1-2. Txini esunzile mbali mmodha sabwa ya ovaha malago?

VYAKA dhinjene mundduni, anddimuwa eli a mmulogoni ahidhowa omukamihedha murogora wattiyile wona matugumano. Mbali wasogoreli makaniya labonene nttile, wahengesa malebo menjene aloga sabwa ya wona matugumano. Iyene obuwela wi dhilogiliye dhiwodha omukamihedha murogoraya, venevo iyene na mukwaye adhowaga murogora oddule ologa dhahi, “Abali nyuwoya kamunnonelamo makattamiho angumanimina.” Abali abale elomaguvela ovaha malago ahiromile ovuza makattamiho vina dhorutxa dhagumanana murogora. Edhile opadduwa, malagoya kamukamihedhile.

² Obuwelaga dhipadduwile, munddimuwa oddule wa mulogo wamwengeseli murogora malebo ohiloga: “Mudhidhene obule, miyo ddahubuwela wi murogora oddu otuweliwa nriho. Miyo ddahengesa malebo apama agawodhile omukamihedha, masiki dhawene ddahinonelamo wi ddanfwanyela omukosa mavuzo ninga aba, ‘Txini enupadduwela?’ ‘Ddinawodhe dhavi wukamihedha?’” Nipadduwo ntti nihimusunziha venjene munddimuwa oddule wa mmulogoni. Iyene ddabuno onowodha weddela ttagaraga vina mukumbuzi wapama.

3. Bani onfwanyela ovaha malago mmulogoni?

 ³ Anddimuwa a mmulogoni ahikana muttorho wa ovaha malago egakala yofuneya. Ejo bili dhawene, abali ena a mmulogoni anovahaga malago. Motagiha, mbali obe murogora ononvaha marho waye malago andela mBibiliani.  (Masal. 141:5; Gano 25:12) Murogora wowunuwelavo ononvaha ‘malago muzombwe wa muyana’ dhahene ninga mulebeliwani va Tito 2:3-5. Amambali anowavaha malago vina anowasisigula aniwa. Nsunzo ntti makamaka nisasanyedheliwe anddimuwa a mmulogoni mbwenye iyo notene ninele opurelamo venevo vanasekeserhigihu mitoma dhinanittukulele vina dhinanikamihedhe wakela malago ‘anttabiha murima.’—Gano 27:9.

4. Txini enasekeserhihu mwari mwa nsunzo ntti?

⁴ Mwari mwa nsunzo ntti, ninele osekeserha mavuzo manayi sabwa ya ovaha malago: (1) Mwaha wapama wovaha malago buvi? (2) Nlagona ttofuneya wene? (3) Bani onfwanyela ovaha malago? (4) Onawodhe dhavi ovaha malago opureleyamo?

5. Olagiha okwela onamukamihedhe dhavi munddimuwa a mmulogoni agafunaga ovaha malago? (1 Korinto 13:4, 7)

⁵ Anddimuwa a mmulogoni anowakwela abali na arogora. Dila dhina awene anlagiha okwela oku mwa onvaha malago mbali onimonani aviriganaga. (Gal. 6:1) Mbwenye ahinatti omulogana onoroma otanalela ttarho esi dha okwela dhilogile murumiwi Paulo. “Onkwela onovilela, onowakoddelela murima athu. . . . Onkwela onoziwa wavunela otene, onowaroromela otene, onovilela dhotene, onokuluvelavi dhamusogorho.” (Kengesa 1 Korinto 13:4, 7.) Munddimuwa wa mulogo agaroma otanalela pama versu esi dha mBibiliani eji enele omukamihedha okana ebaribari wi onovaha nlago na okwela. Vina muttuya onakela nlagona onele ononelamo wi anddimuwa a mmulogoni anomutanala vina enele okala yovevuwa wakela nlagona.—Rom. 12:10.

6. Yotagiha gani yapama ettiyile murumiwi Paulo?

⁶ Murumiwi Paulo ohattiyedha yotagiha yapama anddimuwa a mmulogoni. Motagiha, iyene wahavaha malago abali o Tesalónika, mudhidhi wafunani. Mukartani naye noroma, murumiwi Paulo wahatamalela sabwa ya mabasa awa ororomeleya, okwela wawa, vina ovilela wawa. Iyene vina wahitanalela makattamiho agumananina aziwaga wi akalawo mudhidhi worutxa anvilela ofwarafwariwa. (1 Tes. 1:3; 2 Tes. 1:4) Iyene wahawaddela abali abale wi ali yotagiha yapama mwa Akristu ena. (1 Tes. 1:8, 9) Matamalo a Paulo ahawagalaliha venjene! Kavali waganyedha wi murumiwi Paulo wanakwela venjene abali. Malago a Paulo anofwanyeya mukartani noroma vina nanawili nalebeliye akadda Tesalónika.—1 Tes. 4:1, 3-5, 11; 2 Tes. 3:11, 12.

