Skip to content

Skip to table of contents

KAPITULU 4

Ninfanyeelela Eni Oriha Onddimuwa?

Ninfanyeelela Eni Oriha Onddimuwa?

“Mwarihege athu etene.”​—1 PEDRO 2:17.

1, 2. (a) Koddo gani enihuna mwaha wa oriha onddimuwa? (b) Mavuzo gani anfunihu osekeserha?

WAHIROMAGA woona enkosa mima agarumiwa okosa elobo ehinfuniye-wene? Txino onowoona omentoni wa mwanamulobwana oddu osilidhiwa waye mmirimani. Onowiwa lizu na babi waye nanda onoziwa yawila onofanyeela oriha onddimuwa wa babae. Mbwenye veneva, iyene onohifuna-wene wiwelela. Guru dhinkosiye dhintonyihedha ebaribari engumanihuna notene.

2 Dila dhotene ninorutxiwa oriha onddimuwa. Dila dhiina onorutxiwa wariha abale anusogorhela? Akala onorutxiwaga, kuli weka mu koddoni eji. Ninkalawo mu nsaka nihinrihiwetxa onddimuwa. Masiki bili dhaene, Bibilia onloga wila ninofanyeela wariha abale athomeliwe onilamulela. (Gano dh’olelana 24:21) Mwatxibarene, okosa dhaene onofuneya akala ninfuna nikalevi mu okwelani mwa Mulugu. Ninga munkalelagani, vanopadduwa mavuzo. Enrutxelani vaddiddi oriha onddimuwa? Yehova onnikumbirhela eni ejene nanda txini enanikamihe wiwelelaga? Mogomihedha, makalelo gani anwodhihuna oriha onddimuwa?

SABWA ENRUTXELANI

3, 4. Yothega na ohakwana oromile dhavi, nanda ekalelo yehu yothega ennirutxihela eni oriha onddimuwa?

3 Ndoweni noone vañgono sabwa biili dhinrutxeliwehu wariha abale ana onddimuwa. Yoroma, kanakwanile; yanawili jawila abale athomeliwe onddimuwa kakwanile vina. Yothega na ohakwana wa athu oromile wale vaddiddi, ovenya mmunddani mwa Edeni Adamu na Eva mwavaanyelani onddimuwa wa Mulugu. Noona yothega eromile na ovaanya. Mpaka ovanene nihikaana emanya yobaaliwana ya ovaanyaga.​—Wita 2:15-17; 3:1-7; Masalmo 51:5; Roma 5:12.

4 Sabwa ya ekalelo yehu yothega, enjene mwa iyo kaninrutxiwa ovithukulela vina ovikonya, oku oviyeviha buli mukalelo onfanyeelihu owaralela okaana banithiddeela. Masiki banimulabile Mulugu vyaka dhinjidhene, txino ninokaana emanya ya onyindda vina ovithukulela. Motagiha, kamoone Koré, wakalilevi wororomeleya na nlogo na Yehova mwari mwa makathamiho menjene. Masiki dhahilene, wahifuna vaddiddi wenjedhiwa onddimuwa mpaka omujela engurhe Mizé walitxi muthu wokurumuwa wakalawo nsaka nthile. (Olebeliwa 12:3; 16:1-3) Kamubuwele vina Mwene Oziya oddule wavithukuleli bavolowa mu mparhani mwa Yehova bakosamo mabasa ookoddela aathomeliwe anamakutha. (2 Mapadduwo 26:16-21) Alobwana aba ahitabuwa vaddiddi sabwa ya ovaanya wawa. Masiki na esilene, dhotagiha dhawa dhabure dhubutxedho dhinnifugula mento. Ninofanyeela opemberha ovithukulela okwene onnirutxiha oriha onddimuwa.

