1, 2. (a) Makattamiho gani anapatta attu masaka abano nanda yodhavoya jivi? (b) Njeedhelo gani ninvaha Izaiya 41:10, 13?

MUROGORA dhahi oli namalaleya wa mudhidhi wotene, oteliwe na munddimuwa wa mulogo ologa: “Masiki vankanimi mabasa aderetu a omuyani, ddinowanaga na dhifunelo dhaga mwa vyaka dhinjene. Kaddingona, dhinopatta egumi yaga, dhinowobaniha mukalelo onawonimi attu, ddinowubuwelaga wi ddimaale-wene.”

² Onowodha wubuwela etanaalelo ya murogora oddu? Txibarene, sabwa yawi ninkala elabo ejino yotakala ya Satana ninofanyiwaga makattamiho menjene annididela. Ninga nângura enttiddela paporo wi anedde, dhozuzumiha eso mudhidhi mwina dhinonittiya wolemene kapa vina wowobana. (Gano 12:25) Attu andhugudheyela eni? Weyo txino onodhugudheya na mazuzumo a okweliwa mmudhawo, eredda enddimuwa, ofarafariwa. Obe onowanana makattamiho a oyelega. Na mudhidhi, dhozuzumiha eso  dhinowobaniha mabasa ehu ofiyedha oninda guru. Noona, jamakamaka okaana ebaribari wi Mulugu onele oukamihedha.​—Kengesa Izaiya 41:10, 13.

3, 4. (a) Bibilia agalogaga “mada” onaddana elobo gani? (b) Txini txino egawodhile onobaniha?

³ Bibilia onolabihedha dhipaddi dha maningo dila dhinjene wi atapulele merelo a muttu. Motagiha, mada anologiwa dila dhowakwana zana. Bibilia agalogaga dha oliba wa mada a muttu, entapulela wi muttuya opangarhaziwa, olibihiwa vina oli womala-nawale wi akose elobo. (1 Samuwel 23:16; Ezd 1:6) Ejo entapulela wi ddoliba vina okaana njeedhelo na musogorho.

⁴ Mudhidhi mwina, Bibilia onomuloga muttu wundeyile guru obe okukumuwile. Eji entapulela muttu onyimuwile obe muttu onivyona ninga kana njeedhelo. (2 Mapadduwo 15:7; Ahebreu 12:12) Ogadhugudheya, ogakukumuwa obe ogona wila mandano awo na Yehova aroma oridha txino weyo onottiddiwa efunelo y’ogilati. Onafanye wuvi nikamihedho? Onalibihiwe wuvi wila okaane guru ya ovilelana vina ohagalala?

5. (a) Nivyone dhavi nigafanyiwa makattamiho, nanda txini enfanyeelihu wubuwela? (b) Txini enasunze iyo?

⁵ Kengesa Sofoniya 3:16, 17. Kanittiye wi makattamiho na wova onobanihe obe wunde guru dhehu. Babi wehu wokwela Yehova, ononiwoba wi nittiye mmadani mwaye dhetene dhinnikattamiha. (1 Pedro 5:7) Yehova ononivuna, dhahene ninga mwakoseliye ana Izrayel. Iyene wahawaddela eraga: “Kamubuwele wi mono wa Nabuya, okwiva, kunwodha ovuna.” Txibarene iyene oli womala na wale wi avune emeleli aye ororomeleya. (Izaiya 59:1) Mwari mwa Makani aba, ninele osunza dhotagiha ttaru dha Bibilia dhinlagiha mukalelo onakamihedha vina onalibiha Yehova attu a nlogo naye wi awodhe owanana, ovilela makattamiho. Ovano ndoweni noone mukalelo onnilibiha dhotagihadha eso.

6, 7. Mukalelo owodhile ana Izrayel wagonjiha Amalek onnisunziha eni?

