1. Attu enjene anona dhavi eziwelo ya ebaribari ya mBibiliani? (Gano 1:20, 21)

 DHILABO dhinjidhene, ninowawona anamalaleya a Omwene owagalalene murampani, avahaga attu mapublikasau. Weyo oli mmodhaya, wa attu aba ankosa mabasa a olaleya? Akala pumwenemo, eji enowubutxedha mazu anfwanyeya va Gano—anloga wila eziwelo enokuwa mmarampani wi attu ewe malagoya. (Kengesa Gano 1:20, 21.) Mbibiliani vina mapublikasau ehu munofwanyeya ‘eziwelo yebaribari’—ya Yehova. Eziwelo eji jinfuna attu wila awodhe ottidda ttarho yoroma wi afwanye egumi yohimala. Iyo ninowagalala akala muttu onorumela marevista ehu. Mbwenye kahiyo otene anrumeela. Ena anopwaza esile dhinloga Bibilia. Enagu anoniteya. Awene anubuwela wi dhili mBibiliani dhihivireliwa nsaka. Ena anopambiha esile dhinloga Bibilia mwaha wa malago a weddana siku na siku, alogaga wila abale anfwara anowattonga akwawa. Mbwenye Yehova nokwela, onodhowavi attiyaga vattado eziwelo yebaribari mwa attu otene. Na mukalelo gani?

2. Eziwelo ya ebaribari enkala dhavi vattaddo masaka abano, nanda attu ena ansakula okosa eni?

² Mukalelo mmodha onttiya Yehova eziwelo ya ebaribari vattaddo ja wika mu Nzuni naye, Bibilia. Nivuru ntti attu enjene anowodha okana. Mapublikasau ehu anotapulela esile dhili mBibiliani. Iyo ninomutamaalela venjene Yehova sabwa yokaana mapublikasau aba na dhilogelo dhokwaranya 1.000. Otene anvuruwana, anengesa vina anvilibihedha weddana  anopurelamo. Attu ena anogana ohinvuruwana Yehova. Agagana okosa dhawene, ansakula ovikuluvela anya obe wavuruwana attu akwawa. Awene anonipwaza sabwani iyo ninosakula ofwara dhinloga Bibilia. Mwari mwa nsunzo ntti ninele wona sabwaya enattukulela wubuwelaga dhawene. Voroma, ndoweni none, mukalelo onawodhe iyo okana eziwelo enda wa Yehova.

3. Eziwelo yebaribari eniwanana na eni?

³ Eziwelo entonya ewodhelo ena iyo ya olabihedha esile dhinziwihu wi nikose dhosakula dhapama. Mbwenye eziwelo yebaribari, enopitta ejuwene. Bibilia onologa: ‘Nipara na eziwelo kumuriha Yehova; omunona Ole oli Mukoddeli, onomudhaliha muttu malago.’ (Gano 9:10) Akala iyo ninfuna nikose yogana yapama, voromavene ninofwanyela—‘otamela oziwa ejile enubuwela Yehova.’—Ninakose ejuwene modhela omwengesa Bibilia vina mapublikasau ana iyo andela mBibiliani. Nigakosa dhahene, ninele otonyihedha kakamwe wila nineddana eziwelo yebaribari.—Gano 2:5-7.

4. Ninlogela nni wi ddi Yehova bahi onnivaha eziwelo yebaribari?

⁴ Ddi Yehova bahi onnivaha eziwelo yebaribari. (Rom. 16:27) Ninlogela nni wi ddi Yehova oli Niparha na eziwelo? Voroma, iyene Muttanddi, vina onononelamo deretu dhottandda dhaye dhotedhene. (Masal. 104:24) Yanawili, dhetene dhinkosiye, onkosa n’eziwelo. (Rom. 11:33) Yanoraru, malago a Yehova bapama mudhidhi wotene, anowapuriha abale antamela weddana. (Gano 2:10-12) Akala iyo ninofuna okana eziwelo yebaribari, ninofwanyela orumela dhibaribari dhoroma dha mBibiliani vina otamela weddana nigakosaga dhosakula vina nigakosaga elobo-txilobo mwigumini mwehu.

