1-2. (a) Eunise wali ani, nanda makattamiho gani agumaniliyena ninga mambali? (b) Katapulela foto.

 BIBILIA kanloga sabwa ya obatiziwa wa Timóteo, masiki dhawene kinnirutxa otanalela wagalala wakanile maye, Eunise, labona ntto. (Gano 23:25) Karoma omutanalela mayi wa Timóteo bali woziveliwene oku Lòide bibi wa Timóteo, bemelile vakuvi na iyene amwang’anaga Timóteo bemelile vakuvi na manje. Eunise wahiziveliwa venjene venevo vamoniliye Timóteo abwinihiwaga mmanjeni. Na emweru-mweru omentoni, iyene onoroma omottiya mintori sabwa ya oziveliwa. Masiki valani yorutxa vaddiddi, Eunise wahimusunziha mwanaye omukwela Yehova vina Yezu Kristu. Makattamiho gani agumaniliyena wi awodhe omusunziha mwanaye?

² Timóteo oleliwe ntakulu nogaweya mpaddi womuyani. Babe wali Mugregu, oku maye na bibe ali Ayuda. (Mer. 16:1) Mudhidhi okalile Eunise na Lòide Akristu, Timóteo wali muzombwe. Mbwenye babe kali Mukristu. Ttarho gani egattukulile Timóteo? Iyene wahikana vyaka dhowakwanela wi asakule ejile yafuniye. Agahisakula okala mpaddi wa babe wahali Mukristu, agahifwara dhilemelo dha Ayuda dhasunzihiwiye bali mwana obe agahirumela okala namafwara wa Yezu Kristu?

3. Mowiwanana na Gano 1:8, 9, Yehova onona dhavi guru enkosa amayi yowakamihedha aniwa wi akale amarho a Mulugu?

³ Amayi ali Akristu dhahene ninga Eunise, anowakwela venjene amudhawa. Opitta elobo-elobovi, awene anofuna wakamihedha aniwa wunuwiha mandano awa na Yehova. Vina  Mulugu onovaha ttima guru ejo enkosani. (Kengesa Gano 1:8, 9.) Yehova onowakamihedha amayi enjene wasunziha aniwa omukwela vina omulabela iyene.

4. Makattamiho gani angumanana amayi masaka abano?

⁴ Dila dhina, mambali onovivuza akala anaye anele osakula omulabela Yehova dhahene ninga ekosile Timóteo. Amambali vina anoziwa wi elabo ya Satana ehikana guru yowakwekwetta aniwa. (1 Ped. 5:8) Ottiya ejo, amayi enjene anogumanagana makattamiho orutxa yowalela aniwa se amamuniwa obe na amamuniwa ahinimulabela Yehova. Motagiha, murogora dhahi onkuweliwa Christine * ohiloga: “Mamunaga babi waderetu, masiki dhawene onosilidhiwa ddigalelaga anihu wi amulabele Yehova. Ddihilila vyaka dhinjene ddivivuzaga, anaga anawodhe dhavi omulabela Yehova.”

5. Txini enasekeserhihu mwari mwa nsunzo ntti?

⁵ Akala weyo wa mayi oli Mukristu, onele owodha wakamihedha anawo omukwela vina omulabela Yehova dhahene ninga ekosile Eunise. Mwari mwa nsunzo ntti ninele osekeserha mukalelo onawodhiwe ofwara yotagiha yaye wi owodhe wasunziha anawo na dhologa vina dhokosa dhawo. Ninele wona mukalelo onawukamihedhe Yehova.

6. Mowiwanana na 2 Timóteo 3:14, 15, Timóteo odhile dhavi okala Mukristu?

⁶ Timóteo bali mwana maye wahikosa muli mwetemwene wi amusunzihe “malebo okoddela,” ninga mwanonelamo Ayuda. Txibarene, eziwelo yaye sabwa ya Yezu yali eng’onovi. Masiki dhawene wahimusunziha Timóteo dhilobo dhamakamaka dhigamukamihedhile okala Mukristu. Mbwenye agahikala Mukristu? Ninga muzombwe, iyene wahikana ofuru wosakula okala Mukristu obe nne. Timóteo ‘wahifiyedha orumela’ ebaribari mwaha wa Yezu Kristu modhela guru yakosile maye. (Kengesa 2 Timóteo 3:14, 15.) Eunise wahagalala venjene sabwa ya omusunziya mwanaye mwaha wa Yehova masiki na makattamiho! Txibarene, Eunise ‘wahipemberha’ dhahene ninga entapulela nzina naye.

