1. Mutorho gani onavaha Yehova amambali?

YEHOVA wattanddile atelani oroma na efunelo ya okana aima. Bibilia onologa: “Ana thi nruriho na Nabuya.” (Masal. 127:3) Eji entapulela eni? Kobuwela wi marho wawo wofiyedheya onoukumbirha wi omukoyele buddu naye na kobiri. Weyo ogoonilemo dhavi? Txino weyo ogahiziveliwa sabwa yoziwa wi mukwawo onowukuluvela. Mbwenye weyo ogahizuzuma na mukalelo ogawodhiliwe okoya nifumo nthi notene. Yehova, Mukwehu wofiyedheya, ohavaha amambali nifumo na ttima opitta kobiri. Iyene ohava muthorho wa walela vina ozuzumela wagalala wa anawa.

2. Mavuzo gani anfunihu osekeserha?

² Bani ongana akala atelani anofwanyela okana aima, vina mudhidhi gani onfanyelani okana? Nanda amambali anawodhe dhavi wakamihedha aniwa okana egumi yowagalala? Ninele wona magano mena ali mBibiliani anakamihedhe atelani a Akristu okosa yogana na eziwelo.

3. (a) Bani ongana akala atelani anofanyeela okana aima obe nne? (b) Magano gani a mBibiliani anfwanyela amarho a atelani vina anamudhi ononelamo?

³ Mweddelo wa dhilabo dhina bwawi, atelani aswa anjeedheliwa okana aima mohigoneela. Atelani ena anofiyedha odideliwa na anamudhi vina attu ena wi abaale. Mbali Jethro, onkala o Ásia ohiloga: “Mmulogoni mwehu, atelani ena anowadidela atelani ahinathi okana aima wi arome okana anamudhi.” Mbali mwina w’o Ásia, oniliwa Jeffrey  ohiloga vina “Enagu anofiyedha ologa wi akala atelani kakana aima anele osegedheya agoluvala sabwani kanakaane attu anfuna wakoya.” Mbwenye atelaniya bangana anyene akala anofuna okana aima. Ejo yogana yomwinya; muthorhoya bwawa. (Gal. 6:5) Ebaribari wi, amarho vina anamudhi anofuna wi atelani ahagalale. Mbwenye otene anofwanyela wubuwela wi osakula okana aima obe nne yogana ya atelani.—1 Tes. 4:11.

4-5. Dhilobo gani bili dhinfwanyela atelani osekeserha, nanda mudhidhi gani onfanyelani osekeserha? Katapulela.

⁴ Atelani angana okana aima anofwanyela wubuwela dhilobo bili dhamakamaka: Yoroma, mudhidhi gani onfunani okana aima? Yanawili, anfuna akaane aima angasi? Mudhidhi gani onfwanyela atelani ologela makaniya aba? Ekalele nni yamakamaka otanalela dhilobo esi bili?

⁵ Dila dhina, atelani anofwanyela ologela makani a okana aima ahinatti olebiha matelo awa. Sabwaya? Mwaha mmodha wamakamaka bwawi oheeli anokaana monelo mmodhene mwaha wa makaniya. Vina awene anofwanyela osekeserha akala ali womala nawale wi akwanihe muttorho obu. Atelani ena agamala otelana anogana ojeedha yaka modha obe vyaka bili ahinatti okana aima sabwani agakala amambali anele olabihedha mudhidhi vina guru dhawa wi azuzumelege anawa. Mwaha obu wojeedha vang’onovi, onele wavaha mudhidhi wa ovisasanyedha vamateloni vawa vina okala ofiyedhana muttu na mukwaye.—Ef. 5:33.

6. Obuwelaga masaka ankalihu, atelani ena ankosaga yogana gani?

⁶ Akristu ena anosakula ofwara yotagiha ya ana araru a Nowé na awadhiwa. Atelani aba araru kamaguveli okana aima. (Wita 6:18; 9:18, 19; 10:1; 2 Ped. 2:5) Yezu oladdaniha masaka abano ehu na “nsaka na Nowé,” vina kaninaganyedha wi ninkalawo masiku orutxa ali “masaka omariha.” (Mt. 24:37; 2 Tim. 3:1) Obuwelaga ttangwi esi, atelani ena anogana ohimaguvela okana aima wi avilibihedhe vaddiddi mmabasani a Yehova.

