1. Met Kot a tipeni fán iten ewe fénúfan?

A WESEWESEN múrinné minne Jiowa Kot a tipeni fán iten ewe fénúfan. A mochen pwe fénúfan epwe ur ren aramas mi pwapwa me péchékkúl. Ewe Paipel a apasa pwe Jiowa Kot “a föri eu tanipi lon fanüen ötiu itan Eten” me “a amärätä sokun irä meinisin mi apwapwai aramas le katol o mürina le mongö.” Mwirin án Kot fératá ewe ákkáeménún mwán me fefin, Atam me Efa, a onómuur lón ena leeni mi lingéch, iwe a ereniir: “Oupwe nöünöü o achomongakemi pwe fanüfan epwe masou remi o nom fän nemeniemi.” (Keneses 1:28; 2:8, 9, 15) Iei met Kot a tipeni pwe aramas repwe néúnéú, achéúaaló ewe paratis wóón unusen fénúfan me túmúnú meinisin ekkewe man.

2. (a) Ifa usun sia silei pwe epwe pwénútá minne Kot a tipeni fán iten ewe fénúfan? (b) Me ren Paipel, met sókkun aramas repwe manaw tori feilfeiló chék?

² Óm ekiek nge epwe pwénútá minne Jiowa Kot a tipeni fán iten án aramas repwe manaw lón eú paratis wóón fénúfan? Iei alon Kot: “Ngang üa apasätä, . . . üpwe pwal apwönüetä.” (Aisea 46:9-11; 55:11) Enlet,  Kot epwe wesewesen apwénúetá minne a tipeni! A apasa pwe esap “föri [ewe fénúfan] pwe epwe kotongau, nge a föri pwe lenien aramas.” (Aisea 45:18) Met sókkun aramas Kot a mochen repwe nónnóm wóón fénúfan? Me ren, ifa ttaman ar repwe nónnóm ikeei ie? Iei pélúwan me ren Paipel: “Ekewe chon pwüng repwe fanüeni ewe fanü o nonom won tori feilfeilachök.”​—Kölfel 37:29; Pwärätä 21:3, 4.

3. Ikkefa ekkewe napanap mi alólilen ra fiffis wóón fénúfan iei, iwe ikkefa ekkewe kapas eis ra ppiitá?

³ A ffat pwe esaamwo fis ena mettóch. Iei aramas ra semmwen me máló, ra pwal fiufengen me nifengeniir. Och mettóch mi mwáál a fis. A pwúng pwe esap letipen Kot pwe napanapen fénúfan epwe usun met sia kúkkúna ikenái! Met a efisi ngawólóón fénúfan? Pwata ese pwénútá minne Kot a tipeni? Iwe, ese wor eú puken uruwo makkeien aramas a tongeni áwewe ngenikich pún ewe fitikoko a poputá lón láng.

4, 5. (a) Ié ewe a wesewesen fós ngeni Efa ren an néúnéú emén serepenit? (b) Ifa usun emén aramas mi múrinné me wenechar me akkomwan, a tongeni wiliti emén chón solá?

⁴ Keneses, ewe áeúin puken Paipel, a kapas usun emén chón ú ngeni Kot mi pwá lón ewe tánipiin Eten. A apasa pwe i “ewe serepenit,” nge esap i wesewesen emén man. Pwärätä, ewe sáingoon puk lón Paipel, a apasa pwe a “iteni Tefil are Satan, a atupu unusen chon fanüfan.” A pwal mak pwe i “ewe serepenitin lom.” (Keneses 3:1; Pwärätä 12:9) Ena chónláng mi manaman are ewe sise tongeni kúna, a néúnéú emén serepenit le fós ngeni Efa, usun itá nge ewe serepenit a pwúkún fós. Ese mwáál ena chónláng a nóm lupwen  Kot a ammólnatá fénúfan fán iten aramas.​—Hiop 38:4, 7.

⁵ Iwe nge, pokiten férien Jiowa kewe meinisin ra unuséch, ién a fératá ena “Tefil,” are “Satan”? Iwe, emén me lein néún Kot kewe chónláng mi manaman a pwisin ewili ngeni ewe Tefil. Ifa usun a tongeni fis ena? Iwe, ikenái emén aramas mi múrinné me wenechar me akkomwan, a tongeni wiliti emén chón solá. Ifa usun? Eli ena aramas epwe mut ngeni mocheniaingaw an epwe mááritá lón letipan. Ika a chék ekkekieki an mocheniaingaw, epwe watteeló. Iwe, ika epwe suuk alen an epwe féri minne mi ngaw eli epwe chék fis met a fen akkanchangei.​—Álleani James 1:13-15.

