Kamwöchünnük Woon Om Meefi Atapwal

“Kopwe achocho [atapwal, NW] ngeni om kopwe arongafeili ewe Kapas.”​—2 TIM. 4:2.

KA TONGENI ÄWEWEEI?

Pwata a lamot än Timoti epwe afalafal fän atapwal?

Ifa usun sipwe akkamwöchü ach meefi atapwal?

Pwata ewe angangen afalafal usun ewe Mwu a kon atapwal iei lap seni loom?

1, 2. Ikkefa ekkewe kapas eis ra ppiitä ren ewe emmwen, ‘sipwe afalafal fän atapwal’?

 ARAMAS mi eäni angangen seläni manau ra kan meefi atapwalapwalen ar angang. Äwewe chök ren ekkewe chon kunukun ekkei ra mwittir ssä ngeni ikewe ra kökkö pwe a kkar ie pun ra silei pwe manauen aramas a tongeni feiengaw.

² Kich Chon Pwäraatä Jiowa sia mochen älisi aramas ar repwe küna manau. Ina popun, sia wesewesen apwönüetäöchü wisach we le afalafala ewe kapas allim usun ewe Mwu. Nge sanne sia kitipöppö le föri ei angang. Iwe nge, met weween än aposel Paul ei kapasen pesepes: “Kopwe achocho [atapwal, NW] ngeni om kopwe arongafeili ewe Kapas”? (2 Tim. 4:2) Ifa usun sipwe afalafal fän atapwal? Pwata a atapwal ach ei angang?

PWATA A ATAPWAL ACH ANGANGEN AFALAFAL?

3. Än aramas etiwa are tunalo pworausen ewe Mwu a tongeni atoto met?

³ Lupwen ka ekieki pwe ach angangen afalafal a tongeni wewe ngeni feiöch are feiengaw ngeni aramas, eli kopwe meefi atapwalapwalen om kopwe afalafaler usun ewe kapas allim. (Rom 10:13, 14) Än Kot we Kapas a erä: “Are üa apasa ngeni eman chon föföringau, ‘Kopwe fokun mäla,’ nge i a ükütiu le tipis o föri mine a pwüng me wenechar, . . . ätewe epwe fokun manau, nge esap mäla. Üpwe amusala an kewe tipis meinisin a föri.” (Is. 33:14-16) Enlet ewe Paipel a ereni chokkewe mi asukula aramas usun pworausen ewe mwu: “Kopwe püsin amanauok me chokewe mi aüselingok.”​—1 Tim. 4:16; Is. 3:17-21.

4. Pwata a lamot än Timoti epwe akkamwöchü an meefi atapwal?

⁴ Ach nengeni ekkewe epwipwiin wokisin lon 2 Timoti 4:2, ewe ei lesen a longolong woon, sipwe küna aüchean  ewe popun Paul a öüröüra Timoti an epwe akkamwöchü an meefi atapwal. Sia älleani: “Kopwe achocho [atapwal, NW] ngeni om kopwe arongafeili ewe Kapas, ese lifilifil ika lon fansoun öch ika lon fansoun ese öch. Kopwe föri ewe angangen fön, apwüng me apöchöküla manauen souläng lupwen ka föri ewe angangen asukul fän mosonotam. Pun epwe war ewe fansoun, lupwen aramas resap mochen aüseling ngeni afalafal mi let. Nge repwe chök fiti mochenin letiper o repwe achufengeni chomong sense fän iter, ir ätekewe repwe üreniir mine ra mochen rongorong. Repwe kul seni ar aüseling ngeni ewe kapas mi let.” (2 Tim. 4:2-4) Jises a fen oesini fisitään angangen chon rikilo. (Mt. 13:24, 25, 38) Lupwen ena föfförün chon rikilo epwele fis, iwe, a fen atapwal än Timoti epwe “afalafala ewe Kapasen Kot” pwal mwo nge lon ewe mwichefel, pwe ekkewe Chon Kraist resap tup ren amwararen ekkewe afalafal mi chofona, nge mi chök otuputup. Manauer a tongeni feiengaw. Nge ifa usun ikenäi?

