Skip to content

Skip to table of contents

KAPITULU 6

Musakulelo Wa Ovega Waderetu

Musakulelo Wa Ovega Waderetu

‘Mukose elobo jilobo mmuthithimihagana Mulugu.’—1 KORINTO 10:31.

1, 2. Osakula gani ofanyeelihu okosa wa dhovegana?

KATANAALELA wila onfuna oje musapo woziva mbwenye buwoona wila epaddi modha ehivudda. Onakose eni? Mbo, weyo podi oja musapo wotene, masiki na epaddiya evuddile; weyo podi ovoka musapoya wotene vamodha na epaddi ejile evuddile; obe weyo podi ogwaddawo epaddi evuddile nanda buja epaddi yaderetuya. Ogasakulile okosa eni?

2 Na mukalelo mwina, ovega oli ninga musapo obu. Mudhidhi mwina onofuna ovega, mbwenye onozinddiyela yawila dhovegana dhinjidha dhiliwo nsaka na ovanene s’ovirigana, s’ovudda-wene. Kito onakose eni? Athu ena kampambiha dhilobo dhabure, anorumeela dhovegana dhotene dhimperheka elabo ejino. Ena anorabela dhovegana dhotene wila anaviputhule. Nanda ena, ankala mento bagarabela dhovegana dhimputhula, mbwenye midhidhi dhiina anovega vañgono wila ogole maningo. Osakula gani onfanyeeliwe okosa wila okalevi mu okwelani mwa Mulugu?

3. Ovanene ninfuna nisekeserhe eni?

3 Enjiya agela ogwaddawo epaddi evuddile baja epaddi yaderetuya. Ninoziwa yawila ovega kwaderetu mbwenye ninfuna wila ovega wehu okaanege muddidda, banigavegana bahi esile dhikalile. Noona ninofanyeela osekeserha mukalelo onwodhihu ozinddiyela ejile ekalile na ehikalile. Voroma nisekeserhe osakula wehu dhovegana ompakela dhavi webedha onimukoselihu Yehova.

‘MUKOSE ELOBO JILOBO MMUTHITHIMIHAGANA MULUGU’

4. Oviperheka wehu onfanyeelela dhavi opakela osakula wehu wa dhovegana?

4 Mudhidhi dhahi wale, Namoona dhahi wa kalaba wabatiziwe yaka ya 1946 wahiloga: “Ddihigana woona diskursu dhotene dha obatizo vina ovuruwana na ofwaseya ninga onfuna obatiziwa ddi miyo.” Sabwa yani? Iyene ohitapulela dhahi: “Wubuwelagavi deretu oviperheka waga ji tharho ya makamaka enddikalihaga na nroromelo naga.” Mohaganyedha, weyo onorumeela na moonelo obu. Oviwubutxedhaga yawila ohimuroromeliha Yehova yawila onela olabihedha egumi yawo yotene omulabege onowuwaralihedha odiga. (Kengesa Kohelét 5:4.) Mwatxibarene, otanaalela oviperheka wawo onela opakela moonelo wawo, kayo wa orumiwivi wa Okristu mbwenye vina wa dhipaddi dhiina dhotene dha egumi, vamodha na ovega. Murumiwi Paulo ohithukulela vadhulu ebaribari eji mwalebeliye Akristu a nsaka naye dhahi: “Nona mujagá, mumwagá, mwiraga elobo jilobo, tamelani omuthithimihana Mulugu.”—1 Korinto 10:31.

5. Onamakutha 22:18-20 onnikamiha dhavi woona nlago nili mwari mwa Roma 12:1?

5 Elobo jilobo enkosiwe mwigumini enowiwanana na omwebedha wawo Yehova. Mu kartani yalebeliye akudda Roma, Paulo wahilabihedha nzu na ntapulelo vaddiddi wila apamele ebaribari eji mwa eweleli akwaye. Wahakokomeza dhahi: “Muviperhekele iyene, mukale mukutho wamento, wokoddela, onimuzivela. Ekalelo yomwebedhana Mulugu vofwanyelela, jiji wene bahi.” (Roma 12:1) Maningo awo anotaganyiheya na musorho wawo, murima wawo vina guru dhawo. Dhotene esi onolabihedha ogamulabaga Mulugu. (Marko 12:30) Paulo onologa mabasa aba ankosiwa na egumi yotene ninga mukutho. Nzu nthi “mukutho” nihikaana nlago nili mwarimwa. Mutxiddo mwa Nlamulo na Mizé, Mulugu karumeela mukutho woddanarhi. (Onamakutha 22:18-20) Na mukalelo wakakene, akala mukutho womuyani wa Mukristu bovirigana, Mulugu onokoodda. Ejene empadduwa dhavi?

