Ewe Paipel a erá pwe Satan “a atupu unusen chon fanüfan.” (Pwärätä 12:9) Satan me néún kewe chónláng mi ngaw are timon rese mochen sipwe lúkú án Kot we Kapas, ewe Paipel. Ra etipetipa aramas ar repwe lúkú pwe lupwen repwe máló a wor och ngún mi towu seniir me a chúen sópwósópwóló le manaw. Sipwe ppii ifa usun ra féri ena.

Chómmóng lamalam ra eáni asukul pwe mi wor ngúnún aramas mi sópwósópwóló le manaw mwirin an a máló. Ra erá pwe lupwen emén a máló, ena ngún a towu seni me feiló ngeni pwal eú leeni ikewe ra sópwósópwóló le manaw ie.

Nge esap ina met án Kot we Kapas a apasa. Áwewe chék, lupwen Kot a fératá Atam, ewe Paipel a erá: “Kot ewe Samol mi Lapalap a föri eman aramas seni pwülün fanü o wussalong lon pwötün enienin ngasangasen manau. Iei usun manau a tori ewe aramas.” (Keneses 2:7) Ina minne, Kot ese isenalong lón inisin Atam och ngún epwe sópwósópwóló le manaw mwirin an a máló.

Ewe Paipel a affata pwe lupwen emén a máló, ese wor och ngún mi towu seni inisin pwe  epwe sópwósópwóló le manaw. Iwe, pokiten ewe aramas a wesewesen máló, ese chúen tongeni álisi me efeiengawa ekkewe mi manaw. Ewe Paipel a erá:

• “Lupwen ra mäla, ra liwiniti pwül. Lon ewe chök rän ar kewe akot meinisin ra tala.”​—Kölfel 146:4.

• “Pun ekewe chon manau ra silei pwe repwe mäla. Nge ekewe sotup resap silei och mettoch, resap pwal chüen angei liwinin ar angang, esap pwal wor eman a chechemeniir. Kopwe achocho le angang lon mettoch meinisin ka föri, pun esap wor och angang, ekiek, silelap ika tipachem lon lenien sotup ewe ia kopwe feila ie.”​—Än Salomon Afalafal 9:5, 10.

Pwal ekkóch wokisin lón Paipel ra pwáraatá pwe a chék léllé sópwólóón manawen aramas me man. (Än Salomon Afalafal 3:19, 20) Ekkewe mi máló rese chúen silei och mettóch. Ina minne, lupwen emén a máló ese wor och mettóch a chúen sópwósópwóló le manaw.

Ika ka álleani unusen ewe Paipel, kosap kúna an áiti ngenikich pwe mi wor ngúnún ekkewe mi máló a chúen sópwósópwóló le manaw lón pwal eú leeni. Ena  afalafal pwe mi wor ngúnún ekkewe mi máló, esap ina áitien ewe Paipel. Nge ina áitien Satan me néún kewe chónláng mi ngaw. Jiowa a oput meinisin án ekkewe lamalam afalafal mi chofona.​—Än Salomon Fos 6:16-19; 1 Timoty 4:1, 2.

Satan a pwal otupu aramas ren an néúnéú ekkewe sou awarawar. Emén sou awarawar a tongeni angei pwóróus seni ekkewe ngún. Chómmóng aramas, kapachelong ekkewe sou awarawar, ra lúkú pwe ekkena pwóróus ra feito seni ngúnún ekkewe mi máló. Nge ese fókkun tufich ena mettóch usun met sia fen káé seni Paipel.​—Än Salomon Afalafal 9:5, 6, 10.

Iwe, ia a feito me ie ekkena pwóróus? Ra pwisin feito seni ekkewe chónláng mi ngaw are timon! Iir ra tongeni nennengeni mwékútúkútún emén aramas lupwen a chúen manaw, ra silei napanapen an fós, mesemesan, met a féri, me met a silei. Ina popun a mecheres ngeniir ar repwe nikáppirú ekkewe aramas mi fen máló.​—1 Samuel 28:3-19.

Satan a pwal otupu aramas ren an áeá ekkewe pwóróus mi chofona usun ekkewe mi máló. Fán chómmóng ekkena pwóróus ra okkulu aramas seni ar repwe aúseling ngeni ewe Paipel.​—2 Timoty 4:4.