5. Athu ohakwana anlabihedhaga dhavi mwabure onddimuwa wawa?

5 Mpaddi mwina, athu ohakwana ali vampaddoni ahikosa dhilobo gwe dhawobanihile athu orihaga onddimuwa. Enjene ankalaga atabala, oruwana obe otabutxa. Mwatxibarene, okalawo wa nlogo na athu onowooniha vaddiddivene wila athu ali vampaddoni anolabihedhaga na otabala. (Kengesa Kohelét 8:9.) Motagiha, Yehova mwamusakuleliye Sawul akale mwene, wali waderetu vina woviyeviha. Mbwenye baroma ovithukulela vina okaana aje; venevo banfarafara muroromelei Davidi. (1 Samuwel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Musogorhomwa Davidi bakala mmodha mwa amwene akaliletxe akaanile Izrayel. Masiki na ejene, wahilabihedha mpaddo waye mwabure mwamwiyeliye mwadhi Uriya mukudda Het, bamuruma mulobwana oddule wohikaana muladdu osogorho wa koddo wila apiwe mu koddoni. (2 Samuwel 11:1-17) Pu mwenemo, ohakwana onowarutxiha athu olabihedha deretu onddimuwa ovahiwani. Nanda abale ali vampaddoni agahimurihege Yehova, pankosetxani dhothabwa. Mwamaleliye ologa mukalelo wamwadhile apapa Akatolika ofarafariwa, namaloga dhahi wa Mbritaniku ohileba: “Okaana mpaddo ononviriganiha muthu, nanda mpaddo wopitha onoviriganiha vopitha.” Nubuwelaga miselu esi dhiromoliwe, ndoweni nisekeserhe nivuzo nthi: Ninrihela eni onddimuwa?

NINRIHELA ENI ONDDIMUWA?

6, 7. (a) Omukwela Yehova onnikosiha eni nanda sabwa yani? (b) Osoriha onfuna ekalelo gani nanda nisorihege dhavi?

6 Sabwa dha makamaka dha oriha onddimuwa ku okwela, omukwela Yehova vina omukwela muthu mukwihu na ovikwela nanya. Sabwa yawila ninomukwela Yehova opitha dhotene, ninfuna nihagalalihege murima waye. (Kengesa Gano dh’olelana 27:11; Marko 12:29, 30.) Ninoziwa yawila olamulela waye onddimuwa, ofanyeela waye olamulela elabo odhulu na vati, wahivaaneliwa velaboni ya vati ovenya nsaka na ovaanya wa mu Edeni vina yawila athu enjiya athukulile epaddi ya Satana bakoodda olamulela wa Yehova. Ninothaba sabwani nithukulile epaddi yina. Nigengesaga mazu manddimuwa a Ovuhulela 4:11, anogurugudha mirima dhehu banakulela. Ninononelamo deretu yawila Yehova ddi Mulamuleli onfanyeelela odhulu na vati! Ninovuneela olamulela onddimuwa wa Yehova, ninorumeela olamulela waye mwigumini mwehu siku na siku.

7 Nriho nthi nintapulela wiwelela mwa dhinjidhene. Ninomaguvela omwiwelela Yehova sabwani ninomukwela. Mbwenye onela okala midhidhi dhinarutxiwihu wiwelela. Mmidhidhini esi, iyo, ninga mwanamulobwana oddule oromoliwe omaromo wa makani aba, ninela osunza osoriha. Ninowubuwela wila Yezu wasoriha ofuna wa Babi waye, masiki okosa ejilene vanooneyani wila wanrutxa vaddiddi. Wahiloga dhahi amwaddagana Babi waye: “Kireye enfunemi, yireye enddifunenyuna.”​—Luka 22:42.

8. (a) Wiwelela olamulela wa Yehova nsaka na ovanene ontaganyiheya na eni nanda Yehova oniwamo dhavi mwaha wa ejene? (b) Txini enanikamihe ovuruwana nlago vina orumeela nlelo? (Koona kaxa “ Akelá Olagiwa, Rumelá Osumululiwa.”)

8 Txibarene, nsaka na ovanene Yehova kanloga na iyo muthu na muthu; onlabihedha Nzu naye vamodha na emeleli aniyena velaboni ya vati. Venevo dila dhinjidha niniwelela onddimuwa wa Yehova modheela wariha athu aba aathomiliye obe aathiyileye okalawovi mmipaddoni baganilamulela. Motagiha, nigaasadduwela athu aba, modheela okoodda orumeela nlago vina nlelo nawa ninda Mmaleboni, ninomunyimula Mulugu wehu. Aizrayel mwalogelani thogorogo bamusadduwela Mizé, Yehova woonile merelo awa yawila amukoseli iyenene.​—Olebeliwa 14:26, 27.

