Skip to content

Skip to table of contents

Kapitulu 2

Onakane Dhavi Mubuwelo Waderetu

Onakane Dhavi Mubuwelo Waderetu

‘Mukane mubuwelo waderetu.’ —1 PEDRO 3:16.

1, 2. Nigakala murudda ohinziwehu nintamelelani mweddiho? Mweddiho onivahile Yehova txini?

KAVUBUWELE weyo okosaga oleddo mwiddeddereni muhili miri, mpaddi wotene ononeya mattakavi. Wila onarimeele, elobo gani egawukamihedhile ofwanya dila enfuniwe? Mwebaribari weyo ogahifuna wi muttu mwina onziwamo deretu auvelele obe ogahitamela mweddiho mwina ninga mapa, nzuwa, neneri, busula na GPS. Otamela dhilobo esi elobo yamakamaka sabwani dhinovuna egumi yawo.

2 Notene ninogumana makattamiho a mwigumini abuwene annittiya ninga muttu worimeela ohinziwa ondowiye. Mbwenye Yehova ohinivaha mubuwelo oli nvaho wa oneddihana. (Tiago 1:17) Mwari mwa kapitulu eji ninele osunza mavuzo aba: Mubuwelo txini nanda onlaba dhavi? Mubuwelo onshagihiwa dhavi? Ninfwanyelela eni oriha mubuwelo wa attu ena? Mubuwelo wotxena onkamihedha dhavi egumi yehu?

MUBUWELO TXINI NANDA ONLABA DHAVI?

3. Mubuwelo wehu txini?

3 Mubuwelo wehu nvaho wattima onivahile Yehova. Nvaho obu ononikamihedha ozinddiyela dhilobo dhabure vina dhaderetu. Mazu aba “mubuwelo”na elogelo ya Egrego enlabihedhiwa mBibiliani entapulela “eziwelo ena weyo wamwinya.” Eziwelo eji egalabaga deretu, enonikamihedha woona dhubuwelo dhehu. Enonikamihedha okosa dhilobo dhaderetu vina orabela dhilobo dhabure. Ononivaha wagalala nigakosa dhosakula dhaderetu, mbwenye akala ninkosa dhilobo dhabure ononivaha muladdu.—Koona epaddi Ononelemo Deretu 5.

4, 5. (a) Mukoddele Adamu na Eva ovuruwana mubuwelo wawa yapadduweli txini? (b) Mubuwelo wa Job na wa David wavahile monelo gani?

4 Muttu-muttu ohikaana ofuru wosakula wiwelela obe okodda mubuwelo waye. Adamu na Eva ahisakula okodda wiwelela mubuwelo wawa, sabwa ya ejuwene awene ahittega. Mmalelani ahidha woona wi ahikaana muladdu, mbwenyi yali mundduni-mwayovi. Awene ahikoodda omwiwelela Mulugu. (Wita 3:7, 8) Adamu na Eva ali attu oligana, anziwa wi okodda omwiwelela Mulugu yali elobo yabure, awene ahipwaza mubuwelo wawa.

5 Attu ohiligana vina ahikaana mubuwelo onfanyelani ovuruwana. Job yotagiha yaderetu. Iyene wahikosa yosakula yaderetu modhela ologa wi: “Kaddinathiye wamelela thima yaga, vowi murima waga kunddisumulula n’obure.” (Job 27:6) Mazu alogile Job “murima,” waddana mubuwelo waye. David muttu mwina wakooddile wiwelela mubuwelo waye noona amuttegela Yehova. Motagiha, mukoddeliye omuriha Sawul ‘wahittiddiwa ogurumela.’ (1 Samuwel 24:6) Kuloga wi mwari-mwari mubuwelo wa David wannimwaddela wi enfuniwe okosa jabure, iyene kovuruwana kagakosile elobo yabure.

6. Elobo gani enoniha wi Yehova ohavaha attu etene mubuwelo?

6 Yehova ohavaha mubuwelo attu otene masiki abale ahinimwebedha anoziwa dhilobo dhaderetu na dhabure. Bibilia onloga wi: ‘Na dhubuwelo dhawa, awene anosumeliwa vina anoleveleliwa.’ (Roma 2:14, 15) Motagiha, attu enjene anoziwa wi ompa muttu na wiya dhilobo dhabure. Awene anowodha ovyang’anela woka mbwenye akala kankosa dhilobo ninga esi anvuruwana mubuwelo wawa. Anowiwelela magano a ebaribari ya Bibilia onivahile Mulugu wi anikamihedhe okosa dhosakula dhaderetu.

