1-3. (a) Met a efisi tipefesen lón ewe mwichefelin Chón Kraist lón fansoun ekkewe aposel? (b) Ifa ussun sia tongeni feiéch seni ach káé ei pwóróus lón ewe puken Féffér?

 PAUL me Parnapas ra fókkun pwapwa. Ra kerán chék liwin ngeni ewe telinimw Siria lón Antiok seni ar ewin angangen misineri. Ra fókkun pwapwa pwe Jiowa a “suuki ewe asamen lúkú ngeni aramasen ekkewe ekkóch mwú.” (Féf. 14:26, 27) Me ra kúna an a pwal fis ena lón Antiok! A fen afalafalfeil pwóróusen ewe Mwú me “chómmóng” ekkewe esap iir chón Jus lón ena telinimw ra pwal wiliiti Chón Kraist.—Féf. 11:20-26.

² Atun ekkewe Chón Kraist lón Jutia ra rong ussun ekkewe mineféén Chón Kraist mi papatais, esap iir meinisin ra pwapwa. Ekkóch ra ekieki pwe a lamot án meinisin ekkewe Chón Kraist repwe sirikomsais, nge ekkóch rese pwal alamota. Epwe ifa féfférún ekkewe chón Jus Chón Kraist ngeni ekkewe esap iir chón Jus mi wiliiti Chón Kraist? Itá a lamot án ekkewe esap iir chón Jus mi wiliiti Chón Kraist repwe álleasochisi ewe Allúkún Moses? Ena osukosuk a lapóló, iwe a etipefeseni chón ewe mwichefel. Ifa ussun epwe tawe ena osukosuk?

³ Atun sia káé ei pwóróus lón ewe puken Féffér, sipwe káé chómmóng lesen mi aúchea. Ra tongeni álisikich lón ei fansoun le túmúnú an esap wor met epwe atai ach tipeeúfengen.

4. Ifa ewe ekiek ese pwúng ekkóch ekkewe chón Jus Chón Kraist ra chúen eáni, me ifa ewe kapas eis a ppiitá?

⁴ Ewe chón káé Luk a makkeei: “Ekkóch mwán ra feitiw [ngeni Antiok] seni Jutia me poputá le asukula pwiir kewe: ‘Iká pwe ouse sirikomsais ussun minne a mak lón ewe Allúkún Moses, ousap tongeni kúna manaw.’” (Féf. 15:1) Ese ffat iká ekkena “mwán . . . seni Jutia” iir Farisi me mwen ar wiliiti Chón Kraist. Nge ussun itá  ra chúen eáni án ekkewe Farisi ekiek, chókkewe mi apwénúetá ewe Allúkún Moses lón ewe esin napanap mi fókkun tichik. Pwal eú, eli ra erá pwe minne ra afalafala a feito seni ekkewe aposel me mwán mi ásimaw lón Jerusalem. (Féf. 15:23, 24) Nge pwata ekkewe chón Jus mi wiliiti Chón Kraist ra chúen ekieki pwe a lamot ewe mettóch sirikomsais pwal mwo nge mwirin án Kot affataéchú me ren ewe aposel Piter pwe a etiwaalong ekkewe esap iir chón Jus rese sirikomsais lón ewe mwichefelin Chón Kraist? a—Féf. 10:24-29, 44-48.

5, 6. (a) Pwata ekkóch Chón Kraist chón Jus ra ekieki pwe a chúen lamot án emén epwe sirikomsais? (b) Itá ewe pwonen etipeeú ussun sirikomsais a kapachelong lón ewe pwonen etipeeú ngeni Eperiam? Áweweei. (Ppii ewe footnote.)

⁵ Eli a chómmóng ekkewe popun. Jiowa a pwisin apasa pwe mi lamot án ekkewe mwán lein néún kewe aramas repwe sirikomsais, me ina esissillen ar riri mi aúchea ngeni i. A allúkú ngeni Eperiam me meinisin ekkewe mwán mi nónnóm ren ar repwe sirikomsais, ló, ló, ló, ina met a pwal allúkú ngeni ekkewe chón Israel. b (Lif. 12:2, 3) Fán ewe Allúkún Moses, a pwal mwo nge lamot án ekkewe chón ekis repwe sirikomsais me mwen ar repwe tongeni féri ekkóch mettóch, áwewe chék ren ar repwe mwéngé ewe Pasofer. (Eks. 12:43, 44, 48, 49) Ina minne, me ren ekkewe chón Jus pwe iká emén mwán ese sirikomsais, iwe, i emén mi limengaw me ese tongeni angang ngeni Kot.—Ais. 52:1.

