1-3. (a) Mambali onkaanela eni ebaribari yawila mwanaye wa mulobwana guwodhaye dhihinyaala vina dhikale dha oyesa? (b) Yehova onfunela eni wila anamebedha aye akale ayesa nanda txini ennikwekwethela ofuna okalaga ayesa?

MAI onomutanaala mwanaye wa mulobwana wila adhowe wego. Onokaana ebaribari yawila ohihaba, guwodha dhihinyaala vina dhihikoddela. Onoziwa yawila oyesa kofuneya wila mima akale mugumi. Onoziwa vina yawila mwabalelo wa mwanaye onowatamaaliha obe waruwaniha amambali aye.

² Babi wehu wa odhulu Yehova, onfuna wila adhari aye akalege ayesa. Nzu naye ninloga dhahi: ‘Na muyesa munela omweeddiha na oyesa.’ * (Masalmo 18:26, NM) Yehova ononikwela; onoziwa yawila nigakalaga ayesa ninopuramo. Onjeedhela  vina yawila iyo ninga Anamoona aye nakosihege athu omuloga iyene deretu. Mohaganyedha, mooneyelo wehu wa oyesa vina mweeddelo waderetu onela omuthithimiha obe omutakaliha Yehova na nzina naye nokoddela.—Ezekiyel 36:22; kengesa 1 Pedru 2:12.

³ Oziwa wila Mulugu onakwela ayesa ononikwekwethela okalavi ayesa. Ninfuna wila okalawo wehu omuthithimihege sabwani ninomukwela. Ninfuna vina wila nikalevi mu okwelani mwaye. Noona ndoweni nipepese sabwa enfanyeelelihu okala ookoddelene, ejile eli mwari mwa okala ayesa vina mukalelo wa iyo okalavi ookoddelene. Opepesa oku onela onikamiha woona akala ohikala dhipaddi dhinfanyeelihu wogolela.

4, 5. (a) Sabwa ya makamaka enfanyeelelihu okala ayesa jivi? (b) Oyesa wa Yehova onooneya dhavi mwa dhothanddiwa dhaye dhinooneya?

⁴ Mukalelo mwina onnisogorhela Yehova bwa yotagiha. Dhaene Nzu naye ninonikokomeza ‘otamela othukula mweddelo wa Mulugu.’ (Éfeso 5:1) Veneva pali sabwa ya makamaka enfanyeelelihu okalavi ayesa: Yehova Mulugu onimwebedhihu muyesa, kana nodda vina okoddeli mwa dhotene.—Kengesa Onamakutha 11:44, 45.

⁵ Ninga mukaleli mikalelo na dila dhinjidhene dha Yehova, oyesa wa Yehova onowooneya mwa dhothanddiwa dhaye dhinooneya. (Roma 1:20) Elabo ya vati esasanyedhiwe okala murala wokoddela wa nlogo na athu. Yehova ohikavo malabelo a dhothanddiwa abene antxithika muya onvumihu na manjeya. Mitipa dhiina dhinlaba ninga ponddo, dhinsaddula zungu banigakoodda wopiya. Asientista ahilabihedha mitipa esi dhiina dhopiwa dala batxithikana pitiroro yakuthuwile, na dhopigidha dhiina dhintotiwa na omukumbela vaye vina osilila wa athu. Txibarene, ‘Mpaddutxi wa elabo’ onozuzumela oyesa. (Jeremiya 10:12) Ejene egahifanyeela vina onizuzumiha.

6, 7. Nlamulo na Mizé nathukulela dhavi vadhulu yawila abale amwebedha Yehova anfuniwana oyesa?