7. Dila dhina mubuwelo wehu ononinyengetta, sabwaya jani?

7 Dila dhina mubuwelo wehu onovirigana. Sabwa yawi nili attegi, dhitanaalelo dhehu dhinopupurutxa mubuwelo wehu dhinittukulelaga okosa dhilobo dhabure. Ottiya ejo mubuwelo waderetu onofuna oshagihiwa wi olabege deretu. Jijuwene emukamihedhe José ottawa odideliwa. (Wita 39:1, 2, 7-12) Wi anikamihedhe oshagiha mubuwelo wehu, Yehova ohinivaha muya wokoddela vina magano a Bibilia. (Roma 9:1) Ovano ninele osekeserha mukalelo wa oshagiha mubuwelo.

NINAWODHE DHAVI OSHAGIHA MUBUWELO WEHU?

8. (a) Monelo wehu ompatta dhavi mubuwelo? (b) Nihinatti okosa yosakula, elobo gani enfwanyela iyo ovivuza?

8 Attu eena anoona ninga ovuruwana mubuwelo okosa ejile enruma murima wawa. Awene anoona ninga elitxi ya ttima kukosa esile dhinubuwelani. Mbwenye murima wehu kuliganile, mudhidhi mwina ononipupurutxa. Masaka mena monelo wehu onozuzumiha mubuwelo wehu. Bibilia onloga wi: ‘Murima onopela malago opitta elobo yina, bani onwodha onona murima wa muttu?’ (Jeremiya 17:9) Noona dila dhina ninowona elobo ninga yaderetu oku ehili. Motagiha murumiwi Paulo ahinakala Mukristu wanatabutxa Akristu, iyene wona ninga onkosa dhilobo dhaderetu, mubuwelo waye kawanvaha muladdu. Mbwenye musunzeliye magano a Yehova, Paulo wahoona wi enofuneya okosa masadduwo. Iyene wahisunza ttima yokaana mubuwelo wapama, nona ohiloga: “Onddipima ddi Nabuya.” (1 Korinto 4:4; Merelo 23:1; 2 Timóteo 1:3) Musunzile Paulo ejile yanfunana Yehova, wahinonelamo wi onofwanyela otxinja. Eji enonisunziha wi nihinatti okosa yogana enofuneya ovivuza, ‘Yehova onddifunana wi ddikose eni?’

9. Omova Mulugu entapulela eni?

9 Akala iyo ninomukwela muttu, ninokosa guru wi ninamunyimule. Iyo ninomukwela Yehova noona kaninfuna omunyimula. Nehemiya yotagiha yaderetu. Iyene wali mulamuleli, wahikaana ofuru wokala mureli. Mbwenye iyene wahikoodda sabwa ya ‘omova Mulugu.’ (Nehemiya 5:15) Enofuneya iyo vina omova Yehova nirabelaga okosa dhilobo dhinimuribiha murima. Etanalelo eji enofanyeela okala yoliba vaddiddi. Enowodheya oziwa dhilobo dhinimwagalaliha Yehova nigengesa mBibiliani.—Koona epaddi Ononelemo Deretu 6.

10, 11. Magano gani annivaha Bibilia ankamihedha dhosakula dhehu mowiwanana na omwa?

10 Motagiha, mowiwanana na dhomwa dholezeliha. Gano gani dha Bibilia dhinnikamihedha osakula akala nimwege? Ndoweni nirome woona, Bibilia kankooddiha omwa, ottiya ejo onloga wi vinyu nvaho wa Mulugu. (Masalmo 104:14, 15) Yezu wahalaga anamafwara aye wi mirima dhawa dhinabwine “n’othabwiha olezela.” (Luka 21:34) Murumiwi Paulo vina wahawaddela Akristu wi ‘attiye olezela.’ (Roma 13:13) Iyene wahiloga wi ‘anamalezela kanna mburo mumweneni mwa Mulugu.’—1 Korinto 6:9, 10.