⁶ Iwe, a lamot lúkú me tipetekison ngeni ekkewe chón Jus mi wiliiti Chón Kraist ren ar repwe ekkesiwili ar ekiek pwe epwe tipeeú ngeni án Jiowa ekiek. A fen ekkesiwil ewe pwonen etipeeú mi lóngólóng wóón ewe Allúk, ina popun emén mi uputiw lón an emén chón Jus ese wewe ngeni pwe i emén néún Kot aramas. Chómmóng Chón Kraist chón Jus ra chúen nóm lein chón Jus, ina popun a fókkun lamot ngeni ekkena Chón Kraist watteen pwora pwe repwe tongeni wiliiti néún Jises chón káé me etiwa ekkewe chón lúkún Israel iir mi wiliiti Chón Kraist nge rese sirikomsais.—Jer. 31:31-33; Luk 22:20.

7. Met ekkewe “mwán . . . seni Jutia” rese weweiti?

⁷ Sia silei pwe án Kot allúk ese siwil pokiten ekkóch ekkewe allúkún Moses ra chúen nóm lón ewe mineféén pwonen etipeeú. (Mat. 22:36-40) Áwewe chék, iei met Paul a makkeei mwirin ussun ena: “Emén  chón Jus, i ewe emén chón Jus me lón letipan, me a sirikomsais me lón letipan. Ewe ngún mi fel a féri ei nge esap ewe allúk.” (Rom 2:29; Tut. 10:16) Ekkewe “mwán . . . seni Jutia” rese weweiti ena mettóch me ra chúen ekieki pwe Jiowa a chúen allúkú ngeni néún kewe aramas ar repwe sirikomsais. Itá repwe tipemecheres le siwili ar ekiek ren ena?

8. Pwata ewe osukosuken sirikomsais a ló ngeni ewe mwichen soupwúngúpwúng lón Jerusalem?

⁸ Luk a sópweeló le apasa: “Lupwen a wor eú watteen tipefesen me wippinfengen lefiler [ekkewe mwán mi “feitiw seni Jutia”] me Paul me Parnapas, a kkótoló pwe Paul, Parnapas, me pwal ekkóch repwe feitá ren ekkewe aposel me ekkewe mwán mi ásimaw lón Jerusalem fán iten ei osukosuk.” c (Féf. 15:2) Ekkewe Chón Kraist lón ewe mwichefelin Antiok ra áninifengen iká epwe sópwósópwoló ewe angangen sirikomsais are esap. Iwe rese tongeni ataweei ena osukosuk. Nge ren an epwe wor tipeeúfengen me kinamwefengen, ena mwichefel a tingor álillis seni “ekkewe aposel me ekkewe mwán mi ásimaw lón Jerusalem,” chókkewe iir mi chóni ewe mwichen soupwúngúpwúng. Met sia tongeni káé seni ekkewe mwán mi ásimaw lón Antiok?

9, 10. Ifa ussun ekkewe Chón Kraist lón Antiok me Paul me Parnapas ra isettiw leenien áppirú mi múrinné ngenikich lón ei fansoun?

⁹ Eú lesen mi aúchea sia káé, ina lamoten ach sipwe lúkúlúk wóón án Kot we mwicheich. Ekieki ei: Ekkewe Chón Kraist lón Antiok ra silei pwe chókkewe mi chóni ewe mwichen soupwúngúpwúng, iir chón Jus. Iwe nge, ra lúkúlúk wóón ena kúmi pwe repwe ataweei ewe osukosuken sirikomsais, me minne ra apwúngaló epwe tipeeú ngeni ewe Paipel. Pwata? Chón ena mwichefel ra lúkúlúk pwe Jiowa epwe awora emmwen me ren an we ngún mi fel me seni ewe Mékúren mwichefel, Jises Kraist. (Mat. 28:18, 20; Efi. 1:22, 23) Atun epwe ppiitá osukosuk lón ach ei fansoun, sipwe áppirú án ekkewe Chón Kraist lón Antiok leenien áppirú mi múrinné ren ach lúkúlúk wóón án Kot we mwicheich me ewe Mwichen Soupwúngúpwúng.

