1. (a) Pwata ach fiu ngeni Satan a kon lamot lón ei fansoun? (b) Pwata sia silei pwe sia tongeni win lón ach maun ngeni Satan?

 SATAN a mammaun ngeni ekkewe mi kepit mi chúen nóm fénúfan me ekkewe ‘ekoch sip.’ (Joh. 10:16) A chék mwochomwoch án ewe Tefil fansoun me a achocho úkúkún an tufich pwe epwe liapeni chómmóng néún Jiowa chón angang. (Álleani Pwärätä 12:9, 12.) Nge kich sia tongeni win lón ach maun ngeni Satan. Ewe Paipel a erá: “Oupwe ü ngeni Tefil, iwe, epwe sü senikemi.”​—Jas. 4:7.

2, 3. (a) Pwata Satan a mochen aramas repwe lúkú pwe i esap wesewesen emén? (b) Pwata ka silei pwe Satan i wesewesen emén?

² Chómmóng aramas rese mwo nge lúkú pwe mi wor Satan. Me rer, Satan me chienan kewe timon iir chék masouen lón tutulap, kachito mi eniweniw, me video game. Ekkena esin aramas ra meefi pwe ika en emén mi mirit, iwe kese tongeni lúkú pwe mi wor ekkena ngún mi ngaw. Nge met, Satan a lichippúng ren án aramas rese lúkú pwe iir me chienan kana esap iir wesewesan? Aapw. A fen ámecheresaaló án Satan epwe otupureló. (2 Kor. 4:4) Satan a fen apéchékkúla ekkena esin ekiek pwe epwe tongeni otupaaló aramas.

 ³ Pokiten kich néún Jiowa chón angang, iwe sise tupuló. Sia silei pwe ewe Tefil, i wesewesen emén. Ifa usun sia silei ena? Ewe Paipel a erá pwe Satan a fós ngeni Efa ren an néúnéú emén serepenit. (Ken. 3:1-5) A fós ngeni Jiowa ren an tipimwáál ngeni Hiop. (Hiop 1:9-12) Satan a pwal sótun otupaaló Jesus. (Mat. 4:1-10) Pwal eú, mwirin án Jesus a wiliti King lón ewe ier 1914, Satan a poputá le “fiu ngeni” ekkewe mi kepit mi chúen nóm wóón fénúfan. (Pwär. 12:17) Ena fiu a chúen sópwósópwóló pún ewe Tefil a akkachocho le sótun ataieló án ekkewe mi kepit me ekkewe ekkóch siip lúkú. Ren ach sipwe win lón ach na fiu, mi lamot sipwe ú ngeni Satan me akkapéchékkúla ach lúkú. Ei lesen a fós usun úlúngát alen ach sipwe tongeni féri ena.

4. Ifa usun Satan a pwáraatá pwe i mi lamalamtekia seni meinisin?

⁴ Satan a fókkun lamalamtekia. Ena chónláng mi ngaw a pwora le ú ngeni án Kot pwúúng le nemenem, me a sótun etipetipa ekkewe ekkóch ar repwe fel ngeni i nge esap Jiowa. Ina minne, i ewe mi lamalamtekia seni meinisin. Iwe, eú mettóch sia tongeni féri pwe sipwe ú ngeni Satan, ina ach sipwe ttii senikich lamalamtekia me sipwe tipetekison.​—Álleani 1 Petrus 5:5.

5, 6. (a) Mi ngaw ach sipwe meefi pwisin aúcheach? Áweweei. (b) Ikkefa ekkóch pwóróus lón Paipel mi pwáraatá pwe mi efeiengaw lamalamtekia?

⁵ Ese wor ngawen ach sipwe meefi pwisin asúfélúch me aúcheach me ach meefi pwapwa pokiten och mettóch mi múrinné kich, aramasach, are chiechiach sia féri are eáni. Ewe aposel Paulus a ereni chienan kewe Chón Kraist lón Tesalonika: “Äm aia aingaing womi lein än Kot kewe mwichefel. Aia aingaing won ämi likitü me ämi lükülük lon ekewe ninni me riaföü meinisin mi fis ngenikemi.” (2 Tes. 1:4) Iwe, ach meefi pwapwa ren minne ekkóch ra féri are pwal mwo nge ach meefi pwisin aúcheach a tongeni échitikich. Ese wor popun ach sipwe sáwásini ach famili, eérenien fénúach, are ewe leeni sia mááritá ie.​—Föf. 21:39.