7. Magano ali munivuruni na Luka 14:28, 29 vina Gano 21:5 anawodhe dhavi wakamihedha atelani?

⁷ Atelani a eziwelo ‘anopima dhinani,’ agakosaga yogana ya okana aima vina muttengoya wa aima anfunani okana. (Kengesa Luka 14:28, 29.) Amambali adhile  nawalene aalelaga aima anoziwa wi walela aima kahiyo elobo yovevuwa enofuneya ononga kobiri, mudhidhi vina guru. Nona jamakamaka atelaniya wubuwela mavuzo ninga aba: ‘Enele ofuneya noheeli olaba wi nakwanihedhe dhojombeliwa dha amudhihu? Nimala wiwananela dhilobo dhinafuneye wi nakwanihedhe “dhojombeliwadha”? Akala noheeli ninelege olaba, bani onfuna wakoya anihu? Muttuya oddo onapatte dhavi dhubuwelo vina merelo a anihu?’ Atelani antanaalela mavuzo aba anovirihamo mazu anloga Gano 21:5.—Kengesa.

8. Maguddulano gani anjeedhela atelani ofwanya, nanda txini enakose amamuni okwela?

⁸ Mwana onofwanyela vina onofuna guru na mudhidhi wa babe na maye. Nona atelani agakaana aima enjene anna vyaka dhofwarelana, enorutxa omuzuzumela mwana mmodha-mmodha na dhojombeliwa dhaye. Atelani ena anna aima enji ahifiyedha ologa wi awene akaana muttorho wolemela. Mayi txino onofwanyiwa dhodhugudha dha mmaningoni. Iyene onolema mpaka ohikana mudhidhi wa osunza, olobela, vina odhowa mmalaleyoni dila dhinjene. Magudulano mena bawi iyene onorutxiwaga ofwaseyela matugumano vina ohipurelamo matugumanoya sabwa ya aima. Ebaribari wi, mamuni wokwela onele ovilibihedha omukamihedha mwadhiye wakoya aima vatakulu vina omatugumanoni. Motagiha, iyene onomukamihedha mwadhiye na mabasa a vatakulu. Kanattiye wimelela masasanyedho a Webedha wa Ntakulu wi otene apurelemo. Vina, onelege odhowa vamodha na amudhaye mmabasani a olaleya.

9-10. Txini enfwanyelela okosa amambali wila akamihedhe anawa?

⁹ Dhilobo gani dhinakose amambali wila akamihedhe anawa omukwela Yehova? Awene anawodhe dhavi wabarela anawa na mweddelo wonyakuwa odhaalile mwilaboni mpuno? Koona ttarho esi dhing’onovi dhinakose amambali.

¹⁰ Mulobelege mukumbirhaga nikamihedho na Yehova. Katanalela yotagiha ya amambali a Sansau, Manoa na mwadhiye. Vaziwile Manoa wi mwadhiye agahikaana mwana, iyene wahilobela akumbirhaga malago a Yehova wi amulelena mwanaya.

11. Mowiwanana na Anamathonga 13:8, amambali anawodhe dhavi osanza yotagiha ya Manoa?

¹¹ Nihad na mwadhiye, Alma, a elabo y’o Bósnia-Herzegovina, ahisunza na yotagiha ya Manoa. Awene ahiloga: “Ninga Manoa,  iyo ninomukumbirhaga Yehova wi anisunzihe okala amambali apama. Yehova onowakulaga malobelo ehu alabihedhaga mikalelo dhottiyana-ttiyana—Bibilia, manivuru a nikuru nehu, matugumano a mmulogoni vina a ttattamwa.”—Kengesa Anamathonga 13:8.