5, 6. Lon ach angangen afalafal met sokkun pworaus mi chöüfetäl sipwe rongorong?

⁵ Ikenäi, ewe angangen chon rikilo seni fel mi enlet a fen watteelo me chöülo. (2 Tes. 2:3, 8) Ikkefa ekkewe pworaus aramas ra sani le rongorong ikenäi? Lon chommong fönü aramas ra fen apöchökküla ewe pworaus usun evolution are än aramas pükün fisitä usun chök ar apöchökküla ar lamalam. Inaamwo ika ra kan nöünöü fosun lon pekin science le äweweei usun evolution, nge evolution a usun itä wiliti ar lamalam nge rese chök lükü pwe mi wor Kot. A etipetipa än aramas ekiek usun Kot me ekkewe ekkoch aramas. Pwal eü afalafal mi iteföülo, ina ar erä pwe Kot ese äfännikich aramas, iwe itä pwata epwe lamot sipwe pwal äfänni. Pwata aramas ra kon pwapwaiti ekkeei afalafal mi amöürürolo lon ar lükü Kot? Ekkeei ruu afalafal ra apöchökküla eü ekiek pwe, ‘Ka tongeni föri ese lifilifil met ka mochen pun esor emön epwe tongeni apwunguk.’ Ina wesewesen ewe pworaus aramas ra sani le rongorong.​—Älleani Kölfel 10:4.

⁶ Nge mi pwal wor ekkoch alen än aramas rongorong minne ra sani. Chokkewe mi chüen fiti fel ra sani än nöür kewe nöüwis ereniir, ‘Ese lifilifil met ka föri, Kot mi chök tongeok.’ Ra sani le rongorong än nöür kewe nöüwisin lamalam peseer pwe ekkewe misa, lios, än lamalam ränin apwapwa me sokkopaten kokkotun fel repwe atoto rer än Kot feiöch. Nge rese fen mirititi pwe ekkena mettoch repwe efeiengawer. (Kölf. 115:4-8) Nge, ika sia tongeni ännelor lon pekin lükü pwe repwe weweiti ewe pworaus mi enlet lon Paipel, iwe ra tongeni feiöch seni än Kot we Mwu.

MET WEWEEN ACH AFALAFAL FÄN ATAPWAL?

7. Ifa usun sipwe pwäraatä ach meefi atapwal?

⁷ Emön tokterin reirei mi kon tümünüöch lon an angang a kon afota an ekiek woon minne a föfföri pun ina longolongun manauen ewe mi semwen. Lupwen sia afalafal, sia tongeni pwäraatä ach atapwal ren ach afota ekiekich woon ach angang, äwewe chök ren ach ekieki met sokkun pworaus are kapas eis epwe tongeni luki ekkewe aramas sia chuuri. Ach meefi atapwal epwe pwal amwökütükich le akkota pwe sipwe chuuriir lon ewe fansoun repwe fen tipemecheres le etiwakich.​—Rom 1:15, 16; 1 Tim. 4:16.

8. Met a kan kapachelong lon ach meefi atapwal?

⁸ A pwal kapachelong lon ach meefi atapwal ach sipwe isetiw minne a äkkäeüin lamot lon manauach. (Ken. 19:15) Äwewe chök, anchangei pwe noum we tokter a erenuk: “Nengeni! A mmen atapwal met ei a fis ngonuk. A chök ükükün eü maram om kopwe angang woon om semwen.” Nge sanne kopwe changewu seni ewe ofes usun chök emön chon kunukun ekkei a changewu pwe  epwe mwittiriti ikewe a wor kkar ie. Nge eli kopwe angei öüröür seni noum tokter, liwiniti imwom me ekiekifichi minne kopwe akkomwa lon manauom.

