. Itä Jises a ekieki pwe epwe tufichin älisi aramas atun an nonnom lon peiasan? Aapw. A alöllöi an mälo ngeni lepwin, atun esap wor emön a tongeni angang. (Jon 9:4) Jises a silefichi pwe ‘ese wor emon non neenien ekkewe mi mano epwe tongeni mwareiti [Kot].’—Aisea 38:18, Ewe Kapasen God.

Jises a pwal alöllöi mälo ngeni pwal eü mettoch. Lupwen chienan we Lasarus a mälo, Jises a alöllöi an mälo ngeni möür. (Jon 11:11-13) Sise lükü pwe emön mi möür a tongeni älisikich, ika met? Emön mi möür ese tongeni meefi och mettoch, ese tufichin älisi emön.

Itä mi Wor Och Ngün mi Manau Mwirin Mälo?

Chommong ra lükü pwe mi wor och ngün mi manau mwirin mäloon ewe inis. Nge a sokkolo met Paipel a äiti ngenikich. Keneses, ewe äeüin puken Paipel, a apasa pwe Kot a walong lon aramas me man och manamanen manau a sopwosopwolo ren ar ngasangas. Ena manamanen manau a amanaua ewe inis. Iwe nge, lupwen aramas me man rese chüen ngasangas,  ra mälo pun ewe manamanen manau Kot a awora esap tongeni sopwosopwolo ika esor ewe ngasangas. Resap chüen tongeni meefiir.—Keneses 3:19; Än Salomon Afalafal 3:19-21; 9:5.

Iwe nge, eli ekkoch repwe eis, ‘Nge pwata chök aramas ra kan apworausa pwe ra fen fos ngeni ekkewe mi mä, pwal mwo nge rong möngüngüür are küner? Ekkena pworaus ra chöüfetäl lon chommong fönü. Ina pwata chokkewe mi mä attonger are chiechier ra eäni äpilükülük woor me kütta älillisin sou awarawar mi itä tongeni fos ngeni ekkewe mi mälo.

Ika pwe mi pwüng ekkena pworaus, rese ü ngeni minne mi enlet seni Paipel? Kraist Jises a erä pwe än Kot Kapas mi enlet. (Jon 17:17) Ruu pworaus mi enlet rese tongeni ü fengen lefiler. A fataffatöch met Paipel a apasa usun ewe pworaus pwe itä ekkewe mi mälo ra tongeni älisi ekkewe mi manau. A apworausa usun än emön kütta älillis seni emön mi mälo. Ika kopwe älleaniöchü ena pworaus, epwe pwäri ngonuk ewe enlet.

Emön King mi Tingor Älillisin Emön mi Mälo

Ei pworaus a fis lon eü leenien maun lon Israel me ennefen. King Saul me nöün kewe sounfiu ra niuokkusiti eü mwichen sounfiun Filistia mi aniuaniu. Lupwen Saul a küner, a “fokun chechech fän mwärin.” Lon ena atun, Saul a fen rikilo seni fel mi enlet. Ina popun, Jiowa ese aüselinga an tingoren älillis. Iwe, ia epwe tongeni kütta me ie an älillis? Nöün Kot we soufos Samuel a fen mälo.​—1 Samuel 28:3, 5, 6.

Saul a kütta älillis seni emön fin awarawar lon Entor. A tingorei an epwe “awarato ngünün Samuel” seni mälo. Ena sou awarawar a awarawarato emön mi nikinikin anü. Emönna mi nikinikin “Samuel” a ereni Saul pwe ekkewe chon Filistia repwe akkufu, iwe, iir me nöün kewe repwe mälo lon maun. (1 Samuel 28:7-19) Itä wesewesen Samuel ewe a pwä ngeni Saul?

Ekieki mwo. Ewe Paipel a apasa pwe atun emön a mälo, a “liwiniti pwül” me an kewe “akot meinisin ra tala.” (Kölfel 146:4) Saul me Samuel ra silei pwe Kot a apwüngü chokkewe mi kütta älillis seni sou awarawar. Me mwan, Saul a fen wisen amoielo angangen rong lon ewe fönü!​—Lifitikos 19:31.

Ekieki mwo ei mettoch. Ika pwe ewe mi tuppwöl Samuel a chüen manau usun emön ngün, itä epwe ü ngeni än Kot allük me angechu ngeni sou awarawar pwe epwe pwä ngeni Saul? Jiowa ese mochen fos ngeni Saul. Itä emön sou awarawar epwe tongeni echimwa ewe Kot mi Unusen Tekia pwe epwe fos ngeni Saul ren an nöünöü ewe mi mälo Samuel? Aapw. A wesewesen fat pwe esap i wesewesen Samuel, nge emön ngün mi ngaw ika timon mi pwomweni pwomwan.