A chéú chómmóng pwóróus lón Afrika usun án aramas kúna ekkóch mi fen máló ar ra manaw. Fán chómmóng ra kan kúner me lón ekkewe leeni mi towau seni ikewe ia ra nónnóm ie lupwen ra chúen manaw. Nge kopwe pwisin eisinuk: ‘Ika emén mi fen máló a wor an manaman le liwinsefál, pwata epwe pwá lón ewe leeni mi towau seni chón an we famili me chienan kewe?’

Pwal och, mi tufich pwe ewe emén ra kúna epwe chék nikinikin ewe emén mi fen máló? Áwewe chék, rúúemén Chón Kraist chón afalafal ra afalafal lón eú sóópw, iwe ra kúna emén chinnap a kan tattapweer ren fitu awa. Lupwen ra kapas eis ngeni, ewe chinnap a erá pwe me ren, emén lein ekkewe chón afalafal ina i pwiin we a fen máló fitu ier lóóm. Pwúngún pwe ena chón afalafal esap i pwiin ewe chinnap we a fen máló. Nge ewe chinnap ese fókkun lúkú pwe i a mwáál. Anchangei met ena chinnap a apwóróusa ngeni chienan me chón órun kewe!

Ese mwáál ka fen rongorong ekkóch pwóróus mi amwarar usun met aramas ra ttana, rongorong, are kúna. Fán chómmóng ekkena mettóch ra fen eniwokkusu chókkana. Marein, a nónnóm lón West Afrika, a kan rongorong iteitan án inan we chinnap mi máló kékkéri. Iteiten an a fis ena, Marein a fókkun niwokkus me púchér, me a állenooi meinisin chón leimwan we. Ló, ló, ló, Marein a umwesiló.

Iwe, kopwe ekieki, ika ekkewe mi máló ra chúen manaw, mi pwúng ar repwe eniwa chókkewe ra tongei? Aapw. Ekkena sókkun pwóróus mi efeiengaw ra feito seni ekkewe chónláng mi ngaw.

Nge met ren ekkewe pwóróus usun itá mi pwal tongeni álisi are oururu ekkewe mi manaw? Áwewe chék, Gbassay, emén fin ewe fénú Sierra Leone, a semmwen. A ttana pwe seman we mi fen máló a pwá ngeni. Iwe, seman na a ereni epwe ló ren ewe efóch irá me tafeni chéén, epwe nofiti ngeni konik me únúmi. Mwen án Gbassay epwe féri ei mettóch, itá esap fós ngeni emén. A féri me i a chikarsefál.

Pwal emén fefin a apwóróusa pwe pwúlúwan we a pwá ngeni lón eú pwinin mwirin an máló. Ewe fefin a erá pwe a fókkun napanapéch me a úféúf úf mi ling.

 Ekkena sókkun pwóróus me met ra kúna, usun itá ra múrinné me álilliséch. Nge ra itá feito seni Kot? Aapw. Jiowa i emén “Kot mi allükülük.” (Kölfel 31:5) Esap fókkun tongeni otupukich. Ekkewe chék chónláng mi ngaw ra tongeni féri ena mettóch.

Nge mi wor ekkóch me leir ra éch? Aapw. Inaamwo ika fán ekkóch usun itá ra álilliséch, nge iir meinisin ra ngaw. Lupwen ewe Tefil a fós ngeni Efa, usun itá a chiechiéch ngeni. (Keneses 3:1) Nge met a fis mwirin án Efa aúseling ngeni me féri minne a apasa? Efa a máló.

A ffat pwe fán chómmóng emén aramas mi ngaw a kan tipin chiechiéch ngeni chókkewe a mochen michiir are otupuur. Án Kot we Kapas a erá: “Satan a püsin siwili lapalapan usun itä nge i eman chon längin saram!”​—2 Korint 11:14.

Kot ese chúen fós ngeni aramas ren an áeá ttan, kúnaen aramas are méngúngú seni láng. A emmweniir me éúréúrer ren ewe Paipel, ewe mi tongeni atufichi emén an epwe “lipwäköch ngeni sokun angang mürina meinisin.”​—2 Timoty 3:17.

Ina minne, lupwen Jiowa a éúréúrakich usun án ewe Tefil kewe minen otuputup, a féri pokiten a tongekich. A silei pwe ekkewe chónláng mi ngaw, iir chón oputakich me ra efeiengaw.