1, 2. Pwata Paulus a tongeni meefi meefien ekkewe mi apwangapwang?

 KICH meinisin sia kan meefi apwangapwang fán ekkóch. Ika a úrikich mátter a tongeni apwangapwangakicheló me áweiresi ach sipwe féri ach angang iteiten rán. Nge met ika ka meefi apwangapwang esap chék eú rán are ruu wiik nge fen fite fite maram? Ese mwáál kopwe sani ika ekkóch aramas repwe alúkúlúkú ngonuk pwe ra weweiti meefiom me pwáraatá pwe ra tongeok.

² Fán ekkóch aposel Paulus a meefi apwangapwang ren ekkewe osukosuk a feito seni lón ewe mwichefel are lúkún ewe mwichefel. A wor ekkóch atun a meefi pwe ese chúen tongeni likiitú. (2 Kor. 1:8; 7:5) Paulus a ekieki usun ekkewe weires a fen kúna lón manawan usun emén Chón Kraist mi tuppwél, me a erá: “Lupwen eman a apwangapwang, ngang üa pwal mefi apwangapwang.” (2 Kor. 11:29) Paulus a erá pwe ekkewe sókkópaten aramas lón án Chón Kraist we mwichefel ra usun chék sókkópaten kifetin inisin aramas, me a erá pwe “a fokun lomot ngenikich ekewe kifetin inisich” sia “ekieki pwe itä ra apwangapwang.” (1 Kor. 12:22) Met weween alon Paulus na? Pwata a lamot sipwe eáni án Jiowa ekiek usun chókkewe usun  itá ra apwangapwang? Ifa usun sipwe feiéch ika sipwe féri ena?

3. Met a tongeni etipetipa ach ekiek usun chókkewe ra osupwangen álillis lón mwichefel?

³ Sia manaw lón ei fénúfan aramasen lón ra kan okkuffengen. Ra kon alamota án aramas péchékkúl. Chómmóng ra féri ese lifilifil met pwe repwe win are angei met ra mochen, pwal mwo nge puratiw meefien ekkewe mi apwangapwang. Inaamwo ika sise sani ena esin napanap, nge sia tongeni poputá le eáni ena ekiek nge sise fen tepereni. Sia tongeni ekiekingaw ngeni chókkewe ra kan osupwangen álillis iteitan, pwal mwo nge chón lón ewe mwichefel. Nge sia tongeni eáni án Kot ekiek mi pwúng usur.

4, 5. (a) Ifa usun ewe kapas áwewe lón 1 Korint 12:21-23 a álisikich le weweiti án Jiowa ekiek usun án aramas apwangapwang? (b) Ifa usun sia tongeni kúna feiéch seni ach álisi ekkewe mi apwangapwang?

⁴ Sia tongeni mirititiéchú ekiekin Jiowa usun ekkewe mi apwangapwang seni án Paulus kapas áwewe lón néún we áechéén taropwe ngeni chón Korint. Lón sópwun 12, Paulus a áchema ngenikich pwe pwal mwo ewe kifetin inis sia ekieki pwe a napanapangaw are apwangapwang, mi chúen wor lamotan. (Álleani 1 Korint 12:12, 18, 21-22.) Chókkewe ra lúkú pwe aramas ra pop seni man, ra erá pwe mi wor ekkóch kinikinin kifetin inisin aramas ese wor lamoter. Nge ekkewe sou káé usun kifetin inisin aramas ra kúna pwe ekkewe ekkóch kifet ra fen ekieki me lóóm pwe ese wor lamoter ngeni ewe inis, iei a pwáló pwe mi wor lamoter. * Áwewe chék, ekkóch ra ekieki pwe a lamotongaw aútúkisin pechech, nge iei ra kúna pwe mi lamot ena kifet pwe ewe inis epwe úwenewenetá.

⁵ Án Paulus áweweei usun kifetin inisin aramas, a pwáraatá pwe meinisin lón ewe mwichefelin Chón Kraist ra aúchea. Satan a mochen sipwe lúkú pwe ese wor aúcheach. Nge me ren Jiowa meinisin néún kewe chón angang ra “lomot,” kapachelong chókkewe usun itá sia ekieki pwe ra apwangapwang. (Hiop 4:18, 19) Ena mettóch a tongeni álisi emén me emén leich ach sipwe meefi pwe kich mi aúchea lón ach mwichefel me pwal lón án Kot we mwicheichen aramas wóón unusen fénúfan. Áwewe chék, ekieki eú fansoun ka kamwéch péún emén chinnap me álisi, me ka ammanga óm fetál pwe oupwe fetálpék. Esap pwe met ka féri a álisi ewe chinnap me ka pwal meefi pwapwa? Ewer, lupwen sia álisi ekkewe ekkóch lón ar osupwang, sia meefi pwapwa, a lapóló ach mosonottam, ach tong, me sia ásimawóló. (Ef. 4:15, 16) Semach we mi tong a silei pwe chón ewe mwichefel ra pwáraatá tong me eáni ekiek pwúng ika ra aúcheani meinisin pwiir kewe pwal mwo nge chókkewe usun itá iir mi apwangapwang.

