EWE angangen afalafal, ina ewe angang mi lamot seni meinisin wóón fénúfan. Usun emén Chón Pwáraatá Jiowa, ka fókkun aúcheani wisom le fiti ei angangen álisi aramas le wiliti néún Jesus chón káé. Iwe nge, ese mwáál kopwe tipeeú ngeni pwe fán ekkóch ekkewe pioneer me chón afalafal ra meefi weires le akkamwéchú ar tinikken lón ewe angangen afalafal.

Lón ewe angangen afalafal imw me imw, mi weires ngeni ekkóch chón afalafal ar repwe chuuri aramas mi mochen etiwer. Fán chómmóng aramas rese kan nónnóm lón imwer. Nge ren ekkewe aramas mi nóm, ekkóch leir ra tanechepwak are pwal mwo nge oput minne sia eáni afalafal ngeniir. Ekkóch chón afalafal ra meefi pwe ese ki rer ei angang me rese tufich le apwénúetáéchú pokiten watteen ekkewe leeni repwe afalafal ie me chómmóngun chón aúseling ngeniir. Me ekkóch chón ewe mwichefel ra fen afalafal fite fite ier, ra lichippúng pún rese ekieki pwe epwe iei úkúkún langattamen ar afalafal lón ei ótót.

Itá sipwe máirú pwe meinisin néún Jiowa aramas ra kúna ewe sókkun weires mi tongeni akúkkúnaló ar tinikken lón ewe angangen afalafal? Aapw. Pún sia silei pwe ese mecheres ach sipwe esilefetálei án Kot ei pwóróus mi enlet mi tongeni amanawa aramas, lón ei fénúfan mi nóm fán nemenien “Ewe mi Ngau,” Satan ewe Tefil.​—1 Joh. 5:19.

Ese lifilifil met sókkun mettóch a áweiresuk lón óm angangen afalafal, nge kopwe lúkúlúk pwe Jiowa a tongeni álisuk le pworacho ngeni. Nge, met ka tongeni féri pwe epwe lapóló óm tinikken lón ei angang? Sipwe ppii ekkóch kapasen éúréúr.

Iteiten ier, fite ngeréú mineféén Chón Pwáraatá Jiowa ra papataiseló. Ika ka fangóló manawom ngeni Kot me ka kerán papatais, ese mwáál kopwe pwapwa le angei álillis seni ekkewe chón afalafal mi fen féfféri ei angang lón fansoun langattam. Are ika ka fen wiseni ei wis chón afalafal ren fite ier, a fókkun  éch ika kopwe álisi ekkewe minefé me ka pwal tongeni kúna feiéch seni.

Jesus a silei pwe a lamot néún kewe chón káé repwe káit pwe repwe wiliti chón afalafal mi lipwákéch. Iwe a áiti ngeniir ifa usun repwe féri ei angang. (Luk. 8:1) Lón ei fansoun, a pwal lamot ngeni ekkóch ar repwe angei káit pwe repwe lipwákéchúló lón ar angangen afalafal.

Sisap ekieki pwe emén chón afalafal minefé epwe mwittir angangéchúló ren chék an fiffiti ewe angangen afalafal. A lamot emén epwe wisen áiti fán kirekiréch me tong. Epwe áiti ngeni ifa usun epwe: (1) ammólnatá me praktis met epwe eáni afalafal, (2) poputááni eú pwóróusfengen lefiler me ewe chón imw are chón fetál wóón al, (3) anéúnéú néúch puk, (4) chuursefáli chókkewe mi etiwa i, me (5) poputááni eú káéén Paipel. A fókkun éch ika ewe mineféén chón afalafal epwe katol ifa usun ewe chón álisi i a eáni an afalafal, mwirin epwe nikáppirú. (Luk. 6:40) Ese mwáál epwe álilliséch ngeni ewe minefé ika emén a aúseling an afalafal me álisi ika mi lamot ngeni. Epwe pwal álilliséch ngeni ewe minefé ika ekkóch repwe apúnga me ngeni kapasen emmwen.​—SalAf. 4:9, 10.