¹⁰ Sia pwal káé ussun aúchean ach sipwe tipetekison me mosonottam. Paul me Parnapas ra kepit ren ewe ngún mi fel pwe repwe feiló ren ekkewe mwú, nge ena mettóch ese efisi ar repwe ekieki pwe a wor ar pwúúng le ataweei ewe osukosuken sirikomsais me lón Antiok.  (Féf. 13:2, 3) Iwe nge iei met Paul a makkeei mwirin: “Úa feitá [ngeni Jerusalem] pokiten ewe Samol a pwáári ngeniei pwe úpwe feiló,” weween pwe i a nóm fán emmwenien ewe ngún mi fel. (Kal. 2:2) Ekkewe mwán mi ásimaw lón ei fansoun ra pwal achocho le áppirú ar tipetekison me mosonottam atun a ppiitá osukosuk mi tongeni atai kinamween me tipeeúin ewe mwichefel. Rese ánini wóón ekkena osukosuk me péchéú pwe ra pwúng, nge ra mochen silei ekiekin Jiowa ussun. Ina popun ra kútta seni ewe Paipel me research wóón met ewe mwiich mi alúkúlúk ra apasa.—Fil. 2:2, 3.

11, 12. Pwata a lamot ach sipwe mosonottam le witi Jiowa?

¹¹ Eli fán ekkóch a lamot ach sipwe witi án Jiowa epwe álisikich le weweéchúti och mettóch. Áwewe chék, ina epwe 13 ier mwirin án Kornelius a kepit, iwe ina atun Jiowa epwap affata pwe ese lamot ngeni meinisin chókkewe esap iir chón Jus ar repwe sirikomsais. Pwata a ina ttaman? Eli Kot a mochen awora fansoun ngeni ekkewe chón Jus mi letipwenechar ar repwe ekkesiwili ar ekiek pwe epwe tipeeú ngeni ekiekin. Ewe pwonen etipeeú ussun sirikomsais Jiowa a eáni ngeni Eperiam, ewe mi wor tongan me ésúfélún, a sópwósópwoló ren úkúúkún 1,900 ier, iwe ina eú watteen siwil!—Jon 16:12.

¹² Sia enletin feiéch ren án Jiowa mosonottam me kirekiréch le asukulakich me álisikich le ákkeáni an ekiek. Minne a asukula ngenikich, a múrinné fán itach. (Ais. 48:17, 18; 64:8) Ina minne, sisap fókkun lamalamtekia me péchéú wóón met sia ekieki pwe a pwúng, me sisap fókkun esiita án Jiowa we mwicheich atun a ekkesiwili are áwena ach weweiti ekkóch wokisin. (SalAf. 7:8) Iká ka meefi pwe ka poputá le eáni ena esin ekiek, ekiekifichi met ka tongeni káé  seni Féffér sópwun 15 me tingorei Jiowa an epwe álisuk le apwénúetá ekkewe lesen seni. d

13. Ifa ussun sipwe áppirú án Jiowa mosonottam lón ach angangen afalafal?

¹³ A lamot ach sipwe áppirú án Jiowa mosonottam atun a weires ngeni néúch kewe chón káé ar repwe ekkesiwili ar lúkú ese pwúng are ar repwe úkútiw le féfféri ekkóch éérenien lamalam chofona. Iká a fis ena, iwe a lamot ach sipwe awora naféchún fansoun le mut ngeni án Kot we ngún mi fel epwe angang lón letipen ena chón káé. (1 Kor. 3:6, 7) A pwal lamot ach sipwe iótekiir. Ekis me ekis, Jiowa epwe álisikich le silei ifa ussun sipwe álisiir.—1 Jon 5:14.

14, 15. (a) Ifa ussun chón ewe mwichefel lón Antiok ra pwáári ar súféliti Paul, Parnapas, me chiener kewe? (b) Ifa ussun Paul me chienan kewe ra apéchékkúla chókkewe ra kúner lón ar sái?

¹⁴ Luk a sópweeló le makkeei: “Chón ewe mwichefel ra emmweniireló, mwirin ra liwin. Iwe, Paul me Parnapas me ekkewe ekkóch chón lúkú ra sópweeló ar sái ngeni Finisia me Sameria, ra apwóróusa ngeniir tichikin pwóróusen án aramasen ekkewe ekkóch mwú kul ngeni Kot, iwe, a atoto watteen pwapwa ngeni meinisin pwiir kewe.” (Féf. 15:3) Chón ena mwichefel ra pwáári ar tongei me súféliti Paul me Parnapas me chókkewe iir mi etiir ren ar fitiir ren ekis fansoun. Ra mochen pwáári ar mochen álisiir me mochen án Kot epwe efeiéchúúr. A ifa me múrinnéén án ekkena Chón Kraist lón Antiok leenien áppirú fán itach! Ka kan pwáári óm súféliti chienom kewe Chón Kraist, ákkáeúin ekkewe mwán mi ásimaw iir mi “angang weires lón ar afalafal me asukul”?—1 Tim. 5:17.

