“Kopwe Akufu Met Mi Ngau” Ren Om Nemeni Om Song

“Ämi pwii kana, ousap liwini ngeni eman chappen an föför, . . . nge kopwe akufu met mi ngau ren om föföröch.”​—ROM 12:19, 21.

1, 2. Ifa ewe leenien äppirü mi mürinnö ekkoch Chon Pwäratä Jiowa ra isetiw atun ra säi?

 A TUN eü kümiin Chon Pwäratä Jiowa, chochoor 34, ra säi pwe repwe lo fiti efinünün eü branch ofes, a mmangolo waar we sepelin atun ra tori eü leeni mi towau seni telinimw. Ürürün repwe mmang woon eü chök awa pwe repwe alölö kas, nge ra mmangolo woon 44 awa pun a ta och pisekin ewe sepelin, iwe, ese naf möngö, konik, are leenien ngaselo. Chommong chon fiti ewe sepelin ra song me kapas pöchökkül ngeni chon angangen ewe kassoro. Nge pwiich kewe ra chök mosonoson.

² Lo, lo, lo, ekkewe Chon Pwäratä Jiowa ra tori ewe keangen ofesilap nge epwele sär ewe efinüün. Inaamwo ika ra pekkus, nge ra chök nomwotiw pwe repwe chiechi ngeni pwiir kewe lon ena leeni. Mwirin, ra rong pwe aramas ra ingeiti ar mosonottam me engilo. Emön mi fiti ena sepelin a ereni emön chon angangen kassoro, “Ika esap pwünün ekkewe 34 Chon Kraist woon ena sepelin, epwe fis fitikoko watte lon ewe kassoro.”

Sia Nonnom lon eü Otot mi Uren Song

3, 4. (a) Ineet a poputä än aramas föri föfförün akkachofesä, me ifa usun? (b) Kein a tongeni nemeni an song? Äweweei mwo.

³ Osukosuken manauach lon ei otot mi ngaw a tongeni asonga aramas. (Tut. 28:34) Fän chommong, ar song a efisi koput me föfförün akkachofesä. A fis maun lon chommong fönü pwal lefilen mwu me mwu. A pwal fis fitikoko lon famili. Song me föfförün akkachofesä ra fiffis seni le poputään uruwoon aramas. Kein, nöün Atam me If we mwänichi, a nielo pwiin we kükkün Epel pokiten an songen lolowo. A föri ena inaamwo ika Jiowa a pesei an epwe nemeni an song me a pwonei pwe epwe efeiöchü.​—Älleani Keneses 4:6-8.

⁴ Inaamwo ika Kein ese unusöch, nge a tongeni filatä met epwe föri. A tongeni amwöchü an song. Ina popun, a fich an epwe küna liwinin an föfförün mwänesol. Pwal ina chök usuch, pokiten sise unusöch, a weires ach sipwe ti senikich song me föfförün song. Watteloon osukosuk a alapalo ach aürek lon ei “fansoun weires.” (2 Tim. 3:1) Äwewe chök, osupwang lon pekin moni a tongeni angawa meefiach. Ekkewe polis me ekkewe mwicheich mi älisi famili ra erä pwe ekkewe fitikoko watte lon pekin moni ra alapalo song me kawet lon famili.

5, 6. Ifa usun ekiekin chon fönüfan usun song a tongeni etipetipakich?

⁵ Iwe, chommong aramas sia chuuriir ra “tongei pwisin ir,” “lamalam tekia,”me pwal mwo nge “mocho.” A fokkun mecheres ach sipwe pwal äppirüür me song rer. (2 Tim. 3:2-5) Lon chommong kachito me TV prokram, usun itä nge a pwüng än aramas eäni föfförün akkachofesä le liwini ngeni chokkewe mi föfföringaw ngeniir. Pworausen chommong kachito a efisi än chon katol mochen küna sopwongawen ewe furio, weween, ra mochen küna än ewe alüwöl nielo.

⁶ Ena sokkun pworaus ese apöchökkülatä  ekiekin Kot pwe “ngünün fanüfan,” weween, ekiekin Setan, ewe sou nemenemen fönüfan mi lingeringer. (1 Kor. 2:12; Ef. 2:2; Pwar. 12:12) Ngünün fönüfan a efisi mocheniaingawen futuk me a ü ngeni än Kot we ngün mi fel me uwaan. Pwüngün pwe iei eü än Kraist afalafalen lepopun, Chon Kraist resap liwini ngeni chokkewe mi föfföringaw ngeniir. (Älleani Mattu 5:39, 44, 45.) Iwe, ifa usun sipwe alapalo ach älleasochisi äitien Jises kewe?

