1, 2. Met ekkewe chónemmwen mi wisen sáifetál ra kúna lón chómmóng mwichefel?

 EWE chónemmwen mi wisen sáifetál epwele amuchaaló an we mwich ngeni ekkewe mwán mi ásimaw. A nengeniir me a fókkun tongei ekkena mwán mi angang weires. Ierin ekkóch leir a léllé ngeni ierin seman we. Iwe nge, a wor och mettóch a lólilen ren. A eisini pwiin kana, “Met oua féri lón ámi awora káit ngeni ekkewe ekkóch pwe repwe wiseni pwal ekkóch wis lón ewe mwichefel?” Ra chechchemeni pwe lón ewe atun a chuuriir me mwen ena, a peseer ar repwe alapaaló ar fansoun le awora káit ngeni ekkewe ekkóch. Ra fanafaneló, mwirin emén leir a kétá, “Enlet, fókkun ekis chék met aua féri.” Meinisin chienan kewe ra pwal tipeeú ngeni alon na.

² Ika en emén mwán mi ásimaw, ka pwal meefieni meefier? Neman. Ekkewe chónemmwen mi wisen sáifetál ra kúkkúna pwe a  lamot chómmóng mwán mi ásimaw repwe alapaaló ewe fansoun ra áeá le awora káit ngeni pwiir kewe mi kúkkún are watte ieriir ar repwe álillis le túmúnú ewe mwichefel. Iwe nge, neman epwe wor weiresin. Pwata?

3. (a) Ifa usun Paipel a pwáraatá lamoten ach sipwe awora káit ngeni ekkewe ekkóch, me pwata oukich meinisin itá sipwe mochen silei usun ei angangen káit? (Ppii ewe footnote.) (b) Pwata a weires án ekkóch mwán mi ásimaw repwe awora káit ngeni ekkewe ekkóch?

³ Pokiten en emén mwán mi ásimaw, ka silei pwe a lamot óm kopwe áeá óm fansoun le awora káit ngeni pwiium kewe. * Ka silei pwe a lamot an epwe lapóló chóchóón ekkewe Chón Kraist mwán pwe repwe akkapéchékkúla ekkewe mwichefel iei me álisatá ekkewe mwichefel repwe ffér lón mwachkkan. (Álleani Aisea 60:22.) Ewe Paipel a erá pwe kopwe “asukula pwal ekewe ekoch.” (Álleani 2 Timoty 2:2.) Iwe nge, neman epwe weires óm kopwe áeá óm fansoun le féri ena. Mi lamot óm kopwe túmúnú óm famili me angang pwe kopwe atufichiir. A pwal wor óm angang le túmúnú ewe mwichefel me ataweei ekkewe pwal ekkóch mettóch mi atapwal. Pokiten a kon chómmóng ekkewe angang, sipwe ppii ika pwata a kon lamot óm kopwe áeá óm fansoun le awora káit ngeni ekkewe ekkóch.

4. Fán ekkóch, pwata ekkewe mwán mi ásimaw ra ammanga ar awora káit ngeni pwiir kewe?

⁴ Ifa eú popun neman epwe weires ngeni ekkóch mwán mi ásimaw ar repwe awora ar fansoun le áiti pwiir kewe lón ewe mwichefel? Ekkóch neman ra ekieki: ‘Ekkewe ekkóch angang lón ewe mwichefel ra kon atapwalapwal me a lamot upwe angang wóór iei. Nge ika usap mwo awora káit ngeni pwii kewe, saminne ewe mwichefel epwe osukosuk.’ Mi pwúng ena? Pwúngún pwe a lamot kopwe mwittir ataweei ekkóch angangen ewe mwichefel. Iwe nge, ika ka mmang le awora káit ngeni pwiium kewe, ka tongeni fen apwangapwangaaló ewe mwichefel.

5, 6. Met sia tongeni káé seni ewe kapas áwewe usun emén chón únteng me napanapen an túmúnú waan we? Ifa usun ena kapas áwewe a weneiti kaworen káit lón ewe mwichefel?

⁵ Ekieki usun ei kapas áwewe. Ren an epwe túmúnúéch efóch tarakú, ewe chón únteng a silei pwe a lamot an epwe siwili ewe oil iteitan. Iwe nge, neman a meefi pwe a kon atapwal an epwe alélléú káás pún ika ese léllé, esap chúen tongeni ssá. Neman epwe pwal ekieki pwe ika a kon tawengaw ngeni, a tongeni witiwit, epwap siwili ewe oil lón pwal eú fansoun. Pún ewe tarakú a chúen tongeni ssá. Nge a efeiengaw ena. Ika ewe chón únteng ese siwili ewe oil lupwen a lamot ngeni, fán eú, fán eú, ewe tarakú epwe ta. Ika ina, epwe lamot watteen moni me fansoun pwe epwe fférsefál ewe tarakú. Ifa ewe lesen sia káé seni?