6, 7. Mukristu agatakalihile dhavi maningo aye nanda txini empadduwavo?

6 Paulo wahalaga Akristu o Roma: “Maningo enyu . . . keddihiwege vina na yothega.” Paulo vina wahapanga ‘opa mabasa a maningo.’ (Roma 6:12-14; 8:13) Mundduni mwa karta eji, wahiperheka dhotagiha dha ‘mabasa a maningo.’ Mwaha wa nlogo na athu nothega ninowengesa dhahi: “Mulomo wawa onloga dholava, dhowawa.” “Myeddo dhawa dhinoluluvela othamagela wapa athu.” “Kanna murima womova Mulugu,” obe ‘yomova Mulugu kinonea vamentoni vawa.’ (Roma 3:13-18, Nipagano Nipya) Mukristu anotakaliha maningo aye agalabihedhaga ‘vyano,’ dhaye na merelo aba oothega. Motagiha, nsaka na ovanene akala Mukristu onowoona na pudha dhilobo dhonyakuwa ninga athu bali yovi obe onowañgana athu bagapiwa na otabala, iyene ‘onoperhekela mento aye yothega’ venevo batakaliha maningo aye otene. Webedha wotene onkosiye onkala mukutho ohili viina wokoddela, Mulugu kanrumeela. (Olibiha 15:21; 1 Pedru 1:14-16; 2 Pedru 3:11) Onoputhuleya vaddiddi sabwa ya ovega na dhabure!

7 Mowooneya, osakula wa Mukristu dhovegana kayo epali. Noona txibarene ninfuna nisakulege dhovegana dhinkoddeliha, othiya otakaliha mukutho onimukoselihu Mulugu. Ovanene ndoweni nisekeserhe mukalelo onwodhihuna ozinddiyela ejile ekalile na ehikalile.

‘THAWANI YABURE’

8, 9. (a) Ovega ongawiwa mu dhipaddi gani biili? (b) Makalelo gani a dhovegana ankooddihu nanda sabwa yani?

8 Mwa ologa wotapuwa, ovega ongawiwa dhipaddi biili. Epaddi modha ku ovega onrabela-wene Akristu; yina ku ovega txino onrumeelani obe onkooddani. Nirome osekeserha epaddi yoroma, ovega onrabela Akristu.

9 Ninga moonelihu mu Kapitulu 1, dhovegana dhiina dhinziviha merelo ankoniwa kakamwe mBibiliani. Motagiha, kobuwela Web sites na mafilme, programa dha televizau na jibo dhina mazu a dhotabala na odomonyo, obe dhina mazu a mararuwo obe dhinimukwekwethela muthu ojeberuwa. Vowila dhovegana esi dhintonyihedha ninga aderetu, bali merelo anlupa magano a Bibilia obe anviriganiha malamulo a Bibilia, Akristu anofanyeela othawa. (Merelo 15:28, 29; 1 Korinto 6:9, 10; Ovuhulela 21:8) Modheela okoodda dhovegana esi dhotakala, onomutonyihedha Yehova yawila txibarene ‘onothawa yabure.’ Yawila ohikaana ‘nroromelo nohisalapitha.’—Roma 12:9; Masalmo 34:14; 1 Timóteo 1:5.

10. Mukalelo gani wotanaalela onopiha wa dhovegana nanda sabwa yani?

10 Mbwenye athu ena anubuwela yawila woona dhovegana dhonyakuwa kayo elobo. Antanaalela dhahi: “Miyo podi woona esene mmafilmeni obe mu televizauni, mbwenye txipo kaddinda okosa dhilobo esi.” Mutanaalelo obu onopupurutxa vina bowopiha. (Kengesa Jeremiya 17:9.) Akala ninoziveliwa woona esile dhinkooddiha Yehova, kito ‘ninothawa dhabure’? Ovikaga wili-wili vamentoni va mweeddelo wotakala onoviriganiha mirugu dhehu. (Masalmo 119:70; 1 Timóteo 4:1, 2) Ekalelo eji egahiviriganiha esile dhinkosihu obe mukalelo onoonihu mweeddelo wothega wa athu ena.

