1, 2. Nlebo na Ahebreu 13:4 ninnikokomeza okosa eni?

IYO NOTENE ninotamela omuttittimiha Yehova. Iyene onofwanyela nttittimiho nehu, nanda iyene ohigana onittittimiha iyo vina. (1 Samuwel 2:30; Gano 3:9; Ovuhulela 4:11) Iyo ninofuna wattittimiha attu ena na alamuleliya a mwilaboni. (Roma 12:10; 13:7) Matelo mpaddi mwina onfwanyelela iyo otonyihedha nttittimiho.

² Murumiwi Paulo ohileba: “Otelana orihiwe na etene; atelani avirihegemo dhipikirhelanina, vowi Mulugu onowakona anira dhoraruwa.” (Ahebreu 13:4) Apa Paulo wawaddana Akristu, wi anofwanyela ottittimiha matelo, eji entapulela onege matelo ninga elobo yattima. Weyo onona dhavi matelo? Akala wamuteli obe wamuteliwe onona dhavi?

3. Malago gani amakamaka avahile Yezu? (Koona foto eli omaromo.)

³ Muttu onfwara yotagiha yaderetu, onottittimiha matelo. Yezu wanttittimiha matelo. Afarizi mwanvuzelani mwaha  wa matelo, iyene wahatapulela elogile Mulugu mwaha wa matelo oroma: “Nona mulobwana onomuthiya babe na maye, adhowe akale na mwadhiye. Obiliyá akale muthu mmodha bahi.” Wahenjedhedha: “Nona muthu ahimwalanihe egumanihile Mulugu.”—Kengesa Marko 10:2-12; Wita 2:24.

4. Yogana ya Yehova na matelo jivi?

⁴ Yezu onororomela wila Yehova ddittanddile matelo nona iyene onfuna wila matelo adhowegevi. Yehova kaavahile Adamu na Eva nlamulo na omwalana. Yogana yaye jawi awene akale “eli” mowiwanana vamateloni okala-nokalawene.

5. Okwa ompatta dhavi matelo?

⁵ Txino weyo onowubuwela wila muttegile Adamu dhilobo dhitxinja. Mutxinjile dhilobo, attu ddabuno anokwa vina enopatta matelo. Paulo ohitapulela wila Mukristu agakwa akala wahitela muttu oliwo ohifuruleya agafuna onotela obe onoteliwa wili.—Roma 7:1-3.

6. Nlamulo na Mizé ninnisunziha eni na mukalelo onona Yehova matelo?

⁶ Nlamulo navahile Yehova ana Izrayel nahikaana malago a meddihedho a matelo. Motagiha, Nlamulo ntti nanrumeliha mulobwana okana ayana enjene. Yeddelo eji yahikalawo Mulugu ahinatti ovaha Nlamulo na Mizé. Mbwenye Nlamulo na Mizé nanabarela ayana na aima otabutxiwa. Motagiha, mulobwana komuttela muyana wa mudhari musogorho akana mwina, anfwanyela omusapela muyana woroma waniye. Yehova wafuna wila iyene amutanalege vina ambarelege. (Obudduwa 21:9, 10) Masaka abano iyo kaninfwara Malamulo a Mizé. Mbwenye Nlamulo ntti ninonikamihedha ononelamo wila matelo battima vamentoni va Yehova.  Iyo vina ninofwanyela ottittimiha matelo.

7, 8. (a) Mowinana na nivuru na Olibiha 24:1, Nlamulo ntti naloga eni mwaha wa omwalana? (b) Yehova onona dhavi omwalana?

⁷ Nlamulona ninloga eni mwaha wa omwalana? N’apanovi Mulugu onottittimiha matelo, iyene kanfuna wila mulobwana na muyana amwalane, mbwenye mundduni nsaka na ana Izrayel yanrumelihiwa mulobwana ommwala mwadhiye ‘agamoonana elobo yotota manyazo.’ (Kengesa Olibiha 24:1.) Nlamulona kanitapuleli mowakwana ‘elobo yotota manyazo.’ Enkala ninga yali elobo yohikala obe elobo yonyakuwa. (Olibiha 23:14) Mokubanyiha-mwene, nsaka na Yezu Ayuda ena anattiya awadhiwa mwaha wa ‘elobo eng’novi yapadduwa.’ (Mateu 19:3) Iyo kaninfuna watagiha.

