1, 2. Ifa usun Jiowa a áiti ngenikich ach sipwe tongei i?

 EWE minen káit mi múrinné seni meinisin emén sam a tongeni asukula néún kewe ren, ina pwisin an leenien áppirú. Atun a pwári an tongei néún kewe a áitiir ifa usun repwe pwáraatá tong. Ese wor án emén tong epwe léllé ngeni án Semach we Jiowa tongekich. Ina minne sia silei ifa usun sipwe pwáraatá tong pún i “a akomwen echenikich.”​—1 Joh. 4:19.

² Ifa usun Jiowa a pwári pwe “a akomwen echenikich”? Ewe Paipel a apasa: “Lupwen sia chüen nonom lon tipis, Kraist a mäla fänäsengesich.” (Rom 5:8) Semach we mi tong Jiowa a fangoto Néún we usun eú méén kepich pwe epwe angasakicheló seni tipis me máló. Ei liffang mi fókkun aúchea a suuki alen ach sipwe pacheéch ngeni Jiowa me pwáraatá ach tong ngeni. Jiowa a isetiw leenien áppirú ren an awora ena asor mi lap. A áiti ngenikich ach sipwe pwáraatá tong ren ach sisap ekieki chék pwisin feiéchúch nge sipwe fangafangéch.​—1 Joh. 4:10.

3, 4. Ifa usun sia pwáraatá pwe sia tongei Kot?

³ Tong ina napanapen Jiowa we mi lap seni meinisin. Iwe sia tongeni weweiti ika pwata iwe Jesus a erá pwe ewe allúk lón Markus 12:30 ina ewe mi kon aúchea, a apasa: “Kopwe  echeni ewe Samol om Kot ren unusen lelukom, ren unusen ngünum, ren unusen ekiekum pwal ren unusen tufichum.” Jiowa a mochen ach sipwe tongei i seni ‘unusen lelukach.’ A tongeni eletipengawa Jiowa ika sia kon tongei emén are och mettóch lap seni i. Itá sisap chék meefi ena tong, pún Jiowa a pwal mochen sipwe tongei i seni ‘unusen ekiekich’ me ‘unusen tufichich.’ Weween pwe ach tongei Jiowa a weneiti napanapen ach ekkekieki mettóch me minne sia féfféri.​—Álleani Mika 6:8.

⁴ Ina minne mi lamot sipwe tongei Jiowa lón meinisin napanapach me meinisin minne mi wor rech. Ika sia akkomwa Jiowa lón manawach, sia pwáraatá ngeni pwe sia wesewesen tongei i. Lón ewe lesen mwen ei sia pwóróus wóón rúáánú mettóch Jiowa a pwáraaló watteen an tongei néún kewe lón. Nge iei sipwele káé ifa usun sipwe apéchékkúlaló ach tong ngeni Jiowa me pwáraatá pwe sia tongei i.

5. Atun sia ekieki usun mettóch meinisin Jiowa a féri fán ásengesich, met sia mochen féri?

⁵ Lupwen emén a liffang ngonuk, ese mwáál ka pwáraatá óm kilisou ngeni, me pokiten ka aúcheani ena liffang, iwe ka pwal alamota. James a apasa: “Lifang mi mürina meinisin me feiöch mi unusöch meinisin ra feitiu seni läng, ra feitiu seni ewe Sam mi föri ekewe Saram lon läng, ewe esap siwil, esap pwal fis rochopwak ren an kul.” (Jas. 1:17) Sia fókkun kilisou pwe Jiowa a awora mettóch meinisin mi lamot ngenikich pwe sipwe manaw me pwapwa. Sia silei úkúkún an tongekich, me sia mochen pwár ngeni pwe kich mi pwal tongei i. A pwal ina usun meefiom?

6. Met a lamot ekkewe chón Israel repwe féri ika ra mochen Jiowa epwe sópweló le efeiéchúúr?

⁶ Jiowa a liffang ngeni ekkewe chón Israel chómmóng mettóch mi múrinné. Ren fitepúkú ier a emmweniir ren an kewe allúk me awora ngeniir mettóch meinisin mi lamot pwe repwe manaw. (Tut. 4:7, 8) Nge ekkewe chón Israel ra tongeni pwáraatá ar kilisou ngeni Jiowa ren ar álleasochisi an kewe allúk. Áwewe chék, atun ra eáni asor ngeni Jiowa a lamot repwe fang ngeni “öchün mwen uän” fénúer. (Eks. 23:19) Ekkewe chón Israel ra silei pwe Jiowa epwe sópweló le efeiéchúúr ika ra álleasochisi i me ngeni i minne mi fókkun múrinné a nóm rer.​—Álleani Tuteronomi 8:7-11.