7. Eunise owodhile dhavi omukamihedha mwanaye mmaleliye obatiziwa?

⁷ Timóteo wahittukula ttarho yamakamaka vaddiddi mwigumini mwaye venevo vabatiziwiye, mbwenye wova wa Eunise kuwagomile venevo. Mwanaye agawodhile dhavi olabihedha egumi yaye? Koddi agahifwara mandano abure? Agahidhowa osunza eskola dho Atena vina orumela masunziho amalabo ewanana na filosofia? Agahikala mudhari wa dhorela, agahinonga mudhidhi na guru muzombweni mwaye? Eunise kafwanyelela omusakulela Timóteo ejile yafuniye okosa, masiki dhawene wahimukamihedha. Dhavi? Iyene wahidhowavi alabaga na guru wi amusunzihe mwanaye Timóteo, omukwela vina omutamalela Yehova na Mwanaye Yezu. Kahiye bahi makattamiho ogaweya mpaddi womuyani enarutxiha aima omulabela Yehova, masiki murala oli amambali otene amulabelaga Yehova enokala yorutxa wasunziha aniwa omuroromela vina omulabela Yehova. Amambali anawodhe dhavi osunza na yotagiha ya Eunise?

8. Mambali, onawodhe dhavi omukamihedha mamuno ozuzumela mpaddi womuyani wa aninyu?

⁸ Omusunze Bibilia na anawo. Arogora, akala muteliwe na mulobwana oli mwibaribarini, Yehova onjedhela wi omukamihedhe mamuno ozuzumela mpaddi w’omuyani wa aninyu. Mukalelo mmodha wokosa ejuwene ja  omukamihedha na masasanyedho a Webedha wa Ntakulu. Ologe na mukalelo wapama sabwa ya masasanyedho aba vina otamelege makalelo wi vamuralani vakalege murenddele na wiwanana. Enowodheya vina weyo omukamihedha mamuno na masasanyedho a nsunzo na Bibilia. Mowenjedhedha, akala munowona wi aninyu akana yimo ya okana nsunzo nawa na Bibilia na nivuru Kajavo Egumi Yamukalakala! kalaba mumodhani na mamunawo wi owodhe okamihedha masasanyedho aba.

9. Mambali oteliwe na mulobwana ohili Munamoona wa Yehova onafwanye wuvi nikamihedho?

⁹ Amayi ena banasunziha aniwa Bibilia, sabwa yokala aziye obe sabwa yawi amamunawa kali mwibaribarini. Akala eji jinupadduwela, kuwojeye, Yehova onele wukamihedha. Kalabihedha dhipano dhosunzihana dhinvahiwehu na nikuru nehu wi wasunzihena anawo. Onkoddelani waloba malago amambali ena wi awaddele mukalelo onlabihedha awene dhipano esi va webedhani mwawa wa ntakulu? * (Gano 11:14) Yehova onele wukamihedha vina ologa na mukalelo wofwaseya na mwanawo. Kamukumbire wi okamihedhe oziwa ejile enubuweliye vina eli mmirimani mwaye. (Gano 20:5) Kamukose nivuzo novevuwa ninga ntti ‘Makattamiho gani angumaniwena oskola?’ nivuzo ninga ntti ninele wuttukulelani okana makani aderetu weyo na mwanawo.

10. Marhe gani mena analabihedhiwe wi wasunzihe anawo sabwa ya Yehova?

¹⁰ Otamelege marhe ottiyana-ttiyana wi wasunzihe anawo mwaha wa Yehova. Ologege mwaha wa Yehova vina dhilobo dhinjene dhapama dhinukoseliye. (Olib. 6:6, 7; Iza. 63:7) Okosa eji jamakamaka akala kunkanetxa mudhidhi mwinjene wa ologa na anawo ogakala vatakulu. Christine, ologiwe omaromo ohiloga dhahi: “Miyo ddina mudhidhi mung’onovi wa ologa sabwa ya Yehova nona ddinotamela mudhidhi wofwanyelela wa okosa ejuwene. Iyo ninotamela mudhidhi wa odhowa ovega obe owela mmwanddiyani wi niloge sabwa ya dhotandda dhotikiniha dha Yehova na dhilobo dhina dhomuyani. Ddigona wi anaga ahikana yimo yowunuwelavo ddinowakokomeza wi amusunzege Bibilia anyene.” Ottiya ejo ologege pama sabwa ya nikuru na Yehova vina abali na arogora. Kuwalogege bure anddimuwa a mmulogoni. Dhologa dhawo dhinele woniha akala anawo anele wakuluvela mudhidhi onavedani nikamihedho obe nne.

