1. Sabwaya jani kanintikina nigonaga ohikuluveleya wa attu a mwilaboni?

 ATTU ankala elabo eji ya Satana kanziwa anfwanyelani wakuluvela. Ali onyimuwene sabwa ya merelo a anyamarhondda, asogorheli a marelijiau vina a politika. Eji enowattukulela ohakuluvela amarho, anamwanddamani vina anamudhi. Kanitikine, sabwani Bibilia wahiloga mwaha wa mavuhulo aba wi: ‘Masiku omariha . . . , attu agahikala . . . ohiroromeleya, . . . anamamagedha akwawa, . . . vina asadduweli.’ Na mazu mena, merelo a attu a mwilaboni agahiligana na mulugu oneddiha elabo eji ohinkuluveleya.—2 Tim. 3:1-4; 2 Kor. 4:4.

2. (a) Bani anfwanyelihu wakuluvela? (b) Txini enivivuza ena?

² Ninga Akristu, ninoziwa wi enowodheya omukuluvela kakamwe Yehova. (Jer. 17:7, 8) Nikana nikuluvelo nawi iyene ononikwela ‘txipo kanattiye’ amarho aye. (Masal. 9:10) Enowodheya vina omukuluvela Yezu Kristu sabwani iyene ohiniperhekela egumi yaye. (1 Ped. 3:18) Ninosunza na dhotagiha dhehu wi Bibilia ononivaha malago okuluveleya. (2 Tim. 3:16, 17) Nikana ebaribari ya wi ninofwanyela omukuluvela Yehova, Yezu vina Bibilia. Ena mwa iyo ninodhaga ovivuza enowodheya wakuluvela abali vamodha na arogora a mmulogoni? Akala yowakulaya jawi ndde, ninfwanyelela nni wakuluvela?

3. Gari gani enddimuwa ena iyo? (Marko 10:29, 30)

³ Yehova ohinisakula wi nikose mpaddi wa nlogo naye nili orugunuwa elabo yotene. Eji gari enddimuwa enihu vina enodhana dhopurelamo! (Kengesa Marko 10:29, 30.) Orugunuwa elabo yotene, iyo nikana abali vina arogora antonyihedha omukwela Yehova vina anvilibihedha ovirihamo magano aye. Kintanala akala elogelo yehu, dhilemelelo dhehu, mikalelo dhehu dhowabala s’ottiyana, iyo ninokala ofiyedheya na awene  masiki akala nigumanile dila yoroma mmatugumanoni. Iyo ninoziveliwa okala na awene wi nimuttittimihe vina nimwebedhe Babihu wokwela wa wirimu.—Masal. 133:1.

4. Ninafunela nni abali vina arogora?

⁴ Obu mudhidhi onfunetxihu okalaga na abali vina arogora. Mudhidhi mwina, awene anonikamihedha otteba muttorho wehu. (Rom. 15:1; Gal. 6:2) Anonilibiha wi nidhowegevi na mabasa animukoselihu Yehova ottiya ejo anonilibiha mpaddi womuyani. (1 Tes. 5:11; Aheb. 10:23-25) Kobuwela mukalelo ogalihu k’ohikana nibarelo na mulogo vina nikamihedhe wi niwodhe owanana mwiddani wehu—Satana Ddiabo na elabo yaye. Satana vamodha na abale anawang’aneliye mohigonela anele olupela nlogo na Mulugu. Mudhidhine obo ninele otamalela sabwa ya abalihu vamodha na arogora onikamihedha!

5. Txini, enanikamihedhe wakuluvela abali vamodha na arogora?

⁵ Mwa ena, enowarutxa wakuluvela abali vina arogora, sabwa ya ohiwodha okoya dhikuluveliwanina na attu ena. Obe muttu wa mmulogoni olokosa obe olologa elobo emunyimulile venjene muttu mwina. Dhotagiha ninga esi dhinowarutxiha wakuluvela attu ena. Txini, enanikamihedhe wunuwiha wakuluvela abali vamodha na arogora?

6. Okwela onanikamihedhe dhavi wakuluvela abali ehu? (1 Korinto 13:4-8)

⁶ Okwela niparha na nikuluvelo. Korinto woroma kapitulu 13 onologa makalelo menji a okwela anikamihedha wakuluvela attu ena. (Kengesa 1 Korinto 13:4-8.) Motagiha, versu 4 enloga “onkwela onovilela onoakoddelela murima athu.” Yehova ononivilela  masiki vanimuttegelihu. Iyo vina, ninofwanyela wavilela abalihu aganikosela elobo yabure obe aganinyimula. Versu 5 enowenjedhedha: ‘Onkwela kannyanyuwa, kankoya ntxiga.’ Iyo kaninfwanyela wakoyela “ntxiga” abalihu akala aloninyimula. Kohelét 7:9 onloga “kuhaguvele onyanyuwa.” Japama vaddiddi nigavirihamo mazu anfwanyeya va Éfeso 4:26: “Osilidhiwa wenyu omale nzuwa nihinaddowela”!

