1. Txini enanikamihedhe osunza mavuhulo a mBibiliani?

 MBALI wa muzombwe onkuweliwa Ben ohiloga dhahi: “Miyo ddinoziveliwa venjene osunza mavuhulo a mBibiliani.” Weyo vina onoziveliwa? Obe weyo onorutxiwa ononelamo mavuhulo a mBibiliani? Akala jijuwene onodhaga wubuwela wi osunza mavuhulo a Bibilia elobo yorutxa vaddiddi. Mbwenyi, weyo ogasunza sabwaya elebihile Yehova mavuhulo mu Nzuni naye onele otxinja mubuwelo wawo.

2. Txini enasunze iyo mwari mwa nsunzo ntti?

² Mwari mwa nsunzo ntti, ninele woona mwahaya onfwanyelihu osunza mavuhulo a Bibilia vina mukalelo wa osunza. Ninele vina osunza mavuhulo meeli anfwanyeya mu nivuruni na Daniyel vina ninele wona mukalelo onanikamihedhani nigawodha ononelamo.

3. Txini enfwanyelihu okosa akala ninofuna ononelamo mavuhulo a mBibiliani?

³ Wi ninonelemo mavuhulo a mBibiliani ninofwanyela okumbirha nikamihedho. Katanalela nladdaniho ntti. Kobuwela okosaga oleddo bugadhowa mburho ohinattigi weyo ofiya, mbwenyi mukwawo onkosiwena oleddo onoziwawo deretu wegowa ondowinyu, iyene onoziwa pama mburho oli weyo vina onoziwa ongomela dila modha-modha. Se waganyedha weyo ogahiziveliwa okosa oleddo na marho oddu! Na mukalelo wakakene, Yehova oli ninga marho oddu, iyene onoziwa pama osogorho ondowihu. Nona wi ninonelemo pama mavuhulo a Bibilia, ninofwanyela oviyeviha wi nimukumbirhe Yehova nikamihedho.—Dan. 2:28; 2 Ped. 1:19, 20.

4. Txini emuttukuleli Yehova olebiha mavuhulo mBibiliani? (Jeremiya 29:11) (Koona vina foto.)

⁴ Ninga mambali wapama, Yehova onfuna wi anaye ajevo  dhilobo dhapama dhinapadduwe musogorho. (Kengesa Jeremiya 29:11.) Mbwenyi mottiyana na amambali omaningoni, Yehova onowodha ologa dhilobo dhinapadduwe musogorho mowakwana-mwene. Iyene ohilebiha mavuhulo mBibiliani anwodha iyo ononelamo mowakwana-mwene ahinatti wakwanihedheya. (Iza. 46:10) Nona mavuhulo a mBibiliani mvaho wapama onda wa Babihu wa wirimu. Txini enukuluveliha wi mavuhulo a mBibiliani anele wakwanihedheya?

5. Txini ensunza azombwe na empadduweli Max?

⁵ Oskola, azombwe ali Anamoona a Yehova dila dhinjene anokala na attu ahinimuriha Bibilia. Dhinloga awene vina merelo awa dhinodhaga wattukulela azombwe ali Anamoona a Yehova oroma waganyedha. Koona epadduwile na mbali onkuweliwa Max. Iyene ohiloga dhahi, “Baddili muzombwe, ddahiroma waganyedha akala esile dhaddisunziha amambali aga dhali masunziho a relijiau ya ebaribari vina akala Bibilia Nzu na Mulugu.” Txini ekosile amambali aye? Iyene ohiloga, “Masiki vaziwilemi wi eji yahakubanyiha, awene ali ofwaseyene.” Amambali a Max ahakula mavuzo aye amulabihedhaga Bibilia. Vina Max wahikosa elobo yina. Iyene ohiloga dhahi, “Miyo ddahiroma osunza mavuhulo a mBibiliani vina ddahiroma ologa na azombwe ena esile dhasunza miyo.” Eji edhilena yopurelamo gani? Max ohenjedhedha, “Mukoseli miyo ejene, ddahikana nikuluvelo wi Bibilia Nzu na Mulugu!”