⁶ Sabwa yina enfanyeelelihu okalavi ayesa jawila Yehova,  Mulamuleli wehu Munddimuwa onfuna wila anamebedha aye akalege ayesa. Mutxiddo mwa Nlamulo nanvahile Yehova Izrayel, oyesa na webedha weedda vamodha. Nlamulo naloga wila siku na Okupa Kwarula, namakutha munddimuwa kafanyeela ohaba dila modha, mbwenye dila biili. (Onamakutha 16:4, 23, 24) Anamakutha alaba anfuniwana onawa mada vina osuwa manyalo awa ahinathi omperhekela Yehova mikutho. (Obudduwa 30:17-21; 2 Mapadduwo 4:6) Nlamulo nahilebela makalelo 70 a dhokwarula na mwambo dha okupana kwarula. Muizrayeli bali wokwarulene kadhowa webedha, agadhowa wanthongeliwa okwa. (Onamakutha 15:31) Muthu ddi muthu wakoodda osoriha muthupo wa ovikoddeliha wafuniwa, okulene wataganyiheya na ohaba vina ofula guwo dhaye, wela ‘othamagihiwa [obe opiwa] munlogoni.’—Olebeliwa 19:17-20.

⁷ Masiki vakooddilihu okala mutxiddo mwa Nlamulo na Mizé, nthene ninonikamiha ononelamo mukalelo onoona Mulugu dhilobo. Mowooneya, Nlamulo nanthukulela vadhulu yawila abale amwebedha Mulugu anfuniwana okalaga ayesa. Yehova kasadduwile. (Malakiya 3:6) Webedha wehu kunrumeeliwa na Mulugu ogahikale ‘wokoddela vina wohikaana nodda.’ (Tiago 1:27, NM) Dhaene ninofanyeela oziwa ejile ennifuniyena mwa ejene.

8. Yehova onfuna wila nikalevi ayesa mu dhipaddi gani?

⁸ Mbibiliani, okala muyesa kayo okoddelihavi maningo. Okala muyesa vamentoni va Mulugu onofiyedha makalelo otene a egumi yehu. Yehova onjeedhela wila nikalevi ookoddelene mwa dhipaddi nai dha makamaka—omuyani, mweeddelo, dhubuwelo na maningo. Ndoweni nisekeserhe eli mwari mwa kadda epaddi.

9, 10. Okalavi muyesa omuyani ontapulela eni nanda Akristu a ebaribari anrabela eni?

⁹ Oyesa wa omuyani. Mohirutxa, okalavi muyesa mpaddi wa omuyani ontapulela okoodda otaganyiha webedha webaribari  na wotakala. Aizrayel mwabudduwelani mBabilonia wila eyelele o Jeruzalemi, anfanyeela ovuruwana mazu owubuwelihiwa: “Thawelaní wolapelana! Kamulige eloene yokwarula! Kalaní okoddelene.” (Izaiya 52:11) Aizrayel eyeleli owaniwa makamaka ovenyihedha webedha wa Yehova. Webedha okule wanfanyeela okala wokoddela, wohiravihiwa dhabure na merelo a masunziho otene amuhelutxa Mulugu vina meeddelo a relijiau ya o Babilónia.

¹⁰ Nsaka na ovanene, iyo ninga Akristu a ebaribari nikale mento wila nihiravihiwe webedha wotakala. (Kengesa 1 Korinto 10:21.) Enofuneya okala pasope, sabwani nihirijiwa nipakelo na relijiau yotakala. Mu dhilabo dhinjidhene, meeddelo menjene, dhokosa vina mithupo dhinjidha dhiniwanana na masunziho ootakala a relijiau, ninga mubuwelo wawila ohikala elobo eli mwari mwehu ehinkwa muthuya agakwa. (Kohelét 9:5, 6, 10) Akristu a ebaribari anorabela myambo dhintaganyiheya na masunziho a relijiau yotakala. * Kaninathiye odidela wa athu ena onilupiha malamulo a Bibilia a webedha wokoddela.—Merelo 5:29.

11. Mweeddelo wokoddela ontaganyiheya na eni nanda ekaleli eni yofuneya nikaanevi mweeddelo obu?

¹¹ Mweeddelo wokoddela. Okaanavi mweeddelo wokoddela onotaganyiheya na orabela makalelo otene a ojeberuwa. (Éfeso 5:5) Jofuneya nikaanevi mweeddelo wokoddela. Ninga munfunelihu woona mu kapituluni endawo ya nivuru nthi, wila nikalevi mu okwelani mwa Mulugu, ninofanyeela ‘othawa ojeberuwa.’ Ajeberuwa ahintxinuwa “kanna mburo mumweneni mwa Mulugu.” (1 Korinto 6:9, 10, 18) Vamentoni va Mulugu, athu aba ali vari va abale “anguleya na dhabure.” Agawadelavi dhotakala dhawa, ‘anagomele okwa.’—Ovuhulela 21:8.