7. Magano anfwanyeya va Mateu 7:1-5 anikamihedha dhavi wunuwiha okuluvela?

⁷ Mukalelo mwina ontonyihedhihu wi ninowakuluvela abali na arogora bwa wawona na mukalelo onawona Yehova. Mulugu onowakwela vina kanzuzumela wang’ana dhottega dhawa. Iyo vina kaninfwanyela. (Masal. 130:3) Ottiya wang’anetxa dhottega vina dhovonya dha attu ena, ninofwanyela ovilibihedha wang’ana mikalelo dhaderetu vina ewodhelo enani ya okosa dhilobo dhapama. (Kengesa Mateu 7:1-5.) Ninopurelamo okwela oku mwa okuluvela ‘dhilobo dhotene.’ (1 Kor. 13:7) Ottiya ejo, Yehova kanjeedhela wi nakuluvelege attu bure-bure, iyene onjedha wi nakuluvele abale antonyihedha wi bokuluveleya. *

8. Onawodhe dhavi wunuwiha wakuluvela abali?

⁸ Okuluvela, oli ninga ninga nriho, wi niwodhe wunuwiha enofuneya mudhidhi vina otawulela. Ninawodhe dhavi wunuwiha wakuluvela abali na arogora? Enofuneya waziwa pama. Nilogege na awene nigakala mmatugumanoni. Nikosege masasanyedho a obudduwa na awene mmabasani olaleya. Enofuneya ovilela wi navahe mudhidhi wa woniha txibarene akala aweneya bokuluveleya. Vamaromo, omusakule na malago onfwanyeliwe omwaddela makani awo. Weyo ogaziwa pama, enele wukalela yovevuwa wawaddela esile dhiniwamo weyo. (Lk. 16:10) Ki ogazinddiyela wi mbaliya muttu wohikuluveleya onakose dhavi? Kumaguvele omunyanyala. Ottiya ejo, onofwanyela onvaha mudhidhi vina kuttiye merelo ohifwanyelela wuttukulela ohakuluvela abali ena. Sabwa ya ejuwene, ninele otanalela dhotagiha dhinjene dha emeleli ororomeleya a Yehova agumanilena magudulano, masiki dhawene ahittiyile wakuluvela attu ena.

9. (a) Ana olagihile dhavi okuluvela masasanyedho a Yehova masiki na dhovonya dha asogorheli attomiwe? (b) Yotagiha ya Ana enusunziha eni sabwa ya okuluvela masasanyedho a Yehova? (Koona foto.)

⁹ Weyo ohinyimuwa sabwa ya mweddelo wohikuluveleya wa mbali? Akala pumwenemo, onele opurelamo mwa otanalela yotagiha ya Ana. Nsaka na ana Izrayel muttu wattomeliwe ettomo enddimuwa mpaddi womuyani wali Namakutta Munddimuwa Eli. Mbwenye murala waye kuwali yotagiha ya pama. Anaye, ahittomeliwa mabasa a makamaka vaddiddi mumparhani mwa Yehova, mbwenye mudhidhi na mudhidhi onkosa dhilobo dhonyakuwa; masiki dhawene, babiwa wasisigula vang’onovi. Mbwenye Yehova kamuttihale momaguva mabasa akosa Eli. Eji, egahimutukulela Ana ohifwara masasanyedho akosile Yehova, attiyaga omwebedha mumparhani mwenemo mwattidda mabasa namakutha munddimuwa Eli. Eli mumooneliye Ana alobelaga na okubanya onddimuwa. Sabwa yohinonelamo mowakwana-mwene yampadduwela, odhile wubuwela wi welo olezela. Karomile otanalela  wi aziwe yampadduwela wel’omaguvela omuttonga muyana oddule wali musegedheyani. (1 Sam. 1:12-16) Masiki dhawene, Ana wahikosa nipikirhelo wi kokana mwana, agahidhana wila akamihedhege mumparhani, na nikamihedho na Eli. (1 Sam. 1:11) Makani a Eli na anaye anfwanyeela osisiguliwa? Ndde, Yehova wahisisigula na mudhidhiya. (1 Sam. 4:17) Vina, Mulugu wahimururiha Ana na onvaha mwana, Samuwel.—1 Sam. 1:17-20.

