En Emén Chón Souwan Kot A Lúkúlúk Wóón!
En Emén Chón Souwan Kot A Lúkúlúk Wóón!
“Ousap püsin nemenikemi.”—1 KOR. 6:19.
IFA USUN KOPWE PÉLÚWENI?
Met wisen ekkewe chón souwan lóóm lóóm?
Met Kot a kútta seni meinisin néún kewe chón souwan?
Ifa meefiach usun ach angang ngeni Kot usun emén chón souwan?
1. Lupwen aramas ra rong ewe kapas slave, met ra ekieki?
ÓRUN 2,500 ier ra ló, emén soumak seni Krik a makkeei pwe ese wor emén epwe pwapwaiti an epwe slave. Lap ngeni aramas ikenái ra tipeeú ngeni ena. Ewe kapas slave a kan epiietá lón ekiekin aramas usun emén fefin are mwán a angang ngeni ekkewe ekkóch fán echchimw me kúna kirikiringaw. Ra ekieki usun aramas mi angang weires nge rese angei feiéchún ar angang pún a chék ló ngeni ekkewe mi nemenemengaw wóór.
2, 3. (a) Ifa ewe wis néún Kraist kewe slave, are chón angang, ra pwapwa le wiseni? (b) Ikkefa ekkewe kapas eis mi weneiti wisen chón souwan sipwele pwóróus wóón?
2 Jesus a apasa pwe a lamot néún kewe chón káé repwe chón angang mi tekisosson, are slave. Nge án ekkewe Chón Kraist mi enlet slave esap wewe ngeni pwe repwe ássáw me kúna kirikiringaw. Repwe kúna asúfél me eáni wis mi aúchea. Áwewe chék, ekieki met Jesus a apasa usun emén “chon angang” are slave. Ese ttam me mwen án Kraist we epwele máló, a apasa pwe epwe ewisa och angang ngeni ewe “chon angang mi allükülük o tipachem.”—Mat. 24:45-47.
3 Álleani Lukas 12:42-44. Lón fósun Krik, ekkeei wokisin ra néúnéú ewe kapas “chón souwan,” nge a chék afféú ngeni “chon angang.” Lap ngeni ekkewe Chón Kraist ikenái rese kapachelong lón ewe mwichen chón souwan mi alúkúlúk o tipachem, iir kewe Jesus a kapas usur. Nge ewe Paipel a áiti ngenikich pwe meinisin néún Kot chón angang iir chón souwan. Iwe, ikkefa wisach lón ach angang ngeni Kot? Itá epwe met meefiach usur? Ren ach sipwe silei pélúwer, sipwe káé usun wisen ekkewe chón souwan lóóm lóóm.
WISEN CHÓN SOUWAN
4, 5. Lóóm lóóm ifa wisen ekkewe chón souwan? Apwóróusa ekkóch pwóróus.
4 Lóóm lóóm, lap ngeni chón souwan iir slave, ewe samol a lúkúlúk wóór me a ewisa ngeniir ar repwe túmúnú imwan are an business. Repwe nemenem wóón néún ewe samol kewe chón angang, pisekin me néún moni. Áwewe chék ren Elieser, i a wisen túttúmúnú pisekin Apraham kewe mi chómmóng. Neman pwal i ewe Apraham a tiinaaló ngeni Mesopotamia pwe epwe kút pwúlúwen néún we Isaak. A ifa me choun ena wis!—Ken. 13:2; 15:2; 24:2-4.
5 Josef, mwirimwirin Apraham we, i néún Potifar chón souwan. (Ken. 39:1, 2, 4) Ewe Paipel a áiti ngenikich pwe mwirin och fansoun a pwal pwisin wor néún Josef chón souwan me i a wisen “tümwünü imwen Josef.” Ei chón souwan i ewe a awasélai me túmúnú pwiin Josef kewe engol. A wor wisan lón án Josef kókkótun sótuni pwiin kewe ren ewe kap silifer. Ekkeei pwóróus ra affata úkúkún án ekkewe meilap lúkúlúk wóón néúr kewe chón souwan.—Ken. 43:19-25; 44:1-12.
