SÓPWUN 7
Esilei “ewe Kapas Allim Ussun Jises”
Filip a isettiw leenien áppirú ussun emén mi esilefeili pwóróus allim
A lóngólóng wóón Féffér 8:4-40
1, 2. Met a fis atun ekkewe chón oputa néún Kot aramas ra sótun aúkaretiw le afalafal?
CHÓKKEWE mi oput ekkewe popun Chón Kraist ra poputá le eriáfféwúmwááliir. A pwal fókkun ssenúk án Saul “eriáfféwú” chón ewe mwichefel. (Féf. 8:3) Ekkewe chón káé ra sú, me ussun itá minne Saul a achocho ngeni epwele sópwéch. Iwe nge, atun ekkena chón káé ra sú, a fis och mettóch mi fókkun múrinné. Met ena?
2 Chókkewe mi toropasfeil ra poputá le “afalafala ewe kapas allim ussun ewe kapasen Kot” lón ekkewe fénú ra sú ngeni. (Féf. 8:4) A mmen ámáirú ena! Chón oputer kewe rese sópwéch le aúkaretiw lón ar afalafal, nge ra fen álisaatá chéúfetálin ewe kapas allim! Pokiten ra echchimwer ar repwe sú seni imwer kewe, iwe ra fen atufichi án ekkewe aramas mi nóm lón ekkewe leeni mi towaw ar repwe rong ewe kapas allim. A pwal fis ena sókkun mettóch lón ach ei fansoun, ussun met sipwele káé.
“Chókkewe mi Toropasfeil” (Féffér 8:4-8)
3. (a) Ié ewe Filip? (b) Pwata lape ngeni ekkewe aramas lón Sameria rese rong ewe kapas allim, iwe nge met Jises a fen erá epwe fis ngeni chón Sameria?
3 Filip, i emén me lein “chókkewe mi toropasfeil.” a (Féf. 8:4; ppii ewe pwóór “ Filip ‘ewe Chón Esilefeili Pwóróus Allim.’”) A ló ngeni Sameria, ina eú telinimw lape ngeni aramasen lón rese rong ewe kapas allim, pún Jises a ereni néún kewe aposel: “Ousap tolong lón ekkewe telinimwen chón Sameria, nge oupwe fen sópweeló le feiló ngeni ekkewe siip mi mwálecheló lón mwúún Israel.” (Mat. 10:5, 6) Iwe nge, Jises a silei pwe chókkewe lón Sameria repwe rong ewe kapas allim, pokiten me mwen an feitá láng, a erá: “Oupwe chón pwáraatá ussui lón Jerusalem, lón unusen Jutia me Sameria, me tori lesopwuchikin fénúfan.”—Féf. 1:8.
4. Met meefien ekkewe chón Sameria ussun án Filip afalafal, me pwata ra aúselingéch ngeni?
4 Filip a kúna pwe Sameria a “pwechepwech fán iten kinikin uwa.” (Jon 4:35) A mmen ekinamwe an afalafal ngeni chókkewe mi nóm ikkena. Pwata? Ekkewe chón Jus, rese fókkun mochen chiechi ngeni ekkewe chón Sameria, ekkóch ra pwal mwo nge oputer. Nge ekkewe chón Sameria ra kúna pwe aramas meinisin ra tongeni aúseling ngeni ewe pwóróus allim me a pwal sókkóló seni minne ekkewe Farisi ra lúkú. Ekkewe Farisi ra lifilifil aramas me ra meefi pwe ra tekia seni ekkewe ekkóch. Filip ese aapaap ngeni aramas me a pwáári ena ren an afalafala ewe pwóróus allim fán tinikken ngeni ekkewe chón Sameria. Ina pwata chómmóng chón Sameria “ra aúselingéch” ngeni.—Féf. 8:6.
5-7. Apwóróusa ifa ussun a chéúfetál ewe pwóróus allim atun ekkewe Chón Kraist ra toropasfeil.
5 Inaamwo iká néún Kot kewe aramas ra kúna riáfféúmwáál lón ei fansoun, nge rese úkútiw le afalafal ussun chék ekkewe popun Chón Kraist. Chókkewe mi oputa Chón Kraist ra echchimwer ar repwe mwékút ngeni pwal eú fénú are kalapuser, ena a fen atufichi án chómmóng aramas repwe rong ussun ewe pwóróus allim. Áwewe chék, atun ewe Oruuen Maunen Fénúfan, Chón Pwáraatá Jiowa ra afalafal ngeni aramas pwal mwo nge atun ra nóm lón án chón Nazi kewe leenien kalapus. Iei met emén chón Jus mi chuuri ekkewe Chón Pwáraatá lón eú ekkena leenien kalapus a erá: “Pworaan ekkewe Chón Pwáraatá Jiowa a alúkúlúkú ngeniei pwe ar lúkú a lóngólóng wóón ewe Paipel, iwe úa pwal wiliiti emén Chón Pwáraatá Jiowa.”
