1, 2. Amambali enjene anzuzumela nni anawa agasakula oviperhekela Yehova wi abatiziwe?

MATXIKWI menjene a anamasunza Bibilia, aperheka egumi yawa wa Yehova nanda abatiziwa. Azombwe enjene aleliwe mwibaribarini anokosaga dhosakula dhapama mwigumini mwawa. (Masalmo 1:1-3) Akala weyo oli mambali onojedhela wi mwanawo nalabona onele obatiziwa.—Koona va 3 Joau 4.

² Masiki dhawene, onozuzumaga. Dila dhina onowawonaga azombwe abatiziwe, mbwenye movira mudhidhi awene oromaga waganyedha akala enokala-wene okalawo mowiwanana na magano a Yehova. Enaya ahifiyedha onyanyala ebaribari. Txino onozuzuma wovaga wila mwanawo onele oroma omwebedha Yehova ngamala musogorhomwa arimelihe nroromelo naniye na ebaribari. Mwanawoya txino onele okala ninga Akristu a mu Éfeso vyaka zana dhoroma. Yezu wahawaddana dhahi: “Ddabuno kunna ekalelo y’okwela  ninga mwawale.” (Ovuhulela 2:4) Onamukamihedhe dhavi mwanawo ovaddiha okwela waye, onuwagana “mpaka ovulumuwa”? (1 Pedro 2:2) Ndowe noone vina nisunze na yotagiha ya Timóteo.

3. (a) Timóteo odhile dhavi okala Mukristu, nanda okosilena nni dhasunziye? (b) Dhipaddi gani ttaru dha masunziho dhimutonyihedhile Paulo, Timóteo?

³ Murumiwi Paulo wadhowa o Listra dila yoroma yaka ya 47. Enkala ninga nsakana ntto, Timóteo wali muzombwe, vina wahisunza sabwa ya Yezu. Wanvirihamo dhasunziye, noona vyaka bili musogorhomwa wahiroma okosa oleddo vamodha na Paulo. Mmvirele vyaka 16 Paulo wahimulebela Timóteo: “Weyo thiddelavi ejile esunzilewe, enrumeliwe na murima wetene omubuwelaga omuravilewe; [vina] weyo oziwa Malebo Okoddela oromilena vohimáni: Maleboyá anowodha ouvaha zelu yononelamo, enufwanyiha ovuneya ondha mumuroromelani Yezu Kristu.” (2 Timóteo 3:14, 15) Koona elogile Paulo na Timóteo (1) oziwa malebo okoddela, (2) enrumeliwe na murima wetene vina (3) ouvaha zelu yononelamo enufanyiha ovuneya ondha mumuroromelani Yezu kristu.

4. Epano gani enasunzihana weyo anawo? (Koona foto eli omaromo.)

⁴ Ninga mambali, onofuna wi anawo aziwe malebo okoddela, kuloga abuwene ali mumodhani na Malebo a Ebraiko vina a Egrego. Ayima anofanyela osunza mapadduwo menjene a attu ali mBibiliani. Nikuru na Yehova nisasanyedha manivuru, mabrochura, na mavidiyu anfanyeela amambali olabihedha wi aakamihedhena anawa. Dhipano esi, dhihikalawo na elogelo yawo? Mwanawo onofanyela oziwa eli mBibiliani wi alibihe omarho waye na Yehova.

5. (a) Mazu aba ‘orumela na murima wetene’ antapulela eni? (b) Ninziwa dhavi wila Timóteo anrumela na murima wetene miselu dhewileye sabwa ya Yezu?