12, 13. Wiwanana gani oliwo vari va dhubuwelo na merelo, nanda nikaanevi dhavi dhubuwelo dhokoddela?

¹² Dhubuwelo dhokoddela. Dhubuwelo dhinotota merelo.  Nigathiya dhubuwelo dhabure osapwa mmusorhoni vina mmirimani mwehu, mohigoneela obe musogorho kaninarutxiwe okosa dhotakala. (Mateu 5:28; 15:18-20) Mbwenye nigadhaaliha musorho wehu na dhubuwelo dhapama vina dhokoddela, panakwekwetheleyihu othiddeelavi mweeddelo wokoddela. (Kengesa Filipi 4:8.) Nikaanevi dhavi dhubuwelo dhokoddela? Elobo modha ennikamiha ku orabela dhovegana dhotene dhigaviriganihile mubuwelo wehu. * Mowenjedha, nidhaalihe musorho wehu na dhubuwelo dhotxena modheela osunzaga wili-wili Nzu na Mulugu.—Masalmo 19:8, 9.

¹³ Wila nikalevi mu okwelani mwa Mulugu, ja makamaka nikalevi ayesa mpaddi wa omuyani, mweeddelo vina dhubuwelo. Dhipaddi esi dha oyesa dhinsekeserhiwetxa mmakapituluni mena a nivuru nthi. Apa ndoweni nipepese epaddi yanonai—oyesa wa maningo.

14. Oyesa wa maningo okooddeli eni okala yozuzumela ya muthu yeka?

¹⁴ Oyesa wa maningo onotaganyiheya na okoddelihaga maningo ehu na esile dhinnirija. Oyesa oku elobo ya muthu yeka mwawila kavo mwina onfanyeela ozuzumela? Kayo-wene ejuwene mwaha wa anamebedha a Yehova. Ninga mumalelihu woona, oyesa wehu wa maningo onozuzumeliwa na Yehova, kayo sabwa ya onikalihavi deretu, mbwenye viina sabwa yawila ninowakosiha athu omuloga Yehova deretu obe mwabure. Katanaalela nladdaniho niromiwena kapitulu eji. Omoona mwana onkaletxa otakalavi obe na dhabalo bure-bure, onowukosiha watikina amambali aye kayo mwenemo? Kaninfuna wila elobo elobovi mwaha wa mooneyelo obe mukalelo wehu wa okalawo onveyihe Babi wehu wa odhulu obe otakalihe mpaganyo onlaleyihu. Nzu na Mulugu ninloga dhahi: “Mmweddeloni mwehu kanirilemo elobo-wene enakwakwathutxa  athu, wi mabasihu anabeddiwe. Mwetemwene ninotamela weddanamo ekalelo ya anamalaba a Mulugu.” (2 Korinto 6:3, 4) Nikalegevi dhavi ayesa?

15, 16. Laddela yaderetu ya oyesa entaganyiheya na eni nanda dhabalo dhehu dhikalege dhavi?

¹⁵ Oyesa wehu vina dhabalo. Masiki meeddelo na okalawo wa athu vathiyanilani elabo na elabo, notene ninowodha ogumela muna sabau na manje vañgono wila nihabe wili-wili vamodha na ana ehu akalege ookoddelene. Oyesa waderetu onotaganyiheya na onawaga mada na sabau nihinathi oja obe nihinathi othidda dhitagano dhinfuna ojiwa. Nigeyela osintina vina nigamala osaddula dhabalo dha mwana. Onawa mada na sabau onobarela maredda nanda mwa ebaribari onovuna dhigumi. Onobarela omwadheya wa mitipa dhowopiya (vírus e bactérias), dhaene athu bakamiheya othawa maredda anvalutxa. Mu dhilabo muli numba dhihina mipembe dhintukuma  dhilobo dhonyakuwa, suzu txino podi otibeeliwa ninga mwakoseliwani nsaka na Izrayel wa wale.—Olibiha 23:12, 13.