6. Ifa usun emén néún Kot chónláng a wiliti Satan ewe Tefil?

⁶ Ina met a fis ngeni Satan ewe Tefil. Neman a rong án Kot ereni Atam me Efa pwe repwe néúnéú me ouraló fénúfan ren mwirimwiriir kewe. (Keneses 1:27, 28) Neman a iei usun án Satan ekiek: ‘Mwa ekkeei aramas meinisin ra tongeni fel ngeniei nge esap Kot!’ A ina usun mocheniaingaw a mááritá lón letipan. Mwirin, a féri. A otupu Efa ren an kapas chofona usun Kot. (Álleani Keneses 3:1-5.) A ina usun an a wiliti emén “Tefil,” weween “Chón Pweni.” A pwal wiliti “Satan,” weween “Chón Ú Ngeni.”

7. (a) Pwata Atam me Efa ra máló? (b) Pwata mwirimwirin Atam kewe meinisin ra chinnapeló me máló?

⁷ Ren án Satan áeá kapas chofona me minen otuputup, a efisi án Atam me Efa álleasolapa Kot. (Keneses 2:17; 3:6) Ina minne, mwirin och fansoun, ra máló usun chék met Kot a fen ereniir epwe fis ika ra álleasolap. (Keneses 3:17-19) Pokiten Atam ese chúen  unuséch mwirin an we tipis, mwirimwirin kewe meinisin ra álemwiri tipis seni. (Álleani Rom 5:12.) Sipwe eáni áwewe wóón eú pan sia áeá le umw pilawa. Ika ena pan a pwor, epwe fet ekkena pilawa mi umw lón? Meinisin repwe pwal pwor. Iwe, pwal ina chék usun, aramas meinisin ra fen álemwiri manaw ese unuséch seni Atam. Ina ewe popun aramas meinisin ra chinnapeló me máló.​—Rom 3:23.

8, 9. (a) Ifa usun Satan a ú ngeni Kot? (b) Pwata Kot ese mwittir nieló chókkewe mi ú ngeni?

⁸ Ren enletin, Satan a emmweni ewe angangen ú ngeni Kot me napanapen an nemenem atun a efisi án Atam me Efa repwe tipis ngeni Kot. Usun itá nge Satan a erá: ‘Kot emén sounemenem mi ngaw. A kapas chofona me a amwéchú mettóch mi múrinné seni chókkewe mi nóm fán nemenian. Ese wor lamotan an nemenem wóón aramas. Ra tongeni pwisin filatá met mi múrinné me met mi ngaw. Epwe fen éch ar repwe nóm fán nemeniei.’ Iwe, ifa usun Kot epwe pélúweni ena sókkun kapasen tipimwáál? Ekkóch ra ekieki pwe epwe fen éch ika Kot a chék nieló ekkena chón ú ngeni. Nge an féri ena epwe itá pélúwenéchú án Satan tipimwáál ngeni? Epwe itá ánneta pwe a pwúng napanapen án Kot nemenem?

⁹ Pokiten Jiowa a unusen pwúng, ese mwittir nieló chókkana mi ú ngeni. A filatá an epwe mutatá och fansoun pwe epwe pélúwéch án Satan tipimwáál ngeni me ánnetatá pwe Tefil emén chón kapas chofona. Ina minne, Kot a mut ngeni aramas ar repwe pwisin nemeniir fán etipetipaen Satan ren och fansoun. Sópwun 11 lón ei puk epwe áweweei met popun a féri ena mettóch me pwata a mutatá langattamen fansoun me mwen an  epwe apwúngaló ekkena pwóróus. Nge iei sipwe ekieki ei mettóch: Itá mi pwúng án Atam me Efa lúkú Satan, ewe ese mwo nge féri och mettóch mi múrinné fán iter? Itá mi pwúng ar repwe lúkú pwe Jiowa i emén chón kapas chofona mi kirikiringaw nge fen i ewe a awora ngeniir mettóch meinisin? Met kopwe féri ika en emén me leir?

10. Ifa usun ka tongeni peni Jiowa pwe kopwe pélúweni án Satan tipimwáál ngeni?

 ¹⁰ A múrinné ach sipwe ekieki ekkena kapas eis pún ra pwal weneiti emén me emén leich lón ei fansoun. Pwúngún, a suuk ngonuk óm kopwe peni Jiowa pwe kopwe pélúweni án Satan tipimwáál ngeni. Kopwe tongeni filatá pwe Jiowa óm Sounemenem me affata pwe Satan emén chón kapas chofona. (Kölfel 73:28; álleani Än Salomon Fos 27:11.) Nge solapan pwe ekkóch chék me lein ekkewe billion aramas ra filatá ekkena mettóch. Ina minne, a ppiitá ei kapas eis mi lamot: Pwúngún pwe ewe Paipel a wesewesen apasa pwe Satan a nemeni ei fénúfan?