⁶ Mumaleli ana Izrayel ovuniwa mudharini mu Ejipitu, akadda Amalek adha oraba koddo na awene. Mizé wahiloga na Josuwé, mulobwana woliba murima wi akale musogorheli wa koddoya. Mizé omuttukula Aroni na Hur awela vadhulu va mwango. Vadhulu-vene apo awene anwodha woona koddo bigarabiwa. Alobwana aba araru kadhowile oraba koddo sabwa ya wova? Nne, kahiyo ejuwene!

⁷ Mizé wahifara masasanyedho akamihedhile ana Izrayel wapemberha akadda Amalek. Iyene wattukulela odhulu mukongozo wa Mulugu webaribari wattiddeliye. Iyeneya agattukulela odhulu myono dhaye, Yehova wanavaha ana Izrayel guru dha wapemberha akadda Amalek. Mbwenye Mizé vakumuwiye myono dhaye dhigwa, áliba ali akadda Amalek. Momaguva Aroni na Hur ahimukamihedha Mizé. “Venevo adhowela nlugu, aheka valiye; iyene ogilativo. Aroni na Hur amutxedha myono mmodha oku mwina oku mpaka nzuwa  oddowela.” Ndde, sabwa ya mada oliba a Mulugu ana Izrayel awodha omugonjiha Amalek.​—Obudduwa 17:8-13.

8. (a) Akadda Judá mwarijiwani na akadda Etiópia, txini yakosile Asa? (b) Ninamutagihe dhavi Asa?

⁸ Yehova vina wahiviperheka wi alabihedhe nlada naye nina ewodhelo wi amukamihedhena Mwene Asa. Mbibiliani munologiwa makuru a anyakoddo, mbwenye mwa makuru aba ninddimuwana nana anyakoddo matxikwi txikwi (1,000,000) nasogorheliwa na Zera mukadda Etiópia. Anyakoddo a akadda Etiópia ali owinjiva dila bili opitta anyakoddo a Asa. Koddi Asa wahizuzuma, wahova obe wahobana? Wahundeya guru? Nne! Momaguva Asa wahikumbirha nikamihedho na Yehova. Na moonelo wa anyakoddo, yakala ninga yorutxa wapemberha akadda Etiópia. Mbwenye “Mulugu bahi ddihinrutxiwa elo.” (Mateu 19:26) Mulugu wahilabihedha guru nanda ‘wahagonjiha akadda Etiópia vamentoni va Asa’ sabwani iyene ‘wamukuluvela Yehova Mulugu waye.’​—2 Mapadduwo 14:8-13; 1 Amwene 15:14.

9. (a) Nehemiya wakoddeleni wunddeya guru vamageyi rhinga dha Jeruzalemi? (b) Yehova wakulile dhavi nlobelo na Nehemiya?

⁹ Mudhoweli Nehemiya o Jeruzalemi, ofanyilewo eni? Iyene wahifiyedha woona wila amwiddani ahiroma watxutxa Ayuda noona awene ahittiya omaga rhinga dha kwatti yawa. Kwatti kayabareliwe, noona Ayuda ahundeya guru. Kito Nehemiya wakosile eni? Iyene wahobana vina wahundeya guru? Nne! Dhahene ninga Mizé, Asa, na emeleli eena ororomeleya a Yehova, Nehemiya wamukuluvela Yehova. Na makattamiho aba, Nehemiya wahimuloba Yehova wi amukamihedhe nanda Yehova wahakula nlobelona. Mulugu wahilabihedha “guru dhaye” na ‘myono dhaye dha ewodhelo’ wi alibihe Ayuda. (Kengesa Nehemiya 1:10; 2:17-20; 6:9.) Onorumeela wi Yehova onolabihedha “guru dhaye” na ‘myono dhaye dha ewodhelo’ wi akamihedhe emeleli aye masaka abano?

10, 11. (a) Satana onlabihedha marhe gani wi anunde guru? (b) Txini enlabihedha Yehova wi anilibihe? (c) Nimpuramo dhavi na malago a Yehova?