11. Galásia 6:7 okalile dhavi ebaribari mwaha wa dhovegana?

11 Eji ehipadduwa-wene. Akristu ena ahiraruwa sabwa ya orava esile dhoonetxani. Ahisunza na ntowa yawila “muthu-muthu oner osinanga yàlileye.” (Galásia 6:7) Mbwenye nipadduwo nthi nokubanyiha ninorabeleya. Ogapopa na ofwaseya mmusorhoni mwawo ejile ekalile, onela osinanga na othaba mwigumini mwawo ejile enfanyeela.—Koona kaxa enloga “ Ddisakule Yovegana Gani?

DHOSAKULA DHA MUTHU MODHEELA MAGANO A BIBILIA

12. Galásia 6:5 oniwanana dhavi na ovega nanda musogorhelo gani onihuna wa osakula dhilobo dha muthu yeka?

12 Ovanene ndoweni nisekeserhe epaddi yanawili—dhovegana dhili dhilobo dhihinkoniwa kakamwe nne dhihinrumeeliwa na Nzu na Mulugu. Kadda Mukristu agasakulaga dhovegana esi, onofanyeela osakula yeka ejile enimukalela. (Kengesa Galásia 6:5.) Mwa dhaene, nigagumana na osakula oku, kanituwiwe musogorhelo. Bibilia ohikaana magano obe dhibaribari dha makamaka dhinniwodhiha ononelamo mukalelo onubuwela Yehova. Modheela ofwaseyela magano aba, ninela owodha ‘ononelamo ennifunana Mulugu’ mwa dhilobo dhotene vamodha na osakula wehu wa dhovegana.—Éfeso 5:17.

13. Txini enanikwekwethele orabela dhovegana dhigamusilidhile Yehova?

13 Mononeleyamo, kayo wila Akristu otene ahinoza mirugu dhawa dha ononelamo vina ozinddiyela na muthengo wakakene. (Filipi 1:9) Mowenjedha, Akristu anoziwa yawila mwaha wa dhovegana, muthu-muthu ohikaana enimuzivela. Noona, kinjeedheliwa yawila Akristu otene asakule na mukalelo wakakene. Masiki bili dhaene, venevo vanthiyetxihu magano a Mulugu opakela musogorho na murima wehu, panafunetxihu orabela dhovegana dhotene dhigamusilidhile Yehova.—Masalmo 119:11, 129; 1 Pedru 2:16.

14. (a) Elobo gani enfanyeeliwe wañgananiha ogasakulaga ovega? (b) Nike dhavi dhilobo dha Omwene vamburoni voroma mwigumini?

14 Ogasakulaga dhovegana, ohikala elobo yina ya makamaka enfanyeeliwe wañgananiha: mudhidhi wawo. Oku dhovegana dhawo dhitonyihedhaga ejile enukalela, muthengo wa mudhidhi onnongeliwe ontonyihedha ejile enukalela ya makamaka. Jebaribari yawila mwa Akristu, dhilobo dha omuyani silitxi dha makamaka. (Kengesa Mateu 6:33) Kito okose dhavi wila okaanevi ebaribari yawila dhilobo dha Omwene dhikaanevi mburo woroma mwigumini mwawo? Murumiwi Paulo wahiloga dhahi: “Tamelani wedda txenjewa. Muhikalege ninga ataduwa, mweddege na malago. Puraní nsaka nthino.” (Éfeso 5:15, 16) Pu mwenemo, opimaga mudhidhi onlabihedhiwe ovega onela wukamiha okaana mudhidhi onfuneya wila olabihedhe na ‘dhofuneyetxa’—dhokosa dhinukaliha deretu mpaddi wa omuyani.—Filipi 1:10NM.

15. Ekaleli eni ya zelu wika maddile a nibarelo ogasakulaga dhovegana?

15 Nigasakulaga ovega, ja zelu vina ovibarela. Ejene entapulela eni? Keyelela yotagiha ejile ya musapo. Wila onadhe oja epaddi yovudda, kunkalela ogwaddavi epaddi ejile evuddile, mbwenye onogwaddawo vina vañgono maddileya na epaddi eji evuddile. Mwakakene, ja zelu wika maddile a nibarelo nigasakula dhovegana. Mukristu wa zelu kankalela orabelavi ovegana esile dhinooneya-wene wila dhinolupa magano a Bibilia, mbwenye vina dhovegana dhowaganyedheya obe dhinkala ninga dhihikaana dhipaddi dhintolotxa mpaddi wa omuyani. (Gano dh’olelana 4:25-27) Othiddeela Nzu na Mulugu onela wukamiha okosa-wene ejene.