Inaamwo ika ka achocho le poputááni eú pwóróusfengen lefilóm me ekkewe chón imw, nge lón ekkóch rán, ámi pwóróusfengen me chienom chón afalafal, fen ina ewe mi éch seni meinisin. Chechchemeni pwe Jesus a tinaló néún kewe chón káé ar repwe afalafal nge ra kan “akaruoman.” (Luk. 10:1) Atun ra angangfengen, ra tongeni apéchékkúlafengeniir me chúngúfengenniir. Ina minne, ewe fansoun sia mwin me chienach chón lúkú a suuki alen ach “sipwe apöchökülafengenikich.”​—Rom 1:12.

Met sókkun mettóch oua tongeni fósfengen wóón? Mi wor och pwóróus mi apéchékkúl a kerán fis ngeni emén me leimi? Ka kúna och pwóróus mi ámmeseik atun óm pwisin káé Paipel are famili káé? Ka rongorong och afalafal lón mwich mi apéchékkúlok? Fán ekkóch, kopwe fiti emén chón afalafal oua kerán angangfengen are ouse kan akkangangfengen. Ka silei ika ifa usun chienom na a tolong lón ewe enlet? Met a ánneta ngeni pwe iei án Jiowa we mwicheich? Ikkefa ekkewe feiéch me pwal ekkóch mettóch a kúna lón manawan? Eli ka pwal tongeni apwóróusa ngeni pwóróusom. Ese lifilifil ika ekkewe aramas oua afalafal ngeniir ra etiwa are rese etiwakemi, nge a chúen fis ena fansoun oua “alilisfengen” atun ámi angangfengen.​—1 Tes. 5:11.

Ren óm kopwe akkamwéchú óm tinikken le afalafal, a lamot kopwe akkótaéchú me fitipachei óm kókkótun  káé Paipel iteitan. Ewe “chon angang mi allükülük o tipachem” a atowu chómmóng pwóróus fán sókkópaten itelap. (Mat. 24:45) Ina minne, mi kawor ngonuk chómmóng mettóch ka tongeni káé. Sipwe nengeni eú itelap ka tongeni káé atun óm pwisin káé: Met popun a fókkun lamot ewe angangen afalafala ewe Mwú? Ewe áeúin pwóór lón ei lesen a áweweei ekkóch popun.

Óm káé ekkewe pwóróus mi mak lón ewe pwóór a tongeni amwékútuk óm kopwe tinikkeniló lón ewe angangen afalafal. Pwata kese akkóta pwe atun óm pwisin káé kopwe makketiw ekkewe pwal ekkóch popun? Mwirin ekilonei ekkena popun me ekkewe wokisin lón Paipel mi ánnetatá ekkena pwóróus. Óm féri ena, ese mwáál epwe alapaaló óm tinikken lón ewe angangen afalafal.

Án Jiowa we mwicheich a kan awora ekkewe kapasen pesepes epwe álisikich le lipwákéchúló lón ach angangen afalafal. Áwewe chék, me lúkún ach afalafal ngeni aramas imw me imw, sia tongeni mak taropwe are afalafal wóón phone, wóón al are lón ekkewe leeni mi wor chómmóng aramas ie, lón leenien business, are afalafala ewe kapas allim ngeni aramas ese lifilifil sia chuuri. Sia pwal tongeni akkóta le afalafal lón ekkewe leeni ese wor chón afalafal ie iteitan.

Ka tipemecheres le apwénúetá ekkeei kapasen pesepes? Ka fen sótun féri ekkóch leir? Chómmóng me lein chókkewe ra fen apwénúetá ekkóch ekkena pesepes ra fókkun pwapwaiti uwaan ar angang. Nengeni ekkeei úlúngát pwóróus.

Ewe áeúin pwóróus, pwóróusen án emén apwénúetá ewe pesepes lón Ach Angangen Afalafala ewe Mwú ren ifa usun sipwe poputá le káé ngeni aramas ewe Paipel. Emén pwiich fefin itan April a eisini úlúmén chienan chón angang ika ra mochen káé Paipel. A fókkun máirú me meseik lupwen iir me úlúmén ra mochen káé me ra pwal poputá le fiti ekkewe mwich.