6. Ikkefa án ekkewe elter angang?
6 Mwirin, órun 1,800 ier, ewe aposel Paulus a makkeei pwe ekkewe elter iir “noun Kot chon souan.” (Tit. 1:7, TF) Ekkewe elter mi emmweni ekkewe mwichefel, iir ra usun chón masen néún Kot we “mwichen sip.” (1 Pet. 5:1, 2) Pwúngún, a sókkópat wisen ekkewe elter lón án Kot we mwicheich. Áwewe chék, ikenái lap ngeni ekkewe elter ra wisen túmúnú ekkewe mwichefel. Ekkewe elter mi wisen sáifetál ra álisi chómmóng mwichefel. Ewe Kúmiin Chón Túmúnú Keangen Ofesilap a túmúnú ekkewe mwichefel mi nóm fán túmúnúer. Nge iir meinisin ra achocho le féri ar angang úkúkún ar tufich, me “ra wisen pwäri ngeni Kot usun mine ra föri lon ar angang.”—Ipru 13:17.
7. Ifa usun sia silei pwe meinisin Chón Kraist iir chón souwan?
7 Ifa usun sia silei pwe chómmóng Chón Kraist mi tuppwél esap iir elter nge pwal iir chón souwan? Ewe aposel Petrus a mak ngeni meinisin Chón Kraist me apasa: “Ämi meinisin oua angei en me an lifang, oupwe aea fän iten chienemi usun nöün Kot kewe chon souwani ekewe sokopaten lifang.” (1 Pet. 1:1; 4:10) Kot a pwáraaló an kirekiréch ren an awora ngenikich meinisin liffangach, feiéchúch, tufichich are sipeéchúch pwe sipwe tongeni áeá le álisi pwiich kewe. Iwe, meinisin mi angang ngeni Kot iir chón souwan. I a lúkúlúk wooch, asamolukich, me kútta senikich ach sipwe áeáéchú met a fen fang ngenikich.
KICH NÉÚN KOT
8. Ifa ewe mettóch a lamot ekkewe chón souwan repwe chechchemeni?
8 Iei sipwe káé úlúngát pwóróus mi enlet a lamot meinisin chón souwan Chón Kraist repwe chechchemeni. Áeúin: Kich meinisin néún Kot a fen méénikich me a lamot sipwe apwapwaai i. Paulus a makkeei: “Ousap püsin nemenikemi, pwe ämi nöün Kot, i a mönikemi ren eu liwin.” Ena liwin ina manawen Kraist we a fangóló fán iten ach tipis. (1 Kor. 6:19, 20) Kich sia néún Jiowa, iwe, a fichiitikich ach sipwe álleasochisi an kewe allúk, me an kana allúk resap weires ngenikich. (Rom 14:8; 1 Joh. 5:3) Kich pwal néún Kraist slave. Usun chék ekkewe chón souwan lóóm lóóm, a pwal watte nemeniach wóón met sipwe filatá. Iwe nge mi wor aúkúkún nemeniach, pún a wor ekkewe kapasen emmwen mi lamot sipwe álleasochisi. Kich meinisin néún Kot me Kraist chón angang, ese lifilifil ika met wisach lón án Kot we mwicheich.
9. Ifa usun Jesus a áweweei met emén meilap a kútta seni néún slave?
9 Jesus a álisikich le weweiti met emén meilap a kútta seni néún slave. A ereni néún kewe chón káé eú pwóróus usun emén slave mi liwiniti imwan mwirin an angang unusen rán. Itá ewe meilap epwe ereni “pwe epwe kaito pwe epwe mongö”? Aapw. A ereni ewe slave: “Kopwe amolätä anei mongö, anükü üfom o angang ngeniei tori üpwe wes le mongö o ün. Mürin en kopwapw mongö o ün.” Ifa ewe lesen Jesus a áit ngeni néún kewe chón káé? A áweweei: “Ina usun pwal ämi. Lupwen oua wes le föri wisemi meinisin, oupwe apasa, ‘Äm aia chon angang mi lomotongau, aia chök föri mine wisem.’”—Luk. 17:7-10.