12. José na Maria aavahile anawa yotagiha gani?

¹² Mwasunzihege na yotagiha. Dhologa dhawo samakamaka; mbwenye, esile dhinkosiwe dhinopatta vaddiddi egumi ya anawo. Joziweya wi, yotagiha ya amambali a Yezu, José na Maria yahipatta vaddiddi egumi ya anawa. José wanlaba vaddiddi wila asapele murala waye. Ottiya ejo, José wanalibiha amudhaye wi amulabelege Yehova nokwela. (Olib. 4:9, 10) Malamulo kaakokomeza amambali wattukulela anawa omattangani a Paskwa akosiwa “yaka-yaka” o Jeruzalemi, mbwenye José wandowa na amudhaye. (Lk. 2:41, 42) Txino ababi ena a nsaka na José annubuwela wi okosa oleddo na anamudhi yali yorutxa, yannoga korowa yinjene, vina angonela mudila. José kobuwela dhawene, iyene wanvaha ttima dhilobo dhomuyani, vina wanasunziha anaye okosa yakakene. Maria vina, wannonelamo mowakwana-mwene Malebo. Modhela mazu vina merelo, wanasunziha anaye okwela Mazu a Mulugu.

13. Atelani dhahi afwarile dhavi yotagiha ya José na Maria?

¹³ Nihad na Alma, alogiwe mundduni, ahigana ofwara yotagiha ya José na Maria. Ofwara yotagiha eji yakamihedhi dhavi anawa omukwela vina omulabela Mulugu? Awene ahitapulelamo, “Na mweddelo wehu, nihitamela walagiha anehu ekalelani yapama okalawo mowiwanana na magano a Yehova.” Nihad owenjedhedha, “Okaane mweddelo onfuniwe wi mwanawo akane.”

14. Amambali anfanyeelelani waziwa abale anandana na anawa?

¹⁴ Wakamihedhe anawo osakula mandano apama. Babi na mayi anofwanyela waziwa abale anvega na anawa vina elobo gani enkosani agaredhaga. Ejo entapulela wi amambali anofanyela oziwa makani anlogaga anawa vina waziwa attuya anloganani agalabihedhaga intereneti obe telefoni. Mandano abo anodha opatta mobuwelo na merelo a anawa.—1 Kor. 15:33.

15. Amambali anasunze eni na yotagiha ya Jessie?

¹⁵ Txini enfwanyelela okosa amambali akala kanziwa olabihedha mowakwana komputadori obe telefoni? Jessie babi dhahi welabo ya Filipinas, ohiloga: “Iyo naziwa olabihedha vang’onovi vipano dha teknologiya. Mbwenye eji kinittiyile wasunziha anihu oziwa ngovi dhimpadduwaga sabwa ya olabihedha vipano dha teknologiya.” Jessie kakodihile anaye olabihedha obe okana vipano esi, sabwani awene kaziwile. Iyene otapulelamo: “Miyo ddihakokomeza anaga olabihedha matelefoni wi asunzena elogelo eswa, asasanhedhegena matugumano, vina engesegena Bibilia masiku otene.” Akala wa mambali, onowengesa vina onosunza vamodha na anawo malago apama mwaha wa weka mafoto mu internetini olabihedhaga mpaddi wa “Adolescentes” mu jw.org^®? Munowonaga vamodha video enloga Ddi Weyo Oneddiha Epano Yawo—Obe Epano Yawo Jinuweddiha? Vina Seja Esperto: Saiba Usar as Redes Sociais? * Miselu esi dhikaana masunziho a ttima wi owodhe wakamihedhana  anawo oziwa olabihedha vipano esi na malago.—Gano 13:20.

16. Txini enkosaga amambali enjene, nanda ampurelamo eni?

¹⁶ Amambali enjene anokosa masasanyedho wi anawa akane mandano nabale anna yotagiha yapama mmabasani a Mulugu. Motagiha, Endêni na Bomine, atelani dhahi o Costa do Marfim, anomuwobaga nameddelela milogo wi akalege vanivawa. Endêni ologa: “Eji ehimukamihedha vaddiddi mwanehu. Iyene wahiroma mabasa opionero vina ovano onlaba ninga mukamihedhi wa nameddelela milogo.” Enowodheya weyo okosa yakene na anawo?