⁶ Iwe nge, lamalamtekia a tongeni atai ewe riri lefilach me ekkóch nge ákkáeúin ach chiechiéch me Jiowa. Lamalamtekia a tongeni efisi ach sipwe song lupwen emén a fénékich. A pwal mwo nge tongeni efisi ach sipwe oput ewe kapasen fén nge sisap etiwa fán tipetekison. (SalF. 9:8) Lamalamtekia a wewe ngeni án emén kon chék ekieki pwisin lamotan are tipetekiaan emén ren an lúkú pwe i mi múrinné seni ekkewe ekkóch, inaamwo ika neman ese wor lóngólóngun ena lúkú. Jiowa a oput lamalamtekia. (Is. 33:28; Am. 6:8) Nge Satan a fókkun sani lupwen aramas ra áppirú an lamalamtekia ren ar sikesik ren pwisin iir. Anchangei án Satan pwapwaiti án Nimrot, Farao, me Apsalom pwáraatá lamalamtekia ren ar sikesik! (Ken. 10:8, 9; Eks. 5:1, 2; 2 Sam. 15:4-6) Lamalamtekia pwal ina eú popun an a péút seni Kain an riri ngeni Kot. Jiowa a fénéú Kain, nge Kain a kon lamalamtekia, ese aúseling ngeni. A lúkúmach, tunaló án Kot kapasen éúréúr, me a tipis ngeni Jiowa.​—Ken. 4:6-8.

7, 8. (a) Met weween aapaap ngeni ekkóch einang, me ifa usun a riri ngeni lamalamtekia? (b) Áweweei ifa usun lamalamtekia a tongeni atai kinamween eú mwichefel.

⁷ Ikenái, aramas ra pwáraatá lamalamtekia lón sokopaten napanap mi efeiengaw. Lamalamtekia a tongeni riri ngeni aapaap ngeni ekkóch einang. Me ren eú dictionary, aapaap ngeni ekkóch einang a wewe ngeni lifilifil ngeni aramas seni pwal ekkóch einang. A pwal wewe ngeni “ewe lúkú pwe aramas seni sokopaten einang a sókkóló napanaper me ar tufich, me ekkóch einang ra pwúkún múrinné  seni ekkewe ekkóch.” Ena sókkun napanap a efisi fiu, maun, me pwal mwo nge ninniilóón chómmóng aramas.

⁸ Pwúngún, itá ekkena mettóch resap fis lón ewe mwichefelin Chón Kraist. Iwe nge, ánini lefilen ekkewe Chón Kraist a tongeni poputá ren lamalamtekia me a tongeni lallapóló. Ina met a fis ngeni ekkóch popun Chón Kraist, ina popun James a eisiniir ei kapas eis mi tongeni pwári masouen letiper: “Ia ra feito me ie fiu me anini lefilemi?” (Jas. 4:1) Ika sia oputa aramas me meefi pwe sia múrinné seniir, sia tongeni féri are apasa och mettóch epwe fókkun ámeteki letiper. (SalF. 12:18) A ffat pwe lamalamtekia a tongeni atai kinamween eú mwichefel.

9. Ifa usun Paipel a álisikich ach sipwe ttii senikich aapaap ngeni ekkóch einang me meinisin sókkun napanapen lamalamtekia? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

⁹ Ika a nóm rech ewe apwangapwang ach sia kan meefi pwe kich mi múrinné seni ekkewe ekkóch, a lamot sipwe chechchemeni pwe Jiowa a oput aramas “meinisin mi lamalamtekia.” (SalF. 16:5) A pwal lamot sipwe etittina letipach me pwisin eisinikich, ‘Ua meefi pwe ua múrinné seni ekkóch aramas mi sókkóló ar einang, fénúer, are eérenier?’ Ika ina, iwe sia fen namanaaló pwe “seni eman aramas i [Kot] a föri sokun aramas meinisin.” (Föf. 17:26) Iwe, sia tongeni apasa pwe kich meinisin seni eú chék einang pún kich meinisin sia feito seni Atam. Án emén ekieki pwe Kot a féri ekkóch einang pwe repwe múrinné seni ekkewe ekkóch, ina eú ekiek mi umwes. Ika ina meefiach, sia mut ngeni Satan an epwe atai ewe tong me tipeeú lefilach me chienach Chón Kraist. (Joh. 13:35) Ren ach sipwe win lón ach fiu ngeni Satan, a lamot sipwe ttii senikich meinisin sókkun napanapen lamalamtekia.​—SalF. 16:18.

10, 11. (a) Pwata a tongeni mecheres ach sipwe poputá le tongei fénúfan? (b) Met mwirilóón án Temas tongei fénúfan?

¹⁰ Satan i “samolun ei fanüfan,” me unusen fénúfan a nóm fán nemenian. (Joh. 12:31; 1 Joh. 5:19) Chómmóng mettóch ei fénúfan a apéchékkúla ra ú ngeni áitien ewe Paipel. Pwúngún pwe esap meinisin mettóch lón ei fénúfan ra ngaw. Iwe nge, sia tongeni lúkú pwe Satan epwe áeá mettóchun an ei ótót pwe epwe luki mochenin letipach pwe sipwe ttur lón tipis. Are epwe etipetipakich pwe sipwe poputá le tongei ei ótót me likitaló ach fel ngeni Jiowa.​—Álleani 1 Johannes 2:15, 16.