10. Met a pwáraatá pwe Jiowa a aúcheani mettóch meinisin sia féri fán itan?
10 Jiowa a fókkun aúcheani mettóch meinisin sia féri fán ásengesin. Ewe Paipel a pwonei ngenikich: “Kot esap eäni föför esepwüng, esap manlükala ewe angang oua föri me ewe chen oua pwäri ngeni i.” (Ipru 6:10) Met Jiowa a mochen sipwe féri ese aférea ngeni tufichich, nge fen ina feiéchúch me ese chou ngenikich. Nge usun met Jesus a erá ewe slave ese akkomw kútta pwisin pwapwaan, nge a akkomwa letipen néún we meilap. Pwal ina chék usuch, lupwen sia fangóló manawach ngeni Kot, sia filatá ach sipwe akkomwa minne a tipeni lón manawach. Ka tipeeú ngeni ena?
MINNE JIOWA A KÚTTA SENIKICH MEINISIN
11, 12. Met sókkun napanap a lamot sipwe pwáraatá? Iwe, met sipwe ttiisenikich?
11 Ewe oruuen kapasen emmwen mi lamot sipwe chechchemeni: Meinisin kich chón souwan a chék léllé met Kot a kútta senikich. Pwúngún pwe ekkóch a wor wiser lón án Kot we mwicheich, nge ekkóch ese wor. Iwe nge a chék léllé met Kot a kútta senikich meinisin. Áwewe chék, Jiowa a allúkú ngeni néún kewe chón angang ar repwe tongfengen. Jesus a apasa pwe aramas repwe silei pwe kich néún chón káé ika pwe sia tongfengen lefilach. (Joh. 13:35) Nge sise chék tongei pwiich kewe nge sipwe pwal pwári tong ngeni ekkewe esap iir Chón Pwáraatá Jiowa. Ren enletin sia tufichin féri ena me pwal ina wisach.
12 Kot a pwal mochen sipwe féri minne mi pwúng me ttiisenikich ekkewe mettóch ewe Paipel a apasa pwe mi ngaw. Paulus a makkeei: “Chon föri föförün lisowu, ika chon angang ngeni anümwäl, ika chon lisowu ngeni mi pwüpwülü, ika chon amömö inisir, ika chon lisowufengen lefilen mwän me mwän ika fefin me fefin, ika chon solä, ika chon tipemong, ika chon ünüpuch, ika chon aitengaua aramas, ika chon achomau resap mwüni mwün Kot.” (1 Kor. 6:9, 10) A lamot sipwe achocho ika sia mochen féri minne mi pwúng me ren Kot. Ika sia achocho, sipwe kúna sókkópaten feiéch, áwewe chék, epwe tongeni álisatá péchékkúlen inisich, ach kinamwe ngeni ekkewe ekkóch, me apéchékkúla ach riri ngeni Kot.—Álleani Aisea 48:17, 18.
13, 14. Ifa ewe angang Kot a ewisa ngeni meinisin Chón Kraist? Epwe ifa meefiach usun ena angang?
13 Pwal chechchemeni pwe emén chón souwan a wor an angang. Pwal ina usun kich. Kot a ngenikich eú liffang mi kkóló aúchean. A áitingenikich ewe enlet usun i me a mochen sipwe asukula ngeni ekkewe ekkóch. (Mat. 28:19, 20) Paulus a makkeei pwe ekkewe Chón Kraist, iir chón angang ngeni Kraist me “chon souani ekkewe monomonen Kot.” (1 Kor. 4:1, TF) Paulus a silei pwe wisan an epwe túmúnú ekkewe “monomonen Kot” are ewe enlet lón Paipel, me asukula ngeni ekkewe ekkóch. Ina met néún we Masta Jesus Kraist a mochen epwe féri.—1 Kor. 9:16.