6. Fán ekkóch, ifa usun Paulus a néúnéú ekkewe kapas “apwangapwang” me “pöchökül”?

⁶ Lón néún Paulus we taropwe ngeni ekkewe chón Korint, a néúnéú ewe kapas “apwangapwang” lupwen a fós usun minne a ekieki usun pwisin i me án chón lúkún ekiek fán iten ekkewe popun Chón Kraist. (1 Kor. 1:26, 27; 2:3) Lupwen Paulus a pwal fós usun ekkewe mi “pöchökül,” esap weween pwe a ámmeef ngeni ekkóch Chón Kraist pwe iir ra tekia seni ekkewe pwal ekkóch. (Rom 15:1) Nge a wewe ngeni pwe ekkewe Chón Kraist mi ásimaw itá repwe mosonottam ngeni chókkewe resaamwo kon núk lón ewe enlet.

7. Met epwe tongeni pinei ach mochen ákkálisi ekkewe mi osupwang?

⁷ Lupwen sia álisi emén mi “apwangapwang” sia áppirú Jiowa me sia pwal apwapwaai letipan. (Kölf. 41:1; Ef. 5:1) Nge, ach ekiekingaw ngeni chókkewe mi osupwang eli epwe tongeni pinei ach mochen álisiir. Are pokiten sise kon lien silei met sipwe ereniir, eli sipwe meefi sáw me sise áteneki chókkewe ra nóm fán weires. Cynthia, * emén pwiich pwúlúwan a péútaaló, a erá: “A mmen eletipechou lupwen chienom kewe chón lúkú rese átenekuk me rese chiechiéch ngonuk. Lupwen ka nónnóm fán watteen weires a lamot epwe kan wor aramas reom.” King Tafit a pwal letipechou lupwen chiechian kewe rese áteneki i.​—Kölf. 31:12.

8. Met epwe alapaaló ach tongei me weweiti meefien pwiich kewe?

⁸ Eli epwe lapóló ach tongei me weweiti meefien pwiich kewe ika sia chechchemeni pwe ekkóch leir ra fen apwangapwangoló pokiten ra letipechou, riáfféú ren ar semmwen, are ra nónnóm ren ar famili rese lúkú Jiowa. Neman eú rán sipwe pwal nóm fán ekkena esin weires. Me mwen án chón Israel tolong lón ewe Fénúen Pwon, ra fókkun wéúngaw me apwangapwang lón ewe fénú Isip. Iwe, Jiowa a áchema ngeniir pwe resap ‘apöchöküla leluker’ ngeni pwiir kewe mi nóm lón weires. Jiowa a mochen pwe repwe álisi ekkewe mi wéúngaw me apwangapwang.​—Tut. 15:7, 11; Lif. 25:35-38.

9. Met itá sipwe akkomw féri lupwen sia álisi chókkewe ra kúna weires? Áweweei.

⁹ Mi lamot sisap mwittir apwúngú chókkewe ra kúna weires are tipimwáál ngeniir, nge sipwe fen oururu letiper me álisiir. (Hiop 33:6, 7; Mat. 7:1) Áwewe chék, ika emén a ákseten wóón waan me feiengaw nge ra mwittir cheratá pioing, itá ekkewe tokter me kangof repwe akkomw chosani ika tipisin ié ewe ákseten? Aapw, repwe chék mwittir álisi. Pwal ina chék usun, ika emén chiechiach chón lúkú a apwangapwangoló pokiten osukosuken lón manawan, itá sipwe akkomw álisi pwe epwe ririéch sefál ngeni Kot.​—Álleani 1 Tesalonika 5:14.