11 Mukristu oli wotene onofwanyela ovivuza: Omwa onddivaha ttima gani? Ddinowodha okala malabo menjene ddihimwile? Ddinowodha ovipimelela ddigamwaga? * Ddimmwela wi ddiwodhege ovega deretu? Ninofwanyela okumbirha nikamihedho na Yehova wi nikosege dhilobo dholigana. (Kengesa Masalmo 139:23, 24.) Nigakosa dhawene, ninottiya gano dha Bibilia weddiha mubuwelo wehu. Ottiya ozuzulemetxa mubuwelo wehu, ekalawo elobo yina enfuna iyo wona.

NINFWANYELELA ENI ORIHA MUBUWELO WA ATTU ENA

12, 13. Mubuwelo wa attu okalele eni wottiyana? Ninakose elobo gani akala mubuwelo wa attu ena bottiyana na wehu?

12 Mubuwelo wa attu ohittiyana. Dila dhina weyo onokosa elobo enrumeela mubuwelo wawo mbwenye muttu mwina mubuwelo waye sohirumeela. Motagiha, weyo txino onosakula omwa dholezeliha, oku muttu mwina akoddaga. Ottiyana oku ompadduwela eni?

Mubuwelo woshagihiwa onele onikamihedha osakula deretu akala ninofwanyela omwa dholeziha obe nne

13 Attu ena anottukula mubuwelo wa anamudhi aleliwenani. Mwa mpaddi wa omwa, txino nsaka na mundduni muttuya wahigumanana makattamiho amuttukulele onyanyala omwa. (1 Amwene 8:38, 39) Akala weyo onomugulela muttu yomwa yolezeliha nanda muttuya akoodda, onewemo dhavi? Onele osilidhiwa? Onele omukokela? Onokala ovuzaga ekoddeliye? Nne, weyo kunazuzume sabwani onoriha mubuwelo waye.

14, 15. Elobo gani epadduwile nsaka na murumiwi Paulo? Malago gani avahile murimiwi Paulo?

14 Nsaka na Murumiwi Paulo, yahipadduwa elobo yoonihile wi mobuwelo wa attu onottiyana. Attu ena angula vina anja dhinama dhamalile okutteliwa amilugu onyengetta. (1 Korinto 10:25) Paulo koonavo elobo yabure oja dhinama esile. Na monelo waye, dhoja dhetene mwinya ddi Yehova. Mbwenye attu ena awebedhaga wale amilugu onyengetta, ona ninga elobo yabure oja dhinama esile. Paulo txino agahubuwela, ddikaana ofuru wa oja elobo enfuna miyo, sabwani mubuwelo waga kunddisumela. Mbwenye iyene kakosile dhawene.

15 Paulo okoddele eni okosa dhawene? Sabwa yawi wanriha dhubuwelo dha abali, iyene wanvaha ttima dhubuwelo dha akwaye opitta dhaye. Nona iyene ohileba wi ‘nihitamelege dhinziveliwehu nanya.’ Ohenjedhedha: “Kristu katamelile wira yamuzivela mwinya.” (Roma 15:1, 3) Moligana na Kristu, murumiwi Paulo wazuzumeletxa akwaye opitta iyene.—Kengesa 1 Korinto 8:13; 10:23, 24, 31-33.

16. Koddi Yehova onivahile mubuwelo wila n’attongegena akwehu?

16 Kito akala mububuwelo wa mukwehu onomurumeliha okosa elobo enoona iyo ninga yabure? Enofuneya okala txenjewa wi ninamusumulele vina nihididele wi mubuwlo wehu ohikala waye kukalile. (Kengesa Roma 14:10.) Mubuwelo onivahile Yehova kahiyo wa wattongana attu ena mbwenye w’ovittongana nanya. (Mateu 7:1) Kaninfuna wi dhosakula dhomwinya dhitote ogawana mmulogoni. Ninfuna nikose guru wila mmulogoni mukale wiwanana.—Roma 14:19.

MUBUWELO WOTXENA ONAGALALIHA DHAVI EGUMI YEHU?

17. Elobo gani empadduwa na mubuwelo wa attu ena?

17 Murumiwi Pedro ohileba wi: ‘Mukane mubuwelo waderetu.’ (1 Pedro 3:16) Mokubanyihamwene, akala muttu onopwaza magano a Yehova, movira wa mudhidhi mubuwelo waye onottiya olaba. Paulo ohileba wi mubuwelo wawa ‘ohiddumeyiwa na mujila wowotxa.’ (1 Timóteo 4:2) Elobo gani enanipadduwele nigasamela mujila woviha? Mohaganyedha ononiddumeya, akala ninozwa vaddiddi, vanokala nimbazi, ttebe ejile ya nimbazi enovadda bihiwaga opa. Akala muttu onodhowavi akosaga dhilobo dhabure, mubuwelo waye onottiya onvaha malago.