¹¹ Ekkóch ekkewe popun Chón Kraist ra tongei fénúfan. Áwewe chék, Paulus a makkeei: “Temas a echeni ei fanüfanen ikenai, a likitiei o feila.” (2 Tim. 4:10) Ewe Paipel ese affata ewe mettóch lón ei fénúfan Temas a tongei, ewe a efisi an epwe likitaló Paulus. Neman Temas a poputá le tongei pisek lap seni an angang ngeni Jiowa. Ika ina, iwe a péút seni Temas ekkewe feiéch mi amwarar itá epwe tori lón an angang ngeni Kot. Nge met, mi feiéch ren minne a filatá? Aapw. Ei fénúfan ese tongeni awora ngeni ewe sókkun feiéch epwe lap seni met Jiowa epwe tongeni awora ngeni lón an fiti Paulus me álisi.​—SalF. 10:22.

12. Ifa usun Satan a tongeni áeámwáálli mochenin letipach pwe sipwe tupuló ren “pwapwan wöün fanüfan”?

¹² Nge ena sókkun mettóch a pwal tongeni fis ngenikich ikenái. Kich Chón Kraist sia kan mochen atufichi pwisin kich me ach famili. (1 Tim. 5:8) Jiowa a mochen ach sipwe pwapwaiti manawach. Sia silei ena pún a eleenia Atam me Efa lón eú paratis mi ling. (Ken. 2:9) Nge Satan a tongeni áeámwáálli mochenin letipach pwe sipwe tupuló ren “pwapwan wöün fanüfan.” (Mat. 13:22) Chómmóng aramas ra  ekieki pwe moni me pisek ra tongeni atoto ngeniir pwapwa are sópwéchún manawer. Ika sia eáni ena esin ekiek, a tongeni péút senikich ewe mettóch mi aúchea seni meinisin mi nóm rech, ina ach chiechi ngeni Jiowa. Jesus a éúréúrakich: “Esap wor eman a tongeni angang ngeni ruoman samol. Pun epwe oput eman, nge epwe echeni ewe eman, ika epwe tipeni eman, nge epwe turunufasei ewe eman. Ousap tongeni angangepök ngeni Kot me wöün fanüfan.” (Mat. 6:24) Ika sia unusen angang ngeni wéún fénúfan, sia fen úkútiw le angang ngeni Jiowa. Ina met Satan a mochen sipwe féri. Amwo sisap fókkun mut ngeni moni are minne a tongeni mééni ar repwe akkomw lón manawach lap seni ach chiechi ngeni Jiowa. Ren ach sipwe win lón ach fiu ngeni Satan, a lamot sipwe eáni ekiek pwúng usun pisek.​—Álleani 1 Timoty 6:6-10.

13. Ifa usun ei fénúfan a apéchékkúla ewe ekiek mi mwáál usun pwúpwúlú me féfférún lisowu?

¹³ Pwal eú me lein án Satan kewe ssár, ina ewe tipisin lisowumwáál. Chómmóng ra ekieki pwe án emén tuppwél ngeni pwúlúwan, me pwal mwo nge ewe ririin pwúpwúlú, ese chúen wor aúchear iei, me ra kon eppeti án aramas kútta pwapwaan manawer. Áwewe chék, emén actress a erá pwe ese fókkun tufich án emén epwe tuppwél ngeni emén chék aramas. A pwal erá, “Use sissilei emén mi tuppwél are mochen an epwe tuppwél.” Emén actor a erá, “Use silei ika pwúkún iei napanapach ach sipwe nónnóm ren emén chék aramas lón ánein manawach.” Ese wor tipemwaramwar pwe Satan a fókkun pwapwa lupwen aramas mi iteféúló ra esiita ewe mettóch pwúpwúlú, ewe liffang seni Kot. Ewe Tefil ese álisatá ewe kókkótun pwúpwúlú, me ese mochen pwúpwúlú repwe sópwéch. Iwe, ren ach sipwe win lón ach fiu ngeni Satan, a lamot sipwe eáni án Kot ekiek usun pwúpwúlú.

14, 15. Met ka tongeni féri pwe kopwe ttii sonuk tipisin lisowumwáál?