Leenien Äppirü mi Öch me Ngaw

7. Met mwiriloon än Simeon me Lefi rese nemeni ar song?

⁷ A chommong än Paipel kapasen fön usun ach nemenifichi ach song, iwe, a pwal wor pworausen met a kan fis lupwen sia nemeni ach song me lupwen sise. Äwewe chök, Paipel a apasa pwe Simeon me Lefi, nöün Jekop kewe, “ra chou o fokun song,” pun Sikem a achomanauei fefiner we Taina. (Ken. 34:7) Mwirin, nöün Jekop kewe ekkoch ra nielo ekkewe mwän meinisin lon än Sikem telinimw, solääni pisek, me sülo fän ekkewe fefin me semirit. Ra föri ekkena mettoch sap chök pokiten Taina pwe pwal ren ar lamalam tekia, ra ekieki pwe repwe itengaw mwen mesen aramas. Ra meefi pwe Sikem a äsäüer me semer we. Nge met ekiekin Jekop ren föfförür?

8. Met sia käeö seni än Simeon me Lefi liwini föfföringaw?

⁸ Esor tipemwaramwar pwe Jekop a fokkun letipeta ren met a fis ngeni Taina, nge a oput föfföringawen nöün kewe mwän. Simeon me Lefi ra sotun apwüngalo föfförür ren ar apasa: “Ifa usun, a öch an epwe föri ngeni fefinem ei, usun chök an föri ngeni eman fin lisowu?” (Ken. 34:31) Nge esap ina chök, pun Jiowa a letipengaw. Mwirin fitu ier, Jekop a oesini pwe pokiten än Simeon me Lefi föfförün akkachofesä me song, mwirimwiriir repwe toropasfeil lein ekkewe einangen Israel.  (Älleani Keneses 49:5-7.) Pokiten rese nemeni ar song, ra eletipengawa Kot me semer we.

9. Ineet atun itä Tafit epwele kkuf ren song?

⁹ King Tafit a sokkolo, pun fän fitu a tongeni liwini föfföringaw, nge ese. (1 Sam. 24:3-7) Iwe nge, lon eü fansoun, arapakkan epwe kkuf ren an song. Napal, emön mwän mi pisekisek, a chüwörüwör ngeni nöün Tafit kewe mwän inaamwo ika ra fen tümünü nöün kewe siip me chon masen siip. Neman, Tafit a song ren än Napal arochongaw ngeni nöün kewe mwän, ina popun, a ekiekin nielo. Lupwen ra fetälelo pwe repwe maun ngeni Napal, emön chon angang a ereni Apikael, pwülüwen Napal, met a fis me a pesei an epwe föri och mettoch. Iwe, Apikael a mwittir ammolnatä chommong liffang me feilo chuuri Tafit. A tipetekison le omusomus ngeni ren föfföringawen Napal me a tingor fän an silei pwe Tafit a niuokkusiti Jiowa. Tafit a miritilo, me a ereni: “Kopwe feiöch, pun ka mirit, ka epetiei seni tipisin nimanauei aramas.”​—1 Sam. 25:2-35.

Ekiekin Chon Kraist

10. Ürürün met ekiekin Chon Kraist usun ar liwini ngeni emön chappen an föfför?

¹⁰ Minne Simeon me Lefi ra föri me minne a fis lefilen Tafit me Apikael ra äiti ngenikich pwe Jiowa a oput än aramas rese nemeni ar song me föfförün akkachofesä, nge a efeiöchü ar achocho le efisatä kinamwe. Ewe aposel Paul a makkeei: “Are mi tufich, ukukun minne oua tongeni, oupwe kinamwefengen me aramas meinisin. Ami mi achengicheng, ousap pwisin liwini ngenir mi fori ingau ngenikemi, pwe oupwe likiti ngeni an Kot we liwinin ingau, pun a fen makketiu, ‘Ewe Samol a apasa, upwe liwini ngeni chon foforingau; iwe, ngang upwe liwini ngenir.’ Iwe, are chon oput en a echik, kopwe amongou i; are a kaka, kopwe aunu; pun are kopwe fori iei usun, kopwe ioni mochen ekkei won mokuran. Kosap kuf ren ar fofor ingau; nge kopwe pworacho ngeni ar ingau ren om fofor murinno.”​—Rom 12:18-21. *