14 Lupwen sia asukula ngeni aramas ewe enlet, sia pwáraatá pwe sia tonger. Pwúngún, kich meinisin esap lélléfengen úkúkún met sia tongeni féri lón ewe angangen afalafal pokiten ese léllé nónnómun manawach. Jiowa a weweiti nónnómuch. Nge ewe a kon lamot, ach féri úkúkún ach tufich. Ika ina, sia pwáraatá ach enletin tongei Kot me aramas.
LAMOTEN TUPPWÉL
15-17. (a) Pwata a lamot emén chón souwan epwe tuppwél? (b) Ifa usun Jesus a pwáraatá met epwe fis ika sise tuppwél?
15 Ewe aúlúngátin pwóróus sipwe chechchemeni: A lamot sipwe pwári tuppwél ren ach ákkálleasochis. Neman emén chón souwan epwe wor napanapan me tufichin mi múrinné, nge epwe lamotongaw ika pwe a álleasolap, are ese apwénúetá wisan. Ika emén chón souwan a mochen sópwéch lón an angang me apwapwaai néún we meilap, iwe, a lamot epwe tuppwél. Chechchemeni pwe Paulus a makkeei: “Eu chök mettoch epwe fokun aüchea ren eman chon angang, pwe epwe allükülük ngeni an samol.”—1 Kor. 4:2.
16 Sia tongeni lúkúlúk pwe ika sia tuppwél ngeni Kot, i epwe efeiéchúkich. Nge ika sise tuppwél, Kot esap chúen pwapwa rech. A ffatoló ei ren án Jesus we kapas áwewe usun ekkewe féún moni. Ewe meilap a apúnga ekkewe slave mi tuppwél ren ar “anganga ewe moni” me a fókkun efeiéchúúr. Nge a apwúngú ewe slave mi álleasolap pún i emén mi ngaw, chipwang, me lamotongaw. Ewe meilap a angei seni ewe moni me oturawu ena slave lúkún.—Álleani Mateus 25:14-18, 23, 26, 28-30.
17 Fán eú Jesus a pwal pwáraatá met epwe fis ika sise tuppwél atun a apasa: “A wor eman mwän mi pisekisek, mi wor eman nöün chon angang mi souwani mettochun meinisin. Ewe mwän mi pisekisek a rong pwe ewe chon souwa a asolapala mettochun. Iei mine a köri ewe chon souwa o üreni, ‘Met ei üa rongorong usumw? Kopwe pwäri ngeniei puken ekewe mettoch ka souwani, pun kosap chüen tongeni wiseni wisom we.’” (Luk. 16:1, 2) Pokiten ewe chón souwan a asolapaaló mettóchun néún we meilap, iwe, a filatá an epwe tiinaaló. Ekkeei wokisin ra áiti ngenikich eú lesen mi fataffatéch. Sipwe tuppwél le féri úkúkún ach tufich lón minne Kot a kútta senikich.
EÚ ALEN MIRIT ACH APÉPÉKICH NGENI EKKÓCH?