9. Pwata sia tongeni erä pwe Paul a afalafal fän atapwal lupwen a nom lon Efisus?

⁹ Sia tongeni käeö seni än Paul meefi atapwal ren ach nengeni met a ereni ekkewe elter lon Efisus usun an we angangen afalafala ewe kapas allim lon Asia. (Älleani Fofor 20:18-21.) Ese mwääl, seni ewe äeüin rän a wareiti Efisus, a achocho le chuuri aramas imw me imw fän iten ewe kapas allim. Pwal eü, lon ükükün ruu ier a chök fiti an we kokkot, “iteiten rän a afalafal lon utten Tiranus ia aramas ra akafalafal ie.” (Fof. 19:1, 8-10) A ffat pwe än Paul meefi atapwal a kküü minne a eöreni le föfföri. Ewe öüröür ach ‘sipwe atapwal le afalafal’ ese wewe ngeni pwe ei wis epwe chounikichetiw. Nge, mi lamot sipwe akkomwa ewe angangen afalafal lon manauach.

10. Pwata sia pwapwa pwe ekkewe Chon Kraist ipükü ier loom ra mwöküt fän atapwal?

¹⁰ Pworausen ewe kükkünün kümiin Chon Käeö Paipel, ekkewe ra afalafala ewe kapas allim me mwen 1914, a affata weween än emön meefi atapwal. Inaamwo ika ra chök chokükkün, nge ra meefi atapwalen ar we fansoun me ra mwasangasang le föri ei angangen afalafala ewe Mwu. Ra peresei ar kewe afalafal lon lap seni 2,000 simpung, me fichi eü prokram itan “Photo-Drama of Creation,” ina eü kachito me sasing. Ren ei mettoch, ewe kapas allim a tori fite million aramas. Ika rese meefi atapwalen ewe fansoun, iwe, fitemön leich epwe rongorong pworausen ewe Mwu?​—Älleani Kölfel 119:60.

TÜMÜNÜ PWE ETE PIITELO OM MEEFI ATAPWAL

11. Met a epiitalo än ekkoch meefi atapwal?

¹¹ Ekkewe minen erikirik ra tongeni eriki ekiekin emön an esap chüen meefi ükükün lamoten ewe angangen afalafal. Setan a anapanapa ei otot pwe sipwe kon osukosuk lon pwisin ach kewe angang me aürek. (1 Pit. 5:8; 1 Jon 2:15-17) Ekkoch aramas mi piin akkomwa ar angang ngeni Kot, nge iei a piitelo ar meefi atapwal. Äwewe chök, lon fansoun ekkewe aposel, emön itan Temas, piin chienen Paul chon angang, nge a rikilo ren ei otot mi ngaw. Itä Temas epwe sopwelo le akkapöchökküla Paul lupwen a nom fän weires, nge Temas a fen likitalo.​—Filem. 23, 24; 2 Tim. 4:10.

12. Ifa ewe angang a suuk iei, me met epwe suuk ngenikich feilfeilo?

¹² Ika sipwe akkamwöchü ach meefi atapwal, mi lamot sipwe ü ngeni ach mochen le kon pwapwaiti minne ei otot a akkawora. Mi lamot sipwe “amwochu o manaueni ewe manau mi enlet.” (1 Tim. 6:18, 19, TF) Ese mwääl esor om tipemwaramwar pwe manau esemuch woon fönüfan fän än Kot we Mwu epwe kawor chommong angang mi amwarar aramas repwe pwapwaiti. Nge ren mwo iei, ach sipwe älisi emön le manauewu seni Armaketon ina eü angang mi kkolo aüchean lon ei fansoun.