11. Mowiwanana na Tiago 3:18, ekaleleni yamakamaka wunuwiha murenddele vatakulu?

¹¹ Odhegena murenddele vatakulu. Mudhidhi wetene olagihege wi onomukwela mamuno na anawo. Omulogege mamuno na mukalelo wa nriho, wapama vina wakokomezege anawo okosa yakakene. Ogakosa ejene, onele okamihedha wi vamuralani venyu vakale murenddele vina eji enele wattukulela anawo osunza sabwa ya Yehova. (Kengesa Tiago 3:18.) Katanalela yotagiha ya Jozsef, onlaba ninga pionero wavawoka elabo yo Romenia. Bali mwana, babe wahikosa muli mwetemwene wi amukoddihe iyene, maye na abalaye omulabela Yehova. Jozsef ohiloga: “Mmani wankosa guru wi nunuwe ntakulu na murenddele. Masiki babani vaniyena obure vaddiddi, mmani wali muttu wapama. Moniliye wi dila dhina yali yorutxa iyo omuriha vina omwiwelela babani iyene wahiloga na iyo alabihedhaga nlebo na Éfeso 6:1-3. Ottiya ejo  wanloga na iyo sabwa ya mikalelo dhapama dhana babani vina wahinikamihedha ononelamo sabwaya yafuneyelani wi nimurihege. Eji ehinikamihedha okana murenddele.”

12. Mowiwanana na 2 Timóteo 1:5, yotagiha ya Eunise epattile dhavi egumi ya Timóteo?

¹² Kengesa 2 Timóteo 1:5. Eunise ohimuttiyedha yotagiha yapama Timóteo. Iyene wahimusunziha wi nroromelo nebaribari ninlagihiwa na merelo. (Tia. 2:26) Timóteo kana waganyedha wi dhowira dha maye dhattukuleleya sabwa ya omukwela waye Yehova. Iyene wahinonelamo wi omulabela Yehova wanimwgalaliha maye. Yotagiha ya Eunise epattile dhavi egumi ya Timóteo? Murumiwi Paulo ohiloga wi, Timóteo wahikana nroromelo noliba dhahene ninga na maye. Mbwenye wunuwa wa nroromelo na Timóteo kupadduwile vayovi. Timóteo moniliye yotagiha ya maye ohitamela omutagiha. Na mukalelo wakene, amayi enjene masaka abano anele owodha oddiginya mirima dha anamudhi awa “ahilogilena elo.” (1 Ped. 3:1, 2) Weyo onowodha okosa yakene. Dhavi?

13. Sabwaya jani amayi anofwanyela wika vamburoni voroma mandano awa na Yehova?

¹³ Wike vamburoni voroma mandano awo na Yehova. (Olib. 6:5, 6) Dhahene ninga amayi enjene, weyo onokosa guru olabihedhaga mudhidhi wawo, kobiri yawo na dhilobo dhina, dila dhina kungona sabwa ya ozuzumela opama wa anawo. Mbwenye kuzuzumeletxe vaddiddi dhilobo esi ofiyedhaga ononga mandano awo na Yehova. Otamelege mudhidhi wa olobela, okosa nsunzo nomwinya vina wona matugumano. Okosa eji enele wulibiha mpaddi womuyani, onele wattiyedha yotagiha yapama amudhawo vina attu ena.

14-15. Txini esunziliwe na yotagiha ya Leanne, Maria, na João?

¹⁴ Katanalela dhotagiha dhing’onovi dha azombwe asunzile ebaribari vina omukwela Yehova sabwa ya ofwara dhotagiha dha amambali awa. Leanne mwana Christine ohiloga dhahi: “Babihu agakala vatakulu iyo kanawodha omusunza Bibilia. Mbwenye Mmani wahikana nroromelo noliba vina kajomba omatugumanoni. Masiki nihikanaga eziwelo yinjene sabwa ya Bibilia yotagiha yaye ehinikamihedha. Iyo nanziwa wi ejile yasunziha Anamoona a Yehova yali ebaribari masiki nihinaroma otugumana na awene.”

¹⁵ Maria, babe wasottotta anamudhi sabwa ya odhowa omatugumanoni, ohiloga: “Mmani wali murogora woliba murima omuziwilimi. Banili aima dila dhinjene, miyo ddankodda okosa dhilobo sabwa ya wova ejile egalogile attu ena. Mbwenye sabwa ya wona oliba waye murima vina omwika Yehova vamburoni voroma mwigumini mwaye ehiddikamihedha opembera wawova attu.” João, babe wakoddiha anamudhi ologa dhilobo dhomuyani vatakulu, ohiloga dhahi: “Enkala ninga elobo eddiginyile murima waga, jowi mmani wanrumela ottiya dhilobo dhotene—mbwenye karumela ottiya omukwela waye Yehova—wila amwagalalihe babani.”