‘DHOTENE DHILI DHOTXENA’

Othiddihedha mabasa magano a Mulugu nigasakulaga dhovegana ononibarela oputhuleya mpaddi wa omuyani

16. (a) Nilagihe dhavi yawila nihikaana moonelo wa Yehova wa meeddelo aderetu? (b) Othiddihedha mabasa magano a Bibilia onda dhavi okala mukalelo wawo wa okalawo?

16 Akristu a ebaribari agasakulaga dhovegana, voroma anotanaala moonelo wa Yehova. Bibilia onovuhula mewelo na gano dha Yehova. Motagiha, Mwene Salomau ohilebela dhilobo dhinjidhene dhinsilidhiwana Yehova: “Nlumi na muliba ozivala, mada animpa muthu ohinna muladdu, murima wa muliba wabela, manyalo a muliba othamagela obure.” (Gano dh’olelana 6:16-19) Moonelo obu wa Yehova ompakela dhavi moonelo wawo? Munasalmo ononikokomeza dhahi: ‘Nyuwo munimukwela Yehova, mwidde obure.’ (Masalmo 97:10, NM) Osakula wawo dhovegana onofanyeela wooniha yawila onowidda txibarene ejile enidda Yehova. (Galásia 5:19-21) Wubuwelege vina yawila esile dhinkosetxa weyo bulivo weka, opitha esile dhinkosetxiwe athu bagoona, sintonyetxa ejile eli weyo txibarene. (Masalmo 11:4; 16:8) Dhaene, akala ohikaana efunelo ya murima wotene ya wooniha mewelo a Yehova mu dhipaddi dhotene dha egumi yawo mwaha wa dhilobo dha mweeddelo, dila dhotene onelege osakula mowiwanana na magano a Bibilia. Okosaga ejene onodha okala egumi yawo.—2 Korinto 3:18.

17. Ohinathi osakula dhovegana, mavuzo gani anfanyeeliwe ovikosa?

17 Ogasakulaga dhovegana elobo gani yina enkosiwe wila okaane nikuluvelo nawila onela okosa mowiwanana na wubuwela wa Yehova? Katanaalela nivuzo nthi: ‘Ejene enfuna oddipakela dhavi vamodha na yimelelo yaga vamentoni va Mulugu?’ Motagiha, ohinathi wañgana filme, kavivuze: ‘Esile dhinfuna otonyihedha filme eji dhinfuna opakela dhavi musorho waga?’ Ndoweni nisekeserhe magano anthiddihedheya mabasa mwaha wa ejene.

18, 19. (a) Nigano ninfanyeya va Filipi 4:8 ninikamihe dhavi oziwa akala ejile envegihuna ehikala? (b) Magano gani mena anwodha wukamiha osakula yovegana yaderetu? (Koona mazu a mutxiddo.)

18 Nigano na makamaka ninfanyeya va Filipi 4:8 nthene ninloga dhahi: “Vogwaddela-vene, tamelaní na murimenyu dhetene dhili dhebaribari, dhothithimiheya, dhomyala, dhokoddela, dhofuneya, dhoriheya; tamelaní weddana makalelo apama otene, anfwanyela othithimihiwa.” Jebaribari yawila Paulo kalogavo dhovegana, mbwenye waloga otanaalela wa murima okwene onfanyeela ofwasedha dhilobo dhinimuhagalaliha Mulugu. (Masalmo 19:14) Masiki na ejene, mazu a Paulo podi othiddihedheya mabasa mwa dhovegana. Na mukalelo gani?

19 Kavivuze: ‘Mafilme ansakulimi, vídeo games, jibo obe dhovega dhiina dhinodhaaliha musorho waga na “dhetene dhili dhokoddela”?’ Motagiha, ogamala woona filme, dhilobo gani dhin’haliwena dhizugunuwaga mmusorhoni mwawo? Akala dhinoziva, saderetu vina dhinowaraliha, kaziwa wila ejile evegilewina jaderetu. Mbwenye akala filme yooniliwe enowukosiha wubuwela dhilobo dhotakala, kaziwa wila ejile evegilewina kikalile, enoputhula-wene. (Mateu 12:33; Marko 7:20-23) Sabwa yani? Sabwani wubuwelaga dhilobo dhonyakuwa onoviriganiha murenddele wawo wa mmirimani, onowika nimbazi mubuwelo wawo osunzihiwe na Bibilia nanda onotolotxa wandana wawo na Mulugu. (Éfeso 5:5; 1 Timóteo 1:5, 19) Vowila ovega oku onowuputhula, kagana orabela ejene. * (Roma 12:2) Okale ninga munasalmo wamulobeli Yehova dhahi: “Rabelihaní mento aga dhili maveya.”—Masalmo 119:37.