18. Pwata sisap apépééikich ngeni ekkewe ekkóch?
18 Emén me emén leich a tongeni eis, ‘Ngang met sókkun chón souwan?’ Esap eú alen mirit ach sipwe apépékich ngeni ekkewe ekkóch. Paipel a apasa: “Eman me eman epwe püsin apwüngü an föför. Are a mürina, mürin a tongeni pwapwa ren met a föri, nge esap awewei met i a föri ngeni met eman a föri.” (Kal. 6:4) Sisap apépééi met sia féri ngeni met ekkewe ekkóch ra féri, nge sipwe fen ekieki ifa usun sia tongeni ámúrinnééló ach angang me achocho le féri. Ika sipwe ina, iwe, sisap lamalam tekia are lichippúng. Eli nónnómuch a pwal siwil. Neman ren apwangapwangen inisich, chinnap, pwal och wis mi nóm wooch, iwe, sise tongeni féri úkúkún ewe angang sia fen piin féri. Are eli nónnómun manawach a fen suuki alen ach sipwe alapaaló ach angang lap seni me mwan. Ika ina, pwata kese sótuni le alapaaló óm angang?
19. Ika sisaamwo wiseni och wis, pwata sisap kon lichippúng?
19 Pwal eú mettóch sipwe ekieki, met sókkun wis sia mochen wiseni. Áwewe chék, emén mwán Chón Kraist mi mochen epwe wiseni ewe wis elter lón mwichefel are filitá pwe epwe afalafal lón ekkewe mwichelap. A éch sipwe angang weires le alapaaló ekkewe napanap mi lamot ngeni ekkena sókkun wis. Nge sisap kon lichippúng ika sise angei lón ewe atun sia mochen. Neman sipwe chék witiwit inaamwo ika a langattam fansoun mwen sipwe angei pokiten ekkewe popun sise weweiti. Sipwe chechchemeni Moses, eli a ekieki pwe a fen mmólnetá an epwe emmwenawu ekkewe chón Israel seni Isip, nge a witiwit 40 ier me mwen an féri ena. Lón ekkena ier a ámááraatá ekkewe napanap mi lamot pwe epwe tongeni emmweni eú mwichen aramas mi lúkúmach me álleasolap.—Föf. 7:22-25, 30-34.
20. Met sia tongeni káé seni Jonatan?
20 Fán ekkóch a tongeni fis pwe sisap fókkun wiseni eú wis sia tipeni. Ina met a fis ngeni Jonatan. I néún Saul me a tongeni nemeni unusen Israel. Nge Kot a filatá Tafit, ewe mi kon kúkkún ierin seni Jonatan, an epwe wisen king. Met Jonatan a féri? A tipeeú ngeni met Jiowa a filatá me a álisi Tafit inaamwo ika epwe feiengaw. A ereni Tafit: “En kopwe kingen chon Israel, nge ngang üpwe kis fomw.” (1 Sam. 23:17) Met ka tongeni káé seni minne Jonatan a féri? I ese ngúnúngúnúngaw ren ei kókkót me ese usun Saul le lólówóiti Tafit. Kich meinisin sia tongeni achocho úkúkún ach tufich le féri ewe angang sia eáni, nge sisap fen lólówóiti ekkewe ra eáni ewe wis sia mochen wiseni. Sia tongeni lúkúlúk pwe lón ewe ótót sefé Jiowa epwe ámenemenéchú meinisin néún kewe chón angang.
21. Epwe ifa meefiach usun ach angang ngeni Kot?
21 Sipwe chechchemeni pwe kich néún Kot chón souwan, nge esap kich slave mi angang fán echchimw fán iten emén mi kirikiringaw. Nge Jiowa a fen lúkúlúk wooch me fókkun asamolukich ren an ngenikich ewe angang mi fókkun aúchea sipwe féri, ewe angangen afalafala ewe kapas allim lón ekkeei ránin lesópwólóón, ewe angang esap chúen fis sefál. A pwal ngenikich watteen nemeniach le pwisin filatá ifa usun sipwe ataweei ekkewe angang a ngenikich. Iwe sipwe chón souwan mi tuppwél. Amwo sisap ménúki úkúkún watteen feiéchúch le angang ngeni Jiowa ewe mi unusen tekia lón unuselapen láng me fénúfan.
[Ekkewe sasing lon pekin taropwe 20]
Sipwe achocho úkúkún ach tufich le apwénúetá wisach kewe