9. Omukwela muthu mukwihu onanikosihedhe eni oriha onddimuwa? Kaladdaniha.

9 Ninoriha vina onddimuwa wa Yehova sabwa ya omukwela muthu mukwihu. Dhavi? Niloge wila weyo oli munyakoddo mu nikuruni na anyakoddo. Weeddeleyawa deretu, masiki oviluwa wa nikuru notene oli mwa wiwanana wa kadda munyakoddo na omwiwelela vina omuriha kazembeya. Weyo komwalamwadha wiwanana oku modheela ovaanya, anyakoddo akwawo otene agahikala mowopiya. Jebaribari yawila anyakoddo a omuthu anotolotxa vaddiddi mwilaboni ya ovanene. Masiki dhaene, Yehova ohikaana makuru a anyakoddo ankosa oderetuvi bahi. Bibilia onomwaddana Mulugu dila mazana menjene ninga ‘Yehova wa makuru a anyakoddo.’ (1 Samuwel 1:3, NM) Ddi Munddimuwa wa muthengo munddimuwa wa dhothanddiwa dha omuyani dha guru. Midhidhi dhiina, Yehova onowaladdaniha adhari aye velaboni ya vati na anamukathi obe nikuru na anyakoddo. (Masalmo 68:11, NM; Ezekiyel 37:1-10) Iyo kowasadduwelaga athu aathomeli Yehova onilamulela, kanigawikile anyakoddo akwihu a omuyani mowopiha? Mukristu agasadduwela anddimuwa a mmulogoni athomiwe, athu ena mmulogoni anotabuwa vina. (1 Korinto 12:14, 25, 26) Mwana agasadduwa murala wotene onotabuwa. Noona ninomukwela muthu mukwihu modheela okaana ekalelo ya orihaga vina wiwananaga.

10, 11. Ofuna opuramo onnikwekwethela dhavi wiwelela onddimuwa?

10 Iyo vina ninoriha onddimuwa sabwani ninopuramo. Yehova aganirumaga oriha onddimuwa, dila dhinjidhene onoromola dhopuramodha dhingumelihu nigakosa ejene. Motagiha, onowapanga ana wawiwelela amambali awa wila masiku a okalawo wawa enjive. (Olibiha 5:16; Éfeso 6:2, 3) Ononipanga wariha anddimuwa a mmulogoni sabwani ojombela okosa ejene ononiputhula mpaddi wa omuyani. (Ahebreu 13:7, 17) Vina ononipanga wiwelela malamulelo a elabo wila nibareleye.​—Roma 13:4.

11 Kunrumeela yawila oziwa sabwa ennifunelana Yehova wiwelela enonikamiha oriha onddimuwa? Noona ndoweni nisekeserhe mukalelo onwodhihuna oriha onddimuwa mwa dhilobo tharu dha makamaka mwigumini.

NRIHO VAMURALANI

12. Nibasa gani nimuthomeli Yehova mamuni vina babi vamuralani nanda mulobwana asorihe dhavi nibasa nthi?

12 Yehova mwinyene ddisasanyile murala. Mulugu wa murenddele, ddisasanyedhi murala wila olabege deretu. (1 Korinto 14:33) Ononvaha mamuni vina babi onddimuwa wa olaba ninga musorho wa mudhi. Mamuni onoriha Musorho waye, Kristu Yezu modheela otagiha mukalelo onsogorhela Yezu mulogo. (Éfeso 5:23) Dhaene, mamuni kanfanyeela othawa mabasaye, mbwenye akosege abene na olobwana; nne kakale mulamuleli bure obe woduduruwa, mbwenye akale wokwela, wa mpimo vina wa nthebwa. Onowubuwela wila onddimuwa waye kothiyedhedha, txipo kuli vadhulu va onddimuwa wa Yehova.