OTAMELEGE ODERETU WA AKWAWO

20, 21. 1 Korinto 10:23, 24 oniwanana dhavi na osakula yovegana ekalile?

20 Paulo ohiromola nigano na Bibilia na makamaka ninfanyeela otanaaleliwa nigasakulaga dhilobo dha muthu yeka. Ologile dhahi: “Dhetedhene dhinfuna muthu, onothiyiwana wira. Vano dhinkalela, kayiyo dhetene. Pumwenemo! Dhetene dhinothiyiwa wira; vano dhinkaliha mutugumano, kayiyo dhetene. Kakalewo ontamela okala namakumbela vaye, muthu-muthu àzuzumele akwaye.” (1 Korinto 10:23, 24) Nigano nthi niniwanana dhavi na osakula dhovegana dhikalile? Onofanyeela ovivuza: ‘Yovegana esakulilemi enfuna wapakela dhavi athu ena?’

21 Mubuwelo wawo podi wuthiya ovegana elobo enooniwe wila enofanyeela obe kayo yabure. Mbwenye ogazinddiyela yawila eweleli akwawo anzuzumetxa kaziveliwe, txino kuvegena ejene. Sabwa yani? Sabwani kunfuna ‘wathegela abalawo’—masiki ‘omuthegela Kristu,’ ninga mulogeli Paulo, modheela warutxihaga eweleli akwawo omuroromela Mulugu. Onothiddeela nikokomezo nthi: ‘Mweddelo wenyu kumukwakwathutxe muthu.’ (1 Korinto 8:12; 10:32) Nsaka na ovanene Akristu a ebaribari anovuruwana ntanaalo na Paulo vina nlago nokaletxa modheela orabela dhovegana txino dhinfanyeela, mbwenye ‘dhinkaliha kaiyo dhetene.’—Roma 14:1; 15:1.

22. Akristu anthiyela eni okalawo moonelo wothiyana mwa dhilobo dha muthu yeka?

22 Ohikala vina mpaddi mwina wa mwaha obu wa otamela oderetu wa athu ena. Mukristu ona mubuwelo onzuzumetxa kanfanyeela odidelaga wila athu otene mmulogoni akalege ninga iyene mwa ejile enfanyeela ovegiwana. Agadidelaga akwaye, onkala ninga nameeddiha karo mu rampani yotapuwa oddwene ondidela wila anameeddiha ena otene anvira mwenemo munviriye athamagihege ninga munthamagihedhiye. Nlamulo nthi kanigafanyeeli. Sabwa ya okwela wa Okristu, muthu ona mubuwelo onzuzumetxa onofanyeela warihaga eweleli akwaye, abene anoona dhovegana na mukalelo wothiyana na iyene, mbwenye balivi mowiwanana na magano a Okristu. Dhaene, onothiya wila ‘ofewa waye murima wooneyege na athu etene.’—Filipi 4:5; Kohelét 7:16.

23. Okaane dhavi ebaribari yawila ohisakula ovega na elobo enfanyeela?

23 Mogumanihedha, okaane dhavi ebaribari ya osakula dhovegana dhinfanyeela? Okoodde dhovegana dhotene dhintonyihedha dhilobo dhotakala, mararuwo ankooddihiwa kakamwe mu Nzu na Mulugu. Osorihege magano a Bibilia anthiddihedheya mabasa mwa makalelo a dhovegana ahinlogiwa mowooneya mBibiliani. Orabelege ovegana dhilobo dhimputhula mubuwelo wawo vina ofunege onyanyala makalelo a ovega ogadhugudhile mewelo a athu ena, makamaka eweleli akwawo. Ninfuna wila ogana wawo wowarala wa okosaga esene omuthithimihe Mulugu, vina wukalihevi na murala wawo mu okwelani mwaye.

^ par. 19 Magano mena anthiddihedheya mabasa mwa dhovegana, anfanyeya va Gano dh’olelana 3:31; 13:20; Éfeso 5:3, 4; na Kolosi 3:5, 8, 20.