16. Yotagiha ya mambali enapatta dhavi attu ena?

¹⁶ Amambali kamudduwale wi yotagiha yenyu enowapatta attu ena. Dhavi? Karoma otanalela mukalelo apattiwe murumiwi Paulo na yotagiha ya Eunise. Iyene wahinonelamo wi nroromelo na Timóteo nali nebaribari dhahene ninga ‘na maye Eunise.’ (2 Tim. 1:5) Mudhidhi gani wonile Paulo nroromelo na Eunise? Dila yoroma yalabiye ninga misionariyu panfwanyiliye Timóteo, Eunise na Loide o Listra, venevo bakamihedha okala Akristu.  (Mer. 14:4-18) Karoma otanalela. Mudhidhi omulebiliye karta Timóteo—dhahivira vyaka 15—masiki dhawene Paulo wanubuwelavi merelo ororomeleya a Eunise vina wahilabihedha dhowira dhaye ninga yotagiha! Yotagiha yaye emulibiha venjene murumiwi Paulo vina ehalibiha Akristu enjene akalilewo nsaka-nene nttile. Akala onomulela mwanawo weka obe oli vamuralani vali ogaweya mpaddi womuyani, kakana ebaribari wi yotagiha yawo yororomeleya enele omulibiha vina enele walibiha attu ena ali vakuvi na weyo.

17. Txini enfwanyeliwe okosa akala mwanawo kanrumela nikamihedho nawo?

¹⁷ Onakose dhavi ogona wi mwanawo kanrumela nikamihedho nininvahiwe? Kudduwale wi omuswagiha mwana enottukula mudhidhi. Dhahene ninga munlagiha mafoto, weyo ogala béu, txino onottukula mudhidhi ovivuzaga akala enele wunuwa bikala muri nanda bibala mulima. Masiki dhawene weyo kunwodha wang’anela mudhidhi onunuwani, enfwanyeliwe okosa ja oyelelaga manje wi ewodhe wunuwa pama. (Mk. 4:26-29) Na mukalelo wakakene, ninga mambali, txino dila dhina onovivuzaga akala guru enkosiwe txibarene enele omukamihedha mwanawo omukwela Yehova. Weyo kunwodha wang’anela dhosakula dha mwanawo. Mbwenye enfwanyeliwe okosa ja odhowavi omuswagihaga, vina okosa muli mwetemwene wi omukamihedhe mwanawo wunuwa mpaddi womuyani.—Gano 22:6.

18. Yehova onakamihedhe dhavi anawo wunuwa mpaddi womuyani?

¹⁸ Oromana nsaka na Bibilia, Yehova onodhavi akamihedhaga azombwe ohelegeya okala amarho aye. (Masal. 22:9, 10) Iyene vina onele wakamihedha anawo wunuwa mpaddi womuyani ejo egakala mowiwanana na efunelo yaye. (1 Kor. 3:6, 7) Masiki akala anawo kanimulabela Yehova na murima wotene, iyene onele odhowavi akwelaga. (Masal. 11:4) Awene ‘agalagiha ezinddiyelo’ yawi anofuna omwagalaliha Yehova, iyene onele okala omala-nawale wi akamihedhe okala amarho aye. (Mer. 13:48; 2 Map. 16:9) Vina onele wukamihedha ologa elobo yofwanyelela mudhidhi wofwanyelela—venevo vanafune anawo wiwa ejuwene. (Gano 15:23) Obe onele omulabihedha mbali obe murogora wa mmulogoni wi akamihedhe anawo. Masiki anawo agadha okala anddimuwa, Yehova onele wawubutxedha elobo-txilobo yasunzihiliwe bali aima. (Jo. 14:26) Odhowegevi waswagihaga anawo na mazu awo vina na yotagiha yawo. Ogakosa eji onele onvaha Yehova gari ya wururiha.

19. Onfwanyelela nni okuluvela wi Yehova onele wukamihedha?

¹⁹ Yehova kanukwela sabwa ya mwanawo orumela ebaribari obe nne, vina wukwela waye kumpatteya na dhosakula dhinkosiye. Iyene onowukwela sabwani weyo onomukwela. Akala wa mambali wa muziye, Yehova ohipikirhela okala Babi wa anawo vina onele wubarela. (Masal. 68:5) Weyo kunwodha wang’anela dhosakula dha mwanawo akala sapama obe sabure. Mbwenye ogadhowavi okuluvelaga nikamihedho na Yehova vina okosaga epaddi yawo, Yehova onele wubarela.