Babi oli Mukristu ontagiha mukalelo onsogorhela Kristu

13. Muteliwi vina mambali asorihe dhavi nibasa naye vamuralani na mukalelo onimuhagalaliha Yehova?

13 Muteliwi vina mambali onofuniwana olaba ninga mukamihedhi wa mamunaye obe mwakwanihedhi. Iyene vina ohikiwa onddimuwa vamuralani sabwani Bibilia onologa “dhinuwaddela mayo” obe ‘nlamulo na mayo.’ (Gano dh’olelana 1:8, NM) Txibarene, onddimuwa waye oli mutxiddo mwa onddimuwa wa mamunaye. Muteliwi wa Mukristu onoriha onddimuwa wa mamunaye modheela omukamiha osoriha nibasa naye na musorho wa murala. Oddu kanimutitiha mamunaye, okosaga dhosaringele wila amugule obe awanyedhe mpaddo waye. Mbwenye onokamiha vina onowiwananeyana. Mamuni agasakula okosa elobo ehinimuzivela, muteliwi onologa na nriho ejile eniwiye, mbwenye onowiwelelavi. Akala mamunaye kayo mwiweleli, txino onogumana na dhorutxa gwe, masiki na ejene ekalelo yaye ya wiwelela enela omukosiha mamunaye omutamela Yehova.​—Kengesa 1 Pedro 3:1.

14. Ana aahagalalihe dhavi amambali awa vina Yehova?

14 Ana anohagalaliha murima wa Yehova agamwiwelelaga babi na mai wawa. Anowakaaniha nthithimiho vina wathabiha amambali awa. (Gano dh’olelana 10:1) Mmiralani muli mambali mmodha, ana anthiddihedha mabasa nigano nakakene na wiwelela, bagaziwa yawila mai obe babi wawa onofuna vaddiddivene nikamihedho nawa. Mmiralani muli athu otene ansoriha mabasa awa athomeliwani na Mulugu, vanokala murenddele na othaba vaddiddi. Eji enomutonya deretu Mpaddutxi wa mirala dhotene, Yehova Mulugu.​—Éfeso 3:14, 15.

NRIHO MMULOGONI

15. (a) Nilagihe dhavi mmulogoni wila ninoriha onddimuwa wa Yehova? (b) Magano gani annikamiha wawiwelela abale ansogorhela? (Koona kaxa “ Mwawiwelelege Abale Ansogorhela.”)

15 Yehova ohimuthoma Mwana waye ninga Mulamuleli wa mulogo wa Okristu. (Kolosi 1:13) Mpaddi waye, Yezu, ohimuthoma “mwimeleli wororomeleya, wamalago” wila atanaalege dhofuneya dha omuyani dha nlogo na Mulugu velaboni ya vati. (Mateu 24:45-47) Nikuru Nolamulela na Anamoona a Yehova ninimelela nikuru na mwimeleli. Ninga mwapadduwela mmilogoni dha Okristu dha vyaka zana dhoroma, nsaka na ovanene anddimuwa a mmulogoni anowakela malago anda wa Nikuru Nolamulela, peno kakamwe obe modheela emeleliya, ninga motagiha, anamaredhiha milogo. Muthu-muthu wa iyo nigarihaga onddimuwa wa anddimuwa a mmulogoni, ninimwiwelela Yehova.​—Kengesa 1 Akadda Tesalónika 5:12; Ahebreu 13:17.

16. Mukalelo gani onthomiwa anddimuwa a mmulogoni na muya wokoddela?

16 Anddimuwa a mmulogoni na adhari oorumeelela kayo athu owakwana. Ahikaana dhojomba ninga mukalelihu. Masiki bili dhaene, anddimuwa a mmulogoni ‘mivaho dha athu,’ asasanyedhiwe okamiha mulogo okalavi wowaralene mpaddi wa omuyani. (Éfeso 4:8) Anddimuwa a mmulogoni anthomiwa na muya wokoddela. (Merelo 20:28) Na mukalelo gani? Alobwana aba voroma anofanyeela wakwaniha gano dhilebiwe mu Nzu nubuwelihiwe na muya wokoddela wa Mulugu. (1 Timóteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9) Mowenjedha, anddimuwa a mmulogoni abene anañgananiha dhofanyeela dha mbali oddu onlogeliwa, anolobela na murima wotene wila asogorheliwe na muya wokoddela wa Mulugu.

17. Agakosaga mabasa mmulogoni mwawa, muyana wa Mukristu dila dhiina ommagela eni musorho?

17 Mmulogoni munokalaga mudhidhi vahinkalanimo munddimuwa wa mmulogoni nne mudhari worumeelela wila akosege mabasa athomeliwani, ninga osogorhela mutugumano wa odhowana omalaleyelo. Egakala dhaene, abali ena abatiziwe podi okosa mabasa aba. Akala kamuli mbali obatiziwe, venevo arogori anfanyeela podi okosa mabasa aba. Mbwenye muyana agakosaga mabasa athomeliwe mulobwana obatiziwe, muyana oddu onofanyeela omaga musorho. * (1 Korinto 11:3-10) Nlamulo nthi kaninimutitiha muyana. Mbwenye ninonvaha gari ya oriha musasanyedho wa Yehova wa musogorhelo oli vamuralani vina mmulogoni.