⁸ Nsaka na namavuhulela Malakiya, alobwana enjene anamwala awadhiwa wila atele ayana azombwe ahamwebedha Yehova. Yehova wahoniha moonelo waye wa omwalana. Nona wahiloga: “Miyo ddinokona omwalana.” (Malakiya 2:14-16) Mukalelo onona Mulugu matelo kutxinjile mwalogeliye atelani oroma wila “mulobwana onere omuthiya babe na maye, akale na mwadhiye; obili akale muthu mmodha.” (Wita 2:24) Yezu wankamihedha monelo wa Yehova mwaha wa matelo nanda wahiloga: “Emagile Mulugu, muthu ahitapule.”—Mateu 19:6.

9. Mazu a Yezu anfwanyeya va Marko 10:11, 12 antapulela eni?

⁹ Attu ena anovivuza, ‘Enowodheya Akristu omwalana nanda atela wili?’ Yezu ohiloga: “Onimuthiya mwadhiye amutelaga mwina, onoraruwane amuthegelaga woroma; muyana onimuthiya mamune ateliwaga na mwina, onoraruwa.” (Marko 10:11, 12; Luka 16:18) Yezu anttittimiha matelo nona wafuna wila attu ena akosege yakene. Akala mulobwana onommwala mwadhiye wororomeleya amutela mwina onoraruwa. Yakene enopadduwa na muyana agamuttiya mamune. Omwalana vahili muladdu wa mararuwo kungujula matelo. Yehova onawonavi ninga ‘ningo nimodha.’ Yezu wahiloga wila mulobwana onimmwala mwadhiye wororomeleya vahili muladdu onomwika vang’ovini yoraruwa. Na mukalelo gani? Masaka abale muyana womwaliwa wantamela oteliwa wila anakwe dala. Oteliwa oku wali oraruwa.

10. Mperhe wa Mukristu onimuttukulela omwanalana akaana ofuru wa otela obe oteliwa buvi?

¹⁰ Yezu ohitapulela wila muladdu wa omwalana oli mmodha: ‘Onimmwala mwadhiye vahili muladdu wa oraruwa, ohilupa matelo.’ (Mateu 19:9) Mwari mwa diskursu ya vamwangoni ohilogamo dhilobo dhina. (Mateu 5:31, 32) Dila dhinjene Yezu ohiloga makani a ‘oraruwa.’ Dhilobo dhina dhinkosa epaddi  ya oraruwa sisi: Olupa matelo, ojeberuwa, ogonihana wa attu ahimagile matelo, ogonihana wa attu a vyano dholigana na ogonihana muttu na enama. Akala mulobwana onokosa mararuwo na dhilobo esi dhilogiwe, mwadhiye ohikaana ofuru wa osakula omwalana obe okalagavi vamodha. Akala onosakula ommwala mamune, Mulugu kanawonege vina ninga atelani.

11. Mukristu onrumelelani okalavi na mwadhiye obe mamune okosile mararuwo?

¹¹ Yezu ohoniha wi akala muttu mmodhavo onokosa mararuwo, oddule ohina muladdu ohikana ofuru wa omwalana. Motagiha, muteliwe ohikaana ofuru wosakula okalavi na mwamune okosile mararuwo. Sabwaya? Txino iyene onomukwela vaddiddi vina alaganela olaba vamodha wila ogolele makattamiho a vamateloni vawa. Txino agasakula omwalana nanda ahiteliwa-vina ondaga ogumanana makattamiho meena. Motagiha, ogamusapela bani, ogamugoniha bani? Onelege owodha okala yeka? Omwalana oku onapatte dhavi aima? Enele okala yorutxa iyene yeka walela aima mwibaribarini? (1 Korinto 7:14) Mohaganyedha, oddule ona mperhe wa omuttiya mukwaye, agasakula omwalana onele ogumanana makattamiho.

