1, 2. (a) Elobo gani enfwanyela iyo wunuwiha, nanda sabwaya jani? (b) Ninasunze nni mwari mwa mutoma obu?

ENOFUNEYA nifwaseyelege opepesa wi nittidde ebaribari ya miseludha. (Gano 3:21-23; 8:4, 5) Nigahikose ejuwene, Satana na elabo yaye onele opupurutxa dhubuwelo dhehu. (Éfeso 5:6; Kolosi 2:8) Noona, wi niwodhe ofwanya ebaribari ya miseludha, enofuneya otamela matibeloya. Gano 18:13 onologa: “Wakula ohinathi wiwelelamo, jabure; enovaha manyazo.”

² Mwari mwa mutoma obu, ninele wona marhe a wombeza makani otene mpaka ofwanya ebaribari. Ninele osunza vina magano a mBibiliani vina dhotagiha dhinanikamihedhe opima miseludha.

3. Enfuneyela nni olabihedha malago a Bibilia enfwanyeya va Gano 14:15? (Koona foto eli omaromo.)

³ Masaka abano dhihikalawo miselu dhinvavihiwa na marhe ottiyana-ttiyana. Dhina dhinvavihiwa mu TV, mu internetini obe dhipano dhina. Mohaganyedha iyo ninovavihedhiwa miselu obe mapadduwo mena mwinternetini na akwehu. Dila dhina txino kaninfiyedha ononelamo mowakwana makaniya. Mwawi dhaho, enofuneya okala mento. Akwehu txino kannivahedha miseludha nefunelo yonipupurutxa, mbwenye ahikalawo attu ena anwaza miselu dhottambi dhimpupurutxa. Magano gani a Bibilia ananikamihedhe opima dhiniwehu? Gano 14:15 onologa: “Ole ohitxenjerhile, onorumela dhetedhene dhiniweye; wamalago onoroma wubuwela dhiniweye.”

4. Nivuru na Filipi 4:8, 9 ninnikamihedha dhavi osakula esile dhinengesa iyo? Ekalele nni yamakamaka okana miselu dhebaribari? (Koona kasha “ Marhe Ananikamihedhe Ozinddiyela Ebaribari.”)

⁴ Enofuneya okosa dhosakula dhofwanyelela vina ofwanya ebaribariya ya miseludha. Nihinatti wengesa elobo, niromege wombeza. (Kengesa Filipi 4:8, 9.) Iyo kaninonge mudhidhi na interneti obe miselu dhina dhihina matibelo ebaribari. Jamakamaka, orabela website dha asadduweli obe dhipaddi dha mwinternetini munvuwiha asadduweli miselu dhawa. Awene anfuna obanihe nroromelo nebaribari na nlogo na Mulugu. Miselu dhottambi dhinowobaniha yubuwelo obe etanaalelo ya attu. Kanubuwele wi mubuwelo wehu kunapupurutxiwe nigonaga obe nigengesaga miselu dhottambi.​—1 Timóteo 6:20, 21.

5. Miselu gani dhottambi dhaddeliwe nlogo na Izrayel, nanda awene akosile eni?

⁵ Dhologa dhottambi dhinotota ngovi. Katanalela epadduwile nsaka na Mizé na anamarheza kumi na eli adhowile obeddegela Elabo Yolibeliwa. Anamarheza kumi miselu dhadhilanina dhali dhawobaniha. (Olebeliwa 13:25-33) Awene ahittabwiha dhologa dhawa, nanda nlogo na Yehova nahidha wobana. (Olebeliwa 14:1-4) Nlogo nttile nobaneli nni? Nobaneli sabwa yawi owinjivaya alogile elobo modhene, nanda ahikuluveliwa ninga aloga ebaribari. Awene kafunile wavuruwana anamarheza ena eli Josuwé na Kaleb. (Olebeliwa 14:6-10) Ottiya otamela ebaribari ya miseludha, nlogo notowa zelu nidhile orumela dhottambi dhaddeliwani.