Mubuwelo onlaba deretu onokamihedha okosa dhosakula dhaderetu dhindana murenddele na ohagalala

18, 19. (a) Dhubuwelo dha muladdu dhinnittukulela wubuwela dhavi? (b) Elobo gani enfwanyela iyo otanalela akala mubuwelo wehu ononipatta muladdu mwa dhovirigana dhimalihu otxinuwa?

18 Akala mubuwelo wehu ononivaha ezinddiyelo ya okana muladdu kuloga wi mubuweloya onolaba deretu. Ejo enonikamihedha otxinuwa vina ottiya okosa dhilobo dhabure. Ninfuna nisunzege orabela dhilobo dhabure na mubuwelo wehu. Motagiha, mwattegeli Mwene David, mubuwelo waye wahimukamihedha otxinuwa. Iyene wahiwodha onyanyala obure wakosiliye vina wahigana omwiwelelaga Yehova. David modhela yotagiha yaye ohiwodha ologa wi ‘Yehova muttu waderetu, onoziwa olevelela.’—Masalmo 51:3-21; Masalmo 86:5; koona epaddi Ononelemo Deretu 7.

19 Masiki dhivire vyaka dhinjene, muttu otxinuwile, mudhidhi mwina onovipwatteliha muladdu. Mubuwelo obo onopa omuttiyaga muttuya wona ninga kana ttima. Weyo wahiromaga wubuwela dhawene, kudduwale wi kinwodheya osaddula esile dhipadduwile wale, mbwenye akala weyo ohitxinuwa vina ohikumbirha nikamihedho na Yehova, iyene onele wukamihedha. Masiki akala masaka abale a mundduni weyo wanziwa magano a Yehova obe nne, kuwaganyedhe wi iyene ohifudha dhottega dhawo. Masiki murima wawo owusumelege, Bibilia onloga wi: ‘Mulugu munddimuwa opitta murima wehu.’ (Kengesa 1 Joau 3:19, 20.) Masiki okanege manyazo obe mubuwelo wa muladdu wa dhilobo dhabure dhikosile weyo wale, kudduwale wi okwela vina olevelela wa Yehova onopitta dhilobo dhotene. Akala muttu onorumeela nlevelelo na Yehova, mubuwelo waye onottaba vina onowodha omulabela Mulugu na ohagalala.—1 Korinto 6:11; Ahebreu 10:22.

20, 21. (a) Nivuru ntti ninawukamihedhe okosa eni? (b) Yehova onivahile ofuru gani, nanda ninfuna nilabihedhe dhavi?

20 Nivuru ntti ninele wukamihedha oshagiha mubuwelo wawo, vina ninele wubarela na ngovi dha masaka abano omariha. Ninele oukamihedha olabihedha gano dha Bibilia mwigumini mwawo. Ebaribari wi Bibilia kanloga mazina a magano a dhilobo dhetene dha siku-siku. Iyo ninfwara “magano a Kristu,” aniwanana na malamulo a Mulugu. (Galásia 6:2) Mwaha wohikalawo mazina a dhilobo dhinfwanyeelihu okosa, eji kintapulela wi muttu ohikana ofuru wokosa dhilobo dhabure. (2 Korinto 4:1, 2; Ahebreu 4:13; 1 Pedro 2:16) Ottiya ejo, ninfuna nilabihedhe ofuru wehu wosakula wila nitonyihedhe omukwela wehu Yehova.

21 Nigatanaalela gano dha Bibilia nanda nilabihedha, enlagiha wi ninoziwa olabihedha ‘ewodhelo ya ottiyaniha’, dhilobo dhabure na dhaderetu. (Ahebreu 5:14) Mubuwelo wehu onele onikamihedha okosa dhosakula dhaderetu mwigumini mwehu, nidhowaganavi orumeliwa wehu na Mulugu.

^ par. 11 Adotoro a mparha wa egumi anloga wi elobo yorutxa wa abale anziveliwa omwa ofwanya mpimo waderetu wa omwa. Awene anovaha nikokomezo wi ahimwege dhomwa dholezeliha.