⁶ A lamot ekkewe mwán mi ásimaw repwe mwittir ataweei ekkewe mettóch mi lamot. Ika pwe rese féri, epwe áweiresi ewe mwichefel. Usun chék ewe chón únteng a lamot an epwe alélléú káás ewe tarakú iteitan, a pwal lamot ekkewe mwán mi ásimaw repwe “etittinaöchüw le älefiila ekkewe mettóch mi fókkun mwirinnö.” (Fil. 1:10, Agapé) Nge neman ekkóch mwán mi ásimaw ra kon tawengaw ren ar áteneki ekkewe mettóch mi atapwalapwal, iwe ese wor ar fansoun le awora káit ngeni pwiir kewe. Nge ar féri ena epwe usun ar túmúnúngaw le siwili ewe oil lón waar we tarakú. Ika ekkewe mwán mi ásimaw ra mmang le awora káit ngeni pwiir kewe, fán eú, fán eú, epwe nafangaw ekkewe Chón Kraist mwán mi  káit pwe repwe wisen ataweei meinisin angangen ewe mwichefel.

7. Itá epwe met meefiach usun ekkewe mwán mi ásimaw mi awora fansoun fán iten angangen káit?

⁷ Iwe, sisap fókkun ekieki pwe a lamot kisikis ewe angangen káit. Ekkewe mwán mi ásimaw mi ekieki usun nónnómun ewe mwichefel lón mwachkkan me akkawora fansoun le ákkáiti pwiir kewe, iir ra tipachem me a watte lamoter ngeni ewe mwichefel. (Álleani 1 Petrus 4:10.) Ifa usun ewe mwichefel a kúna feiéch?

8. (a) Pwata ekkewe mwán mi ásimaw repwe akkawora káit? (b) Ifa ewe wis mi atapwal ekkewe mwán mi ásimaw mi ló álillis lón ekkewe leeni mi osupwangen chón afalafal ie ra eáni? (Ppii ewe pwóór “Eú Angang mi Atapwal.”)

⁸ Pwal mwo ekkewe mwán mi ásimaw mi kon watte lipwákéchúúr lón wiser, a lamot repwe chechchemeni fán tipetekison pwe lapólóón ieriir epwe pwal ina kisikisilóón tufichiir le féri angang. (Mik. 6:8) Pwal eú, a lamot ekkewe mwán mi ásimaw repwe chechchemeni pwe a tongeni weiweitá fisin och mettóch epwe áweiresiir lón ar ataweei ar kewe angang. (SalAf. 9:11, 12, NW; Jas. 4:13, 14) Iwe, pokiten ekkewe mwán mi ásimaw ra tongei néún Jiowa kewe aramas, ra achocho le ákkáiti ngeni pwiir kewe mi kúkkún seniir met ra káé lón ekkewe fitu ier ra fiti ewe angang.​—Álleani Kölfel 71:17, 18.

9. Ifa ewe mettóch epwele fis ina popun a fókkun lamot káit?

⁹ Ekkewe mwán mi ásimaw mi akkawora káit ra pwal aúchea pún ar féri ena epwe apéchékkúla ewe mwichefel. Ena káit a ammólnatá pwal ekkóch Chón Kraist mwán ar repwe tongeni álisi chón ewe mwichefel pwe repwe tipeeú me tuppwél ngeni Kot. Ena mettóch a lamot lón ekkeei ránin lesópwólóón me epwe fókkun lamot atun warotoon ewe riáfféú mi lapalap. (Is. 38:10-12; Mik. 5:5, 6) Iwe, ámi kana mwán mi ásimaw, poputá seni ikenái, ákkáeá ámi fansoun le awora káit ngeni ekkewe ekkóch.

10. Met eli a lamot ewe mwán mi ásimaw epwe féri pwe epwe tongeni awora fansoun fán iten káit?

¹⁰ Aua weweiti pwe neman óm ataweei angang mi lamot lón ewe mwichefel a efisi óm kopwe meefi pwe ese chúen wor óm fansoun. Ina popun, neman mi lamot kopwe angei och ewe fansoun ka áeá fán iten ekkena angang me áeá le awora káit. (SalAf. 3:1) Óm féri ena epwe fókkun uwaéch me epwe atoto feiéch ngeni ewe mwichefel lón mwachkkan.

