Skip to content

Skip to table of contents

Nlugu nilebiwe: “Okalawo wa Hagaf mwana wa Hagav modhela Yahweh Sabaot”

Wanziwa?

Wanziwa?

Nlebo nawale ninooniha dhavi wi enloga Bibilia ebaribari?

MUZEU w’o Jeruzalemi muhikala nlugu nilebiwe waddamela yaka ya 700-600 K.A. [Kristu Ahinabaliwa]. Nlugu ntto, nittukuliwe vamasiye nalabihedhiwa ninga ekutta waddamela elabo ya Hebron o Izrayel. Nlebona ninloga: “Okalawo wa Hagaf mwana wa Hagav modhela Yahweh Sabaot.” Yoleba eji enkamihedha dhavi ejile enloga Bibilia? Yoleba eji, enoniha wi Mulugu nzina naye ddi Yehova, nzina ntti masaka a wale nanziwiwa deretu vina nanlabihedhiwa siku na siku; na elogelo ya Ebrahiko nalebiwa na maletra aba YHWH. Elobo yina jawi, mugurugudhani mpule muhikala dholeba dhinoniha wi anamalebaya adhowamo ninga mburo wogumana obe wottawela, dila dhawinjiva anlebamo nzina na Mulugu, mazina a attu vina anleba veruguni mukalelo walebiwa nzina na Mulugu.

Dr. Rachel Nabulsi, wa Universidade da Georgia alogaga sabwa ya dholeba esi ohiloga dhahi: “Olabihedhiwa dila dhinjidhene wa nzina ntti YHWH elobo yamakamaka. . . . Dhologiwa esi vina malebo dhinowooniha ttima ya nzina ntti YHWH mwigumini mwa akadda Izrayel vina akadda Juda.” Eji enokamihedha enloga Bibilia vowi nzina ntti na Mulugu YHWH nihilebiwamo dila dhowinjiva mmaleboni a Ebrahiko.

Mazu aba “Yahweh Sabaot” alebiwe vanluguni “Yehova mwinya wa dhetedhene.” Eji enowooniha wi ottiya nzinavi na Mulugu, mazu aba “Yehova mwinya wa dhetedhene” anziwiwa vina anlabihedhiwa masaka awale. Eji vina enokamihedha enloga Bibilia vowi Mazu aba “Yehova mwinya wa dhetedhene” anofanyeya dila dhowakwana 283 Mmaleboni a Ebrahiko, makamaka alebiwetxe munivuruni na Izaiya, Jeremiya na Zakariya.