¹⁰ Nikaane ebaribari wi myono dha Ddiabo kadhinondeye guru. Onelege ofunavi onikwekwetta wi nittiye ottidda mabasa ehu a Okristu. Iyene onlabihedha ottambi, malamulo a alamuleli, emeleli a marelijiau vamodha na asadduweli. Efunelo yaye jivi? Onfuna wi nittiye olaleya miselu dhapama dha Omwene. Mbwenye Yehova ddwa guru vina onele onikamihedha, onele onivaha muya waye wotxena wi  onilibihe. (1 Mapadduwo 29:12) Jamakamaka okumbirha nikamihedho na Yehova wi niwodhe owanana Satana vamodha elabo yaye yotabala. (Masalmo 18:39; 1 Korinto 10:13) Ninotamaalela vaddiddi nikamihedho ninakelihu na Mazu a Mulugu. Kobuwela vina masunziho ankanehu mmanivuruni anakela iyo myeri dhetene. Mazu va Zakariya 8:9, 13 (kengesa) alogiwe mudhidhi wavenyihedhiwa mparha o Jeruzalemi, mbwenye masiki dhawene mazu aba anonikamihedha masaka abano.

¹¹ Yehova vina ononilibiha modheela magano anakela iyo mmatugumanoni a Okristu, ninga matugumano a murudda, ttattamwa, vamodha na eskola ya orumiwi. Malago abo anele onikamihedha omulaba Mulugu na dhogana dhaderetu vina wi niwodhe wakwaniha mabasa attomeliwe iyo. (Masalmo 119:32) Weyo onozuzumela okaana guru enda na malago a Yehova?

12. Wi nikale wolibene txini enfanyeelihu okosa?

¹² Yehova wakamihedha nlogo naye wapemberha akadda Amalek, Etiópia, nanda wahinvaha Nehemiya vamodha na Ayuda guru wi agomihe marhinga a Jeruzalemi. Na mukalelo wakakene, Mulugu onele onivaha guru wi nidhowevi na mabasa ehu a olaleya, masiki na mazuzumo obe ofarafariwa. (1 Pedro 5:10) Yehova kanakose matikiniho wi agomihena makattamiho ehu. Ottiya ejuwene ninofanyeela okosavo elobo. Dhavi? Nengese Mazu a Mulugu malabo etene, ovisasanyedhela matugumano sumana dhetene, odhowavi vasogorho na nsunzo nomwinya, webedha wa murala vina omukuluvela Yehova na malobelo. Kanittiye wi elobo-elobovi enittiyihe ofara dhilobo dhapama dhinivahile Yehova wi dhinilibihe. Ogoona wila oroma wobana na dhipaddi esi, kakumbirha nikamihedho na Yehova. Musogorho-mwa onele woona wi muya wotxena wa Mulugu ‘onele wulibiha vina wuvaha guru ya ottiddana mabasa.’ (Filipi 2:13) Koddi weyo onowodha wakamihedha attu eena?

13, 14. (a) Mbali dhahi olibihiwe dhavi mukweli mwadhiye? (b) Ninakamihedhe dhavi attu eena?

¹³ Yehova onivaha abali na arogora ali orugunuwa elabo yotene anwodha onikamihedha. Murumiwi Paulo ologa: “Noona libihani myono dhenyu dhiwaheile, myeddo dhenyu dhindederuwa.” (Ahebreu 12:12, 13) Akristu enjene a nsaka na mundduni ahakela nikamihedho na abali vina na arogora awa. Eji enopadduwaga masaka abano. Koona dhotagiha. Mbali dhahi okweliwe mwadhiye nanda afanyiwa makattamiho meena, ologa: “Ddihisunza wi kaninfanyeela osakula elobo gani enehe nroromelo nehu, mudhidhiya obe dila ngasi. Nlobelo vamodha na nsunzo nomunya dhinoddikamihedhaga ovilela. Nikamihedho ninakela miyo na abali vamodha na arogora a omuyani ninoddilibihaga. Ddihoona wi jamakamaka okaana mandano ofiyedhana vina oliba na Yehova vahinatti opadduwa ngovi.”