11. (a) Pwata sia mwaar ren minne ekkóch mwán mi ásimaw seni sókkópaten fénú ra apasa usun ar akkawora káit? (b) Me ren Än Salomon Fos 15:22, pwata a lamot ach sipwe pwóróus wóón met ekkóch mwán mi ásimaw ra apasa?

¹¹ Kukkuto chék, aua eisini ekkóch mwán mi ásimaw mi sópwéch lón ar áiti pwiir kewe ar repwe alapaaló ar angang lón ewe mwichefel, ika ifa usun ra kan awora káit. * Meinisin ekkena mwán mi ásimaw a lélléfengen minne ra apasa inaamwo ika mi fókkun sókkofesen nónnómur. Met sia káé seni ena? Káit mi lóngólóng wóón Paipel a lamot ngeni chón káé lón iteiten “ekewe mwichefel ekis meinisin.” (1 Kor. 4:17) Iwe, lón ei lesen me ewe mwirin ei, sipwele pwóróus wóón ekkewe kapasen emmwen seni ekkena mwán mi ásimaw. (SalF. 15:22) Ren mecheresin makken ekkeei lesen, chókkewe mi wisen awora káit repwe iteni “sense,” nge chókkewe ra áitiir repwe iteni “chón angei káit.”

12. Met a lamot emén sense epwe féri, me pwata?

¹² Akkomw, a lamot emén sense epwe ammólnatá letipen ewe chón angei káit. Pwata a lamot ena? Usun chék emén chón atake a lamot  epwe akkomw ammólnatá ewe pwúl me mwen an epwe fótukatiw ekkewe pwikil, a lamot emén sense epwe pwal ammólnatá letipen ewe emén me mwen epwe tongeni awora ngeni mineféén káit. Iwe, ifa usun emén sense a tongeni féri ena? A tongeni áppirú emén sense mi lipwákéch lóóm, ina i ewe soufós Samuel.

13-15. (a) Met Jiowa a ereni Samuel an epwe féri? (b) Ifa usun Samuel a ammólnatá Saul ngeni wisan we minefé? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.) (c) Pwata ei pwóróus usun Samuel a lamot ngeni ekkewe mwán mi ásimaw ikenái?

¹³ Lap seni 3,000 ier ra ló, lón eú ránin, Jiowa a ereni ewe soufós chinnap Samuel: “Lesor lon ei chök otun üpwe tinala reöm eman mwän seni ewe fanü Peniamin, ätewe kopwe epiti pwe epwe samol won nei kewe aramasen Israel.” (1 Sam. 9:15, 16) Samuel a weweiti pwe esap chúen i epwe emmweni ewe mwúún Israel me Jiowa a mochen epwe seikaatá pwal emén chón emmwen. Iwe, ren án Samuel epwe ammólnatá ena mwán ngeni wisan na minefé, a ekieki usun met epwe féri me a fératá eú kókkót.

¹⁴ Lón ewe rán mwirin ena, lupwen Samuel me Saul ra chufengen, Jiowa a ereni ena soufós: “Ina i ewe mwän.” Samuel a mwittir apwénúetá minne a fen akkóta. A féri pwe repwe tongeni pwóróusfengen fán kinamwe. A etiwa Saul me néún we chón angang ngeni eú kametip me a eleenier wóón ekkewe leenien móót mi múrinné me ngeniir kinikinin ewe futuk mi múrinné. Samuel a erá: “Kopwe mongö, pun a imwüla fän itom tori ei fansoun mi kefilitä.” Mwirin ar mwéngéfengen, Samuel a etiwa Saul ngeni imwan we. Atun ar fetál, ra pwapwaiti ar pwóppwóróusfengen. Lupwen ra wareiti imwen Samuel we, ra pweretá wóón osun we me Samuel a “sópweló le pwóppwóróus ngeni Saul” tori ar ra annutoló. Sorotá ewe rán mwirin, Samuel a epiti Saul, a kisi, me a ereni pwal ekkóch kapasen emmwen. Mwirin ena, Saul a ló, nge a mmólnetá ngeni met epwe fis mwirin.​—1 Sam. 9:17-27; 10:1; NW.

¹⁵ Samuel a epiti Saul an epwe ewe sou emmwen fán iten eú mwú. Pwúngún, a fókkun sókkóló ei mettóch seni óm awora káit fán iten emén epwe wiseni ewe wis mwán mi ásimaw are chónálillisin mwichefel. Iwe nge, ekkewe mwán mi ásimaw ra tongeni káé chómmóng lesen mi lamot seni án Samuel ammólnatá letipen Saul. Sipwele pwóróus wóón ruu me lein ekkena lesen.

16. (a) Met meefien Samuel lupwen ekkewe chón Israel ra tingor emén ar king? (b) Met Samuel a féri me met napanapan lupwen Jiowa a ereni an epwe epiti Saul?