 Ewe oruuen pwóróus, usun án emén anéúnéú néúch kewe puk. A fen wor ewe pesepes ach sipwe kútta aramas neman repwe pwapwaiti och itelap are pwóróus lón néúch kewe puk. Lón Merika, emén chónemmwen mi wisen sáifetál a apwóróusa an anéúnéú néúch kewe puk Awake!, ewe mi wor pwóróus lón usun taia. A uwei ngeni ekkewe manager lón meinisin sitowa mi amémé taia lón eú leeni. I me pwúlúwan we ra pwal anéúnéú néúch we puk mi wor pwóróus lón usun ewe itelap “Understanding Your Doctor” (Weweiti Noum Tokter). Me ra uwei ngeni lap seni 100 ofesin tokter lón leenier we. A erá: “Ám chuuri ekkena aramas a mmen álilliséch pokiten ra poputá le silei ika ám ié me silei néúch kewe puk. Ám fóffós ngeni aramasen ekkena leeni me ar sissilekemiló, a suuki alen ám aupwe tongeni chuursefáliir.”

Ewe aúlúngátin pwóróus, pwóróusen emén mi afalafal wóón phone. Emén pwiich fefin itan Judy a mak taropwe ngeni ach we ofesilap me apasa an kilisou ren ewe pesepes ach sipwe afalafal wóón phone. A mak pwe inan we 86 ierin, a apwangapwang ren sókkópaten osukosuken inisin, nge iteitan a fiti ei angangen afalafal wóón phone. A lallapóló pwapwaan inan na pokiten a kákkáé Paipel ngeni emén fefin 92 ierin wóón phone!

Mi fókkun álilliséch ekkewe kapasen pesepes mi mak lón néúch kewe puk usun ach afalafal. Kopwe sótuniir! Ra tongeni álisuk le akkamwéchú óm pwapwa me tinikken lón óm angangen afalafal.

Sópwéchún ach angang ese kon lóngólóng wóón úkúkún ekkewe puk sia eineti, chóchóón aramas sia káé ngeni Paipel are chóchóón aramas sia álisi le wiliti néún Jiowa chón angang. Pún chechchemeni Noa, me lúkún an famili, fitemén aramas i a álisiir ar repwe fel ngeni Jiowa? Ese wor. Nge Noa a sópwéch lón an we angangen afalafal. Ach angang ngeni Jiowa fán tuppwél, ina ewe mettóch a lamot.​—1 Kor. 4:2.

Chómmóng chón afalafal ra kúna pwe mi lamot repwe isetiw ekkóch mettóch repwe achocho ngeni ra tongeni tikeri pwe epwe amwasangasanger lón ar angangen afalafal. Ikkefa ekkóch leir? Ekkóch ekkewe pesepes a mak lón ei pwóór mi fiti ei lesen.

Ren án Jiowa álillis, kútta met ka tongeni féri pwe óm angangen afalafal epwe uwaéch me apwapwa. Lupwen ka tikeri minne ka achocho ngeni, kopwe meefi pwapwa pwe ka fen féri eú mettóch mi aúchea me kopwe menemenéch ren óm silei pwe ka achocho úkúkún óm tufich le afalafala ewe kapas allim.

Pwúngún pwe fán ekkóch ach angangen afalafal esap mecheres. Nge, mei wor ekkewe mettóch sia tongeni féri pwe sipwe emén chón afalafal mi tinikken. Pwapwaiti ewe fansoun oua apéchékkúlafengenikemi me chienom we atun oua afalafal, akkótaéchú me fitipachei óm kókkótun káé Paipel iteitan, apwénúetá ekkewe kapasen pesepes seni ewe chón angang mi alúkúlúk, me isetiw ekkewe mettóch ka mochen achocho ngeni. Nge lap seni meinisin, chechchemeni pwe Kot a ewisa ngonuk óm kopwe néún Chón Pwáraatá mi eáni ei wis mi fókkun aúchea le afalafala ewe kapas allim. (Ais. 43:10) A ifa me watteen ewe pwapwa kopwe kúna ika ka akkamwéchú óm tinikken lón ewe angangen afalafal!