10. Ifa usun ekkóch usun itá iir mi apwangapwang ra wesewesen “pisekisek lon ar lükülük”?

¹⁰ Ika sipwe mwo ekieki nónnómun pwiich kewe, eli sipwe mirititi pwe ren enletin rese apwangapwang nge iir mi fen péchékkúl lón ar lúkú. Ekieki mwo ekkewe Chón Kraist fefin mi fen likiitú fite fite ier fán koputer seni ar famili pokiten ar lúkú. Ekkóch eli ra napanapen apwangapwang nge ra pwáraatá pwe a péchékkúl ar lúkú. Lupwen ka kúna emén in ese wor pwúlúwan a fiffiti mwich iteitan fán néún kewe, kese pwal ingeiti an tipeppós lón an lúkú? Mi pwal wor ekkewe sáráfé ra kamwéchúnnúk wóón ewe enlet inaamwo ika ra kúna sókkópaten etipetip mi ngaw lón sukul. Lupwen sia ekieki usur, sia mirititi pwe eli chókkewe sia meefi pwe usun itá ra apwangapwang ra wesewesen “pisekisek lon ar lükülük” usun chék pwiich kewe mi múrinné nónnómur.​—Jas. 2:5.

11, 12. (a) Met epwe álisikich le siwili ach ekiek usun án aramas apwangapwang? (b) Met sia káé seni án Jiowa féffér ngeni Aaron?

¹¹ Ach silei féfférún Jiowa ngeni ekkóch néún kewe chón angang epwe álisikich le eáni an ekiek usun án aramas apwangapwang. (Álleani Kölfel 130:3.) Áwewe chék, epwe met meefiom ika ka nóm ren Moses lupwen Aaron a kúnetipingen ren ewe popun a féri ewe ululun kou mi ffér seni kolt? (Eks. 32:21-24) Are epwe met óm ekiek usun Aaron lupwen fefinan we Miriam a etipetipa i, iwe a esiita Moses ren an pwúlúweni emén fin ekis? (Num. 12:1, 2) Epwe met meefiom ngeni Aaron me  Moses lupwen rese asamolu Jiowa lón ewe atun a awora ewe konik seni ewe achaw lón Meripa?​—Num. 20:10-13.

¹² Lón iteiten ekkena fansoun, Jiowa a chék tongeni mwittir ngeni Aaron chappen an kana tipis. Nge Jiowa a silei pwe inaamwo ika fán ekkóch Aaron a apwangapwang, nge esap i emén aramas mi ngaw. Usun weiresin nónnómun Aaron are etipetip seni ekkóch a eriki i seni minne mi pwúng. Nge lupwen emén a apwúngú i, a mwittir erá pwe a mwáálliló me a etiwa án Jiowa kapasen apwúng. (Eks. 32:26; Num. 12:11; 20:23-27) Jiowa a filatá an epwe nefotofot wóón án Aaron lúkú me an aier seni an tipis. Ina minne, fitepúkú ier mwirin, aramas ra chúen chechchemeni Aaron me mwirimwirin kewe pwe iir aramas mi niwokkusiti Jiowa.​—Kölf. 115:10-12; 135:19, 20.

13. Ifa usun sia tongeni etittina ach ekiek usun án aramas apwangapwang?

¹³ Ren ach sipwe eáni án Jiowa ekiek, mi lamot sipwe etittina ach ekiek usun chókkewe usun itá ra apwangapwang. (1 Sam. 16:7) Áwewe chék, epwe met meefiom ika emén sáráfé a túmúnúngaw lón kefilin an minen kunou are lúkúmach fán ekkóch? Lap seni ach sipwe fen esiita, pwata sise akkomw ekieki ifa usun sipwe álisi pwe epwe ásimawóló? Sia tongeni akkomw mwékút le álisi emén mi osupwangen álillis, me ach féri ena epwe alapaaló ach tongei me mosonottam ngeni pwiich kewe.

14, 15. (a) Ifa meefien Jiowa lupwen Elias a meefi niwokkus? (b) Met sia tongeni káé seni pwóróusen Elias?

¹⁴ Epwe pwal lapóló ach weweéchúti ekkewe ekkóch ika sia alélléfengeni ach ekiek me án Jiowa ekiek ngeni néún kewe chón angang mi letipechou. Áwewe chék ren Elias, inaamwo ika a pwora le appélúwa néún Paal kewe 450 soufós, nge i a sú seni Kiwin Isipel lupwen a silei pwe a ekiekin nieló. Mwirin an fetál 95 som mwail ngeni Persepa, a ló ngeni ewe fénúpéén. A fókkun mélú ren an sáittam fán pwichikkaren  akkar, iwe a asésé fán ewe irá me a tingorei Kot an epwe ‘angei seni manauan.’​—1 King 18:19; 19:1-4.