11, 12. (a) Ifa usun eú sóssót a tori Jesus a pwári pwe Satan i ewe sounemenemen fénúfan? (b) Met a pwal ánneta pwe Satan, i samolun ei fénúfan?

¹¹ Ese fókkun wor án Jesus tipemwaramwar pwe Satan ewe sounemenemen ei fénúfan. Lón eú fansoun, Satan a féri eú manaman ren an pwár ngeni Jesus “mwün fanüfan meinisin me linger.” Mwirin, Satan a pwon ngeni Jesus: “Ekei mettoch meinisin üpwe ngonuk, are kopwe chapetiu mwei o fel ngeniei.” (Mateus 4:8, 9; Lukas 4:5, 6) Ekieki mwo. Itá epwe eú sóssót ngeni Jesus ika Satan esap i sounemenemen ekkena mwú? Jesus a silei pwe ekkena mwúún aramas meinisin án Satan. Pún ika esap Satan a ngeniir nemenier, iwe Jesus epwe fókkun affata.

¹² Pwúngún, Jiowa i ewe Kot mi unusen manaman, ewe Chón Fératá unuselapen láng me fénúfan. (Pwärätä 4:11) Iwe nge, Jesus a affata pwe Satan i “ewe samolun ei fanüfan.” (Johannes 12:31; 14:30; 16:11)  Ewe Paipel a pwal mwo nge apasa pwe Satan ewe Tefil, i “koten ei fanüfan.” (2 Korint 4:3, 4) Iei makkeien emén Chón Kraist aposel itan Johannes usun Satan ewe mi ú ngeni Kot: “Unusen fanüfan a nom fän nemenien Ewe mi Ngau.”​—1 Johannes 5:19.

13. Pwata a lamot an epwe wor eú ótót sefé?

¹³ Iteiten ier a lallapóló efeiengawen fénúfan. A wor chómmóng mwichen soufiu mi maunfengen, néúwisin mwú mi pworoingaw, néúwisin lamalam mi likótuputup me chón ipweri allúk mi tipeférea. Aramas resap tongeni ámúrinnééló napanapen ei fénúfan. Paipel a affata pwe arapakkan chék Kot epwele amóeló ei ótót mi ngaw lón an we maun itan Armaketon. Mwirin, epwe poputá eú ótót sefé mi pwúng.​—Pwärätä 16:14-16.

14. Ié we Kot a filatá pwe epwe Sounemenemen an we Mwú? Ifa usun an a osuni?

¹⁴ Jiowa Kot a filatá Jesus Kraist pwe epwe Sounemenemen An we Mwú lón láng. Ewe Paipel a osuni me lóóm: “Eman mönükol a uputiu rech. Kot a lifang ngenikich eman ät, i epwe ach sounemenem. Iwe, epwe iteni . . . ‘Samolun kinamwe.’ Iwe, nemeneman epwe chök wattela, nge mwün epwe chök kinamwe fansoun meinisin.” (Aisea 9:6, 7) Jesus a fósun ei mwú atun a áiti ngeni néún kewe chón káé pwe repwe iótek iei usun: “Mwum epwe war, letipom epwe fis won fanüfan usun chök lon läng.” (Mateus 6:10) Sipwap kúna me lón ei puk pwe ewe Mwúún Kot epwele arosaló ekkewe mwúún fénúfan meinisin me epwe siwiliir. (Álleani Taniel 2:44.) Iwe mwirin, án Kot we Mwú epwe fératá eú paratis wóón fénúfan.

15. Met weween ewe “fanüfan mi fö”?

¹⁵ Paipel a anúkúnúkúkich: “Nge usun än Kot pwon sia witiwiti eu läng mi fö me eu fanüfan mi fö ia pwüng epwe chöchöla ie.” (2 Petrus 3:13; Aisea 65:17) Fán ekkóch, lupwen ewe Paipel a kapas usun fénúfan a wewe ngeni ekkewe aramas mi nónnóm wóón fénúfan. Ina minne, ewe “fanüfan mi fö” mi pwúng a wewe ngeni eú mwichen aramas mi kúna án Kot chen.

16. Ifa ewe liffang mi fókkun aúchea seni Kot epwe ngeni iir kewe mi chen me ren? Met sipwe féri pwe sipwe tongeni angei?

¹⁶ Jesus a pwonei pwe lón ewe ótót sefé epwe feito, chókkewe mi kúna chen seni Kot repwe angei ewe liffangen “manau esemüch.” (Markus 10:30) Kopwe mwo suuki noum Paipel ngeni Johannes 3:16 me 17:3 me álleani met Jesus a erá mi lamot sipwe féri pwe sipwe kúna manaw esemuch. Iei sipwele káé met Paipel a apasa usun feiéchún chókkewe mi fich ngeni ena liffang seni Kot repwe pwapwaiti lón ewe Paratis wóón fénúfan.