¹⁶ Dhabalo dhehu vina dhinofanyeela ofuliwaga wila dhitxenege nanda dhañganeyege. Kayo wila enfuneya wila dhabalo dha Mukristu dhikale dhowalamela obe dhimalile-wene obudduwa, mbwenye enfuneya jawila dhinyaalege, dhikoddelege vina dhikalege dhofanyeela. (Kengesa 1 Timóteo 2:9, 10.) Peno wego gani onkalihu, ninfuna wila mwabalelo wehu ‘othithimihe mwetemwene masunziho a Mulugu Mvulumutxi wehu.’—Tito 2:10.

17. Murala wehu na esile dhinihuna dhinfanyeelela eni okala dhokoddela vina dhowañganeya?

¹⁷ Vatakulu vehu na esile dhinihuna. Txino murala wehu kayo wa efumu obe wowalamela. Masiki dhaene, onofanyeela okuputheya vina wowañganeya ninga munnithiyela mikalelodha dhilihu. Mwakakene, akala omatugumanoni na omalaleyelo nindowa na mukukutha, nizuzumelege okuputha mwari na otakuluwa. Kanidduwale yawila murala wokuputheya na esiledha dhinihuna, woka dhinovaha onamoona. Pu mwenemo, ninowasunziha athu yawila Yehova ddi Mulugu wa oyesa, yawila onela “watolotxa abale annonga elabo,” vina yawila Omwene waye mohigoneela onela osaddula murala wehu wa velaboni ya vati okale paraizu. (Ovuhulela 11:18; Luka 23:43) Txibarene, ninfuna wila mooneyelo wa vatakulu vehu na esile dhinihuna dhawoonihe athu akwihu yawila masiki ovanene ninokaana laddela dha oyesa dhinfuna othiddihedheya mabasa mwilaboni eswa enda.

18. Nirihe dhavi Numba yehu ya Omwene?

¹⁸ Mburo wehu wa webedhamo. Omukwela wehu Yehova ononikosiha oriha Numba yehu ya Omwene, mburo wa webedhamo vamuruddani. Athu aswa agadha va Numbani apa, ninfuna ahoonegevo yabure vamburoni apa vehu va matugumano. Vanofuneya oseelagamo wili-wili vina ovenyihedhaga esile dhingujuwa wila numba eji akalegevi yoriyela mmentoni. Ninoriha Numba yehu ya Omwene modheela okosa ejile enwodhihu wila ekalegevi eswa. Noonege ninga gari operheka  mudhidhi wehu wila nikamihedhe okuputha vina “ovenyihedha” mburo wehu wa webedhamo. (2 Mapadduwo 34:10) Magano akakene anothiddihedheya mabasa nigatugumana va Numba ya Matugumano obe numba yina vankosiwa mitugumano dha murudda obe dha kwathi.

19. Wila nikale ookoddelene, ninfanyeela orabelaga eni nanda Bibilia onnikamiha dhavi na ejene?

¹⁹ Wila nikalege ookoddelene ninofanyeela orabelaga dhimanya na merelo antakaliha, ninga oja fola, olezelaga na ojaga dhitagano dha muthemba dhinkorhoka obe dhitagano dhinviriganiha musorho. Bibilia kanromola mazina a dhimanya na merelo otene oonyakuwa abene adhaaliwo nsaka na ovanene, mbwenye ohikaana magano anniwodhiha ononelamo mukalelo oniwa Yehova mwaha wa dhilobo esi. Sabwa yawila ninoziwa mukalelo onoona Yehova dhilobo, omukwela wehu ononikwekwethela othukula dila ennandaniha na iyene. Ndoweni nisekeserhe magano matanu a Malebo.

20, 21. Yehova onfuna wila nivifurule makalelo gani a merelo nanda sabwa gani ya guru vaddiddi enfanyeelelihu omwiwelela?

²⁰ “Iyo nakelile maroromeliho aba ndhoweni nivikupe dhokwaruliha dhetene dha maningo na dha murima. Nakwanihe omukoddelela wehu Mulugu, nimurihaga iyene.” (2 Korinto 7:1) Yehova onfuna wila nivifurule merelo antakaliha maningo ehu vina annonga murima wehu obe ekalelo yehu ya otanaalela. Noona nirabelege dhilobo dhinkorhoka dhinziweya wila dhinoputhula maningo vina mubuwelo.