7. Ifa usun sipwe áeá ‘wouch’ le pwáraatá pwe sia tongei Jiowa?

⁷ Kich sia pwal tongeni pwár ngeni Jiowa pwe sia tongei i ren ach ‘fang ngeni seni wouch.’ (SalF. 3:9) Sia féri ena ren ach ákkáeá met mi nóm rech le elingaaló i. Áwewe chék, sia tongeni awora álillis fán iten kálisitáán angangen ewe Mwú lón pwisin ach mwichefel me pwal wóón unusen fénúfan. Inaamwo ika a chék ekis are watte tufichich nge kich meinisin sia tongeni áeá met mi nóm rech le pwári ach tong ngeni Jiowa. (2 Kor. 8:12) Nge a pwal wor ekkóch alen ach sipwe tongeni pwár ngeni Jiowa ach tongei.

8, 9. Ifa pwal eú mettóch sia féri mi pwár ngeni Jiowa pwe sia tongei? Met Mike me an we famili ra féri?

⁸ Jesus a áiti ngenikich ach sipwe kúkkútta akkomw án Kot we Mwú nge sisap aúreki anach mwéngé me úfach. Semach we lón láng a pwonei an epwe awora ngenikich minne sia osupwangan. (Mat. 6:31-33) Sia lúkúlúk wóón Jiowa me silei  pwe i epwe apwénúetá an na pwon. Áwewe chék ika ka enletin tongei emén, iwe ka eáni lúkúlúk wóón i. Ina minne, ach alapaaló ach lúkúlúk wóón Jiowa, pwal ina lapólóón ach pwár ngeni pwe sia tongei. (Kölf. 143:8) Iwe neman sipwe pwisin eisinikich: ‘Minne ua akkóta ai upwe féri me napanapen ai áeá ai fansoun me péchékkúl mi pwáraatá pwe ua enletin tongei Jiowa? Iteiten rán, ua lúkúlúk pwe Jiowa epwe chúngú minne ua osupwangan?’

⁹ Mike me an we famili ra lúkúlúk wóón Jiowa. Seni lekúkkúnún Mike i a kan mochen ló afalafal wóón pwal eú fénú. A chúen nóm ren ena mochen pwal mwo nge mwirin an a fen pwúpwúlú me wor rúúemén néún. Lupwen Mike me an na famili ra álleani pwóróusen ekkóch pwiich kewe mi ló afalafal lón ekkewe leeni mi osupwangen chón afalafal, iwe ra filatá ar repwe ámecheresaaló nónnómun manawer. Ra améméló imwer we me mwékút ngeni eú mi chék kúkkún. Mwirin Mike a akúkkúnaló an we business fán iten elimelim me a káé alen an epwe chúen anganga wóón Internet inaamwo ika a nóm wóón pwal eú fénú. Iwe, Mike me an na famili ra mwékút ngeni pwal eú fénú me ra fókkun pwapwaiti ar angangen afalafal. Mike a apasa: “Aua kúna enletin pwénútáán alon Jesus we lón Mateus 6:33.”

10. Pwata a múrinné ach sipwe áppirú Tafit le ekilonei minne sia káé usun Jiowa?

¹⁰ King Tafit a makkeei: “Ekewe läng ra pwärätä lingen Kot, nge fän läng a arongafeili usun angangen pöün.” A pwal erá: “Än ewe Samol mi Lapalap allük a fokun mürina, a apöchökülasefäli letipach. Än ewe Samol mi Lapalap kait a let, a atipachema ir mi wewemang.” Ren án Tafit ekilonei án Jiowa kewe allúk mi tipachem me férian kewe mi lingéch, i a akkarap ngeni Jiowa me a mochen pwáraatá an tong ngeni. Tafit a erá: “Amwo kapasen awei me ekiekin lelukei epwe mürina me fän mesom, ai Samol mi Lapalap, ai achau me ai chon amanau.”​—Kölf. 19:1, 7, 14.