⁵ Kinakwana okalaga omusunzihavi mwana mapadduwo obe dhawireya dhinjene dha Bibilia. Kobuwela wi Timóteo ‘orumela na murima wetene.’ Na elogelo ya Egrego, mazu alogile Paulo antapulela “okaana ebaribari” obe “orumela na murima wotene yawi eloboya ebaribari-wene.” Timóteo oziwa malebo a Ebraiko “oromilena vohimáni,” eji entapulela wi bagali mima. Musogorhomwa iyene odha orumela-wene wi Yezu wali Mesiya. Nroromelo na Timóteo nali noliba-nene, ofiyedha obatiziwa vina olaba na Paulo mabasa a omisionário.

6. Onamukamihedhe dhavi mwanawo ororomelavi noliba Nzu na Mulugu?

⁶ Weyo onamukamihedhe dhavi mwanawo olibiha nroromelo ninga Timóteo, wila ‘arumele na murima wetene’? Voroma-vene, okale wokurumuwa. Vanofuneya  mudhidhi wi alibihe nroromelo naye. Orumeela wawo elobo, kintapulela wila anawo anelege orumeela yakakene. Mwana oli wetene onofuna olabihedha ‘etanaalelo’ wi arumele dhili mBibiliani. (Kengesa Roma 12:1.) Ninga mambali wakamihedhe anawo olibiha nroromelo newa, makamaka agakosaga mavuzo. Ndowe noone txini enasunze iyo na yotagiha ya babi dhahi.

7, 8. (a) Babi dhahi olagihile dhavi ovilela vamusunzihiye mwanaye? (b) Mudhidhi gani onfanyeliwe onvilela mwanawo?

⁷ Tomas, ologa wila mwanaye wa muyana wa vyaka 11, dila dhina ononvuzaga dhahi: “Koddi Yehova olabihedhile osadduwa wa dhilobo [evolução] wila adhena dhigumi velaboni?” obe “Ninkoddela nni okosa epaddi ya muttitti wila nasakule alamuleli nikamihedhe ogomiha makattamiho aba aliwo?” Na mudhidhiya iyene onowanaga na yubuwelo yofuna onaddela dhorumeela dhaye dhetene. Tomas ohiloga wila wi muttu arumele ebaribari kinfanyela omwaddela dhilobo gwé, mbwenye dhologa dhing’onovi na moneloya wapama, iyene onele orumeela-wene.

⁸ Tomas onoziwa wi enofuneya ovilela vina okurumuwa wila amusunzihe mwanaye. Ebaribariya jawi, amambali otene akale ovilela. (Kolosi 3:12) Tomas oziwa wila onele ovira mudhidhi mwinjene otaganyiheya na makaniya wila amukamihedhe mwanaye olibiha nroromelo naye. Onoziwa vina wila onofanyeela omunonihedhamo deretu mwanaye dhetene dhinsunziye mBibiliani. Noona, Tomas ohiloga: “Miyo na mwadhaga ninotamelaga oziwa akala mwanihu onorumela dhinsunziye obe akala dhinomuddiginya-wene murima. Aganikosaga mavuzo sabwa ya esuwene, ejo enonilibiha. Txibarene iyene korumeelaga dhilobo dhetene ahivuzaga sabwaya, agahinizuzumiha.”

9. Onamukamihedhe dhavi mwana orumela Nzu na Mulugu?

⁹ Amambali agasunziha n’ovilela, aniwa anere oroma ononelamo “mutalamelo, munuwelo, mulapelo, nvayelo” wa nroromelo nawa. (Éfeso 3:18) Anofanyela wasunziha na mukalelo onvahana na vyaka dhinani wi wakamihedhe ononelamo. Nroromelo nawa mwa esile dhinsunzani nigavadda, enele okala yovevuwa wi awene aloge dhorumela dhawa na akwawa a oskola obe attu eena. (1 Pedro 3:15) Motagiha, anawo anowodha omulabihedha Bibilia wi atonyihedhe txini empadduwa muttu agakwa? Awene anorumeela-wene enloga Bibilia sabwa ya makaniya abo? * (Koona yowenjedha.) Kobuwela wila onofanyela ovilela wi omukamihedhe mwanawo  olibiha nroromelo na Nzu na Mulugu nanda ejoya enele ottidda-wene mpirha.—Olibiha 6:6, 7.