10. Mwene Davidi owodhile dhavi odhowavi akuluvelaga attu ena masiki vagumaniliyena dhorutxa?

¹⁰ Weyo ohisadduweliwa na marho wofiyedheya? Akala pumwenemo, katanalela yotagiha ya Mwene Davidi. Marho mmodha wa Davidi wakuweliwa Aitofeli. Mbwenye mudhidhi otamelile Absalau mwana Davidi omwaka babe mpaddo, Aitofel ohivitaganyiha na Absalau wi amusadduwele Davidi. Eji txibarene ehimukubanyiha venjene Davidi sabwani ohiyelela nikamihedho na attu aba oheli, mwanaye vina mulobwana wamukuluveliye ninga marho waye! Masiki dhawene, makattamiho aba kamuttukuleli Davidi ohakuluvela attu ena. Iyene ohidhowavi akuluvelaga amarho ena oweddeyana, Husayi, kavitaganyihile na asadduweli abale. Davidi wahikana sabwa dha deretu dha omukuluvela Husayi. Iyene wahoniha okala marho wapama, wahika egumi yaye vangovini wi amukamihedhe Davidi.—2 Sam. 17:1-16.

11. Namukalelo gani wonihile nikuluvelo namalaba wa Nabal?

¹¹ Katanalela yotagiha ettiyile namalaba mmodha wa Nabal. Na opama Davidi na alobwana aye ahabarela anamalaba a mukadda Izrayel wakuweliwa Nabal. Vasogorhova, Davidi wahimukumbirha fumu Nabal wi avahe dhoja alobwana a Davidi, mbwenye Nabal kavahile. Venevo vakoddiliye wavaha dhoja, Davidi nosilidhiwa wahigana wapa alobwana otene a ntakulu na Nabal. Namalaba mmodha wahidhowa omwaddela makattamihoya Abigaili mwadhi Nabal. Ninga mwimeleli mmodha wa vatakulu, iyene wanziwa wi egumi yaye yali mmadani mwa Abigaili. Wankuluvela wila Abigaili agahigwadda makaniya. Iyene wanimukuluvela, sabwani wanziwa wi Abigaili wali muyana wa malago. Epadduwile vasogorhova enowoniha ejuwene. Abigaili wahikosa  dhilobo na malago, na oliba murima wahidhowa ologa na Davidi wi ahikose ejile yafuniye okosa. (1 Sam. 25:2-35) Iyene wankuluvela wi Davidi agahitxinja mubuwelo waye.

12. Yezu wonihile dhavi wakuluvela arumiwi aye masiki na dhovonya dhawa?

¹² Yezu ohakuluvela arumiwi aye masiki na dhovonya dhawa. (Jo. 15:15, 16) Tiago na Joau vamukumbirhilani Yezu ettomo yavawoka Mumweneni wa Mulugu, Yezu kavuzile mwahaya wattukuleli omulabela Yehova obe kanyanyalile ninga arumiwi. (Mk. 10:35-40) Vasogorhova, arumiwi otene a Yezu ahimuttawa venevo vattiddiwiye omattiyu womariha. (Mt. 26:56) Masiki dhawene, Yezu txipo kattiyile waroromela. Iyene wanziwa pama wi ali attu ohakwana; masiki dhawene, ‘ohakwelavi mpaka omagomo.’ (Jo. 13:1) Muvenyihiwe Yezu mukwani, ohattomela arumiwi aye 11 ororomeleya mabasa amakamaka, osogorhela mabasa owakosa anamafwara vina ozuzumela mabila aye. (Mt. 28:19, 20; Jo. 21:15-17) Iyene wahikana sabwa dhapama yowakuluvela alobwana abale ohiligana. Awene bali velaboni ya vati ahidhowanavi mabasa awa nororomeleya mpaka okwa wawa. Pumwenemo, Ana, Davidi, mudhari wa Nabal, Abigaili vina Yezu ahittiya yotagiha yapama yowakuluvela attu ena.

13. Txini ennirutxiha wakuluvela attu ena?

¹³ Wahiromaga omukuluvelana mbali muselu woviteya, nomala buzinddiyela wi ohivuwiha? Eji egapadduwa enopa vaddiddi. Dila modha, murogora dhahi wahimukuluvelana makani aye munddimuwa wa mmulogoni. Mmangwananimwa, mwadhi munddimuwa wa mmulogoni oddule omwaddeliye makani aye, wahimuttekenyela muttitto wi anpangarhaze murogora oddule. Venevo, murogoraya ononelamo wi munddimuwa oddule wahimwaddela makani abale oviteya mwadhiye. Murogora muziweliye ejuwene, wahirutxiwa vaddiddi omukuluvela wili munddimuwa oddule wa mmulogoni. Vasogorhova murogora oddule wahikosa elobo yapama, wahikumbirha nikamihedho. Iyene wahimususela munddimuwa mwina wa mulogo bamukumbirha nikamihedho wi awodhe wiyelela omukuluvela wili munddimuwa oddule wa mmulogoni.