6 Lón pwal ekkóch atun, Chón Pwáraatá Jiowa ra pwal mwo nge afalafal ngeni ekkewe souallúk me ra etiwa. Áwewe chék, atun ekkewe chón Nazi ra amwékútú Franz Desch, ngeni Gusen pwal eú leenien kalapus lón Austria, a káé ngeni emén polis. Anchangei úkúúkún pwapwaan ekkena mwán atun ra chufengensefál lón eú mwichelap fite ier mwirin nge iir me rúúemén ra wiliiti chón afalafala ewe pwóróus allim!
7 A pwal fis och mettóch mi léllé ngeni ena. Pokiten fisin riáfféúmwáál, ekkewe Chón Kraist ra sú ngeni pwal eú fénú. Áwewe chék lón ekkewe ier 1970, chienach kewe seni Malawi ra sú ngeni Mozambique nge ra fókkun tinikken le afalafal ngeni chókkewe mi nóm ikena. Mwirin och fansoun, inaamwo iká a pwal wor chón ú ngeniir lón Mozambique, nge ra chék sópweeló le afalafal. Iei alon Francisco Coana: “Pwúngún pwe ekkóch me leim áúa ares fán fite pokiten ám akkafalafal. Iwe nge atun áúa kúna pwe chómmóng ra sani pwóróusen ewe Mwú, áúa fókkun lúkú pwe Kot a álisikem ussun chék an álisi ekkewe popun Chón Kraist.”
8. Ifa ussun siwililóón nónnómun aramas a atufichiir ar repwe rong ewe pwóróus allim?
8 Pwúngún, riáfféúmwáál esap ina populapen án aramas lón sókkopaten fénú etiwa ewe pwóróus allim. Lón ekkewe ier kukkuto chék, chómmóng aramas ra mwékút ngeni sókkopaten fénú pokiten maun are nafangawen moni. Iwe pokiten ra mwékút ngeni eú mineféén leeni, ra rong ewe pwóróus allim me káé ewe Paipel. Lape ngeni ekkena aramas ra eáni fósun ekis, iwe a lamot ach sipwe afalafal ngeniir lón ar fós. Ke mi achocho le afalafal ngeni chókkewe lón óm leenien afalafal mi “feito seni lein ekkewe mwú, einang, aramas, me kapas meinisin”?—Pwár. 7:9.
“Oupwe Pwal Ngeniei Ei Manaman” (Féffér 8:9-25)
“Lupwen Simon a kúna pwe chókkewe ekkewe aposel ra isettá péúr wóór ra angei ngún mi fel, iwe, a pwon pwe epwe ngeni ekkewe aposel moni.”—Féffér 8:18
9. Ié ewe Simon, me eli pwata a sani minne Filip a féri?
9 Filip a féri chómmóng esissil are manaman lón Sameria. Áwewe chék, a echikara chókkewe mi ter inisiir me a pwal mwo nge atowu ekkewe ngún mi ngaw seniir. (Féf. 8:6-8) Emén mwán a fókkun ingeiti Filip ren tufichin na. Ina i Simon emén sourong, me chómmóng aramas ra fókkun aúcheani pwe iwe ra erá ei ussun: “A nóm ren ei mwán ewe manamanen Kot mi lap.” Nge atun Simon a kúna án Filip féri ekkena manaman, a kúna án Kot manaman seni Filip, me a wiliiti emén chón lúkú. (Féf. 8:9-13) Nge met popun an wiliiti emén Chón Kraist?
10. (a) Met Piter me Jon ra féri lón Sameria? (b) Met Simon a féri lupwen a kúna án ekkewe mineféén chón káé angei ewe ngún mi fel mwirin án Piter me Jon isettá péúr wóór?
10 Atun ekkewe aposel ra silei pwe chómmóng ra wiliiti Chón Kraist lón Sameria, ra tiinaaló Piter me Jon ikena. (Ppii ewe pwóór “ Piter A Áeá ‘Ekkewe Kii fán Iten ewe Mwúún Láng.’”) Atun ekkena rúúemén aposel ra war ra isettá péúr wóón ekkewe mineféén chón káé, me mwirin emén me emén leir a angei ngún mi fel. b Atun Simon a kúna minne ra féri, a pwal mochen féri ekkena mettóch. A ereniir, “Oupwe pwal ngeniei ei manaman, pwe ewe emén úpwe isettá pei wóón epwe angei ngún mi fel.” Simon a pwal mwo nge erá epwe ngeniir moni, pún a ekieki pwe a tongeni mééni ena manaman seni Kot!—Féf. 8:14-19.