6. Ninkoddela nni ozuzuma nigewa miselu dhonyimula dhinaloga Anamoona a Yehova?

⁶ Enfuneleya nni wi nikalege pasope nigavuruwana miselu dhottambi dhimmagedhiwana Anamoona a Yehova? Nubuwelege wi mwiddani wehu Satana ‘onowasumela abalihu.’ (Ovuhulela 12:10) Noona Yezu wahivaha nikokomezo wi Satana ‘agahinimagedha na dhilobo dhotakala.’ (Mateu 5:11) Kanimaguvele ozuzuma nigewa miselu dhonyimula dhinaloga Anamoona a Yehova.

7. Txini enfwanyelihu ovivuza nihinatti ovaviha miselu na interneti?

⁷ Weyo onoziveliwa wavavihedha miselu akwawo olabihedhaga interneti? Waromaga wakela obe ovuruwana miselu dhiswa nanda bufuna walagihe attu ena ahinewa? Ohinatti onvavihedha muttu orome ovivuza: ‘Ddinokuluvela miseludha esi? Ddihikana ebaribari ya makaniya aba?’ Akala kuna ebaribari, onodha ovaviha miselu dhottambi. Ogahikane ebaribari ya makaniya kuvavihe. Ofudhe!

8. Txini ekosile asadduweli dhilabo dhina, elobo gani enanikamihedhe orabela dhottambi dhawa?

⁸ Vahikala mwaha mwina obe ngovi ya ovaviha miselu nihinatti ononelamo nipara na miseludha. Dhilabo dhina mabasa ehu anokoddihiwa obe afugiwa. Asadduweli ali dhilabo eso, anotamela onitxutxa obe onikosiha ninga kanina wiwanana. Kobuwela epadduwile elabo ya União Soviética. Nikuru na asupayi ninziwiwa na nzina na KGB nahiroma owaza miselu dhottambi dhoniha wi nlogo na Yehova nahiroma osadduwelana mukalelani. * (Koona yowenjedhedha.) Abali enjene ahinyengetteya na dhologadha nanda ahibudduwamo munikuruni na Yehova. Musogorhomwa abali owinjivaya ahidha wiyelelamo mbwenye ena kafunile vina wiyela. Dhottambi dhafwarilani dhahibwiniha nroromelo nawa. (1 Timóteo 1:19) Ninawodhe dhavi orabela ogwela mwakamwene? Orabele ovaviha miselu dhowobaniha obe dhotowa matibelo. Kumaguvele orumela elobo-txilobo eniwiwe. Otamelege ononelamo deretu miselu dhinakela weyo.

9. Txini enarutxihaga attu ena ofwanya miselu dhebaribari?

⁹ Masaka mena ninowiwaga mapadduwo ahilitxi ebaribari. Mapadduwo mena kantapuleliwamo mowakwana-mwene. Esi dhinonirutxihaga otamela mpaka ofwanya ebaribariya. Kanikuluvelege dhologa dhihina ebaribari yowakwana! Ninakose nni nigavahedhiwa obe nigona miselu ninga esuwene?​—Éfeso 4:14.

10. Ana Izrayel ena afunela nni odhowa owana na abalawa, makaniya adhile ogoma dhavi?

¹⁰ Ninfuna nisunzeni epadduwile na ana Izrayel akala epaddi yina wa Mwinje Jordau nsaka na Josuwé. (Josuwé 22:9-34) Awene ahiwa wi ana Izrayel akala kobela yina ahimaga ebuwa enddimuwa vakuvi na mwinjeya. Ejoya yali ebaribari, mbwenye museluya kawakwanele ninga mavirile nipadduwona notene. Ana Izrayel ali epaddi yina ya mwinje obuwela wi akwawa ali kobela yina ya mwinjeya ahimusadduwela Yehova, noona ahivenya wi adhowe awanena. (Kengesa Josuwé 22:9-12.) Ahinatti ovenya wi arabe koddo, awene aharumawo anamukatti okuluveleya wi one akala dhalogiwa ebaribari. Onoziwa efwanyile alobwana aba mwadhowelani? Afwanyile dhibuwa dhamagile ana Izrayel wila amperhekelegevo mukutto Yehova, ottiya amilugu ena. Nsaka nttile dhibuwa dhali dhizinddiyelo dha omulabela Mulugu; dhasasanyiwe vina wila malogo mena aziwe wila awene amwebedha Yehova. Ana Izrayel kohitamela ononelamo mowakwana makaniya, attu enjene agahikwa.