7. Attu ena ankoddela eni wakela malago?

⁷ Txini egadhile opadduwa nigahivahiwe malago na mukalelo wofwanyelela? Munddimuwa dhahi wa mulogo ohiloga, “Attu ena kanrumela wakela malago kahiye sabwa yawi malagoya babure mbwenye sabwa ya ovahiwa s’okwela.” Eji ennisunziha eni? Enokala yovevuwa wakela malago nigavahiwa na okwela ottiya nigavahiwa na onyanyuweliwa.

8. Txini enfwanyela ovivuza munddimuwa wa mmulogoni agagana onvaha muttu malago?

⁸ Anddimuwa a mmulogoni kanfwanyela wova ovaha malago. Mbwenye ahinatti okosa ejuwene munddimuwa wa mmulogoni onofwanyela ovivuza: ‘Dhinofwanyela ologavo elobo? Ddihikana ebaribari wi muttuya oddu ohikosa elobo yabure? Vahikala nlamulo na Bibilia nilupiliye? Obe vali ottiyana wa monelo?’ Munddimuwa wa mulogo wa eziwelo onorabela ‘omaguvela ologa.’ (Gano 29:20)  Mbwenye munddimuwa wa mmulogoni agahikane ebaribari akala jofuneya onvaha muttu nlago onofwanyela onvuza munddimuwa mwina wa mmulogoni wi alogele makaniya one akala mbaliya ohikosa elobo engudulana na Nzu na Mulugu vina akala vahikala ofuneya wa ovaha malago.—2 Tim. 3:16, 17.

9. Txini ensunzihu na malago avahile murumiwi Paulo sabwa ya dhowabala? (1 Timóteo 2:9, 10)

⁹ Katanalela yotagiha eji. Munddimuwa wa mulogo ohizuzuma na dhowabala dhinsakula mbali obe murogora. Voroma iyene onofwanyela ovivuza, ‘Vahikala Nlebo ninoniha wi ddinofwanyela ologavo elobo?’ Ottiya ovaha monelo waye, iyene onofwanyela onvuza munddimuwa mwina wa mulogo obe namalaleya woliba mpaddi womuyani sabwa ya monelo waye. Mwa venevo otene anele osekeserha malago alogile murumiwi Paulo anloga sabwa ya dhowabala. (Kengesa 1 Timóteo 2:9, 10.) Paulo alogaga sabwa ya dhowabala ohivaha malago anoniha wi Akristu anofwanyelela wabalaga na mukalelo wofwanyelela vina woriheya. Mbwenye iyene kalogile muddonddonddo dha guwo dhinfwanyelihu wabala na dhihinfwanyelihu. Iyene wanziwa wi abali na arogora ahikana ofuru wowabala guwo dhinfunani ahilupaga magano a Bibilia. Nona wi awodhe onvaha malago anddimuwa a mmulogoni anofwanyela opima wi one akala muttuya ohisakula guwo dhofwanyelela vina dhoriheya.

10. Txini enanikamihedhe oriha dhosakula dha abalihu?

¹⁰ Iyo ninoziwa wi Akristu eli oliba mpaddi womuyani anokosa dhosakula dhottiyana eji kintapulela wi mmodha ohikosa yosakula yapama mwina ohikosa yosakula yovirigana. Iyo kaninfwanyela wamagelela abali ehu okosa dhilobo dhinonihu wi sapama.—Rom. 14:10.

11-12. Akala enofuneya ovaha malago, mavuzo gani anfwanyela ovikosa munddimuwa wa mulogo, nanda sabwaya jani?

¹¹ Egoneya-wene wi enofuneya ovaha nlago nivuzo ninfwarela ttintti, bani onfwanyela ovaha nlagona? Anddimuwa a mmulogoni ahinatti onvaha nlago murogora woteliwa obe mwana wa vatakulu anofwanyela onvuza mazambo wa ntakulu wi aziwe bani agawodhile ovaha nlagona. * Obe anele omukumbirha wi akale venevo mudhidhi ananvahe awene nlagona. Dhahene ninga mulogiwani  ddima ya 3, anddimuwa a mulogo anomukumbirha murogora wawunuwelavo wi anvahe malago murogora wa muzombwe.

¹² Ehikalawo sabwa yina enfwanyelela munddimuwa wa mulogo otanalela ahinatti ovaha nlago. Iyene onofwanyela ovivuza, ‘Onfwanyelela  onvaha nlagona ntti ddi miyo, obe nigahakeliwa pama kovahiwa na mbali mwina?’ Motagiha, muttu onwanana dhubuwelo dhohivyonana ttima, agahakela pama nlagona kovahiwa na munddimuwa wa mulogo ogumanilena makattamiho akene vowi onele ologa na ttagaraga mukalelo oniwamo iyene vina oddule onvahiwa malagoya kinamurutxe wiwelelawa. Masiki egali dhawene, anddimuwa otene a mmulogoni ahikana muttorho wowapangarhaza vina walibiha abali na arogora okosa matxinjo mowiwanana na Mazu a Mulugu. Kintanala akala namavaha malago ohigumanana makattamiho akane, yamakamakaya kuvaha malago egakala yofuneya.

13-14. Ekaleli eni yamakamaka anddimuwa a mulogo ofwaseyela ovuruwana?