6. Txini enfwanyeliwe okosa akala onowaganyedha, vina sabwaya jani?

⁶ Akala dhahene ninga Max, weyo oroma waganyedha akala dhinloga Bibilia sebaribari, kuvipwattelihe muladdu. Mbwenyi enofuneya okosavo elobo. Waganyedha oli ninga mukwiti. Ogapwaza, vang’ono-vang’ono onononga elobo ya ttima. Wi “mukwiti” onadhe ononga nroromelo nawo, onofwanyela ovivuza, ‘Ddinorumela ejile enloga Bibilia sabwa ya musogorho?’ Akala kunrumela, onofwanyela osunza mavuhulo a mBibiliani amalile wakwanihedheya. Onawodhe dhavi okosa ejuwene?

7. Yotagiha gani enittiyedhi Daniyel ya osunza mavuhulo? (Daniyel 12:10) (Koona vina foto.)

⁷ Daniyel onittiyedha yotagiha yapama ya osunza mavuhulo. Daniyel wasunza na efunelo yapama. Iyene wafuna anonelemo ebaribari. Daniyel vina wali wovyeviha, iyene wannonelamo wi Yehova onowavaha eziwelo abale animuziwa vina ankalawo mowiwanana na malamulo aye apama. (Dan. 2:27, 28; kengesa Daniyel 12:10.) Daniyel ohoniha wi wali muttu wovyeviha modhela okuluvela nikamihedho na Yehova. (Dan. 2:18) Daniyel vina wanfwaseyela osunza. Iyene wampepesa Malebo aliwo nsaka-nene nttile. (Jer. 25:11, 12; Dan. 9:2) Onawodhe dhavi omutagiha Daniyel?

8. Attu ena anlogela nni wi mavuhulo a mBibiliani kahiyo a ebaribari, mbwenyi txini enfwanyelihu okosa?

⁸ Otanalele mwahaya onuttukulela osunza  mavuhulo. Enuttukulela osunza mavuhulo a mBibiliani ja wunuwiha efunelo yawo ya oziwa ebaribari? Akala pumwenemo, Yehova onele wukamihedha. (Jo. 4:23, 24; 14:16, 17) Mbwenyi ena anomusunza Bibilia na dhifunelo dhina. Ena anjedhela wila afwanye elobo enoniha wi Bibilia kahiyo Nzu na Mulugu. Nona awene anowubuwela wi anofwanyela osisigulamo elobo mowiwanana na magano awa anonani wi bapama obe babure vina anokalawo na magano-ene abo. Mbwenyi iyo ninofwanyela osunza na efunelo yapama. Ottiya ejo enofuneya iyo okala attu ovyeviha wi ninonelemo mavuhulo a mBibiliani.

9. Mukalelo gani onfuneya wi ninonelamo mavuhulo a mBibiliani? Katapulela.

⁹ Okale wovyeviha. Yehova ohipikirhela wakamihedha attu ovyeviha. (Tia. 4:6) Nona ninofwanyela olobela nikumbiraga nikamihedho Naye wi ninonelemo mavuhulo a mBibiliani. Ninofwanyela oziwa wi ninofuna nikamihedho na nikuru ninlabihedhiye wi ninivahe oja womuyani vansakaniva. (Lk. 12:42) Masasanyedho a Yehova bokuluveleya, nona jamalago okuluvela nikamihedho na Mudhari Wororomeleya vina wa Malago wi niwodhe ononelamo ebaribari enfwanyeya mBibiliani.—1 Kor. 14:33; Ef. 4:4-6.

10. Txini esunziliwe na yotagiha ya Esther?

¹⁰ Ofwaseyelege osunza. Osakule nivuhulo ninuzivela vina opepese. Jijene ekosile murogora onkuweliwa Esther. Iyene wanfuna oziwa nivuhulo ninloga sabwa ya odha wa Mesiya. Iyene ohiloga dhahi: “Baddina vyaka 15, ddahiroma opepesa venjene vizinddiyelo dhoniha wi mavuhulo aba alebiwe Yezu ahinatti odha velaboni ya vati.” Dhisunziliye engesaga Marolu a Mar Morto dhihimuttukulela okana nikuluvelo. Iyene ohiwodha ozinddiyela wi “dhilobo dhina dhilebiwe Kristu ahinatti odha velaboni ya vati.” Iyene ohona wi, “mavuhulo anfwanyeya murolunimwa adhile wa Mulugu.” Esther ohenjedhedha: “Miyo ddihengesa dhilobo dhakene dila dhinjene wi ddiwodhe ononelamo pama.” Mbwenyi guru ekosiliye ehimwagalaliha. Mmaleliye osunza mavuhulo menjene a mBibiliani iyene ohiloga dhahi, “Miyo ddihiwodha wona mowakwana-mwene wi ejile enloga Bibilia, ebaribari!”