13. Pokiten sia fen wiliti Chon Kraist iei, iwe ifa usun sia tongeni akkamwöchü ach meefi atapwal?

¹³ Pwüngün pwe lap ngeni aramas mi pwellikich rese silei Jiowa. Iwe, met epwe tongeni älisikich pwe esap piitelo ach meefi atapwal? Sipwe ekieki pwe me loom sia möür lon rochopwak. Nge iei sia fen nelo, me Kraist a asaramakich usun met Paul a affata. Iei a wor wisach mi aüchea usun chon uwei saram. (Älleani Efisus 5:14.) Mwirin än Paul apasa ena, a makkeei: “Oupwe afälikemi lon mine oua föri. Ousap föri föförün chon tiparoch, nge oupwe föri föförün chon tipachem. Oupwe alomota fansoun manauemi, pun ekei rän ra ngau.” (Ef. 5:15, 16) Lon ei fönüfan mi pworoingaw, sipwe “alomota fansoun” le föri ekkewe angang epwe älisikich le nennelo lon pekin lükü.

 SIA MANAU LON EI FANSOUN MI FOKKUN LAMOT

14-16. Pwata ewe angangen afalafal usun ewe Mwu a kon atapwal iei lap seni loom?

¹⁴ Än Chon Kraist angangen afalafal a fen eü angang mi atapwal, nge iei a fen kon lamot seni loom. Seni ewe ier 1914, a fen fataffatöchülo ewe esissil än Kot Kapas a äweweei usun. (Mt. 24:3-51) Manauen chon fönüfan a kon efeiengaw lap seni loom. Inaamwo ika a wor ekkewe etipeeü kukkuto chök lefilen ekkewe mwu mi kon pöchökkül ar nemenem, nge ra chüen anomu 2,000 som kensi pakütang mi chök mmolnetä ar repwe apüngüür. Ekkewe meilap ra repotei pwe a chommong fansoun ekkewe pisekin fförün kensi pakütang a chök “morukolo.” A nom ren ekkewe mwichen terrorist ekkoch ekkena pisek? Ekkoch aramas ra erä pwe chon fönüfan ra tongeni mwittir kitetterilo ren eü maun terrorist epwe efisi. Iwe nge, maun esap ina chök eü mettoch a efeiengaw ngeni manauen aramas.

¹⁵ Iei alon eü 2009 repot lon eü puk itan The Lancet me ewe University College London: “Siwilin weather a äkkäeüin angawalo pöchökkülen inisin aramas.” A pwal erä pwe efeiengawen siwilin weather epwe kküü pöchökkülen inisin lap ngeni aramas, me uwealong manauen aramas lon watteen feiengaw. Chommong leeni ra tongeni talo ren pwas, watteeloon säät, noter, mälapalap, taifun me maunfengen ren kükkünüloon mettoch mi lamot ngeni amanauen aramas. Esor tipemwaramwar pwe ekkewe maun me feiengaw watte ra efeiengaw ngeni fönüfan.

¹⁶ Eli ekkoch ra meefi pwe ewe efeiengaw seni kensi pakütang epwe emmwen ngeni pwönütään ewe ‘asisil.’ Iwe nge, lap ngeni rese weweiti wesewesen weween ewe esissil. A fen fitepükü ier iei an a pwä ngeni aramas ewe esissil, iwe, a ännetatä pwe än Kraist nonnom wesewesan, me sopwoloon ei otot a mwittirito. (Mt. 24:3) Chommong kinikinin ena esissil a fen wesewesen pwälo lon ei fansoun lap seni loom. Iei ewe fansoun aramas repwe nelo seni möür lon pekin lükü. Ach angangen afalafal a tongeni älisiir le nelo.

17, 18. (a) Ifa usun ewe “fansoun” a kküükich? (b) Met a tongeni amwökütü aramas le siwili ar ekiek usun pworausen ewe Mwu?

¹⁷ A chök mwochomwoch ewe lusun fansoun sipwe ännetatä ach tong ngeni Jiowa me äwesaalo wisach le afalafal lon ekkeei ränin le sopwoloon. Alon Paul ei ngeni ekkewe Chon Kraist lon Rom lon ena fansoun a fokkun watte weween ikenäi: “Oua silei pwe ewe fansoun a arapoto, pwe ämi oupwe pwätä seni möür. Pun ewe ränin än Kot amanauakich a kkanoto iei lap seni ewe fansoun sia popuetä le lükü.”​—Rom 13:11.

