1-2. Yezu ologele nni mazu ali va Joau 4:35, 36?

YEZU wakosa oleddo aviraga nikome na mundda wana milima dhamale wunuwa. (Jo. 4:3-6) Enoneya ninga munddaya wanfwanyela ojedhiwa myeri miraru wi dhawimadha dhisinangiwe. Yezu ohiloga mazu ahilemeletxe attu enjene wiwa: “Thukulani kove, añgananí mmunddani; dhawimadhá dhimala withwa, dhinjyedha osinangiwa.” (Kengesa Joau 4:35, 36.) Iyene wafuna anonihedho nni?

² Enoneya ninga Yezu walogana musibo wa walaleya attu. Karoma wubuwela epadduwile. Yezu wahimulaleya muyana wa Musamariya, muyanaya barumela mazu alogiye, masiki eziweyaga wi Ayuda kanvahana na Asamariya! Iyene alogaga mwaha wa ‘dhawima dhinfuniwa osinangawa’, muttitti mwinjene wa akadda Samariya wali venevo, sabwani awene anfuna ononelamo mazu alogile Yezu amwaddelaga Muyana oddule wa Musamariya. (Jo. 4:9, 39-42) Namasunza dhahi wa Bibili ohiloga wi: “Yattukulele attu enjene odhowa vali Yezu yali yawi awene ali omala nawale wi alaleyiwe.”

3. Txini enawukosihe okala namalaleya wa ttontto?

³ Weyo onawona dhavi attu analaleyiwe? Onowawona awene ninga milima dhimale withwa dhinjedha osinangiwa? Akala pumwenemo, onela okosa dhilobo ninga esi: Yoroma, olaleya na namaguve. Mabasa osinanga ahikana mudhidhiya; nona kanfwanyela okaneliwa owara. Yanawili, weyo onela ohagalala mwaha wa wawona attu arumelaga muttaka wapama. Bibilia onologa wi, ‘aliba osinanga anothaba.’ (Iza. 9:2) Yaneraru, muttu-muttu ohikana ewodhelo ya okala namafwara, nona eji enela wukosiha osaddulela masunziho awo mowiwanana na yofuna ya muttu mmodha-mmodha.

4. Txini dhakosa murumiwi Paulo esuwene dhinasunzehu mwari mwa mutoma obu?

 ⁴ Yezu katanyile Asamariya abale dhahene ninga mugakosile anafwara aye. Iyene ohubuwela wi awene agahidha okala anafwara aye. Iyo vina ninofuniwana okosa yakakene; nawonege attu analaleyihu na yubuwelo yawi anodha okala anamafwara a Kristu. Murumiwi Paulo ohinittiyedha yeddelo yaderetu vaddiddi yofwanyela otagiha. Yeddelo gani ejuwoya? Mwari mwa mutoma obu, ninela wona wi iyene wantamela (1) oziwa esile dharumela anamewa aye, (2) dhafunani wiwa vina (3) iyene wanawona wi agahidha okala anamafwara a Yezu.

5. Txini emuwodhile Paulo ozinddiyela dhazuzumela anamewa aye a musinagoga?

⁵ Masaka menjene Paulo wandhowa olaleya mmasinagoga mwa Ayuda. Sinagoga y’o Tesalónika, Paulo “ohedda masabuddu mararu avanyihagana na awene [Ayuda]. Athukulaga dhili mBíbiliani.” (Mer. 17:1, 2) Enkala ninga Paulo karutxiwa olaleya musinagoga. Yahamurutxiha yali yawi iyene waleliwe munihimoni na Ayuda. (Mer. 26:4, 5) Wanwodha oviliganiha na Ayuda, nona eji yaninvaha gari ya olaleya n’ovikuluvela.—Fil. 3:4, 5.

6. Attu alaleyile Paulo mmamisika dh’o Atena attiyanile dhavi na abale a mmasinagoga?

⁶ Mwattaweliye amwiddani o Tesalónika vina o Bereya, iyene wahidhowa o Atena. Mufiyedhiye “Mu sinagoga wanvanyihana na ayuda, vina na agrego amurumela Mulugu.” (Mer. 17:17) Mbwenye alaleyaga mmamusika, Paulo wahona wi anamewa aye ahittiyana na abale a musinagoga. Abale amwiwa ali aliba filozofiya na Amalabo, nona muselu wa Paulo wakalela ninga “masunziho maswa.” Awene ahiloga: “Dhinlogiwe sa uddayi, kadhinnoneleyamo; nanfuna oziwa enlogani.”—Mer. 17:18-20.