11. Oziwa wi dhinloga Bibilia sa ebaribari ennikamihedha dhavi?

¹¹ Wona mavuhulo a mBibiliani akwanihedheyaga onowunuwiha omukuluvela wehu Yehova vina mukalelo onneddiha iyene. Ottiya ejo, mavuhulo a mBibiliani anonikamihedha okana monelo wapama sabwa ya njedhelo na musogorho, kintanala makattamiho angumanihuna ovanene. Ndoweni none mavuhulo meeli alebiwe na Daniyel anakwanihedheya masaka abano. Ononelamo pama mavuhulo aba enele onikamihedha okosa dhosakula dha malago.

12. Manyalo a mujila otaganyihiwe na ddongo antonya nni? (Daniyel 2:41-43)

¹² Kengesa Daniyel 2:41-43. Daniyel omutapulela Mwene Nabukodonosor yoroha yonile  mwene ya engamuttu yanna manyalo a mujila otaganyihiwe na ddongo. Nigewananiha nivuhulo ntti na mavuhulo mena anfwanyeya munivuruni na Daniyel vina na Ovuhulela, ninowona wi manyalo aba antonya potência Anglo-Americana, enlamulela masaka abano. Modhela potência eji Daniyel wahiloga wi omweneya onakale epaddi modha woliba epaddi yina wawobana. Sabwaya jani okala wowobana epaddi modha? Sabwani attu a mmawani antonyiwa ninga ddongo, anowobaniha ewodhelo yawa ya olaba na guru enladdana na mujila. b

13. Ebaribari gani ya ttima ensunza iyo na nivuhulo ntti?

¹³ Etapuleli Daniyel mwaha wa yoroha ejile ya engamuttu, makamaka manyaloyá, enonisunziha ebaribari ya ttima. Yoroma, Potência Mundial Anglo-Americana, enowoniha wi ehikana owodha onddimuwa. Motagiha, Estados Unidos na Grã-Bretanha, ali vamodha na dhilabo dhipemberile Koddo Yoroma na Koddo Yanawili erabiwe elabo yotene, masiki dhawene potência Mundial eji ja wobana vina enodhowavi yobanaga, sabwa ya owanawana onkana awenevi vina na nlogo. Potência eji jinakale yomariha velaboni ya vati, ofiyedha mudhidhi onagomihe Omwene wa Mulugu olamulela wotene wa attu. Masiki dhawene, malogo mena anowanaga na Potência Mundial Anglo-Americana. Mbwenyi awene kanawodhe olamulela ninga Potência Mundial. Iyo ninoziwa ejuwene sabwani “mwarha” ontonya Omwene wa Mulugu, onele onyenyeretxa manyalo a engamuttu, entapulela Potência Mundial Anglo-Americana.—Dan. 2:34, 35, 44, 45.

14. Ononelamo pama nivuhulo ntti, onnikamihedha dhavi okosa dhogana dha malago?

¹⁴ Weyo onokuluvela wi nivuhulo na Daniyel ninloga sabwa ya manyalo a mujila na ddongo ttebaribari? Akala pumwenemo, eji enele opatta dhokosa dha mwigumini mwawo. Weyo kunazuzumeletxe nibarelo mpaddi womaningoni mwilaboni ejino enatolotxiwe mohigonela. (Lk. 12:16-21; 1 Jo. 2:15-17) Ononelamo nivuhulo ntti ninele wukamihedha vinpa wona ttima ya mabasa a olaleya vina osunziha. (Mt. 6:33; 28:18-20) Ogamala osunza nivuhulo ntti, karoma ovikosa nivuzo ntti, ‘Dhogana dhaga dhinoniha wi ddinokuluvela wila mohigonela Omwene wa Mulugu onele ogomiha olamulela wotene wa attu?’

15. “Mwene w’omadhulu” vina “mwene w’ogusuni” masaka abano ankalawo iyo bani? (Daniyel 11:40)

¹⁵ Kengesa Daniyel 11:40. Kapitulu 11 ya Daniyel enowaloga Amwene eli, obe guru dha politika anwanela olamulela elabo. Modhela wona wiwanana olivo wa nivuhulo ntti na mavuhulo mena a mBibiliani iyo nihimuzinddiyela “mwene w’omadhulu” ninga Rússia na akamihedhi aye vina “mwene w’ogusuni” ninga Potência Mundial Anglo-Americana. c

16. “Mwene w’omadhulu” oneddiha dhavi nlogo na Mulugu?