¹⁵ Atun Paul me chienan kewe ra sái ngeni Jerusalem, ra apéchékkúla chiener kewe Chón Kraist lón Finisia me Sameria ren ar apwóróusa ngeniir “tichikin pwóróusen” án chómmóng chón lúkún Israel wiliiti Chón Kraist. Eli ekkóch me lein chókkana mi rong ekkena pwóróus, iir ekkewe Chón Kraist iir chón Jus nge ra sú ngeni ekkena leeni mwirin ninniilóón Stifen. Pwal ina chék ussun lón ach ei fansoun, pwóróusen án Jiowa efeiéchú ewe angangen afalafal a mmen apéchékkúla chiechiach kewe, ákkáeúin chókkewe mi nóm fán sóssót. Ka kúna álillis seni ekkena esin pwóróus atun ka fiti ekkewe mwiich me mwichelap me pwal óm álleani pwóróusen manawen chienach kewe Chón Kraist lón néúch kewe puk are wóón jw.org?

16. Met a pwáári pwe a lapóló ewe osukosuk ussun sirikomsais?

 ¹⁶ Mwirin án ekkewe Chón Kraist seni Antiok sái ngeni éér ren úkúúkún 350 mwail, ra kerán tikeri Jerusalem. Luk a makkeei: “Atun ra tikeri Jerusalem, ewe mwichefel me ekkewe aposel me ekkewe mwán mi ásimaw ra etiwer fán kirekiréch, iwe ra apwóróusa ngeniir chómmóng mettóch Kot a néúnéú iir le féri.” (Féf. 15:4) Iwe nge, “ekkóch me lein chókkewe mi lúkú nge iir ra akkomw fiti ewe lamalam án ewe mwichen Farisi, ra útá seni leenier me apasa: ‘A lamot repwe sirikomsais me sipwe ereniir ar repwe álleasochisi ewe Allúkún Moses.’” (Féf. 15:5) A ffat pwe a lapóló ewe osukosuk ussun sirikomsais me a lamot repwe ataweei.

17. Ié kewe ra chóni ewe mwichen soupwúngúpwúng lón Jerusalem, me eli pwata “ekkewe mwán mi ásimaw” ra pwal kapachelong leir?

¹⁷ Än Salomon Fos 13:10 a apasa, “Chokewe mi angei öüröürer ra tipachem.” Ina met ekkewe aposel me ekkewe mwán mi ásimaw ra féri. Ra “mwichfengen pwe repwe pwóróusfengen wóón [ewe osukosuk ussun sirikomsais].” (Féf. 15:6) “Ekkewe aposel me ekkewe mwán mi ásimaw” ra féri kefil fán iten meinisin ekkewe mwichefel ussun chék met ewe Mwichen Soupwúngúpwúng ra féri lón ei fansoun. Pwata “ekkewe mwán mi ásimaw” ra angangfengen me ekkewe aposel? Chemeni pwe aposel Jemes a ninniiló, me aposel Piter a kalapus ren ekis fansoun. Itá ra pwal tongeni fis ekkena mettóch ngeni ekkewe ekkóch aposel? Iká ewer, iwe a lamot an epwe wor ekkewe Chón Kraist mwán mi kepit pwe repwe tongeni álillis le emmweni ewe angang.

18, 19. Met Piter a apasa, me ifa ewe lesen chókkewe mi aúselinga itá repwe káé?

¹⁸ Luk a sópweeló le apasa: “Mwirin ar fókkun wippinfengen, Piter a útá me apasa . . . : ‘Ámi pwii kana, oua fókkun silei pwe me lóóm Kot a féri ewe kefil me leimi pwe seni awei aramasen ekkewe ekkóch mwú repwe rong pwóróusen ewe kapas allim me lúkú. Me Kot, ewe mi silei ewe letip, a pwáraatá pwe a etiwer ren an ngeniir ngún mi fel, ussun chék pwal an ngenikich. Me i ese fókkun asókkafeseni lefilach me iir,  nge a eliméchú letiper ren lúkú.’” (Féf. 15:7-9) Me ren eú puk, ewe kapasen Krik mi afféú ngeni “fókkun wippinfengen” lón wokisin 7, a pwal tongeni wewe ngeni án ekkewe mwán mi ásimaw kapas eis me etittinafichi ewe osukosuk. Iwe, inaamwo iká a kkóló meefien ekkena mwán, nge ra tipemecheres le pwóróusfengen wóón ena osukosuk me ukkuwawu meefier.