10. Epaddi yamakamaka ya masunziho awo jivi?

¹⁰ Txibarene, yotagiha yawo enowakamihedha anawo olibiha nroromelo nawa. Estefania, mambali ona aima araru, ologa: “Anaga valani aima miyo ddanvivuza, ‘Koddi miyo ddinologaga na anaga sabwa enrumelimi wila okalawo Mulugu onkuweliwa Yehova, onna okwela onddimuwa vina womyala dila? Anaga anowodha wona wi miyo ddinomukwela Yehova?’ Mudhidhi mwina kaddinjedha wi mwanaga arumele ninga munrumelimi.”

11, 12. Eziwelo txini, nada ninziwa dhavi wila okaana eziwelo kundha na wunuwa wa muttuya?

¹¹ Nisunza wi Timóteo (1) wanziwa Malebo (2) wanrumela esile dhasunziliye. Kito, Paulo wafuna aloge eni valogiliye wila malebo annivaha Timóteo ‘zelu yononelamo yanfanyiha ovuneya’?

¹² Estudo Perspicaz volume 3, onloga wila mBibiliani, zelu yononelamo entapulela “ewodhelo ya olabihedha eziwelo, vina enonelo wi nigomihe makani, ottawa obe orabela ngovi, ovirihamo dhogana dhehu, vina walaga attu eena wi akose dhosakula dhapama. Eji ehittiyana na ovuruvuru.” Bibilia onologa wi “Ovuru-vuru onothidda mirima dha aima.” (Gano 22:15) Vowi eziwelo ettiyana na ovuruvuru, ddabuno eziwelo, ezinddiyelo ya wunuwa vina owarala w’omuyani wa muttuya. Muttu onunuwa vina onwarala omuyani kuloga onomova Yehova vina onofuna omwiwelela, ottiya wila muttuya wile wunuwetxa.—Kengesa Masalmo 111:10.

13. Azombwe analagihe dhavi okana zelu yononelamo enafanyiha ovuneya?

¹³ Azombwe onuwile omuyani kaneeda ninga aima “anberutxiwa na manebe antukumeliwa oku n’oku” na dhofuna dhewa obe anvittiya okwekwettiwa na azombwe akwawa. (Éfeso 4:14) Ottiya ejuwene ‘etanalelo yawa’ enkala ninga “alemélele othiyaniha dhapama na dhabure.” (Ahebreu 5:14) Awene anowodha okosa dhosakula dhateretu masiki akala kavo muttu onawang’anela. (Filipi 2:12) Ononelamo ninga okuwene kwa makamaka wi niviluwe. (Kengesa Gano 24:14.) Onamukamihedhe dhavi mwanawo okana eziwelo ninga ejene? Voroma kakaana ebaribari yawi awene anononelamo ttima ya oziwa ebaribari. Modhela dhologa na dhokosa dhawo, awene anele oziwa wila onovilibihedha ofara magano a Bibilia.—Roma 2:21-23.

14, 15. (a) Txini enfanyela wubuwela muzombwe onfuna obatiziwa? (b) Onakamihedhe dhavi anawo otanalela mareliho andha muttu agavirihamo malamulo a Mulugu?

¹⁴ Nona, omwaddela mwanawo ottiyaniha yabure na yapama kayo esuwenevi bahi dhinalibihe nroromelo naye. Enofuneya  wakamihedha wubuwela dhowakula dha mavuzo ninga aba: ‘Bibilia onkoddihela nni dhilobo dhinkala ninga dhokoddela? Ddinaziwe dhavi wila magano a Bibilia bamakamaka mwa miyo?’—Izaiya 48:17, 18.