ORIHA NLAMULELO NA MWILABONI

18, 19. (a) Ontapulela dhavi magano alebiwe va Roma 13:1-7? (b) Ninriha dhavi malamulelo a mwilaboni?

18 Na zelu, Akristu a ebaribari anosoriha magano alebiwe va Roma 13:1-7 (Kengesa.) Ogengesa malebo aba, onowodha woona yawila “abale athomeliwe othonga elabo” aromoliwe venevale, ba malamulelo a mwilaboni. Venevo Yehova vanthiyiye malamulelo a omuthu okalawovi, anokosa mabasa aderetu vaddiddi, wanyaalihaga vañgono athu vina okosiwaga mabasa othiyana-thiyana anfuneya. Ninoriha malamulelo aba modheela mweeddelo wowiwelelaga malamuloya. Ninkala mento wila nipitxege misoko dhotene dhinfuniwehuna, olebaga mofanyeela majangarha obe dukumento dhinfuna nlamulelo vina osoriha malamulo otene annipatha, vamodha na murala wehu, mpinddu wehu obe mazanga ehu. Mbwenye malamulelo aganiruma onvaanya Mulugu kaniniwelela. Othiya eji, ninowakula ninga mwakoseli arumiwi a nsaka na wale yawila: “Enfuneya kumurumela Mulugu opitha athu.”​—Merelo 5:28, 29; koona kaxa enloga “ Ddiwelele Olamulela Wani?

19 Ninoriha vina malamulelo modheela mweeddelo wehu. Mudhidhi na mudhidhi, ninolabana kakamwe anddimuwa anlaba mmakathi mwa nlamulelo. Murumiwi Paulo wahilaba na mulamuleli ninga Mwene Herodi Agripa na Guvernadoro Festo. Alobwana aba aahikaana dhovirigana vaddiddi, mbwenye Paulo wahariha. (Merelo 26:2, 25) Ninofara yotagiha ya Paulo, peno akala munyakathiya onlogihuna munddimuwa obe musupai. Oskola, Akristu azombwe anowararela wariha anamasunziha awa vamodha na emeleliya vina anamalabaya a oskola. Pu mwenemo, kaninariha abalevi anrumeela masunziho ehu; ninowariha vina abale anapambiha Anamoona a Yehova. Txibarene athu otene ahiniwelela anofanyeela woona yawila nili athu ooleleya.​—Kengesa Roma 12:17, 18; 1 Pedro 3:15.

20, 21. Mareeliho gani mena ankaanihu nigariha onddimuwa mofanyeela?

20 Kanirabelege wariha athu. Murumiwi Pedru ohileba dhahi: “Mwarihege athu etene.” (1 Pedro 2:17) Athu agazinddiyela yawila ninowatanaala na nriho natxibarene, anotikina vaddiddi. Kobuwela yawila nsaka na ovanene nriho ninothabwa orameya. Okala wa nriho bu mukalelo mwina onvuruwanihu nlamulo na Yezu: “Warya omoneye vari va athu, wi onaga merelo enyu apama, amuthithimihe Mulugu Babinyu oli wirimu.”​—Mateu 5:16.

21 Mwilaboni ejino yokuneeleya na eddima, athu a murima wonyaala onoweteleya mu txezani ya omuyani. Noona nriho nehu vamuralani, mmulogoni vina mwa dhilobo dha mwilaboni ninowawetela athu ena weedda mu txezani na iyo. Nthi njeedhelo noñganimela vaddiddi! Masiki akala ejene kimpadduwa, dhaenevi ohikala elobo eli ebaribari. Nriho ninakaanelihu athu ninomuhagalaliha Yehova Mulugu vina ninonikamiha okalavi mu okwelani mwaye. Ohikala nlivo nddimuwa nimpitha ejene?

^ par. 17 Na Yowenjedha “Omaga Musorho​—Mudhidhi Gani Vina Sabwa Yani?” enosekeserha makalelo mañgonovi a othiddihedha mabasa nigano nthi.