¹⁴ Inaamwo ika kich mi pwúpwúlú are sise, nge a lamot sipwe achocho le ttii senikich ekkewe sokopaten féfférún lisowumwáál. Itá epwe mecheres ena? Aapw! Áwewe chék, ika en emén sáráfé, neman kopwe rongorong án chienom chón sukul eáni esikesik ar lisowu ngeni ié chék ra mochen. Neman repwe pwal sikesik ren ar sexting, weween néúnéún cell phone le tiinaaló sasingin kapasingaw me pwóróus mi amocheniatáái emén. Me ren allúkún ekkóch fénú, ena sókkun féffér a léllé ngeni ewe féfférún tinaló sasingin me kachitoon kapasingaw nge liosun emén kúkkún. Ewe Paipel a erá: “Are eman aramas a föri föförün lisowu a tipis ngeni püsin inisin.” (1 Kor. 6:18) Ekkewe semmwen mi tottori aramas ren féfférún lisowu ra efisi watteen riáfféú me máló. Me lap ngeni ekkewe sáráfé mi féri féfférún lisowu nge resaamwo pwúpwúlú ra erá pwe ra niamam ren. Pekin chón féri kachito, nikáttik, me metakkan ra kan apéchékkúla ewe ekiek pwe ese wor pwúnúngawen ach atai án Kot kewe allúk. Ika sia lúkúoló ekkena kapas chofona, sia tongeni tupuló ren “otupotupun tipis.”​—Ipru 3:13, Testament Mi Fö.

¹⁵ Ika a kan ppiitá lón letipom óm mochen féri féfférún lisowumwáál, met ka tongeni féri? Kopwe mirititi pwe a wor óm apwangapwang. (Rom 7:22, 23) Tingor álillis seni Kot lón iótek. (Fil. 4:6, 7) Ttii sonuk ekkewe mettóch mi tongeni emmwenukolóng lón tipisin lisowumwáál. (SalF. 22:3) Me ika a toruk sóssót, mwittir sú seni.​—Ken. 39:12.

16. Met Jesus a erá lupwen Satan a sótuni i, nge met sia tongeni káé seni an leenien áppirú?

¹⁶ Jesus a isetiw eú leenien áppirú ngenikich mi fókkun álilliséch. I ese tupuló ren met  Satan a pwonei ngeni. Ese mwo nge awora ekis fansoun an epwe ekiekiir. Nge a fen mwittir ereni Satan: “A mak lon ekewe Toropwe mi Pin.” (Álleani Mateus 4:4-10.) Jesus a silei masouen án Kot we Kapas, iwe a tongeni mwittir aloni alon ekkewe wokisin lupwen Satan a sótuni i. Ren ach sipwe win lón ach fiu ngeni Satan, sisap fókkun mut ngeni féfférún lisowumwáál an epwe sótunikich.​—1 Kor. 6:9, 10.

17, 18. (a) Ikkefa pwal ekkóch minen ssár Satan a kan áeá, me pwata sise máirú ren? (b) Met epwe fis ngeni Satan, me ifa usun ena mettóch a apéchékkúlok óm kopwe likiitú?

¹⁷ Lamalamtekia, mochenian pisek, me tipisin lisowumwáál, ikkena chék úlúngát me lein án Satan kewe ssár. Nge a pwal wor chómmóng. Áwewe chék, ekkóch Chón Kraist ra kúna koput seni chón ar famili are kúna esiit seni chiener chón sukul. Ekkóch ra nónnóm lón ekkewe fénú ia mi pinepin ewe angangen afalafal ie. Sia silei pwe sia tongeni kúna ekkena sókkun weires, pún pwisin Jesus a éúréúrakich: “Aramas meinisin repwe oputakemi pokitei. Nge iö epwe likitü tori lesopolan epwe küna manau.”​—Mat. 10:22.

¹⁸ Ifa usun sia tongeni win lón ach fiu ngeni Satan? Jesus a erá: “Ren ämi likitü oupwe püsin amanauakemi.” (Luk. 21:19) Ese wor och mettóch emén aramas a tongeni féri epwe tongeni efeiengawakich tori feilfeiló. Ese wor emén a tongeni atai ach chiechi ngeni Kot, chilóón chék ika pwisin kich sia mut ngeni an epwe ta. (Rom 8:38, 39) Ikaamwo ekkóch néún Jiowa chón angang ra máló, esap weween nge Satan a win. Jiowa epwe amanawasefáliir. (Joh. 5:28, 29) Nge Satan ese wor an ápilúkúlúk. Mwirin katalóón ei ótót mi ngaw, i epwe kóturulong lón ewe pwang mi alóllóól me kalapus lón úkúkún 1,000 ier. (Pwär. 20:1-3) Mwirin án Kraist nemenem úkúkún 1,000 ier, Satan epwe “musala seni an fötek” me epwe eáni an sáingolóón sóssót ngeni ekkewe aramas mi unuséch wóón fénúfan. Mwirin ena, epwe ninniiló. (Pwär. 20:7-10) Inaamwo ika ese wor án ewe Tefil ápilúkúlúk, nge en a wor óm ápilúkúlúk! Sópweló le fiffiu ngeni Satan, me akkamwéchú péchékkúlen óm lúkú. Ka tongeni win lón óm fiu ngeni Satan!