7. Ninga munlogela Merelo 17:22, 23, Paulo osaddulele dhavi masunziho aye?

⁷ Kengesa Merelo 17:22, 23. Paulo kalaleyile muselu waye Amalabo o Atena; bali vina o Yudeya iyene olaleyile musinagoga. Enkala ninga Paulo wil’ovivuza dhahi, ‘Txini dhinrumela attu aba o Atena?’ Iyene ol’oroma wawang’ana abale amurugunuwa bazinddiyela dhawebedha dhawa. Vasogorhova, ohitamela wiwawaniha dhorumela dhawa na ebaribari ya Mmaleboni. Namasuza dhahi wa mazu a mBibiliani ohiloga: “Vowi iyene wali Mukristu wa Muyuda, wahizinddiyela wi attu a nlogo na Agrego kanimwebedha Mulugu ‘webarbari’ wa Ayuda dhahene ninga enkosa  Akristu ena, nona wafuna aziwihe akadda Atena Mulugu oddo wamwebedhani ahimuziwaga”. Iyene wali womala nawale wi aparhapattele masunziho aye. Ohawaddela akadda Atene wi muselu waye wali wa “Mulugu woziweya” odduwene wamuzuzumelani omwebedha. Masiki amalabo valani attu ahaziwile Malebo, Paulo kakanele owara. Iyene wawona ninga nigala nofuna osinangiwa, nona ohisaddulela masunziho aye a muttaka wapama.

8. (a) Onawodhe dhavi ozinddiyela kapela ya muttu-muttu onimulaleyiwe? (b) Akala muttu onowaddela wi ohikana kapela yaye weyo onamwakule dhavi?

⁸ Dhahene ninga Paulo, okale muttu wowaguvela ozinddiyela. Otamele oziwa dhinziveliwetxa attu a mmuruddani mwawo. Txini elebile muttuya mukukutta waye peno vatakulu vaye obe vasikaletani vaye? Ogaziwa nzina naye, ovikoddeliha waye, mwabalelo waye obe mulogelo waye onowodha ozinddiyela momaguva kapela yaye? Enodha opadduwa ena onaddela kakamwe wi awene anakapela. Egapadduwa ejuwene, pionera dhahi onkuweliwa Flutura onakulaga na mazu awi, “Miyo kaddidhele wuttukulela orumela masunziho aga, ddidhele ologa mwaha wa makanene abo a kapela . . . ”

9. Dhorumela gani dhakakene dhinda iyo ofwanya na attu a makapela mena?

⁹ Makani gani anfwanyeliwe ologa na muttu oli munakapela? Orome otamela oziwa akala okana elobo enrumeliye, ejuwene ehingudulana na Bibilia. Akalawo attu animwebedha Mulugu mmodha, anrumela wi Yezu Mmulumutxi wa malogo otene, vina enodha opadduwa iyene orumela wi iyo ninkalawo masaka omariha. Ogamala oziwa dhotedhene eso, omulagihe makani a mBibiliyani anoniwe wi iyene agahifuna ononelamo.

10. Txini enfwanyelihu okosa, vina sabwaya jani?

¹⁰ Oziwe wi ahikalawo attu ahinrumela dhotedhene dhinsunzihiwani mmakapela mwawa. Nona, masiki ogamala ononelamo dhinlogiwa okapela waye, otamele oziwa esile dhinrumeliye. Piyonero dhahi wa mudhidhi wetene onkala o Australiya onkuweliwa David, ohiloga: “Attu enjene anotaganyiha masunziho a filozofiya na masunziho a mmakapela.” Mwina onkala o Albaniya onkuweliwa Donalta ohiloga vina wi, “Attu ninga abo iyo ninorumela wi awene anakapela, mbwenye mwa ovira wa mudhidhi awene kanrumela okalawo wa Mulugu.” Mbali oli Misiyonariyo onlaba elabo ya Argentina ohiloga wi ahikalawo attu anrumela masunziho a Òraru, mbwenye veli-veli aweneya kanrumela wi Baba, Mwana, muya wokoddela ali Mulugu mmodha bahi. Vasogorhova ohenjedhavo dhahi, “Oziwa esuwene enoddikosiha otamela masunzo anewananelihu vamodha.” Nona  jofuneya otamela ozinddiyela dhirumela attuya. Omamalelowa, moligana na Paulo weyo onela ologa, “Ddiviliganiha na athu etene, wi, masiki erutxe, ddàvunemo ena.”—1 Kor. 9:19-23.