11. Ifa usun sipwe áeá ewe sile Jiowa a ngenikich le pwáraatá ach tongei? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

¹¹ Lón ei fansoun, Jiowa a áiti ngenikich chómmóng mettóch usun pwisin i, minne a tipeni, férian kewe, me an we Kapas. Ei fénúfan a kan apéchékkúla ngeni aramas ar repwe alapaaló ar sile, nge sukul tekia a kan atokaló ar tong ngeni Kot. Iwe nge Jiowa ese chék mochen an epwe wor ach sile, nge a pwal álisikich ach sipwe tipachem. A mochen sipwe áeá minne sia káé fán iten pwisin feiéchúch me le álisi aramas. (SalF. 4:5-7) Áwewe chék, i a mochen sipwe afalafal ngeni aramas pwe repwe “silei ewe let” me álisiir pwe repwe kúna manaw. (1 Tim. 2:4) Sia pwáraatá pwe sia tongei Jiowa me aramas ren ach asukula aramas usun án Kot we Mwú me met epwe féri fán iter.​—Álleani Kölfel 66:16, 17.

12. Met emén fépwúl Chón Kraist a apasa usun ewe liffang seni Jiowa?

¹² Ekkewe kúkkún me sáráfé ra pwal tongeni ekilonei mettóch meinisin Jiowa a fang ngeniir me asukula ngeniir. Emén fépwúl itan Shannon a chúen chechchemeni minne a meefi lón eú mwichelap a fiti atun an 11 ierin nge pwiin we 10. Lón eú kinikin atun ewe Mwichelap lón Summer itelapan “Tuppwél Ngeni Kot,” meinisin ekkewe sáráfé kapachelong Shannon me pwiin na, ra ketiw ar  repwe mómmóót lón eú leeni mi káimuló. Me akkomwan Shannon a niwokkus. Nge mwirin a pwapwa lupwen ewe puk itelapan Questions Young People Ask​—Answers That Work a einet ngeni emén me emén leir. Met meefien Shannon usun Jiowa ren ei liffang mi múrinné? Iei alon: “Ua kerán mirititi pwe Jiowa i wesewesen emén chiechiei me a fókkun watte an tongeei. A ifan me pwapwaach pwe ach we Kot mi lapalap Jiowa, a ngenikich eú sókkun liffang mi múrinné me fókkun fichiitikich!”

13, 14. Itá epwe ifa féfférúch atun Jiowa a apwúngúkich, iwe pwata?

¹³ Iei met Paipel a áchema ngenikich: “Ewe Samol a fönöu ekkewe a tonger, ussun chok an emon sam fönöu emon noun at ewe a sikasini.” (SalF. 3:12, Kapasen God) Lupwen sia etiwa án Jiowa apwúngúkich me mut ngeni an epwe ákkáitikich, iwe sia silei ach sipwe féri minne mi pwúng me wor ach kinamwe. Pwúngún, “lupwen Kot a apwüngükich usun itä nge sia mefi lon ewe otun pwe och mettoch sia letipeta ren, nge sisap pwapwa.” (Ipru 12:11) Ikaamwo a ina nge itá epwe ifa féfférúch atun Jiowa a apwúngúkich? A lamot sisap fókkun tunaló án Jiowa kapasen fén are sópweló ach song ika sise sani minne sia rongorong. Sia tongei Jiowa, ina minne sia aúseling ngeni me féri ekkesiwil mi lamot.

¹⁴ Lón fansoun Malakai we, chómmóng chón Jus rese álleasochisi Jiowa. Rese pwal ekieki ika ar kewe asor ngeni epwe apwapwaai. Iwe Jiowa a ngeniir kapasen fén mi chou usun ena mettóch. (Álleani Malakai 1:12, 13.) Ren enletin, Jiowa a kan fénér fán chómmóng, nge rese mochen etiwa. Iwe a ereniir: “Üpwe awarato anümamau womi o anümamaua feiöchümi kewe.” (Mal. 2:1, 2) A ffat pwe ika sia kan chék tuttunaló án Jiowa kapasen fén are meefi pwe ese wor aúchear, iwe esap chúen chiechi ngenikich.