11. Ifa ewe fén mi tuwenewen Piter a ereni Simon, me met meefien Simon ussun?
11 Aposel Piter a tuwenewen le ereni Simon ei: “Amwo noum na moni epwe etuk le máló, pokiten ka ekieki pwe ka tongeni angei ren moni án Kot we liffang ese kamé. Esap wor kinikinum are inetum lón ei angang, pún letipom ese wenechar mwen mesen Kot.” Mwirin Piter a peseei Simon an epwe áier me tingor omusomusen an tipis. A erá, “Kopwe tingormaw ngeni Jiowa pwe epwe omusaaló ekiekin letipom na mi fókkun ngaw, iká pwe mi tufich.” Ussun Simon esap i emén mi ngaw, pwe a mochen féri minne mi pwúng, nge lón ena atun a chék fitaaló an mochen mi ngaw. Ina popun a tingorei ekkewe aposel: “Oupwe tingormaw ngeni Jiowa fán itei pwe esap wor och me lein ekkena mettóch oua apasa epwe fis ngeniei.”—Féf. 8:20-24.
12. Ifa úkúúkún chéúlóón án ekkewe tipitipin Chón Kraist mééni are amémé wiser kewe?
12 Ewe kapasen apwúng Piter a ereni Simon a pwal eú minen éúréúr ngeni Chón Kraist lón ei fansoun. A áiti ngenikich pwe ese pwúng ach sipwe mééni are amémé eú wis lón ewe mwichefel. Iwe nge, a chéú ena esin féffér lón ekkewe tipitipin lamalamen Chón Kraist. Áwewe chék, eú puk seni ewe ier 1878 a erá pwe atun kefilin ekkewe papa pin, ra kan mééni ena wis. Chómmóng rese meefi ássáwen ar féri ena, me rese pwal mwo nge sótun opaaló.
13. Ifa ussun Chón Kraist repwe túmúnúúr pwe rete amémé are mééni och wis lón ewe mwichefel?
13 A lamot ekkewe Chón Kraist repwe túmúnú pwe rete amémé are mééni ekkewe wis lón ewe mwichefel. Áwewe chék, resap lilliffang ngeni chókkewe mi wisen emmwen lón mwichefel liffangen emichimich are ikkingeitiir pwe repwe ewisa ngeniir och wis lón ewe mwichefel. Pwal och, chókkewe mi wisen emmwen repwe túmúnú pwe rete eimwumwu ngeni ekkewe mi wéúéch. A mwáál ekkena esin féffér. Ewer, a lamot án meinisin néún Kot kewe chón angang repwe ‘átekisonaretiw’ me witiwiti ineet án Jiowa we ngún mi fel epwe ewisa ngeniir ekkóch wis. (Luk 9:48) A lamot án néún Kot kewe aramas resap kútta ‘iteüöchur.’—SalF. 25:27.
“En mi Wesewesen Silei Met Ena Ke Álleani?” (Féffér 8:26-40)
14, 15. (a) Ié ewe iunók re Itiopia, me ifa ussun Filip a chuuri? (b) Met meefien ewe re Itiopia ussun minne Filip a ereni, me pwata sia silei pwe ese chék weiweitá an papatais? (Ppii ewe footnote.)
14 Emén néún Jiowa chónláng a ereni Filip an epwe sái seni Jerusalem ngeni Kasa. Eli Filip a ekieki iká pwata epwe ló ikena, nge a ffatoló atun a sereni emén iunók chón Itiopia mi “léúwommóng le ákkálleani puken ewe soufós Aisea.” (Ppii ewe pwóór “ Emén ‘Iunók’ are Emén ‘Néúwis’?”) Án Jiowa we ngún mi fel a emmweni Filip an epwe ssá únúkkún wáán ena re Itiopia we woken me eisini, “En mi wesewesen silei met ena ke álleani?” A pélúweni, “Ifa ussun úpwe silei iká pwe ese wor emén a emmweniei?”—Féf. 8:26-31.
15 Ewe re Itiopia a ereni Filip an epwe tétá wóón waan we woken. Epwele ia me ámmeseiken ar pwóppwóróusfengen! Ren fansoun langattam ese wor a silei ié ewe “sip,” are “chon angang” lón án Aisea na oesini. (Ais. 53:1-12) Nge atun ar sássáái, Filip a áwewe ngeni pwe ewe “sip,” are “chon angang” a wewe ngeni Jises Kraist. Mwirin, ena re Itiopia mi fen fiti ewe lamalamen Jus, a mwittir silei met epwe féri ussun met chókkewe lón ewe Pentikos ier 33 ra féri. A ereni Filip, “Nengeni! A wor konik ikeei, met a eppetiei ái úpwe papatais?” Iwe mwittir chék Filip a papataisi ena re Itiopia! c (Ppii ewe pwóór “ A Papatais lón ‘Eú Watteen Konik.’”) Mwirin, án Jiowa we ngún mi fel a emmweni Filip ngeni pwal eú mineféén wis lón Astot, ikewe a sópweeló le esilefeili ewe pwóróus allim ie.—Féf. 8:32-40.