11. (a) Dhilobo gani dhohiligana dhakoseliwe Mefiboset? (b) David agawodhile dhavi omwirela Mefiboset dhilobo dhofwanyelela?

¹¹ Ebaribari yohakwana obe makani otowa matibelo anomputtula muttu. Mefiboset mudhuli wa Sawul wahifwanyiwa elobo yoligana. Mwene David wahinvaha mafumo a mindda dhotene dhali dha Sawul. (2 Samuwel 9:6, 7) Musogorhomwa David wahiwa dhologa dhottambi dhadhivaleliwe Mefiboset. Ottiya oroma otamela matibelo a dhologadha, iyene wahimaguvela omwaka dhotedhene dhanvahiliye. (2 Samuwel 16:1-4) Musogoromwa David munvuzeliye mwinyene Mefiboset, wahidha oziwa wi wahira dhilobo dhovirigana. Wahimwiyihedha dhilobo dhotene dhamwakiliye. (2 Samuwel 19:24-29) David wahimaguvela orumela miselu dhahali dhebaribari, kowiliwa waromile opepesa deretu dhetedhene esile kadhigapadduwile.

12, 13. (a) Txini yakosile Yezu mudhidhi wadhivaleliwiye? (b) Kito muttu aganizivalela nikose nni?

¹² Ogakosile nni muttu kowuzivalela? Ejiya epadduwa na Yezu vina na Joau Baptista. (Kengesa Mateu 11:18, 19.) Kito Yezu okosile nni? Iyene kanongile mudhidhi vina guru dhaye wila atapulele attu wi esile dhalogiwa dhali dhozivala. Ottiya ejo iyene wahalibiha attuya wila atamele ebaribariya. Iyene wafuna wila awene afwaseyele dhakosiye vina dhalogiye. Yezu wahiloga: ‘Aneddana zelu ya Mulugu, anowoniha wi dila yaye jawakwana-wene.’​—Mateu 11:19.

¹³ Ekosile Yezu ennisunziha nni? Masaka mena txino attu anonimagedha dhilobo, iyo ninowova wi dhologadha dhinapigidhe mwedeelo wehu. Mweddelo wehu onowoniha ebaribari yehu. Ninga musunzile iyo na yotagiha ya Yezu, mweddelo wehu wapama onele olagiha wi makani-makanivi andhivaleliwa iyo bottambi.

14, 15. Sabwaya jani kaninfuna okuluveletxa eziwelo yehu?

¹⁴ Ehikalawo elobo yina ennirutxihaga ofwanya ebaribari. Eleboya, ohiligana wehu. Txino nidhile nimulabelaga Yehova mwari mwa vyaka dhinjidhene vina ninoziwiwa ninga attu anvaha malago okamihedha. Ena anoniriha sabwa ya iyo omaguvela ononelamo makani-makanivi. Nigahivyang’anele ninodha ogwela mmakattamihoni.

¹⁵ Dhavi? Ninga motagiha ninoroma okuluvela vopitta eziwelo yehu. Ninottiya monelo wehu vina efunelo yehu weddihiwa na dhubuwelo dhehu. Vina ninoroma wubuwela wi ninononelamo makani-makanivi masiki s’ohikana ebaribiabiri yotene. Eji elobo yowopiha! Bibilia ononaddela mowoneya-mwene wi kanikuluvele eziwelo yehu.​—Gano 3:5, 6; 28:26.