15. Ifa ewe esin ekiek sisap eáni?

¹⁵ Án Satan ei ótót a kan pesei ngeni aramas ar repwe lamalamtekia me ekieki chék pwisin iir. Chómmóng aramas rese mochen emén epwe apwúngúúr are ereniir minne repwe féri. Ekkóch ra chék osenimu le aúseling ngeni kapasen emmwen. Mi lamot sisap ina usun. Ewe Paipel a erenikich ach sisap “apirü pomwen fanüfan.” Nge mi lamot sipwe weweiti met Jiowa a mochen sipwe féri me féri minne mi apwapwaai i. (Rom 12:2) I a áeá an we mwicheich le awora ngenikich kapasen fén lón fansoun mi fich. Áwewe chék, a kan ákkáchema ifa usun napanapen mwán me fefin lefiler, ifa usun sipwe filatá chiechiach, me ifa usun sipwe filatá ach minen kunou me  apwapwa. Lupwen sia tipemecheres le etiwa án Jiowa apwúngúkich me féri siwil mi apwapwaai, sia pwáraatá pwe sia kilisou ren an emmwen me sia enletin tongei i.​—Joh. 14:31; Rom 6:17.

16, 17. (a) Pwata a lamot sipwe kútta ekiekin Jiowa me mwen ach sipwe féri kefil? (b) Met ekkewe chón Israel ra féri lap seni ar lúkúlúk wóón Jiowa?

¹⁶ Ekkewe kúkkún semirit ra kan lúkúlúk pwe semer me iner repwe álisiir me túmúnúúr. Pwal mwo ekkewe watte neman ra tingor álillis seni semer me iner. Ra mirititi pwe ikaamwo ra tongeni pwisin féri ar kefil, nge semer me iner ra tongeni ngeniir kapasen emmwen mi múrinné. Semach we, Jiowa, a mut ngenikich ach sipwe pwisin féri ach kefil. Nge pokiten sia wesewesen lúkúlúk wóón i me tongei i, sia kan tittingor an álillis me achocho úkúkún ach tongeni le kútta minne a ekieki me mwen ach sipwe féri kefil. Ika sia lúkúlúk wóón Jiowa, i epwe fang ngenikich an we manaman mi fel an epwe álisikich le féri minne mi pwúng.​—Fil. 2:13.

¹⁷ Lón fansoun Samuel we, ekkewe chón Israel ra kkuf lón ar maun ngeni chón Filistia. Iir rese kútta emmwen seni Jiowa ren met repwe féri mwirin, nge ra fen erá: “Ousipwe angei än ewe Samol mi Lapalap we pworofel seni Silo o ekieto ikei pwe Kot epwe nom lefilach o amanauakich seni chon oputakich.” Iwe met mwirilóón minne ra féri? “A fis eu ninni mi fokun lapalap, pun ra mäla ükükün ilik ngeröü sounfiun Israel mi fetal. Iwe, än Kot we pworofel a oola.” (1 Sam. 4:2-4, 10, 11) Ekkena chón Israel ra ekieki pwe ar chék uwei ena Pworofel, iwe Jiowa epwe álisiir me túmúnúúr. Rese tingorei Jiowa an álillis are kútta an ekiek. Nge ra fen féri met ra pwisin ekieki pwe mi pwúng, iwe mwirilóón ra kúna watteen riáfféú.​—Álleani Än Salomon Fos 14:12.

18. Met ewe Paipel a áiti ngonuk usun óm kopwe lúkúlúk wóón Jiowa?

¹⁸ Ewe soumakken kélfel mi fókkun tongei me lúkúlúk wóón Jiowa, a makkeei: “Üpwe apilükülükü Kot, pun üpwe mwareitisefäli i, ai Chon Amanau me ai Kot. Ngüni a letipengau me loi. Iei mine üa chechemenuk.” (Kölf. 42:5, 6) Pwal ina meefiom usun Jiowa? Ka meefi óm ririéch ngeni me lúkúlúk wóón? Ka pwal tongeni káé le alapaaló óm lúkúlúk wóón i. Pún Paipel a apasa: “Kopwe lükü ewe Samol mi Lapalap ren unusen lelukom, nge kosap lükülükü püsin om sile. Kopwe chechemeni i won meinisin mine ka föri, nge i epwe aiti ngonuk ewe al mi pwüng.”​—SalF. 3:5, 6.

19. Ifa usun kopwe pwár ngeni Jiowa pwe ka tongei?

¹⁹ Jiowa a áiti ngenikich ifa usun sipwe tongei i ren an akkomw le tongekich. Fansoun meinisin sipwe ekieki úkúkún chómmóngun ekkewe mettóch a fen féri fán itach me úkúkún watteen an tongekich. Amwo sipwe pwal pwár ngeni ach tongei i seni unusen letipach, unusen manawach, unusen ekiekich, me unusen tufichich.​—Mark. 12:30.