1, 2. Bibilia okalile dhavi mvaho wa ttima odhile wa Mulugu?

ONONAMO dhavi mukwawo agovaha elobo yahajeedhela weyo? Weyo onofugula momaguva, onohagalala vowi mukwawo onowuwubuwela. Nanda onomutamaalela.

² Bibilia mvaho wa Mulugu. Nivuru ntti ninologa dhilobo dhihigaziwile iyo. Ninga motagiha, ninologa wi Mulugu ottandda erimu, elabo, na mulobwana vina muyana woroma. Ononivaha malago annikamihedha mmakattamihoni. Ninosunzamo wi Mulugu onele wakwaniha yogana yaye ya okosa elabo okala mburo waderetu. Bibilia mvaho wa ttima vaddiddi!

3. Ononemo eni ogamusunzaga Bibilia?

³ Ogamusunzaga Bibilia, onele woona wila Mulugu onfuna wi okale marho waye. Ogasunzagavi, omarho wenyu onele ofiyedheya.

4. Txini enutikiniha mwaha wa Bibilia?

⁴ Bibilia ohitapuleliwa na dhilogelo opitta 2.600, nanda matxikwi na matxikwi a Bibilia ahipidiwa. Okwaranya attu mapursentu 90 a elabo yotene anomwengesa Bibilia na elogelo yawa. Kadda sumana, attu okwaranya matxikwi-txikwi anokaana Bibilia! Ndde, kawo nivuru ninligana na Bibilia.

5. Ninlogela eni wi dhilebiwe mBibiliani “wobuweliha ddi Mulugu”?

⁵ Dhilebiwe mBibiliani “wobuweliha ddi Mulugu.” (Kengesa 2 Timóteo 3:16.) Mbwenye attu eena anubuwela dhahi, ‘Bibilia olebiwe na attu, kito  onkala dhavi wa Mulugu?’ Bibilia onowakula: ‘Attu alogile esile dhaaruma Mulugu ninga mweeddihiwani na muya wokoddela.’ (2 Pedro 1:21) Kobuwela, bibi onimuruma mudhule oleba karta. Munya wa kartaya bani? Ddi bibi ottiya mudhuli. Na mukalelo wakakene, munya wa Bibilia ddi Mulugu ottiya attu arumiliye wi amulebe. Noona Mulugu ddakamihedhile oleba mazu aye. Mwebaribari Bibilia “nzu na Mulugu.”—1 Tesalónika 2:13; koona yowenjedha 2.

6, 7. Ninlogelani wila Bibilia ddowiwanana?

⁶ Olebiwe okwaranya vyaka 1.600. Anamalebaya akalilewo masaka ottiyana. Eena aasunza vaddiddi  eena kasunziletxe. Ninga motagiha, mmodhaya wali dotoro. Eena aali anamalima, anamattadda, akumbuzi, anamavuhulela, anamattonga na amwene. Masiki anamalebaya akalaga ottiyana, dhipaddi dhotene dhinowiwanana. Kavo epaddi ya kapitulu engudulana na yina. *

⁷ Kapitulu dhoroma dha Bibilia dhinologa omaromelo wa makattamiho a mwilaboni, kapitulu dhomariha dhinonaddela mukalelo onagomihe Mulugu makattamihoya akosaga elabo okala paraizu. Bibilia onowaloga attu a vyaka matxikwi na matxikwi nanda kadda epaddi enotonyihedha wi Mulugu onowakwanihedha efunelo yaye mudhidhi wotene.

8. Kavaha yotagiha entonyihedha wila mpaddi wa siensia Bibilia ddonyaala.

⁸ Bibilia kalebiwe wila asunzihe dhilobo dha siensia, mbwenye egalogiwaga mwaha wa siensia Bibilia ddonyaala. Ntti nlagiho wi nivuru na Mulugu. Ninga moladdaniha Nivuru na Onamakutha ninologa malago a Mulugu modhela mukalelo ogavibareli ana Izrayel na maredda oravihana. Malagoya alebiwe attu a malogo meena ahinatti oziwa elobo, mwaha wa mitipa dhing’ono dhintota oredda. Bibilia onosunziha na onyala wila elabo ya vati etomeyiwe vadhulu-vadhulu. (Job 26:7) Vina nsaka narumela attu enji wi elabo ya vati yali yopapatteya, Bibilia wahiloga wila elabo joburhungeya.—Izaiya 40:22.