11. Ifa usun emön sister a käeö an epwe nemeni an song?

¹¹ Sia tongeni apwönüetä ena kapasen fön. Äwewe chök, emön sister a ngününgünü ngeni emön elter nöün we meilap lon an angang. A erä pwe ese pwüng föfförün nöün na meilap me a kirikiringaw. A song ren me a mochen towu. Ewe elter a pesei an esap atapwalapwal. A mirititi pwe än ena sister song ren ewe meilap a chök alapalo ewe osukosuk lefiler. (Tait. 3:1-3) Ewe elter a äweweei pwe ikaamwo epwe eäni pwal eü angang, nge a chüen lamot epwe siwili met a kan föri atun emön a kirikiringaw ngeni. A pese ngeni ewe sister an epwe apwönüetä alon Jises, weween, epwe föri ngeni ewe meilap met i a mochen an epwe föri ngeni. (Älleani Luk 6:31.) Ewe sister a erä epwe sotuni. Met mwiriloon? Mwirin och fansoun, a mürinnölo napanapen ewe meilap, a pwal mwo nge kilisou ngeni ewe sister ren an angang.

12. Pwata osukosuk lefilen Chon Kraist a kon ämetekikich?

¹² Sisap mäirü ika a fis osukosuk lefilach me emön chon lükün ewe mwichefelin Chon Kraist. Sia silei pwe ese pwüng än Setan ei otot, iwe, sisap mut ngeni chon föfföringaw ar repwe asongakich. (Kölf. 37:1-11; SalAf. 8:12, 13; 12:13, 14) Iwe nge, lupwen a piitä osukosuk lefilach me emön pwiich lon ewe mwichefel, epwe kon watte metekin letipach. Emön Chon Pwäratä a chemeni, “Ai küna pwe nöün Jiowa kewe aramas rese unusöch a äweiresiei atun ua kerän fiffiti ewe enlet.” Sia towu seni ei otot esor tong lon, iwe, sia äneänei pwe meinisin lon ewe mwichefel repwe kirekiröchfengen. Ina popun, sia tongeni meefi letipengaw are song ika emön  chienach Chon Kraist, äkkäeüin emön mi wor wisan lon ewe mwichefel, a föri met ese fichiiti chon lükü. Eli sipwe eis, ‘Pwata a tongeni fis ei sokkun lein nöün Jiowa kewe aramas?’ Iwe nge, ren enletin, a fen fis osukosuk lefilen ekkewe chon Kraist mi kepit lon fansoun ekkewe aposel. (Kal. 2:11-14; 5:15; Jem. 3:14, 15) Met sipwe föri ika a torikich ena esin osukosuk?

13. Pwata me ifa usun sipwe ataweei osukosuk?

¹³ Ena sister a pwal apasa, “Üa käeö ai upwe ioteki emön mi ämetekiei. A mmen älisiei.” Sia fen älleani alon Jises pwe sipwe ioteki chon eriäfföükich. (Mt. 5:44) A fen ifa me watteen ach sipwe ioteki pwiich kewe lon pekin lükü! Usun emön sam a mochen nöün kewe repwe tongfengen, pwal ina chök usun Jiowa a mochen nöün kewe chon angang repwe tongfengen. Sia äpilükülükü pwe sipwe nonnomfengen lon kinamwe me pwapwa tori feilfeilo chök, iwe, ina met Jiowa a äiti ngenikich ach sipwe föri iei. Jiowa a mochen sipwe tipeeüfengen lon ach föri an we angang mi lap. Ina popun, sipwe ataweei osukosuk are fen chök namanalo pwe sipwe angangfengen fän tipeeü. (Älleani Än Salomon Fos 19:11.) Sisap imu seni pwiich kewe lupwen a fis osukosuk, nge sipwe fen älillisfengen pwe sipwe nonnom chök lein nöün Kot kewe aramas me küna tümün me nükünüköch le “pöün [Jiowa] mi nom tori feilfeilachök.”​—Tut. 33:27.

Ach Kirekiröch ngeni Meinisin Epwe Sopwöch

14. Ifa usun sipwe fiffiu ngeni än Setan sotun etipefesenikich?

¹⁴ Setan me ekkewe timon ra sotun eppeti chöüfetälin ewe kapas allim ren ar achocho le atai pwapwaan ach kewe famili me mwichefel. Ra sotun etipefesenikich pun ra silei pwe epwe atai ach tipeeü. (Mt. 12:25) Sipwe fiffiu ngeni ar etipetip mi ngaw ren ach apwönüetä alon Paul ei: “Eman nöün ach Samol chon angang esap fokun anini, nge epwe kirikiröch  ngeni aramas meinisin.” (2 Tim. 2:24) Chechchemeni pwe sise maun “ngeni fituk me cha, pwe . . . ngeni ekkewe chommong sokkun ngun ingau.” Ren ach sipwe sopwöch lon ei maun, sipwe angei unusen än Kot kewe pisekin maun, pachelong “ekkewe pisekin ewe kapas allim usun kinamwe.”​—Ef. 6:12-18, TF.