12, 13. (a) Elobo gani yapadduwile na otela wa Ozeya? (b) Ozeya wamwiyeleleni Gomer, nanda ejiya enisunziha eni na matelo?

¹² Yotagiha ya Ozeya enonisunziha moonelo wa Yehova vamateloni. Mulugu wahimuruma namavuhulela Ozeya wi adhowe amutele Gomer “muyana wa jeberuwa” nanda wahiloga wi ‘abalena aima na muyanaya wa jeberuwa.’ Gomer na Ozeya ahikana aima. (Ozeya 1:2, 3) Musogoromwa Gomer wahidhowa oraruwa na mulobwana mwina babalana mwana. Gomer wahiraruwa dila dhinjene, mbwenye Ozeya kammwalile wahikalanavi ninga mwadhiye. Gomer wahimwala vatakulu badhowa okala mudhari. Ozeya wahidhowa omobolela. (Ozeya 3:1, 2) Yehova wahimulabihedha Ozeya wi onihe moonelo waye wa olevelela, sabwani nlogo na Izrayel nahimusadduwela dila dhinjene bagawebedha amilugu ena mbwenye Iyene wanalevelela. Ninsunzavo eni na matelo a Ozeya?

¹³ Akala atelani a Akristu mmodhavo onokosa mararuwo, oddule ohina muladdu onofwanyeela wubuwela deretu yosakula yaye. Yezu ohiloga wi oddule ohina muladdu ohikaana ofuru wa oteliwa na muttu mwina. Mbwenye kahiyo elobo yabure akala oddule ohina muladdu onosakula omulevelela mukwaye. Ozeya omwiyelela Gomer. Veyeleliye vatakulu va Ozeya, iyene wahimwaddela wi kagone vina na mulobwana mwina. Ozeya ‘wattiya ogona’ na mwadhiye. (Ozeya 3:3) Mbwenye movira wa mudhidhi, wahiyelela ogona na mwadhiye. Eji yatonyihedha ezinddiyelo yawi Mulugu waharumeela ana Izrayel odhowavi bagamwebedha. (Ozeya 1:11; 3:3-5) Nipadduwo ntti ninisunziha eni sabwa ya matelo masaka abano? Akala oddule ohina muladdu onorumela ogona na mukwaye, entonyihedha wi ohimala omulevelela. (1 Korinto 7:3, 5) Venevo kavali vina mperhe wa omwalana. Agamala, oheli anofwanyela  okosa guru wi awodhege oriha matelo ninga enkosa Mulugu.

14. Mowiwanana na 1 Korinto 7:10, 11, elobo gani yapadduwa vamateloni?

¹⁴ Akristu otene anofwanyela oriha matelo ninga munkosela Yehova na Yezu. Mbwenye ena kanwodha sabwani nili attu ohiligana. (Roma 7:18-23) Akristu a vyaka zana dhoroma angumanana magudulano vamateloni. Noona Paulo wahileba wi ‘muteliwe kammwale mamune.’ Masiki dhawene omwalana wampadduwa.—Kengesa 1 Korinto 7:10, 11.

15, 16. (a) Akala atelani anofwanyiwa makattamiho vamuralani anfwanyela okosa eni nanda sabwa yani? (b) Ejene enapatta dhavi abale ateliwe na muttu ohinimulabela Yehova?