¹⁴ Aron na Hur ahittiddela myono dha Mizé wi attukulele vadhulu mudhidhi waraba koddo ana Izrayel na akadda Amalek.  Masaka abano, iyo vina nikana gari ya wakamihedha attu eena wi avilele. Abali enjene anotabuwaga sabwa ya okala akalaba, aredda, ofarafariwa na okweliwa. Iyo podi wakamihedha azombwe enjene ankokeliwa okosa dhilobo dhabure obe otamela okaana mperhe welabo. (1 Tesalónika 3:1-3; 5:11, 14) Katamela olagiha wi onowakwela attu eena mu Numbani ya Omwene, mmabasani a olaleya, mugajaga vamodha obe ogalogaga na muttitto.

15. Mazu olibiha anakamihedha dhavi abali ehu?

¹⁵ Mumaleli Asa wagonjiha anyakoddo a akadda Etiópia, namavuhula Azariya wahimulibiha vamodha na nlogo eraga: “Apa nyuwo libihaní murima, kamukukumuwe; mabasa anthiddenyu, munopurana-wene.” (2 Mapadduwo 15:7) Eji ahimukamihedha Asa okosa masadduwo manddimuwa ninga ovenyihedha webedha webaribari. Na mukalelo wakakene mazu awo apama anowodha omukamihedha muttu vina omulibiha wi adhowevi vasogorho bagamulaba Yehova. (Gano 15:23) Kobuwela mukalelo onalibiha weyo abali enjene ogavahaga dhowakula dholibiha mmatugumanoni.

16. Anddimuwa a mulogo anamutagihe dhavi Nehemiya? Katagiha mukalelo wokamihedhi abali.

¹⁶ Yehova wahimukamihedha, Nehemiya vamodha na Ayuda wi akale oliba. Awene adha omaga marhinga a Jeruzalemi mwari  mwa malabo 52 bahi! (Nehemiya 2:18; 6:15, 16) Nehemiya kakalela wang’anavi bahi mabasaya akosiwaga. Iyene mwinyene okamihedha ovenyihedhiwa wa marhinga a Jeruzalemi. (Nehemiya 5:16) Na mukalelo wakakene, anddimuwa a mulogo anomutagiha Nehemiya venevo vankamihedhani mabasa a omaga vina okoddeliha Numba dha Omwene. Abali abo okweleya, anowalibiha abali eena na arogora angumanana makattamiho modheela wawaredhela vina odhowa na awene mmabasani a olaleya.​—Kengesa Izaiya 35:3, 4.

17, 18. Nigakaana makattamiho obe mazuzumo, nikaane ebaribari ya okosa eni?

¹⁷ Nigalabaga vamodha na abali obe arogora, mandano ehu anoliba. Enonikamihedha omaga mandano oliba vina wimetxa nroromelo nehu na mareliho anavahe Omwene wa Mulugu. Nigattiddela myono dha abali ehu, ninowalibiha owanana makattamiho vina okala oliba wi ang’ane dha musogorho. Mowenjedhedha, nigakamihedha abali eena wi akale oliba ejo enonikamihedha wang’ana dha musogorho.

¹⁸ Nigobuwela mukalelo wakamihedhile vina wabareli Yehova emeleli aye a masaka a mundduni, nroromelo vamodha na ekuluvelo yehu enoliba. Noona mugakaana makattamiho obe mazuzumo, “kamundeye guru”! Onolibiheya ogalobela okumbirhaga nikamihedho na Yehova, vowi mada aye a ewodhelo anele wulibiha ofiyedha wakela mareliho a Omwene andha musogorho.​—Masalmo 73:23, 24.