¹⁶ Kopwe tipemecheres, kosap tiperúerú. Lupwen Samuel a kerán rongorong pwe ekkewe chón Israel ra mochen epwe wor emén aramas ar king, i a letipengaw me meefi pwe ra oputa i. (1 Sam. 8:4-8) Pokiten Samuel ese mochen awora ngeni ekkewe aramas emén king, iwe fán úlúngát Jiowa a ereni an epwe aúseling ngeni met ra apasa. (1 Sam. 8:7, 9, 22) Inaamwo ika a ina usun meefien Samuel, nge ese lólówóiti are song ngeni ewe emén epwe siwili i lón wisan we. Lupwen Jiowa a ereni Samuel an epwe epiti Saul, i ese tiperúerú, a chék féri. A tipemecheres le álleasochis, esap pokiten chék ina wisan, nge pokiten a tongei Jiowa.

17. Ifa usun ekkewe mwán mi ásimaw ikenái ra áppirú Samuel, me met sókkun pwapwa a atoto ngeniir?

¹⁷ A wor chómmóng mwán mi ásimaw mi lipwákéch ra áppirú Samuel me awora káit ngeni ekkewe ekkóch fán tong. (1 Pet. 5:2) Ekkena mwán mi ásimaw mi kirekiréch ra tipemecheres le asukula pwiir kewe me rese lólilen le etiwer ar repwe pwal wiseni ekkóch wis ra wiseni lón mwichefel. Nge ra fen meefi pwe iir ra “angangfengen” pwe repwe ataweei osupwangen ewe mwichefel. (2 Kor. 1:24; Ipru 13:16) Ekkena mwán mi ásimaw rese ekieki  pwisin iir, ra pwapwa le kúna chókkewe mi angei káit ar ra áeá tufichiir le álisi néún Jiowa aramas.​—Föf. 20:35.

18, 19. Ifa usun emén mwán mi ásimaw a tongeni ammólnatá letipen emén epwe angei káit, me pwata mi lamot ena?

¹⁸ Kopwe wiliti chiechier, nge esap chék chón asukuler. Lón ewe rán soufós Samuel a chuuri Saul, i a tongeni chék mwittir epiti Saul an epwe king ren an ninatiw ewe lé wóón chamwan. Ika a féri ena, iwe ewe mineféén king epwe kepit, nge saminne epwe mmólnetá le emmweni néún Kot kewe aramas. Samuel ese ina usun, nge a fen awora fansoun pwe epwe ammólnatá letipen Saul fán iten wisan we minefé. Me mwen an epiti Saul, ra mwéngéfengen, pwapwaiti ar mwin le fetál, pwóróusfengen ren fansoun langattam, me pwal mwo nge asésé. Samuel a witiwiti ewe fansoun mi fich an epwe epiti ewe mineféén king.

¹⁹ Pwal ina chék usun ikenái, me mwen án emén mwán mi ásimaw epwe poputá awora káit ngeni emén, a lamot an epwe akkomw achocho le chiechi ngeni. Nge minne ewe mwán mi ásimaw epwe féri ren an epwe ekinamwei letipen ewe emén, epwe chék lóngólóng wóón eérenien fénúer me nónnómur. Iwe nge, ese lifilifil ika ia ka nónnóm ie, nge óm awora fansoun ngeni ewe emén ka áiti inaamwo ika a chómmóng óm angang, epwe ámmeef ngeni pwe i mi lamot me reom. (Álleani Rom 12:10.) Ese mwáál, chókkewe mi angei káit sonuk repwe fókkun kilisou ren óm tongeer me afaaniir.

20, 21. (a) Met sia tongeni erá usun emén sense mi lipwákéch? (b) Met sipwe pwóróus wóón lón ewe lesen mwirin ei?

²⁰ Pwúngún, emén sense mi lipwákéch a fókkun pwapwaiti an awora káit. Nge a pwal lamot an epwe tongei ewe emén i a áiti. (Apépé ngeni Johannes 5:20.) Pwata a kon lamot ena? Pún ika ewe mi angei káit a meefi pwe ka enletin tongei, epwe tipemecheres le mochen káé sonuk. Iwe, ámi kana mwán mi ásimaw, achocho le chiechiéch ngeni ewe emén oua áiti, nge esap chék chón asukula.—SalF. 17:17; Joh. 15:15.

²¹ Mwirin án ewe mwán mi ásimaw ammólnatá letipen ewe emén i epwe áiti, a tongeni poputá le áiti ngeni met epwe féri. Nge ifa usun epwe tongeni féri ena? Sipwe pwóróus wóón ena lón ewe lesen mwirin ei.