¹⁹ Alon Piter we a áchema ngeniir pwe lón ewe ier 36, i a pwal pwisin nóm atun Kornelius me chón leimwan kewe, iir ekkewe chón lúkún Israel rese sirikomsais ra ákkáeúin kepit ren ewe ngún mi fel. Iwe, iká Jiowa ese chúen asókkafeseni ekkewe chón Jus seni chókkewe esap iir chón Jus, iwe itá a wor án aramas pwúúng le féri ena? Pwal och, alon Piter kana ra pwáári pwe Jiowa a chék etiwa án emén fel ngeni pokiten an lúkú Kraist, nge esap pokiten an álleasochisi ewe allúkún Moses.—Kal. 2:16.

20. Ifa ussun chókkewe mi apéchékkúla sirikomsais ra “sótuni Kot”?

²⁰ Iei met Piter a erá alóngólóng wóón met Kot a affata me ifa ussun a áeá an we ngún mi fel: “Ina minne, pwata oua sótuni Kot ren ámi isettá wóón afaren ekkewe chón káé efóch waas semelapach kewe are pwal kich sise tongeni mwárei? Nge kich, a wor ach lúkú pwe sia kúna manaw ren ewe kirekiréch mi somwoló án ewe Samol Jises, iwe, pwal ina chék ussun ren iir.” (Féf. 15:10, 11) Paul a erá pwe chókkewe mi apéchékkúla án aramas repwe sirikomsais, ra fen “sótuni Kot” are sótuni an mosonottam. Ra sótun echchimwa án chókkewe esap iir chón Jus repwe álleasochisi ewe Allúkún Moses. Nge fen pwisin iir rese tongeni unusen álleasochisi ena allúk, ina pwata ra angei kapwúngún máló. (Kal. 3:10) Itá úrúrún ekkena chón Jus repwe fen kilisou ren án Kot úméúméch mi pwáári ren Jises.

21. Met Parnapas me Paul ra apasa mi álisi ekkewe Chón Kraist mwán le eáni kefil mi múrinné?

²¹ A ffat pwe minne Piter a apasa a efisi án chókkewe mi aúseling ngeni repwe ekiek pwe iwe “iir meinisin ra fanafaneló.” Mwirin, Parnapas me Paul ra apwóróusa “ekkewe chómmóng esissil me manaman Kot a néúnéú iir le féri lein aramasen ekkewe ekkóch mwú.” (Féf. 15:12) Iwe iei, ekkewe aposel me mwán mi ásimaw repwele tongeni eáni kefil mi múrinné mi lóngólóng wóón ekiekin Kot ussun ewe osukosuken sirikomsais.

22-24. (a) Ifa ussun ewe Mwichen Soupwúngúpwúng lón ei fansoun ra áppirú met ewe mwichen soupwúngúpwúng lóóm ra féri? (b) Ifa ussun meinisin ekkewe mwán mi ásimaw repwe pwáári ar súféliti ewe emmwen mi kawor seni ewe mwicheich?

²² Lón ei fansoun, atun ewe Mwichen Soupwúngúpwúng ra mwichfengen, ra pwal kútta emmwen seni án Kot we Kapas me tingormaw an we ngún mi fel. (Kölf. 119:105; Mat. 7:7-11) Ren ar repwe eáni kefil  mi pwáári ekiekin Kot, emén me emén iir ra en me angei pwóróusen met repwe mwichfengen wóón me mwen ar repwe chufengen pwe repwe tongeni ekieki me iótek ussun mwen repwe pwóróusfengen wóón. (SalF. 15:28) Iwe, atun ra mwichfengen, ekkena mwán mi kepit ra chék pwapwa le uwawu meefier fán súfél. Fán chómmóng, ra kan néúnéú ewe Paipel lón ar pwóróusfengen.

²³ A pwal lamot ekkewe mwán mi ásimaw lón ekkewe mwichefel repwe áppirúúr. Me iká ekkewe mwán mi ásimaw ra pwóróusfengen wóón eú osukosuk nge rese tongeni ataweei, ra tongeni kútta álillis seni ewe keangen ofesilap iir mi nóm fán túmúnúan are kútta álillis seni chókkewe mi kefilitá pwe repwe tupuni ena ofesilap, áwewe chék ren ekkewe mwán mi wisen sáifetál. Nge iká mi fich, ewe keangen ofesilap epwe mak ngeni ewe Mwichen Soupwúngúpwúng.

²⁴ Ewer, Jiowa a efeiéchú chókkewe mi tipemecheres le álleasochisi ewe emmwen mi kawor seni ewe mwicheich me ewe mwichefel, me a efeiéchú chókkewe iir mi tipetekison, túppwél, me mosonottam. Ussun met sipwele káé lón en sópwun mwirin pwe atun sia féri ena, iwe Jiowa epwe fang ngenikich kinamwe, tipeeú, me chóchóón chón ewe mwichefel epwe lallapoló.