ani muttu-muttu ompadduweliwa goi mowiwanana na esile dhikosiliye muhimani mwaye. Anologa vina wi muttu onfwanya ofuruleya (moksha)—agakwa abaliwa wili—onovahiwa muya mwina muswa onttiyana na waniye wale.

anloga wi matabuwo ampadduwela mwaha wa dhilobo bili: atxinutxiwena attu ahinimwebedha Mulugu mwaha wa dhoddawa dhawa vina ehiwena attu a nroromelo. Dr. Sayyid Syeed, mulamuleli wa Sociêdade Islâmica da America do Norte ohiloga wi matabuwo “annubutxedha wi jofuneya omutamalela Mulugu mwaha wa maruriho otene, vina wi ninofwanyela wakamihedha abale anjombeliwa.”

elemelelo yawa enloga wi muttu ontabuwa mwaha wa dhawira dhaye. Ayuda ena anorumela wi onela okalawo ovenyihawa mukwani, wi apujiwi ahinna muladdu eddeliwe ttagaraga avahiwe dhinafwanyelela. Singaningo dha Ayuda aba, dhinsunziha wi muttu agakwa, onobaliwa wili avahiwe gari ya ovisaddulela obe otxinuwa muttegani mwaye.

anorumela wi otabuwa onompadduwela muttu-muttu mwari mwa okalawo waye, agakwa adha abaliwa wili, otabuwa onompattavi, ongoma muttuya agattiya merelo, dhubuwelo na vidhivi-dhivi dhabure. Muttu ondowa mburho ohinoniwa goyi (o nirvana)—agakana eziwelo, mabasa apama vina agakana yubuwelo yoleleya.

Disiyonário Onang’ananiha Masunziho a Makapela, ohiloga wi nikuru ntti ninlogetxa wi attu antabuwela “dhovonya dhawa obe obure wawa.” Masunziho awa ba orumela wi makattamiho anvuguwa akala attu anowira dhapama, dhinda mwari mwa “dhottanddiwa dha muya, dhinna owodha onapitta attu. Nona, enofuneya attu wiwelela mweddihedho wa dhottanddiwa esi.”

anloga wi dhintota goi muya dhabure. Awene anloga wi akwiri anowodha wavaha attu gari obe ngovi vina anologa wi goyi enapaddutxelani attu envuguwa attuya agakosaga mittupo dhinjene mowiwanana na dhilemelelo dha nlogona. Muttu agabulela, elemeleloya ja orumela wi mirobwe dha akwiri dhinokumula mabasa a adomonyo.

anorumela wi vamaromo-vene, otabuwa ototeyile sabwa ya ottega wa attu eli oroma, dhahene ninga munlogela Bibili, nivuru na Wita. Mbwenye, attu ena anosaddulaga masunziho aba. Ninga motagiha, akalawo Akatolika anloga wi masoso aninfwanya muttu-muttu anowodheya ‘operhengezeliwa Mulugu’ wi akumbirhiwena nikamihedho na kapela obe akale dila ya omvunana muttu mwina ontabuwa.