¹⁸ Aramas ra tongeni mirititi osupwanger lon pekin lükü ren ekkewe mettoch a oesini epwe fis lon ekkewe rän le sopwoloon. Ekkoch ra küna än aramas osupwangen älillis lupwen ra ekieki sopwongawen ekkewe mwuun aramas le pwäkini watteen osukosuken pekin moni, efeiengawen kensi pakütang, föfförün akkachofesä are taloon fönüfan. Pwal ekkoch ra meefi ar osupwang lon pekin lükü ren met a fis lon pwisin ar famili ren choweän osukosuk ren semwen, mufesen, me mäloon attonger. Lupwen sia afalafal sia fangolo pwisin kich le älisi ekkeei aramas.

MWÖKÜT REN ATAPWAL

19, 20. Ifa usun meefi atapwal a amwökütü chommong Chon Kraist le siwili nonnomur?

¹⁹ Meefi atapwal a fen achchüngü chommong Chon Kraist le alapaalo ar angangen afalafal. Äwewe chök, mwirin än eü pwüpwülü säräfö lon Ecuador fiti ewe eü ränin Mwichelap lon 2006 itelapan “Tümünü Pwe Mesom Mi Mürinnö” iwe, ra apwüngalo pwe repwe ämecheresi nonnomun manauer. Ra makkeei ekkewe mettoch ese lamot ngeniir, iwe lon ülüngät maram ra amömölo ekkoch pisekiir, mwöküt seni imwer ülüngät ruumwan ngeni eü imw eü chök ruumwan, iwe ese  chüen wor ar liwinimmang. Ekiselo ra auxiliary pioneer me mwöküt ngeni ewe mwichefel mi osupwangen älillis ie mwirin ewe pesepes seni ewe elter mi chuchchuuri ekkewe mwichefel.

²⁰ Emön pwiich seni Merika a makkeei: “Lupwen ngang me pwülüwei we aua fiti ewe mwichelap lon 2006, äm aua fen papatais 30 ier. Särin ewe prokram atun aua ssä ngeni leimw aua pworausfengen woon ifa usun äm aupwe apwönüetä ewe pesepes me ämecheresi nonnomum. (Mt. 6:19-22) A wor ülüngät imwem, a wor fönüem, waam taraku mi mömmong, waam mwoota, me ewe sokkun imw aua tongeni lukifetälei. Aua meefi pwe usun itä äm Chon Kraist mi umwes, iwe aua apwüngalo pwe aupwe achocho le pioneer full-time. Lon 2008, aua fiti nöüm we nengngin le regular pioneer. A ifa me pwapwaam le akkangangfengen me pwiich kewe! Äm aua angang lon ewe leeni mi osupwangen chon afalafal ie. Pwal äm alapaalo äm angang ngeni Jiowa a älisikem le akkarap ngeni i. A eü feiöch wachemwuk le küna wowoon pwapwaan aramas lupwen ra rongorong me weweiti ewe enlet lon än Kot we Kapas.”

21. Ifa ewe sile a amwökütükich le achocho?

²¹ Sia silei pwe epwele tori ei ototen fönüfan mi ngaw “ewe rän lupwen ekkewe aramas resap meniniti Kot repwe küna kapwüng me mäla.” (2 Pit. 3:7) Ach silei än Kot we Kapas a amwökütükich le esilefeili fän tinikken warotoon ewe riäfföü mi lapalap, mwirin ewe fönüfan sefö. Sia achocho le meefi atapwal le äiti ngeni aramas ewe äpilükülük mi enlet. Ren ach unusen apwönüetä ei angang mi atapwal, sia pwäraatä ach enletin tong ngeni Kot me aramas.