5. Yodhelavoya jivi sabwa ya attu okodda eziwelo yebaribari Enda wa Yehova?

⁵ Enjene anafwanya iyo mmabasani a olaleya anorumela wi mwilaboni muhikala dhilobo dhosasanyeya vina dhowumiha milomo; masiki dhawene, kanrumela okalawo wa Muttanddi, anloga wi dhilobo dhipadduwile woka. Ena anorumela okalawo wa Mulugu, mbwenye anloga wi magano a Bibilia kanlaba, nsakana nihivira, awene ansakula ofwara dhubuwelo dhawa. Yodhelavoya? Elabo, mburo wokaleya pama sabwa ya attu okuluvela dhubuwelo dhawa oku akoddaga eziwelo ya Mulugu? Awene anokaana wagalala webaribari vina njedhelo napama sabwa ya musogorho? Dhinonihu mwilaboni, dhinowoniha ttima ya ebaribari eji: ‘Vahili nlada na Yehova kavali muttu wosaga, wazelu, wamalago.’ (Gano 21:30) Ebaribari eji enofwanyela onittukulela otamela eziwelo yebaribari ya Yehova! Mokubanyiha-mwene, attu owinjiva kanrumela. Sabwaya?

6. Mowiwanana na Gano 1:22-25, bani ankodda ovuruwana eziwelo yebaribari egakuwaga murampani?

⁶ Attu enjene kanfuna ovuruwana ‘eziwelo yebaribari egakuwaga murampani.’ Mowiwanana na Bibilia, oli makuru mararu a attu ampwaza eziwelo yebaribari: ‘Attu otowa malago,’ ‘anamabedda,’ na abale ‘ahina zelu.’ (Kengesa Gano 1:22-25.) Nile osunza nikuru nimodha-nimodha niziwe sabwaya enattukulela attuya aba opwaza eziwelo ya Mulugu vina ninele osunza mukakelo onawodhe iyo orabela okala ninga awene.

7. Txini enattukulela ena okalagavi ‘attu otowa malago’?

 ⁷ ‘Attu otowa malago’ babale anrumeela elobo-elobovi, ahinrutxa onyengetteya obe okwekwetteya. (Gano 14:15) Dila dhinjene iyo ninowafanya attu ninga abuwene mmabasani a olaleya. Motagiha, kaawubuwele attu matxikwi na matxikwi annyegettiwa na asogorheli a marelijiau obe asogorheli a politika. Enaya anodhugudheya agazinddiyela wi abale anasogorhela anowanyengetta. Mbwenye ninga munlogela Gano 1:22 awene anosakula okalavi attu otowa malago sabwani awene anziveliwa esuwene. (Jer. 5:31) Awene anowagalala na ofwara dhubuwelo dhawa, kanfuna omusunza Bibilia vina ofwara malamulo a Mulugu. Enjene aniwamo yakene elogile muyana dhahi wo Quebec, Canadá, ojeyile murima na relijiau yaye, iyene ohawaddela dhahi Anamoona a Yehova, “Akala padiri wehu ononinyengetta, muladduya bwaye kahiyo wehu!” Iyo kaninfuna okala ninga attu abuwene ali anamapwaza!—Gano 1:32; 27:12.

8. Txini enanikamihedhe okala attu a malago?

⁸ Na sabwa yapama, Bibilia ononikokomeza wi ‘nikale attu a eziwelo.’ (1 Kor. 14:20) Iyo ninele okana ononelamo oku, nigavirihagamo magano a Bibilia mwigumini mwehu. Vang’ono-vang’ono ninele wona wi magano a Mulugu anonikamihedha orabela makattamiho vina okosa dhosakula na malago. Japama oromaga opima akala ninokosa dhosakula na malago. Akala nindha nimusunzaga Bibilia vina nonaga matugumano mwa mudhidhi mwinjene, ninofwanyela ovivuza ddinkoddela nni ottukula ttarho ya omperekela egumi yaga Yehova vina obatiziwa? Akala nihibatiziwa, ninodhowa mmabasani a olaleya vina osunziha miselu dhapama? Dhosakula dhehu dhinowooniha wi nineeddihiwa na magano a Bibilia? Ninowaweddiha attu ena dhahene ninga yakosa Yezu? Nigoona wi jofuneya okosa matxinjo, ninofwanyelela otanalela venjene dhoruma dha Yehova ‘dhininvaha malago muttu wotowa zelu.’—Masal. 19:7.

9. ‘Anamabedda’ anoniha dhavi wi awene anopwaza eziwelo yebaribari?