16. Txini epadduwile mu restaurantini, Tom wobuwela nni?

¹⁶ Motagiha, munddimuwa wa mulogo onittaniwa Tom odhowa orestaurantini wenewo omona munddimuwa mwina wa mulogo onittaniwa John bagilatile na muyana ohili mwadhiye. Awene anowang’anana. Tom onowawona oheli bagaloga makani awa bagateya. Iyene onosilidhiwa vaddiddi vina onologa: ‘John na mwadhiye anfuna amwalane? Kito bani onakoye anawa?’ Tom onowubuwela dhapadduweli attu ena masaka a mundduni. Kito kokala weyo ogobuweli nni?

17. Mwa yotagiha eji txini edhile ononelamo Tom, kito iyo ninsunzavo nni?

¹⁷ Yobuwela Tom, yawi John onolupa matelo yali ebaribari? Siku nina, Tom wahimuttekenyela John venevo paziwileyi wi muyana oddule wali na iyene ddi murogoriye, wakala elabo yina. John na murogoriye ali ahinagumana mwari mwa vyaka dhinjidhene. Velani murogoriyeya wana mudhidhi mung’onovi, John wubuweli omuwoba wi agumane mu restaurantini wila anvuzele. Mwadhiye kawodhile odhowawo. Tom wahiziveliwa sabwa yohimaguvela ovuwiha dhobuweliye! Ninsunzavo nni? Masiki akala nidhile vawale nimulabelaga Yehova, enofuneya okana ebaribari yotene ya makaniya nihinatti orumela.

18. Txini ennikosiha orumela elobo-elobovi eniwehu sabwa ya mbalihu?

¹⁸ Masaka mena enokala yorutxa opima makaniya deretu ttabwa-ttabwa agakala muttu ohiniwanana na iyo. Nigobuwelaga ohiwanana wehu, dhotedhene dhinkosiye ninowaganyedha. Nigewa elobo-elobovi mwaha wa iyene, ninorumela masiki akala eyoja kahiyo ebaribari. Ninsunzavo nni? Nigattiya wunuwiha mmurimani mwehu mubuwelo wabure mwaha wa mbalihu, enodha oninukulela orumela elobo ehili mwenemo, dhihili ebaribari. (1 Timóteo 6:4, 5) Nihittiye dhubuwelo dhabure ninga ntxiga na aje wunuwiha mitxitxi mmirimani mwehu. Kanidduwale wi Yehova onfuna wi nakwelege abali ehu vina nalevelelege na murima wotene.​—Kengesa Kolosi 3:12-14.

19, 20. (a) Magano gani a Bibilia ananikamihedhe opima miseludha akala s’ebaribari? (b) Ninasunze nni mwari mwa mutoma ondawo?

¹⁹ Masaka abano, enorutxa opima makaniya mpaka ofwanya ebaribariya. Sabwaya? Sabwani miselu dhinji dhinvavihiwa kadhinnonihedhiwamo mowakwana vina elobo yina jawi kanakwanile. Txini enanikamihedhe? Enanikamihedhe magano anfwanyeya mBibiliani! Ninga motagiha, nigano ninloga wi jabure wakula ohinatti ononelamo. (Gano 18:13) Nina ninloga kurumele dhotedhene dhiniwewe tamela akala ebaribari. (Gano 14:15) Vina masiki akala ninimulabela Yehova mwari mwa vyaka dhinjidhene kanikuluveletxe eziwelo yehu. (Gano 3:5, 6) Magano a Bibilia anonibarela, noona wila nifwanye ebaribari ya makaniya vina nikose dhogana na eziwelo japama olabihedha maganoya.

²⁰ Ehikalawo elobo yina ennikosiha otola ebaribari ya makaniya. Ninga attu, nihikana elemelelo yomaguvela omuttonga muttu mowiwanana na esile dhinonihu. Mutoma ondawo, ninele osunza dhilobo dhiganikosihile omaguvela omuttonga muttu mwina vina ninele oziwa marhe orebettana.