Ekkewe timon, iir chon läng mi ü ngeni än Kot nemenem lepoputään uruwoon aramas. (Keneses 6:1-4; Juta 6) Ra kan akkattola aramas, ra silei ngingngiir, mesemeser, me napanaper. Ra kan mwötöres le apöchökkülatä ewe ekiek pwe mi mwääl ekkewe pworaus lon Paipel. Ina pwata ewe Paipel a öüröürakich pwe sisap  kakkapas ngeni ekkena sokkun ngün mi ngaw! (Tuteronomi 18:10-12) Ekkena ngün mi ngaw ra chüen chök föfföri ar kana angang ikenäi.

Eli iei sia weweiti ika pwata chommong ra apasa pwe ra itä “rong” are “küna” attonger kewe mi fen mälo. Inaamwo ika usun itä nge ekkena ngün ra mürinnö, nge ra achocho le otupu aramas. * (Efisus 6:12) Pwal ekieki ei mettoch: Jiowa emön Kot mi tongekich. Ika pwe ekkewe mi mälo ra manau ekis, me ra tufichin älisi chiener kewe me aramaser, iwe, itä ach we Kot mi tong epwe pinei ach sipwe kakkapas ngeniir are erä pwe ina eü föfför mi “anioput”? Aapwi! (1 Piter 5:7) Iwe met, a wesewesen wor iö epwe tongeni älisikich?

Älillis mi Enlet fän iten Ekkewe mi Manau me Ekkewe mi Mälo

Seni ekkena pworaus asan, sia weweiti pwe ekkewe mi mälo rese tongeni älisi ekkewe mi manau. Pwal och, ese chök lamotmwääl än aramas sotun kütta älillisin ekkewe mi mälo nge a pwal fokkun efeiengaw pun a ü ngeni allükün Kot me a anomuur fän nemenien ekkewe timon.

Ewe Paipel a äiti ngenikich pwe Jiowa, ewe Chon Förikich, i ewe Popun älillis mi mürinnö seni meinisin. A tongeni angasakichelo seni mälo. (Kölfel 33:19, 20) A tufichin äkkälisikich ikenäi. A awora äpilükülük allim mi enlet, ese usun än ekkewe sou awarawar äpilükülük mi chofona.

Tampa, ewe alüwöl sia fos usun me le poputään, a pwisin käeö sokkofesenin ewe äpilükülük mi chofona sou awarawar ra awora me ewe enlet seni Jiowa. Ekkewe sou awarawar ra ereni Tampa pwe ika ese eäni eü asor ngeni aramasan kewe mi mälo, iwe, esap är lon an we test. Tampa a fen käeö Paipel ren chon Pwärätä Jiowa. Iwe, a fen silei enletin napanapen ekkewe mi mälo me iö kewe ra kan tipin pwomweni pwomwen aramasach kewe mi mälo. Inaamwo ika inan we a fokkun etipetipa an epwe kütta älillisin sou awarawar, nge Tampa a chök ereni, “Mama, ika use är, upwap achocho ngeni lon en ier.”

Met mwiriloon? I fen a nampa eü lon ewe test! Inan we a fokkun mäirü, iwe, ese chüen lükülükü sou awarawar, ese pwal chüen kakkapas usun an epwe asor ngeni attonger kewe mi mälo. Tampa a käeö usun än Jiowa kapasen öüröür pwe sisap ‘aisini ngünün ach kewe somä fän iten chokewe mi manau.’ (Aisea 8:19) An käkkäeö Paipel a ämmeef ngeni pwe epwe sopwöch ika a aüselinga än Kot allük.​—Kölfel 1:1-3.

Nge ifa usun attongach kewe mi mälo? Itä esor ar äpilükülüköch? Lükün än Jiowa älisi ekkewe mi manau, a wor an pwon fän iten chokkewe mi nom lon peias. Mwirin an äweweei pwe ekkewe mi mälo rese tongeni föri öch, nengeni met Aisea a apasa lon sopwun 26, wokisin 19: “Nge ir mi mäla senikem repwe manau. . . . Ämi sotup mi möür fän pwül, oupwe nela, oupwe köl fän pwapwa.” Ena oesini a erä pwe “chokewe mi mäla” repwe manausefäl.

Anchangei mwo pwe ekkewe fite billion mi möür lon peiaser repwe manausefäl! Ina popun, ewe Paipel a pwäratä pwe Jiowa epwe amanauasefäli ekkewe mi mälo. (Hiop 14:14, 15) Itä esap tufich an kana pwon? A fokkun watte än Jises Kraist lükü ena äpilükülük, ina minne, a apasa pwe usun itä nge ekkewe mi mälo ra fen manau me ren Jiowa.​—Luk 20:37, 38.

Ka mochen eäni ena äpilükülük? * Iwe, sopwei chök om käkkäeö Paipel. Ren om käkkäeö, kopwe wesewesen lükü pwe Jiowa a tongeni älisi chokkewe mi manau me mälo, iwe, an kana pwon “ra let o allükülük.”​—Pwarata 21:4, 5.

[Ekkewe pwóróus fan]

[Ekis Pwóróus lón pekin taropwe 25]

Ach pwositi attongach kewe mi mälo, ina pükün nikinikich

[Sasing lon pekin taropwe 26]

Wesewesen ewe soufos Samuel ewe a pwä ngeni King Saul me kakkapas ngeni?