¹⁵ Paulo kalogile elobo enatukulela atelani omwalana. Mbwenye iyo ninoziwa wi ahikalawo makattamiho meena antotela omwalana, motagiha, mulobwana agakosa mararuwo. Egakala dhawene, mwadhiye onofwanya mperhe wa omwalana vamateloni vawa. Paulo ologa wila mwiyana omuttiyile mamune wanfwanyela okalavi yeka obe ‘alogele makani awa amwiyelele mamune.’ Vowi awene kafudhihile matelo, vamentoni va Yehova alivi vamodha. Paulo ohiloga wi makattamiho-ba-makattamiho ampadduwa vamateloni ahili oraruwa, anofwanyela ologeliwa, wi agomihe makaniya eyelelane akalege vamodha. Egarutxa akumbirhe nikamihedho na anddimuwa a mulogo. Mbwenye anddimuwa a mmulogo kang’ane mpaddi wa muttu modha, mbwenye alabihedhe magano a mBibiliani.

¹⁶ Txini empadduwa akala Mukristu onoteliwa na mulobwana ohili munamona wa Yehova? Akala onogumanana makattamiho vamuralani onofwanyela omwalana? Ninga monile iyo, muladdu mmodha onrumeliha Bibilia omwalana, oraruwa. Mbwenye Bibilia kanloga dhilobo dhili dhotene dha maguddulano anrumelihiwa omwalana. Paulo ohileba: “Muyana vina mukristu onna mulobwana ohibatiziwe, onfuna okalavi na iyene, kammwale.” (1 Korinto 7:12, 13) Mazu aba anonipatta iyo masaka abano.

17, 18. Atelani ena ansakulela nni okalavi vamodha masiki agumanagana makattamiho?

¹⁷ Enopadduwa wi ‘mamuni ohili Mukristu’ na dhokosa dhaye onotonyihedha wila ‘kanfuna okala’ na mwadhiye. Motagiha, txino muliba kambo obe muttu onvada, apo muyanaya onowona wila egumi yaye eli vang’ovini. Onokoodda  wasapela anamudhi ofiyedha omukoddiha mwadhiye omulabela Mulugu. Egapadduwa dhahene muteliwi mwina onowona wila dhokosa dha mamune dhintonyihedha wila ‘kanfuna okala na iyene’ nona enofwanyela omwalana. Mbwenye ateliwi ena anosakula okalavi vamodha. Novilela wawa awene anokosa guru atamelaga wogolela makattamiho a vamateloni vawa. Awene ansakulela nni ejuwene?

¹⁸ Akala atelani aba anomwalana sabwa ya makattamiho ninga abene, txino awene anele ofwanyiwa maguddulano oligana na abale amalile iyo ologa ddima dha mundduni. Murumiwi Paulo ohivaha moonelo mwina wa atelani okalagavi vamodha. Iyene ohileba: “Txibarene mulobwana ohibatiziwe, onomukoddelela Mulugu mwaha wa mwadhye onroromela; muyana vina ohibatiziwe, onomukoddelela Mulugu mwaha wa mamune onroromela. Kohikala dhawene, aninyu agali otakulu wa mutugumano; oku nyuwo muziwaga wi amala wakeliwamo.” (1 Korinto 7:14) Akristu enjene anosakula okalavi vamodha masiki ekale elobo yorutxa. Awene anohagalala akala anokosa guru yomukamihedha mwadhiye obe mamune ofiyedha okala Munamoona wa Yehova.—Kengesa 1 Korinto 7:16; 1 Pedro 3:1, 2.

19. Sabwaya jani enooneyela matelo ohagalala mmulogoni wa Okristu?

¹⁹ Yezu vamodha na murumiwi Paulo ahivaha malago sabwa ya omwalana. Mulugu onfuna wi nirihege matelo. Mwilaboni mpu mwehu masaka aba a ovanene muhikala Akristu anagalala vamateloni vawa. Weyo txino onowawoona atelani ohagalala mmulogoni mwawo, ateliya anovilibihedha venjene wakwela awadhawa, ateliwi vina anowariha amamunawa. Otene anovilibihedha woniha wi enowodheya oriha matelo. Iyo ninohagalala na atelani enjene anoniha wi mazu a Mulugu ba ebaribari: “Nona mulobwana onomuthiya babe na maye, onokala vamodha na mwadhye; obili anokala muthu mmodha.”—Éfeso 5:31, 33.