⁹ Nikuru nanawili na attu ampwaza eziwelo ya Mulugu, ‘anamabedda.’ Masaka abano, iyo ninowafanya vaddiddi mmabasani olaleya. Awene anoziveliwa wabedda akwawa. (Masal. 123:4) Bibilia wahiloga wila masaka omariha, mwilaboni mugahikala anamabedda gwé. (2 Ped. 3:3, 4) Dhawene ninga awasano a Lot, attu ena masaka abano kanfuna ovuruwana dhinloga Yehova. (Wita 19:14) Enji anowateya abale anvilibihedha okalawo mowiwanana na magano a Bibilia. Anamabedda aba ankosa ejuwene afwaraga ‘vidhivi-dhivi dhawa.’ (Jud. 7, 17, 18) Bibilia onowatonya anamabedda aba ninga agwarhagwambi vina abale animukoodda Yehova!

10. Ninga munlogela Masalmo 1:1, ninawodhe dhavi orabela okala attu obedda?

¹⁰ Ninawodhe dhavi wona wila iyo kanili anamabedda? Mukalelo mmodha, bwa ohivitaganyiha na attu abale anrogela dhilobo dhotene. (Kengesa Masalmo 1:1.) Eji entapulela ohivuruwana obe ohengesa elobo-txilobo eniwanana na agwarhagwambi. Iyo nigahikale txenjewa ninodhaga waganyedha dila dha Yehova vina malago anvahiye mmulogoni. Wila nirabele ejuwene, ninofwanyela ovivuza: ‘Miyo ddigakela malago maswa mmulogoni dhinowakela na murima wotene? Obe ddinotamela ofwanya yovonya mwa attu abale asakuliwe wi eddihe mulogo?’ Iyo nigavilibihedha momaguva ohikana mukalelo obu, Yehova onele wagalala na iyo.—Gano 3:34, 35.

11. ‘Attu ahina zelu’ anona dhavi magano apama a Yehova?

 ¹¹ Nikuru nanoraru mwa abale ampwaza eziwelo ya Yehova ‘attu ahina zelu.’ Attu ahina zelu kanfuna okalawo mowiwanana na malamulo a Yehova. Ankosa dhilobo dhinonani wi sapama. (Gano 12:15) Awene anomukodda Yehova oli Nipara na eziwelo. (Masal. 53:1) Nigafanya mmabasani olaleya, awene anonipwaza sabwa ya weddana magano a Bibilia. Mbwenye kana elobo yapama mwigumini mwawa. Bibilia onologa: ‘Eziwelo yebaribari enomulapela muttu wotowa zelu, kanfanya yologa mmuttegoni.’ (Gano 24:7) Attu aba ahina zelu kaana mazu a eziwelo yebaribari. Nona Yehova ononaddela ‘omurabela muttu ohina zelu’!—Gano 14:7.

12. Txini enanikamihedhe ohikala ninga abale ampwaza magano a Mulugu?

¹² Iyo kanili ninga abale anidda dhoruma dha Mulugu, ottiya ejo ninosunza okwela dila dha Mulugu vina ovirihamo malamulo aye. Ninolibiha okwela oku nigatanaalela esile dhinapadduwela attu owiwelela na attu ohiwelela. Karoma otanaalela makattamiho anvitotela attu sabwa ya awene opwaza malago a Yehova. Ovano karoma otanaalela mukalelo onedda pama egumi yawo varomile weyo omwiwelela Mulugu.—Masal. 32:8, 10.

13. Yehova ononimagelela wiwelela malago aye?

¹³ Yehova ohikosiha wi attu otene, awodhege ofwanya eziwelo yaye. Mbwenye iyene kannimagelela muttu ovirihamo, ottiya ejo iyene onloga esile dhinapadduwele abale ankodda ovirihamo eziwelo yaye. (Gano 1:29-32) Abale ansakula ohimwiwelela Yehova “anotabuwa na dhinkosani.” Na mudhidhiya, egumi ensakulani kinadhelana elo ehili matabuwo, odhugudheya na mudhidhiya otolowa. Mwa mpaddi mwina, abale anvuruwana malago a Yehova nanda avirihamo, Yehova onowapikirhela: ‘Ole onddivuruwana, onojavo ahovaga elo akalaga wovikomene.’—Gano 1:33.

14-15. Txini ensunzihu na Gano 4:23?

¹⁴ Iyo nigavirihamo eziwelo ya Yehova, ninopurelamo mudhidhi wotene. Ninga mumalelihu osunza, eziwelo ya Yehova kinrutxa ofanyawa vina kimpitxeliwa elo. Motagiha, nivuru na Gano, munofanyeya magano aye annikamihedha okana egumi yapama bari nigavirihamo. Ovano ndoweni none dhotagiha nayi dha malago abo a zelu.