15. Met sipwe föri lupwen chon lükün ra ü ngenikich?

¹⁵ Ekkewe chon oputa Jiowa lükün ewe mwichefel ra mammaunei nöün kewe aramas mi kinamwe. Ekkoch ra eriäfföüü Chon Pwäratä Jiowa. Pwal ekkoch ra eitengawakich lon ekkewe minen achöüfetälei pworaus are lon imwen kapwüng. Jises a ereni nöün kewe chon käeö pwe epwe fisi ngeniir ekkeei sokkun mettoch. (Mt. 5:11, 12) Met sipwe föri? Sisap fokkun “liwini ngeni emon mi ingau an we mi ingau” lon kapas are föfför.​—Rom 12:17, TF; älleani 1 Piter 3:16.

16, 17. Ifa ewe sossot a tori eü mwichefel?

¹⁶ Ese lifilifil met ewe Tefil epwe föri ngenikich, nge sipwe eitöchüolo Jiowa ren ach ‘akufu met mi ngau ren ach föföröch.’ Äwewe chök, eü mwichefel lon eü fönüen Pacific a rentini eü leeni fän iten ewe Ächechchem. Lupwen ekkoch nöüwisin lamalam ra silei, ra ereni chon ar pekin ar repwe chufengen lon ena chök leeni pwe repwe mwichfengen lon chök ewe kulok. Iwe nge, ewe meilapen polis a allükü ngeni ekkena nöüwis ar repwe towu seni ena leeni pwe Chon Pwäratä Jiowa repwe äeä lon ena chök kulok. Nge lupwen a tori ewe kulok, ewe leeni a uren chon ena lamalam me ra poputääni ar fel.

¹⁷ Atun ekkewe polis repwele ösüowu ekkewe aramas, ewe presetenin ena lamalam a eisini emön nöüch kewe elter, “Mei wor och mettoch mi kkolo aüchean oua akkota epwe fis lon ei kuniolun?” Ewe brother a ereni usun ewe Ächechchem, iwe, ewe mwän a apasa, “O iwe, use silei!” Lupwen emön polis a rong, a kötä: “Ngesä ngang mi erenuk lesossorewe!” Iwe, ewe nouwis a kul ngeni ewe elter me tipin emelimel ngeni, a ereni: “Iwe, met kopwele föri iei? Ei leeni a uren aramas. Kopwe ereni ekkeei polis repwe cheekemiwu?” A rawangawei Chon Pwäratä Jiowa pwe usun itä nge iir chon efisatä osukosuk! Iwe, met pwiich kewe ra föri?

18. Met pwiich kewe ra föri ren ena osukosuk, iwe, met mwiriloon?

¹⁸ Ekkewe Chon Pwäratä Jiowa ra mut ngeni chon ena lamalam ar repwe fel ükükün esopw awa, iwe mwirin, pwiich kewe repwap föri ewe Ächechchem. A säremmang ar fel, nge mwirin ar ra towu, a fis ewe Ächechchem. Sorotään, ekkewe sou nemenemen ena mwu ra mwichfengen pwe repwe etittina ewe osukosuk. Mwirin ar ra pwüngüpwüng woon, ra ereni chon ewe lamalam ar repwe apionawu pwe ewe osukosuk, efisien nöür we preseten, nge sap Chon Pwäratä Jiowa. Chon ena mwichen sou nemenem ra pwal kilisou ngeni Chon Pwäratä Jiowa ren ar mosonottam fän ena weires. Ar achocho le “kinamwefengen me aramas meinisin” a fokkun uwaöch.

19. Ifa pwal eü mettoch epwe efisatä kinamwe lefilach?

¹⁹ Sipwe pwal amwöchü ach kinamwefengen me ekkewe ekkoch ren ach kapas pwetete. Ewe lesen mwirin ei epwe affata weween kapas pwetete me ifa usun sia tongeni ämääraatä me eäni.

[Pwóróus fan]

Ka Tongeni Äweweei?

• Pwata aramas ikenäi ra nisossong?

• Ikkefa ekkoch pworaus lon Paipel ra pwäratä mwiriloon än emön nemeni an song me an ese nemeni?

• Met sipwe föri ika emön pwiich a äletipengawakich?

• Met sipwe föri ika chon lükün ewe mwichefel ra ü ngenikich?

[Ekkewe Kapas Eis Fan Iten Ewe Lesen]

[Sasing lon pekin taropwe 18]

Simeon me Lefi ra liwiniti fönüer mwirin ar ra kkuf ren song

[Sasing lon pekin taropwe 20]

Ach pwäratä kirekiröch epwe tongeni äpwetetei letipen ekkewe ekkoch