¹⁵ Akala mwanawo onfuna abatiziwe, kamukamihedhe wubuwela deretu muttoro onkana muttu agamala obatiziwa. Iyene ononamo dhavi esodha? Dhopurelamodha sivi? Makattamihoya bavi? Dhopurelamodha dhikalelini dhawinjiva opitta makattamihoya? (Marko 10:29, 30) Japama wubuwela deretu dhilobo esi ahinatti obatiziwa. Kamukamihedhe mwanawo ononelamo maruriho anakela muttu oniwelela, vina ntowa ninimugwela ole ompambiha. Venevo iyene onele wona mwinya wila ofara magano a Bibilia enele okala elobo yaderetu mwigumini mwaye.—Olibiha 30:19, 20.

16. Txini enakose amambali agona wila nroromelo na mwanawa niroma wobana?

¹⁶ Txini enakosiwe akala mwanawo onoroma waganyedha ebaribari mmaleliye obatiziwa? Motagiha, txino mwanawo onoroma oziveliwa dhilobo dha mwilaboni. Obe ddabuno oroma waganyedha akala ofara magano a Bibilia jaderetu  mwigumini mwaye. (Masalmo 73:1-3, 12, 13) Yimelelo yawo na makani ninga aba, anele omulibiha iyene omulabelavi Yehova. Kakosa kukuttu wila makaniya abo katote makattamiho vaninyu, ttabwa-ttabwa akala mwanaya ofiya muzombweni. Ottiya ejiwene, kakosa guru wi omulagihe wila onomukwela vina onofuna-wene omukamihedha.

17, 18. Mwana agaroma waganyedha, amambali aye anamukamihe dhavi?

¹⁷ Muzombwe obatiziwe, omala ovipereka wa Yehova. Eji entapulela wi opikirela omukwela vina omulabela. (Kengesa Marko 12:30.) Ejoya Yehova onona ninga nipikirhelo namakamaka, iyo vina nonege dhawene. (Kohelét 5:4, 5) Ejiya wawubutxedhege anawo dila dhinjene. Mmbwenye voroma, kengesa vina kasunza dhipano dhivahiwe amambali na nikuru na Yehova. Musogorhomwa, n’okwela vina na mudhidhi waderetu kampange mwanawo wi yosakula ekosiliye ya oviperekela Yehova vina obatiziwa jaderetu vina enodhana mareliho menjene.

¹⁸ Motagiha, onele ofanya malago aderetu mu yowenjedha [apêndice] “Os pais perguntam” eli munivuruni Os Jovens Perguntam—Respostas Práticas, volume 1. Mavuzo abo, anowakamihedha amambali okala pasope wila anamaguvele wubuwela wi anawa anfuna anyanyale ebaribari, mbwenye otamela oziwa ondha makaniya. Txino onodideliwa na akwaye obe onovyona ninga oli yeka. Obe txino anowubuwelaga wila azombwe akwaye anokosa mabasa a Yehova ompittihaga iyene. Yowenjedhaya [Apêndice] eloga wila makani ninga abuwene kantapulela wila mwanaya kanrumeela dhinsunziye. Ejo eniwanana na makattamiho angumaniyena labo-labo. Yowenjedhaya, enowavaha amambali marhe owakamihedhana anawa akala anoroma waganyedha yimelelo yawa ya ebaribari.

19. Amambali anakamihedhe dhavi aniwa okaana ‘zelu yononelamo anafanyiha ovuneya?’

¹⁹ Ninga amambali, muvahiwa muttorho vina gari ya wasunziha vina walela na “malago animuzivela Nabuya.” (Éfeso 6:4) Ninga musunzelihu, ejo entapulela wi ninofanyela wasunziha aima enloga Bibilia vina wakamihedha ororomela dhinsunzani. Nrorormelo newa nigavadda awene anele ofuna omulabela Yehova na guru. Mazu a Yehova, muya waye na ovilibihedha wawo dhinele wakamihedha anawo okana ‘zelu yononelamo enafanyiha ovuneya.’