²¹ Bibilia onovaha sabwa ya guru vaddiddi enfanyeelelihu ‘ovikupa dhokwaruliha dhetene.’ Koona yawila 2 Korinto 7:1 onroma alogaga dhahi: “Iyo nakelile maroromeliho aba.” Maroromeliho gani? Ninga muromoleliwani mmaversikuluni athagile, Yehova onororomeliha: “Miyo ddinowakelani. Ddinere okala babinyu.” (2 Korinto 6:17, 18) Karoma otanaalela eji: Yehova onororomeliha wutanaala bagobarela vina wukwela ninga babi munkoseliye na mwanaye. Mbwenye Yehova  onasorihe maroromeliho aba bahi ogarabela dhokwaruliha dha “maningo na dha murima.” Ogahikala otaduwa vaddiddi, othiya dhimanya na merelo ootakala wukathamiha okaana wandana oku wofiyedhana na Yehova!

22-25. Magano gani a Bibilia anwodha onikamiha orabela dhimanya na merelo ootakala?

²² “Omukwele Nabuya [Yehova], Mulugu wawo, na murima wawo wotene, na guru dhawo dhotene, na zelu dhawo dhotene.” (Mateu 22:37) Yezu wasakulile nlamulo nthi baloga thi nddimuwana mwa otene. (Mateu 22:38) Yehova onofanyeela okweliwa dhaene na iyo. Wila nimukwele na murima wehu wotene, na guru dhehu dhotene vina zelu dhehu dhotene, nirabelege merelo agakwivihile egumi yehu obe opigidha thotho dhehu dha wubuwela, esene dhinivahile Mulugu.

²³ “[Yehova] ddi iyenene onavaha athu otene okalawo, muya wovuma na dhina dhetene.” (Merelo 17:24, 25) Egumi mvaho wa Mulugu. Ninomukwela Namavahaya, noona ninfuna nirihege mvaho obu. Ninorabela dhimanya obe merelo otene amputhula egumi yehu, sabwani ninoziwa yawila merelo aba antonyihedha otuwa kakamwe nriho mvaho wa egumi.—Masalmo 36:9.

²⁴ “Omukwele muthu mukwawo nekalelo envikwelewe.” (Mateu 22:39) Dila dhinjidhene dhimanya na merelo oonyakuwa kankalela omputhulavi namakosaya, mbwenye vina abale amwaddameli. Motagiha, omwaddamela muthu onja fola, witxiya onomukosela yabure oddule ohinja fola. Muthu onavoreya abale amwaddameli, onolupa nlamulo na Mulugu ninloga wila nimukwele muthu mukwihu. Iyene vina onloga othambi agalogaga wila onomukwela Mulugu.—1 Joau 4:20, 21.

²⁵ ‘Nakurumuwelege anddimuwa a elabo na anameeddihaya, narumeelege.’ (Tito 3:1) Mu dhilabo dhinjidhene, muthu onkaana obe onja mirobwe dhahi dhinviriganiha musorho, onolupa nlamulo. Iyo ninga Akristu a ebaribari kaninkaana obe kaninja mirobwe esi dhinkooddihiwa na anddimuwa a elabo.—Roma 13:1.

26. (a) Wila nikalevi mu okwelani mwa Mulugu, ninfanyeela okosaga eni? (b) Sabwa yani okalavi ayesa vamentoni va Mulugu bu mukalelo okaliletxe wa okalawo?

 ²⁶ Wila nikalevi mu okwelani mwa Mulugu, nikalegevi ayesa, kayo mwa elobo modha bahi, mbwenye mwa dhilobo dhotene. Onyanyala vina ovifurula dhimanya na merelo antakaliha onorutxa, mbwenye onowodheya. * Txibarene, bu mukalelo wa okalawo okaliletxe, sabwani dila dhotene Yehova ononisunziha na magano annikaliha. (Kengesa Izaiya 48:17) Elitxi ya makamaka jawila modheela okalavi ayesa, ninela okaana ohagalala onda mwa oziwa yawila ninowakosiha athu omuloga deretu Mulugu onimukwelihu, venevo banikalavi mu okwelani mwaye.