16, 17. Ifa ussun ekkewe chónláng ra álillis lón ewe angangen afalafal lón ei fansoun?
16 Chón Kraist lón ei fansoun ra pwal feiéch le féri ewe angang Filip a féri. Fán chómmóng, ra afalafala pwóróusen ewe Mwú ngeni chókkewe ra chék sereniir, eli atun ra sáifetál. Nge fán chómmóng, a ffat pwe esap sereseran ar chuuri chókkewe mi letipwenechar. Epwe fis ena, pokiten ewe Paipel a affata pwe ekkewe chónláng ra emmweni ewe angangen afalafal pwe ewe pwóróus allim epwe tori “meinisin mwú, einang, kapas, me aramas.” (Pwár. 14:6) Me Jises a fen oesini pwe ekkewe chónláng repwe emmweni ewe angangen afalafal. Lón an we kapas áwewe ussun ewe wiich me petewel, a erá lón ewe fansoun kinikin, weween atun muchúlóón ótóten ei fénúfan “ekkewe chón kinikin, iir ekkewe chónláng.” A pwal erá pwe ekkena chónláng repwe “ionawu seni an we Mwú chókkewe mi efisi án ekkewe ekkóch repwe tipis me aramas mi féfféri minne mi ngaw.” (Mat. 13:37-41) Jiowa a néúnéú ekkewe chónláng le ioni chókkewe repwe nemenem láng me ekkewe ‘ekkóch siip’ iir ewe “mwiich mi fókkun chóchó” ar repwe néún aramas.—Pwár. 7:9; Jon 6:44, 65; 10:16.
17 Sia kúna pwúngún ena atun sia chuuri chókkewe lón ewe angangen afalafal mi erenikich pwe ra ikkiótek ngeni Kot fán iten álillis. Áwewe chék, rúúemén ra mwin lón ewe angangen afalafal nge emén kúkkún a fitiir. Ekkewe rúúemén ra ekiekin wes pún epwele mwirin leolowas, nge ewe semirit a fókkun mochen ló ngeni ewe eú imw mwirin. Iwe, a pwisin ló wóón an me fichifich wóón ewe asam! Atun emén fépwúl a suuki ewe asam, ekkewe rúúemén chón afalafal ra feito me fós ngeni. Ra máirú atun a ereniir pwe a kerán chék iótek pwe emén epwe álisi le weweiti ewe Paipel. Iwe ra poputá le káé ngeni!
“Kot, are ié chék, kese mochen álisiei”
18. Pwata sisap aúcheangawa ewe angangen afalafal?
18 Pokiten ka chóni ewe mwichefelin Chón Kraist, iwe ka feiéch le angangfengen me ekkewe chónláng lón ewe angangen afalafal mi chék lallapoló lón ach ei fansoun. Ina popun, kosap aúcheangawa ena wis mi aúchea. Atun ka sópweeló le afalafal fán tinikken, kopwe fókkun pwapwa atun ka ekkereni aramas “ewe kapas allim ussun Jises.”—Féf. 8:35.
a Esap iei aposel Filip. Nge ei Filip sia fósun emén me lein ekkewe “fúmén mwán . . . mi wenechar” a kefilitá le akkóta einetin ekkewe mwéngé ngeni ekkewe Chón Kraist fin Kris me fin Ipru mi má seniir pwúlúwer, ewe a mak lón Sópwun 5 lón ei puk.—Féf. 6:1-6.
b Ussun itá ekkena mineféén chón káé lón ena fansoun ra kepit ren ngún mi fel atun ra papatais. Iwe a suuk ngeniir ar repwe fiti Jises lón láng me wiseni ewe wis king me souasor. (2 Kor. 1:21, 22; Pwár. 5:9, 10; 20:6) Iwe nge, lón ei atun ekkewe mineféén chón káé rese kepit atun ra papatais. Ra angei ngún mi fel me ewe tufichin féri manaman, mwirin chék án Piter me Jon isettá péúr wóór.
c Ese chék weiweitá án ewe re Itiopia papatais. Pokiten i emén chón lúkún Israel mi fiti ewe lamalamen Jus, iwe a fen silei án Kot we Kapas, kapachelong ekkewe oesini ussun ewe Messaia. Iei a silei ekkewe pwóróus ussun Jises me wisan we lón pwénútáán letipen Kot, ina popun a mwittir papatais.