17-18. Mudhidhi gani onfwanyela amambali oroma washagiha aniwa?

¹⁷ Murome washagiha aninyu bali ayimene. Japama Amambali oroma washagiha aniwa bali ayimene. (Gano 22:6) Kamutanaalele muzombwe Timóteo, olabile na murumiwi Paulo muleddoni mwaye. Maye wa Timóteo Eunise na bibe, Loide, aromile omushagiha “vohimáni.”—2 Tim. 1:5; 3:15.

¹⁸ Atelani ena o Costa do Marfim, aniliwa Jean-Claude na Peace, ahiwodha wasunziha anawa atanu na mmodha omukwela Yehova. Txini yakamihedhile? Awene asanzile yotagiha ya Eunise na Loide. Awene aloga, “Iyo nihasunziha anihu Mazu a Malugu, naromile wasunziha muyimani-mwene.”—Olib. 6:6, 7.

19. Txini entapulela wasunziha aima Mazu a Mulugu?

¹⁹ Txini entapulela “wasunzihaga” anenyu Mazu a Yehova? Mazu aba “wasunzihaga” antapulela “odidela obe ohitxelela omusunziha muttu.” Wila amambali awodhe anofwanyela omala mudhidhi mwinjene bali vamodha na anawaya. Masaka mena enkalaga yorutxa wa amambali odidela wasunziha anawa dhilobo dhakakene. Mbwenye, amambali anofanyeela ovilibihedha vina ononelamo wi obo mudhidhi wofanyelela wasunziha anawa ovirihamo Mazu a Mulugu wila alabihedhe.

20. Katapulelamo mukalelo onladdanihiwa Masalmo 127:4 na walela aima.

²⁰ Mwaziwe pama aninyu. Masalmo 127  onowaladdaniha aima na mathere a munyakoddo. (Kengesa Masalmo 127:4.) Dhahene ninga mattere ansasanyiwa na dhipano vina mutalamelo wottiyana-ttiyana, aima anottiyana muttu na mukwaye. Nona amambali anofwanyela oziwa mukalelo wa omushagiha mwana mmodha-mmodha. Atelani dhahi ankala elabo ya Izrayel awodhile walela aima eeli mpaka omulabela Yehova, ahiloga elobo yakamihedhile, “Iyo nahasunziha anihu Bibilia mbwenye namusunziha mwana mmodha-mmodha.” Ebaribari wi, mwazambo ddi mwazambo onele ogana mukalelo w’osunziha egakala yofuneya obe egawodheya.

21. Nikamihedho gani ninavaha Yehova amambali?

²¹ Dila dhina amambali anubuwela wi elobo yorutxa wasunziha anawa, mbwenye aima mvaho wa Yehova. Nona iyene oli womala nawale wi akamihedhe amambali. Iyene onovuruwana malobelo ankosa amambali. Iyene onowakula malobeloya alabihedhaga Bibilia, manivuru ehu, vina malago na dhotagiha dha amambali ena a mmulogoni.

22. Dhilobo gani dhamakamaka dhinfwanyela amambali wavaha anawa?

²² Attu ena anloga wi aima anromiwa oleliwa bali ang’ono mpaka wakwaniha vyaka 20, mbwenye mwebaribari ababi txipo kanattiye okala ababi. Dhilobo dhamakamaka dhinfwanyela amambali wavaha anawa sisi; okwela, mudhidhi, vina wasunziha Bibilia. Mwana-mwana onvirihamo mashagiho anvahiweyi na mukalelo wottiyana. Murogora Joanna Mae onkala elabo ya Ásia ologa: “Ddigobuwela mashagiho avahiwemi na amambali aga, ddinowatamalela sabwa ya oddisadeya vina oddisunziha omukwela Yehova. Ottiya oddivaha bahi egumi, ahiddivaha wagalala mwigumini mwaga.” (Gano 23:24, 25) Akristu enjene aleliwe na amambali animukwela Yehova anna monelo wakakene.