¹⁶ Nlogo na Mulugu ninkala mwilaboni enlamulela “mwene w’omadhulu” ninovilela venjene sabwa ya ofwarafwariwa na mwene oddu. Abali na arogora ena anovadiwa vina anofugeliwa sabwa ya nroromelo nawa. Dhokosa dha “mwene w’omadhulu” ottiya watxutxa abalihu dhinolibiha nroromelo nawa. Sabwaya? Sabwani abalihu anoziwa wi ofwarafwariwa wa nlogo na Mulugu, anowakwanihedha  mavuhulo alogile Daniyel. d (Dan. 11:41) Oziwa ejuwene enonikamihedha owaraliha njedhelo nehu vina omukuluvela wehu Yehova.  

17. Yoweha gani egumanilena nlogo na Mulugu nakala mwilaboni yalamulela “mwene w’ogusini”?

¹⁷ Nsaka na wale, “mwene w’ogusini” wahifwarafwara vina nlogo na Mulugu. Motagiha, vari-vari va sekulu 20 abali enjene ahifugeliwa mukambura sabwa yohikosa mpaddi wa elabo obe wa politika. Vina aima ena àli ana a Anamoona a Yehova ahittamagihiwa oskola. Sabwa ya ejuwene weddeyana wa Anamoona a Yehova akala mwilaboni munlamulela mwene w’ogusuni wahehiwa. Motagiha, nsaka na kampanya Mukristu agahikwekwetteleya okosa mpaddi wa politika obe okala wa partidu yina. Masiki iyene ahidhowaga ovotari, txino muyubuweloni obe mmurimani mwaye agahidha okamihedha mpaddi-mpaddivi. Nona jamakamaka iyo ohikamihedha dhilobo dha politika na merelo nne vina na esile dhinubuwelihu  mmurimani mwehu!—Jo. 15:18, 19; 18:36.

18. Iyo ninkala dhavi nigona otxigana wa “mwene w’omadhulu” na mwiddani waye? (Koona vina foto.)

¹⁸ Abale ahinkuluvela mavuhulo a mBibiliani ankala okubanyene, agamona “mwene w’omadhulu” avenyelaga owana na “mwene w’ogusini.” (Dan. 11:40) Amwene aba oheli anokanaga futti dhinkuweliwa armas nucleares wi atolotxena dhokalawo dhotedhene dha mwilaboni. (Iza. 45:18) Nona ottiya onikubanyiha, otxigana wa “mwene w’omadhulu” na “mwene w’ogusini” onowaraliha nroromelo nehu. Eji enowoniha wi omagomo wa elabo ejino oli vakukuvi.

19. Txini enfwanyelihu oziwa sabwa ya mavuhulo a mBibiliani?

¹⁹ Iyo kaninziwa mukalelo onakwanihedheye mavuhulo mena a mBibiliani. Namavuhulela Daniyel vina kawodhile ononelamo dhilobo dhotene dhilebiliye. (Dan. 12:8, 9) Masiki iyo nihinonelemo mowakwana-mwene mukalelo onakwanihedheye mavuhuloya, eji kintapulela wi kanakwanihedheye. Se waganyedha, iyo ninokuluvela wi Yehova onele odhowavi aniziwihaga esile dhinfwanyelihu oziwa nsakana nigafiya, dhahene ninga mukosiliye nsaka na wale.—Am. 3:7.

20. Mavuhulo gani otikiniha anapadduwe mohigonela nanda txini enfwanyela iyo odhowavi nikosaga?

²⁰ Ovuwihiwa wa mazu awi “dhetedhene dhifwasa, kulí yawopiha” onele opadduwa. (1 Tes. 5:3) Ottiya ejo makuru a politika a mwilaboni anele olupela relijiau yonyengetta vina anele otolotxa. (Ovuh. 17:16, 17) Agamala anele olupela nlogo na Mulugu. (Ezek. 38:18, 19) Mapadduwo aba otene anele ottukulela koddo yomariha ya Armagedoni. (Ovuh. 16:14, 16) Iyo nikana ebaribari ya wi esi dhotene dhinele wakwanihedheya mohigonela. Oku nijedhelaga wakwanihedheya wa mapadduwo aba nidhowegevi nimutamalelaga Babihu wa wirimu modhela ofwaseyela mavuhulo a mBibiliani vina wakamihedha attu ena okosa yakene.