¹⁵ Ifa meefien Jiowa lupwen a netiw seni láng me kúna néún we soufós mi tuppwél a fókkun letipechou? A likitaló néún we chón angang pokiten a apwangapwangoló me meefi niwokkus? Aapw! Jiowa a ekieki Elias me a tiinaato emén chónláng an epwe álisi. Fán ruu ewe chónláng a pesei Elias an epwe mwéngé pwe epwe péchékkúl le sópweló an sái. (Álleani 1 King 19:5-8.) Ewer, me mwen án Jiowa awora ngeni Elias kapasen éúréúr, a mwo aúseling ngeni me ataweei an osupwang.

16, 17. Ifa usun sipwe áppirú napanapen án Jiowa túmúnú Elias?

¹⁶ Ifa usun sipwe áppirú ach we Kot mi tong? Mi lamot sisap mwittir fénéú emén. (SalF. 18:13) Epwe fen éch ika sipwe akkomw pwáraatá ach tong ngeni chókkewe ra ekieki pwe eli “esap wor aüchear.” (1 Kor. 12:23) Mwirin ena sipwe silei met ra wesewesen osupwangan, iwe sia tongeni álisiir.

¹⁷ Áwewe chék, nengeni pwóróusen Cynthia, ewe sia fen fós usun. Pwúlúwan we a péútaaló i me néún kewe rúúemén nengngin. Ifa usun ekkóch chiener kewe Chón Pwáraatá Jiowa ra álisiir? A áweweei: “Aua kékkériir wóón phone me apwóróusa ngeniir met a fis, nge lón chék 45 minich ra fen ssáto ngeni imwem nge ra kechiw. Rese likitikemiló, nge ra chék nónnóm rem ruu are úlúngát rán. Pokiten ause túmúnú enem mwéngé me aua chék kekkechiw ren ám letipechou, iwe ra wisen túmúnúkem ren och fansoun.” Eli ei pwóróus a áchema ngenikich met James a makkeei, a erá: “Are mi wor pwiich souläng are fefinach souläng esap wor üfer, esap pwal naf aner mongö, nge eman me leimi epwe üreniir, ‘Oupwe feila fän kinamwe. Oupwe aüföüfakemi o amongökemi!’ nge ousap ngeniir mine ra osupwang ren lon manauen inisiir, met chök lomoten ämi afeiöchüür? Ina chök usun ren lükülük. Are epwe wor chök ämi lükülük, nge esap fiti föför, a mäla ämi lükülük.” (Jas. 2:15-17) Kilisou ren ewe álillis pwiich kewe lón ena leeni ra awora ngeni Cynthia me néún kewe nengngin pún ra péchékkúleló me ra pwal tongeni fiti auxiliary pioneer wonu maram mwirin chék ar na osukosuk.​—2 Kor. 12:10.

18, 19. (a) Ifa usun sia tongeni álisi ekkewe mi apwangapwang? (b) Ié kewe ra kúna feiéch lupwen sia álisi ekkewe mi apwangapwang?

¹⁸ Neman ka pwisin kúna lón manawom pwe a lamot fansoun fán iten án emén epwe chikarsefál seni an semmwen watte. Pwal ina chék usun, ren emén Chón Kraist a fen apwangapwangoló pokiten osukosuken lón manawan are weiresin nónnómun, a pwal lamot fansoun an epwe péchékkúlsefál lón an ririéch ngeni Kot. Pwúngún a lamot ngeni emén chienach Chón Kraist an epwe apéchékkúla an lúkú ren an pwisin káé Paipel, iótek, me féri pwal ekkóch án Chón Kraist angang. Nge met, sipwe mosonottam ngeni tori an epwe péchékkúleló? Lón ena atun sipwe pwáraatá ach tong ngeni? Sipwe itá achocho le álisi chókkewe ra apwangapwangoló ar repwe meefi pwe ra aúchea me pwal meefi pwe sia tongeer?​—2 Kor. 8:8.

¹⁹ Sipwe chechchemeni pwe lupwen sia álisi pwiich kewe, sia meefi ewe sókkun pwapwa a chék tongeni feito seni ach fangafangéch. Sia pwal ámááraatá ach tufichin pwáraatá tong me mosonottam ngeni pwiich kewe. Nge esap chék kich sia kúna feiéch. Unusen ewe mwichefel epwe pwal mááritá lón tong. Nge lap seni meinisin, sia áppirú Jiowa, ewe a meefi pwe iteiten emén me emén aramas ra aúchea. Ewer, mi wor chómmóng popun ach sipwe apwénúetá ewe pesepes pwe sipwe “alisi ekewe chon apwangapwang.”​—Föf. 20:35.