9. Ororomeleya wa anamaleba Bibilia onnikamiha ononelamo eni?

⁹ Bibilia agalogaga dha mapadduwo, ddonyaala. Mbwenye manivuru menjene anloga dha  mapadduwo kanroromeleya sabwani anamalebaya vina kanroromeleya. Awene kanleba dhovirigana dhawa nne attu a nlogo nawa. Mbwenye, anamaleba Bibilia aali ororomeleya ahifiyedha oleba dhawobana dha nlogo nawa. Awene ahileba dhovirigana dhawa. Ninga motagiha, nivuru na Olebeliwa, Mizé ohirumeela dhovirigana dhaye dhinddimuwa dhasumuleliwiyena na Mulugu. (Olebeliwa 20:2-12) Ororomeleya wa anamaleba Bibilia ontonyihedha wi ddwa Mulugu. Ninofanyela omukuluvela Bibilia sabwani nivuru nivudheleliwe na Mulugu.

10. Bibilia onnikamihedha dhavi masaka abano?

¹⁰ Dhetene dhilebiwe mBibiliani “wobuweliha ddi Mulugu dhilebeliwé osunziha ebaribari, wahélamo anvonya, wawógola anvirigana.” (2 Timóteo 3:16) Txibarene, Bibilia ononikamihedha masaka abano. Yehova onoziwa dhetene dhinkosihu, ddi iyene bahi onnonelamo dhinubuwelihu vina dhinfunihu. Iyene ononiziwa deretu opitta iyo nanya vina onoziwa ennihagalaliha. Iyene onoziwa eli yaderetu vina eli yabure wa iyo.

11, 12. (a) Dhilobo gani dhalogile Yezu dhinfanyeya va Mateu kapitulu 5 mpaka 7? (b) Ninfanyelela eni omusunzaga Bibilia?

¹¹ Va Mateu kapitulu 5 mpaka 7, ninowengesa dhilobo dhinjidhene dhalogile Yezu ninga mukalelo wa ofanya osanzaya webaribari, wa wawoona attu eena, olobela vina moonelo waderetu wa okaana kobiri. Masiki valebiwani vyaka 2.000 mundduni, malagoya ba guru vina anonikamihedha vaddiddi masaka abano.

¹² Yehova ononisunziha magano annikamihedha  weeddiha egumi ya murala, mukalelo wa olaba, vina okala na murenddele na attu eena. Magano a Bibilia anowodha onikamihedha, vego-pavego vankalihu, obe makattamiho-makattamihovi angumanana iyo.—Kengesa Izaiya 48:17; koona Yowenjedha 3.

13. Txini yalogile Izaiya egapadduwile na sidadi ya Babilónia?

¹³ Mavuhulo menjene a Bibilia anowakwanihedheya vina ba ebaribari. Ninga motagiha, namavuhulela Izaiya wahiloga wi Babilónia agahitolotxiwa. (Izaiya 13:19) Iyene wahiloga mugapadduwelani. Sidadi yabareliwe na rhinga dhinddimuwa vina mwinje. Masiki dhawene Izaiya wahiloga wi mwinjeya ogahuma vina misuwodha dhigali gwengwerhe. Anyakoddo agahivolowa mu sidadimwa s’ohiwana koddo. Izaiya wahimuloga mulobwana agamunongile Babilónia, Siru.—Kengesa Izaiya 44:27–45:2; koona Yowenjedha 4.

14, 15. Mavuhulo a Izaiya akalile dhavi ebaribari?