14. Txini emukamihedhile mbali mmodha wiyelela wakuluvela wili abali?

¹⁴ Mbali mmodha mwa mudhidhi mwinjene wahisilidhiwa na anddimuwa eli a mmulogoni oobuweliye wi kafwanyela wakuluvela. Mbwenye iyene wahiroma wubuwela mwaha wa elobo elogile mbali wamurihiye vaddiddi. “Mwiddani wehu ddi Satana, ottiya abalihu.” Mbaliya wahitanalela nlago ntti na nlobelo, mwa venevo badhowa otehiyana na anddimuwa abale a mmulogoni.

15. Wiyelela omukuluvela muttu enttukulela nni mudhidhi? Kavaha yotagiha.

¹⁵ Wahiromaga oyelela ettomo mmulogoni? Eji txibarene enopa vaddiddi. Grete na maye ali Anamoona a Yehova ororomeleya o Alemanha mwari mwa vyaka ya 1930 mudhidhi wakoddihiwa mabasa ehu. Grete wanziveliwa venjene na mabasa a oleba Mwang’aneli wi agawele abalaye. Vaziwile abali wi babe wali mwiddani webaribari, iyene wahiyelela ettomo eji, abali akosile ejuwene wi babe anadhe ovuwiha mabasa abale akosa mwanaye. Grete ohifwanyiwa makattamiho mena. Mwari mwa Koddo Yanawili ya Mulimau, abali kamukuluvelana Grete na maye koopiya ya marevista, agagumana murampani kaloga na iyene. Eji txibarene enopa vaddiddi! Wiwa opa oku wa Grete wahimuttukulela ottukula mudhidhi mwinjene wi alevelele vina  wiyelela wakuluvela wili abali. Na mudhidhiya, iyene wahinonelamo wi Yehova wahalevelela, iyene vina wanfwanyela okosa yakene. *

16. Ninawodhe dhavi okwaranya elobo-elobovi yokwakwattutxa wi nunuwihe wakuluvela abali na arogora?

¹⁶ Akala ohipadduweliwa dhoweha ninga esi, kakosa guru wi wiyelele wakuluvela wili abali na arogora. Enofuneya mudhidhi, mbwenye guru enakosiwe enele odhana dhopurelamo. Wi niladdanihe, akala iyo nahiromaga oja elobo binidhugudha, oromana venevo mpaka musogorho ninokalela mento dhilobo dhinfwanyeelihu oja. Mbwenye, eji kintapulela wi iyo ninele ottiya oja dhilobo sabwa ya oja okule wanidhugudhile. Na mukalelo wakakene, iyo kaninattiye dhotagiha dhabure dhigumanilihuna wobaniha wakuluvela abali na arogora, vowi notene nili attegi. Nigakosa guru wi niyelele wakuluvela wili, eji enele onidhelana wagalala vina enele onikamihedha wi nizuzumele okosa elobo-elobovi enonuwihe okuluvelana wehu mmulogoni.

17. Okuluveleya ekaleleni elobo ya makamaka nanda txini enasekeserhihu nsunzo nindhawo?

¹⁷ Okuluvelana ohirameya vaddiddi mwilaboni ejino ya Satana, mbwenye iyo ninowakuluvela abali na arogora ali orugunuwa elabo yotene sabwani ninowakwela vina awene anonikwela. Okuluvelana oku ononidhelana murenddele, ononiwananiha ovanene vina onele onibarela mwari mwa makattamiho anagumanihuna musogorho mpo. Akala muttu olokosa elobo yabure txini enfwanyeliwe okosa, kunamukuluvele vina? Katamela woona makattamihoya dhahene ninga munona Yehova, kavirihamo magano a Bibilia, konuwiha wakwela abalawo vina kasunza na dhotagiha dhinfwanyeya mBibiliani. Enowodheya opemberha yoweha-yowehavi vina wunuwiha wakuluvela ena. Nigakosa dhawene, ninele okana murenddele vina ninele wakela mareliho ohelegeya, okana ‘amarho ofiyedheya opitta mbalihu.’ (Gano 18:24) Mbwenye, kinakwana, iyo bahi wakuluvela attu ena, awene anofwanyela woniha wi txibarene attu okuluveleya. Nsunzo ninfwarela, ninele osekeserha ninawodhe dhavi wona wi txibarene abalihu bokuluveleya.