11. Ninga munlogela nlebo na Merelo 14:14-17, murumiwi Paulo owodhile dhavi walaleya akadda Listra n’ekalelo ya malago?

¹¹ Kengesa Merelo 14:14-17. Paulo waroma ozinddiyela dhinzuzumela anamewa aye, agamala baparhapattela dhologa dhaye. Ninga motagiha, attu alaleyiliye o Listra anoneya ninga aziwa vang’onovi obe kaziwa elobwene mwaha wa Malebo. Nona Paulo ohitamela ologa muselu wewanana na eziwelo yawa. Iyene ohiloga mwaha wa osinangiwa wa milima vina ohiloga dhinkaliha egumi. Ologile dhotagiha dhohirutxa ononeliwamowa na anamewa aye.

12. Onawodhe dhavi oparhapattela makani awo mowiwanana na yofuna ya mwanamuralaya?

¹² Okane zelu wi oziwe dhinrumela attu a mmuruddani mwawo wi owodhe oparhapattela muselu onfuniwe ologa. Kito bugafiya-wene vatakulu va mwanamurala, onawodhe dhavi ozinddiyela enfuniye wiwa? Malagoya bakakene, okale namazinddiyela. Enodha opadduwa onfwanya asasanyedhaga maruwa a vatakulu-vaye, peno engesaga nivuru, peno asasanyaga mukukutta, obe attiddaga mabasa-mabasavi. Egawodheya, kaloga makani aniwanana na mabasa ankosiye wi mukale vamodha mmakaninimwa. (Jo. 4:7) Yowabala ya muttu enozinddiyeliha ekalelo yaye—enowoniha akala muttuya mwanawedda, mabasa ankosiye, obe mpirha onziveliwetxiye. Mbali dhahi onkuweliwa Gustavo ohiloga: “Miyo ddahiroma makani na muzombwe dhahi wa vyaka 19, wabale kamiza yana foto ya nameba wovuwa. Ddiromile ologa mwaha wa foto ya vakamizani vaye, mmalelimi baddimvuza txini enimuttukulela oziveliwana nameba oddule. Makani aba ahinittukulela omusunza Bibilia vamodha, ddabuno iyene ddi mbalihu.”

13. Onowadhe dhavi okana malago a witana nsunzo na Bibilia?

¹³ Ogamwaddelaga muttu wi omusunzihe  Bibilia, ologege na mazu ononeleyamo vina awubuweleya; omonihe yopurelamo enakaniye. (Jo. 4:13-15) Ninga motagiha, murogora dhahi onkuweliwa Poppy wela omulaleya muyana dhahi, mmalelani muyana oddule ohimukuwelela mba mwaye. Muvolewele Poppy, ohona njangarha ninttambirhihiwa abale angomiha masunzo manddimuwa. Venevo Poppy ohiloga wi iyo ninowasunziha attu Bibilia vatakulu vawa vina mmatugumanoni mwehu. Muyana oddule ohirumela omusunza Bibilia, mmagwananimwa ohidhowa omatugumanoni; mudhidhi mung’onovi vasogorhova ohidhowa omatugumanoni a murudda. Muvirele Yaka modha iyene ohibatiziwa. Ovano karoma ovivuza: ‘Muttu ole onimweyelelimi onziveliwetxa nni? Enowodheya miyo omunonihedhamo masasanyedho ehu a wasunziha attu Bibilia?’

14. Onawodhe dhavi omogolela namasunza wa Bibilia mwari mwa nsunzo nimodha nimodha?

¹⁴ Ogeta nsunzo na Bibilia, ovisasanyedhege deretu ohinatti odhowa omusunziha mwanamuralaya. Otamelege oziwa nlebo ninfuniwe wengesa, vidiyu enfuniwe omulagiha vina yotagiha enfuniwe ologa wi osunzihena ebaribari ya Bibilia. Karoma ovivuza: ‘Masunziho gani anamuzivele vina anattidde murima wa namasunza oddu?ʼ (Gano 16:23) O Albania ohikalawo muyana dhahi wasunzihiwa Bibilia na murogora wa pionera oniliwa Flora, labo dhahi muyana oddule ohiloga mazu awi: “Miyo kaddinrumela masunziho awi attu enale ovenya mukwani.” Flora kamudidelena orumela masunzihoya labonene nttile. “Voroma” iyene ohiloga, “Miyo ddobuwela wi iyene wahimala omuziwa Mulugu opikirele wavenyiha amarafula.” Oromana labo-nene nttile, mudhidhi wasunza Flora na muyana oddule, wanimwaddela okwela, ononelamo, vina guru dha Nabuya Yehova. Vasogorhova namasunza waye ohiroma ororomela masunziho a ovenyihiwa mukwani. Ovanene namasunza oddule namalaleya wovinga vaddiddi.