¹⁴ Vyaka mazana meeli musogorhomwa, anyakoddo ahifiya wi amutolotxe Babilónia. Munddimuwa wa anyakoddo aba wali ani? Mowiwanana na ejile yalogile mavuhulo, wali Siru, mwene wa Persia. Eji enonikuluveliha wi mavuhulo aba ba ebaribari-wene.

¹⁵ Omattiyu obule otolotxiwe Babilónia, awene aja mattanga. Ali ofwasa sabwani ali mwari mwa rhinga dhinddimuwa vina mwinje. Oku Siru na anyakoddo aye atodihaga manje a mwinjeya abuwene attamaga otakulu wa sidadiya. Mohigoneela manjeya ahitoda ninga mwafuneyelani mpaka anyakoddo a akadda Persia ofiyedha wabuwa. Kito anyakoddoya  agawodhile dhavi ovolowa mu sidadi ya Babilónia? Mowiwanana na mavuhulo misuwodha dhigali gwengwerhe, noona anyakoddo ahivolowa mu sidadimwa s’ohiwana koddo.

16. (a) Txini yalogile Izaiya modhela ejile egampadduweli Babilónia? (b) Ninziwa dhavi wi yavuhulele Izaiya ehipadduwa-wene?

¹⁶ Izaiya wahiloga wi mBabilónia txipo kamugakaliwe  viina. Iyene wahileba: “Txipo kamunakaliwege viina, nne mwana-wedda kanamagemo musasa waye; akumbuzi kanasapihemo vinama dhawa.” (Izaiya 13:20) Koddi ejiya ebaribari? Murudda ohinkaliwa wa Babilónia oli waddamela makilometuru 50 ogusini wa Bagdad, o Iraque, eji enlagiha wila nivuhulo ntti nihakwanihedheya. Mpaka ddabuno kavo muttu onkalamo. Yehova wahiloga modhela Babilónia ‘Ddinoselamo na muselo waga ontolotxa.’—Izaiya 14:22, 23. *

17. Ninfanyelelani okuluvela dhilogile Mulugu?

¹⁷ Wakwanihedheya wa dhologa dha Bibilia, dhinonikuluveliha wi esile dhinlogani mwaha wa musogorho s’ebaribari. Noona ninofanyela okuluvela  wi Yehova onele wakwaniha yogana yaye ya odhana paraizu mwilaboni ya vati. (Kengesa Olebeliwa 23:19.) Mwebaribari iyo nihikaana nikuluvelo wi ‘Mulugu ohiroromeliha ovaha egumiyá, elabo ehinatti opaddutxiwa.’—Tito 1:2. *

18. Txini elogile murumiwi Paulo modhela “Nzu na Mulugu”?

¹⁸ Iyo nihimala woona wi kuli nivuru niina ninligana na Bibilia. Iyene ddowiwanana, agalogiwaga sabwa ya siensia vina dha mapadduwo iyene ddonyaala. Iyene onologa magano aderetu vina mavuhulo menjene ali ebaribari. Bibilia onodhowa vasogorho opitta esi dhotene dhilogiwe. Murumiwi Paulo ohileba: “Nzu na Mulugu tholaba, ninowira enlogani.” Ejiya entapulela eni?—Kengesa Ahebreu 4:12.

19, 20. (a) Bibilia onwodha dhavi wukamihedha ononelamo eliwe? (b) Ninalagihe dhavi ntamaalelo na mvaho obu?

¹⁹ Bibilia podi osaddula egumi yawo. Onowukamihedha ononelamo ejile eliwe. Onowukamihedha ononelamo dhubuwelo vina dhitanaalelo dhawo dha mmirimani. Ninga motagiha, iyo ninowodha wubuwela mukalelo onimukwelihu Mulugu. Kobuwela iyo ninomukwela iyene noona ninofanyela ottiddihedha mabasa esile dhinloga Bibilia.

²⁰ Bibilia txibarene nivuru na Mulugu. Ninofanyela wengesa, osunza vina okwela. Ninofanyela otamaalela mvaho obu vina ottiddihedha mabasa. Weyo onele ononelamo efunelo ya Mulugu na attu. Kapitulu endawo, ninele oziwa efuneloya ejo.