17, 18. Pwata sipwe lúkúlúk pwe epwe wor kinamwe me núkúnúkéch wóón unusen fénúfan?

¹⁷ Féfféringaw, maun, ipweri allúk me féfférún akkachofesá repwe móróló. “Ekewe aramasangau resap chüen nom. . . . Nge ekewe chon tipetekison repwe fanüeni ewe fanü.” (Kölfel 37:10, 11) Epwe wor kinamwe pún Kot epwe “aükätiu maun won unusen fanüfan.” (Kölfel 46:9; Aisea 2:4) Iwe, “pwüng epwe fefeitä lon ränin manauan, nge feiöch me kinamwe epwe lapala, tori ewe maram esap chüen nom,” weween, tori feilfeiló chék!​—Kölfel 72:7.

¹⁸ Chón fel ngeni Jiowa repwe manaw fán núkúnúkéch. Chón Israel lóóm ra manaw fán  núkúnúkéch atun ra álleasochisi Kot. (Lifitikos 25:18, 19) Epwele ifa me múrinnéén ach sipwe pwal meefi núkúnúkéch lón ewe Paratis!​—Álleani Aisea 32:18; Mika 4:4.

19. Pwata sia silei pwe epwe wor chómmóng mwéngé lón án Kot we ótót sefé?

¹⁹ Esap wor nafangawen mwéngé. Ewe soumakken kélfel a kélú: “Epwe wor chomong wiich lon ewe fanü. . . . Epwe wor uän irä won ekewe chuk.” (Kölfel 72:16) Jiowa Kot epwe efeiéchú néún kewe aramas mi pwúng me ‘fanüfan epwe awora räs.’​—Kölfel 67:6.

20. Pwata sia lúkúlúk pwe unusen fénúfan epwe wiliti eú paratis?

²⁰ Unusen fénúfan epwe wiliti eú paratis. Epwe wor imw me atake mi lingéch lón ekkewe leeni mi fen piin tatakkis ren aramas mi tipis. (Álleani Aisea 65:21-24; Pwärätä 11:18) Iwe ló, ló, ló, ekkóch leeni wóón fénúfan repwe múrinné. Iwe mwirin, epwe pwal chéúló tori an epwe lingéch me uwaéch unusen fénúfan usun chék ewe tánipiin Eten. Iwe, Kot epwe chék ‘suki poun o ngeni ekewe mönümanau meinisin mine repwe menemenöch ren.’​—Kölfel 145:16.

21. Met a affata pwe epwe wor kinamwe lefilen aramas me man?

²¹ Epwe wor kinamwe lefilen aramas me man. Manmwacho me manfesir repwe mwéngéfengen. Ekkewe man mi mwacho lón ei fansoun resap chúen eniwokkusu pwal mwo nge emén kúkkún semirit.​—Álleani Aisea 11:6-9; 65:25.

22. Met epwe fis ngeni samau?

²² Esap chúen wor samau. Atun Jesus epwe Sounemenemen án Kot we Mwú lón láng, epwe echikara aramas nge epwe fókkun lap seni minne a féri atun a nóm wóón fénúfan. (Mateus 9:35; Markus 1:40-42;  Johannes 5:5-9) Lón ena fansoun, “esap wor eman chon ewe fanü epwe apasa pwe a samau.”​—Aisea 33:24; 35:5, 6.

23. Pwata ewe manawsefál epwe apwapwaai letipach?

²³ Attongeach kewe repwe manawsefál, iwe a wor ar ápilúkúlúk pwe resap málósefál. Chókkewe mi méúrúló lón máló mi nóm lón ekiekin Kot repwe manawsefál. Enlet, “epwe fis ewe manausefal ren ekkewe mi pung pwal ekkewe rese pung.”​—Föför 24:15, TF; álleani Johannes 5:28, 29.

24. Met meefiom usun óm kopwe kúna manaw lón Paratis wóón fénúfan?

²⁴ Jiowa Kot, i ewe Chón Férikichetá mi Lapalap, iwe a amwarar minne a ammólnatá fán iten chókkewe mi filatá le káé usun i me angang ngeni! Jesus a kapas usun ewe Paratis epwe fis wóón fénúfan lupwen a pwon ngeni ewe chón féfféringaw mi máló únúkkún: “Kopwe etiei lon Paratis.” (Lukas 23:43) A fókkun lamot sipwe alapaaló ach káé usun Jesus Kraist pún ren i, ekkena feiéch meinisin repwe tufichin pwénútá.