15. Makattamiho gani afwanyiwe Paulo anlogiwa va nivuruni na Merelo 17:16-18, vina iyene okoddele nni wanyanyala akadda Atena?

¹⁵ Kengesa Merelo 17:16-18. Paulo kanyanyale akadda Atena, masiki muttette wawa valani na vingamuttu gwe, oraruwa wonyakuwa, masunziho a filozofiya; nne vina mazu awa ovadda mwano kamukumule Paulo. Iyenene Paulo ohidha okala Mukristu oku wale ‘amwabaga, amusuthaga, vina amwiddaga Kristuya.’ (1 Tim. 1:13) Yezu wahona wi Paulo agali namalaleya ogavingele mazu a Mulugu, Paulo vina ohira yakakene, iyene kapwazile akadda Atena. Nikuluvelo nana Paulo nahilaba.—Mer. 9:13-15; 17:34.

16-17. Txini enonina wi enowodheya attu a mahimo otone okala anamafwara a Kristu? Kavaha yotagiha.

¹⁶ Vyaka zana dhoroma, attu ambudduwa mwari mwa malogo otene bagadha okala anamafwara a Yezu. Mwalebele Paulo Akristu akala o Gresia muttette w’o Korinto, iyene wahaloga attu a mmulogoni aligi apanga obe anamajiwa murima na dhivi-dhivi dha mwilaboni. Vasongorhova ohenjedhedhavi wi: “Ena mwa nyuwo wale edda dhawene. Ddabuno mukupiwa mwa dhoviriganadhá.” (1 Kor. 6:9-11) Kowiliwa wali weyo, ogahawona attu abo na ekalelo yawi musogorho anela okala anamafwara a Yezu?

¹⁷ Masaka abano ahikalawo attu enjene anna efunelo ya wogolela merelo awa wi akale anamafwara a Yezu. Ninga motaga elabo ya Austaralia okalawo pionera dhahi onkuweliwa Yukina, ononelemo wi attu a malogo  otene anofwanyela onsunzihiwa Bibilia. Labo dhahi Yukina wali mburho ongulihiwa dhobo, wenewo ohimona muzombwe dhahi wamuyana wabale guwo dhinddimuwa vaddiddi. Yukina ohiloga: “Mmonelimi ddihiroma otxima, mmalelani ddihimaga murima baddiroma ologana. Ddahizinddiyela wi iyene wahikana efunelo ya muselu wa Bibilia, maningo aye wahileba tatuwagi dha maversu a Masalmo!” Vasogorhova muyana oddule ohiroma omusunza Bibilia vina odhowa omatugumanoni. *

18. Ekalele nni yohifwanyelela wattonga attu?

¹⁸ Yezu walogile wi dhawima dhimale withwa na yubuwelo yawi ttu enjene agahikala anamafwara aye? Nne. Malebo anowoniha wi amudhaye ang’onovi bagamuroromele. (Jo. 12:37, 38) Iyene wahikana ewodhelo ya oziwa dha mmirimani. (Mt. 9:4) Mbwenye katamele wattonga attu, ottiya ejo, wil’okosa guru wi alaleye attu otene. Akala Yezu kattongile attu, enokala iyo wasakula attu nubuwelaga wi oddu onofwanyela okala namafwara wa Yezu, oddu kanfwanyela? Kanifuna okosa esuwene, ninfuna nizinddiyele mpaddi wapama wa attuya. Misiyonario dhahi onkuweliwa Marc onlaba o Burkina Faso ohiloga, “Attu awubuwelimi wi anela owaralela mazu a Mulugu, babuwene attiyile omusunza Bibilia. Mbwenye abale awubuwelimi wi kanadhowena vasogorho nsunzo nawa, badhile owaralela masunzoya. Dhahene ddihisunza wi jofuneya dhotene ottiya wi Yehova eddihe na muya waye.”

19. Nawonege dhavi attu analaleyihu mmuruddani mwehu?

¹⁹ Vamaromo-wene, enodha opadduwa weyo opeleya malago awi attu a mmuruddani mwawo kahiye magala amale withwa. Mbwenye kudduwale dhawaddele Yezu anamafwara aye. Dhawima dhimala withwa, kuloga dhili dhomala-nawale wi dhisinangiwe. Enowodheya attu osaddula dhawira dhawa badha okala anamafwara a Kristu. Attu abo anakale anamafwara, Yehova onawona ninga “dhorela.” (Ajeu. 2:7) Nigawonaga attu dhahene ninga munawonela Yehova na Yezu, ninela osunza dhilemelelo dhawa vina ninela okana ewodhelo ya ozinddiyela dhinfunani. Kaninawone ninga anawedda, ninawone ninga abalihu vina arogorihu a musogorho.