¹⁵ Obarele murima wawo wanladdaniho. Bibilia onloga dhahi: “Koyá murima wawo, vowi jilobo yamakamaka enna weyo thi nipara na okalawo wawo.” (Gano 4:23) Karoma wubuwela, elobo gani enfwanyelihu okosa wi nikane egumi yaderetu. Jofuneya oja dhilobo dhapama, onddamurha maningo, vina orabela dhimanya dhabure.  Jakakene enfwanyelihu okosa wi nibarele murima wehu wanladdaniho. Ninowengesa siku na siku Nzu na Mulugu. Ninosasanyedha matugumano o Kristu vina nigadhowa ninovaha dhowakula dhehu. Ottiya ejo ninodhowa mmabasani olaleya. Ninorabela wunuwiha dhilemelelo dhabure, modhela ovikoddeliha mwa elobo-elobovi egadhile otakaliha mubuwelo wehu ninga mavego onyakuwa vina mandano abure.

16. Mazu a Gano 23:4, 5 akalelini amakamaka masaka abano?

¹⁶ Wagalale na dhiniwena. Bibilia onovaha nlago ntti: ‘Kuzuzumeletxe orela ttiyá oribela murima. . . . Dhorela dhinowodha orimela momaguva, dhinottukula makapwa dhinovava ninga ttangwe.’ (Gano 23:4, 5) Attu kanrutxa orimeliwa kobiri dhawa vina dhilobo dhinanina. Masiki egali dhawene, masaka abano areeli na ayelegi anozuzumela venjene otamela kobiri. Ozuzumela oku dila dhinjene onowatotela makattamiho, onotakaliha omuttu wawa vina mandano awa ofiyedha wika vangovini egumi yawa. (Gano 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Mwa mpaddi mwina, eziwelo enonikamihedha okana moonelo wa ovipimelela mwaha wa kobiri. Moonelo wovipimelela ononibarela ohikala amukumbela vaye vina ononikamihedha okana wagalala webaribari na dhina.—Koh. 7:12.

17. Ninawodhe dhavi okana “mazu a aziwetxi” ninga munlogela Gano 12:18?

¹⁷ Wubuwele ohinatti ologa. Nigahikale pasope mazu ehu anele otota makattamiho menjene. Bibilia onloga dhahi: ‘Akalawo attu ovadda mwano ana mazu ansuva ninga supadda, mazu a aziwetxi anodha ovoliha makwaddaya.’ (Gano 12:18) Wi nibarele mandano apama jofuneya orabela ologaga bure-bure dhovonya dha attu ena. (Gano 20:19) Akala ninofuna wi mazu ehu apangarhazege attu ena ottiya wanyimula, ninofwanyelela wengesa mudhidhi wotene vina otanaalela Nzu na Mulugu. (Lk. 6:45) Nigatanaalelaga ejile enloga Bibilia, mazu ehu anokala ninga “witeya wa ononelamo” onapangarhaza attu ena.—Gano 18:4.

18. Ovirihamo mazu a Gano 24:6 enikamihedha dhavi okana dhopurelamo mmabasani olaleya?

 ¹⁸ Ofwara malago. Bibilia onovaha nlago ntti nopureleyamo: “Anziwa otada dha koddo, anopura; anna anameluza [conselheiros] enjene a malago, anopemberha.” (Gano 24:6) Ovirihamo nlebo ntti ninnikamihedha dhavi okala anamalaleya vina anamasunziha apama? Ottiya weddiha mabasa olaleya nifwaraga dhubuwelo dhehu, iyo ninofwara malago anvahiwehu. Mmatugumanoni a vari va sumana ninosunza dhotagiha dhapama dhinnikamihedha wasunziha attu Bibilia. Ottiya ejo, nikuru na Yehova ninonivaha dhipano wi nilabihedhe—mapublikasau na mavidiyu—anakamihedha attu omunonelamo Bibilia. Weyo onosunza olabihedha pama dhipano esi?

19. Weyo oniwamo dhavi sabwa ya eziwelo enda wa Yehova? (Gano 3:13-18)

¹⁹ Kengesa Gano 3:13-18. Ninotamaalela venjene sabwa ya malago anfwanyeya mBibiliani! Egumi yehu egali dhavi kohikaana malago aba? Mwari mwa nsunzo ntti, iyo nihisunza malago oweeddana siku na siku anfwanyeya munivuruni na Gano. Txibarene mBibiliani, muhikala malago menjene apama anda wa Yehova. Ovano, nigane wedda mudhidhi wotene na magano anda wa Yehova. Kanitanale mukalelo onona elabo ttima ya eziwelo ya Yehova, sabwani iyo ninorumeela wi “abale aneeddana eziwelo ya Mulugu banagalala.”