¹³Ofwaseyele ovuruwana. Munddiwa wa mulogo avisasanyedhelaga ovaha malago onofwanyela ovivuza: ‘Ddinziwa makattamiho gani angumanana mbaliya? Txini enimpadduwela? Ahikalawo makattamiho animpadduwela ahinziwimi? Elobo gani enamukamihedhe ovanene?’

¹⁴ Nlago ninfwanyeya va Tiago 1:19 ninowakamihedha abale anvaha malago. Tiago ohileba: “Muthu-muthu ethekele maru wiwa, kaguvele wakula, kathamagele woba owali.” Txino munddimuwa wa mmulogoni onodhaga okana matibelo otene, mbwenye matibeloya bebaribari? Gano 18:13 enonubutxedha: “Wakula ohinathi wiwelelamo jabure; enovaha manyazo.” Enokala ya malago otamela oziwa ebaribariya na muttuya. Wila ejo epadduwe onfwaseyele muttuya agalogaga. Kobuwela esunzile munddimuwa oddule wa mulogo ologiwe omaromo wa nsunzo ntti. Iyene wahisasanyedha dhafwanyeliye ologa, mbwenye ahinatti egahikala yamalago omukosa mavuzo aba: “Txini enupadduwela?” “Ddinokamihedhe dhavi?” Anddimuwa a mmulogoni agaroma otamela dhinimpadduwela muttuya, anele owodha wakamihedha vina wapangarhaza abali na arogora.

15. Anddimuwa a mulogo anavirihemo dhavi mazu anfwanyeya va Gano 27:23?

¹⁵Waziwe abali na arogora. Ninga mulogeliwani omaromo, ovaha malago kahiye wengesa bahi malebo mang’onovi a mBibiliani obe ovaha monelo mmodha obe minli. Abali na arogora anofwanyela ononelamo wi iyo ninowatanala, ninononelamo dhinapadduwela vina ninofuna wakamihedha. (Kengesa Gano 27:23.) Anddimuwa a mulogo anofwanyela okosa muli-mwetemwene wi amage mandano ofiyedheya na abali vina arogora a mmulogoni.

16. Txini enakamihedhe anddimuwa a mulogo ovaha malago opureleyamo?

¹⁶ Anddimuwa a mulogo anofwanyela orabela wawubuweliha abali wi awene anawaddamela agafunaga wavaha malago obe mbaliya agakosa elobo yabure. Ottiya ejo awene  anofwanyela otamelaga mudhidhi wa ologaga na abali vina arogora, dhawene anolagiha wi anowatanala vina anoziwa makattamiho angumananina. Katanalela elogile munddimuwa dhahi wa mulogo: “Weyo ogakosa dhawene onele omaga mandano oliba na awene vina egakala yofuneya ovaha malago kinarutxe ovahawa.” Oddule onvahiwa malagoya kinamurutxe wiwelela.

17. Mudhidhi gani onfuniwana munddimuwa wa mulogo olagiha opama vina okala wovilela?

¹⁷Okale muttu wovilela vina wapama. Ovilela na opama mikalelo dhofuneya akala ninonvaha muttu malago andela mBibiliani mbwenye iyeneya kanrumela momaguva. Munddimuwa wa mulogo onofwanyela orabela ekalelo ya onyimuwa akala mbaliya oninvahiye malago kanrumela momaguva. Jamakamaka wubuwela nivuhulo ntti namutonya Yezu: “Kanamarihe murere wawundeya, kanattimihe panti yokuwara.” (Mt. 12:20) Agakosaga nlobelo wi amukamihedhe muttuya ononelamo envayeliwiye malago, anddimuwa a mmulogoni anomuloba Yehova wi amukamihedhe owodha ovirihamo. Mbali onvahiwa malago txino onottukula mudhidhi wi arome otanalela ejileya elogiwe. Nona munddimuwa wa mulogo agakala wovilela vina wapama, eji enele omukamihedha mbaliya onvahiwa malago ovuruwana nlagona. Ebaribariya jiji, malago otene anofwanyela wiwanana na Nzu na Mulugu.

18. (a) Nigavahaga malago txini enfwanyelihu okana muyubuweloni? (b) Ninga munlagiha foto ya kasha, txini enfwanyelela otanalela amambali?

¹⁸Kasunza na dhovonya dhawo. Vowi iyo nili attu ohiligana, kaninawodhe ovirihamo mowakwana-mwene malago asekeserhihu mwari mwa nsunzo ntti. (Tia. 3:2) Ninele okosa dhovonya, ejo egapadduwa ninofwanyela osunza na dhovonya dhehu. Abali ehu aganonelamo wi iyo ninowakwela, enele okala yovevuwa onilevelela nigaloga elobo enanyimule.—Koona kasha “ Dhinfwanyela Otanalela Amambali.”

19. Ninattabihe dhavi mirima dha abalihu?

¹⁹ Iyo nihona wi kahiye yovevuwa ovaha malago olibiha. Iyo nili attu ohiligana dhahene ninga abale anavahihu malagoya. Nona kakana muyubuweloni mitoma esi dhisekeserhihu munsunzoni ntti. Oziwe mwaha onuttukulela ovaha nlagona. Okane ebaribari akala nlagona ttofuneya. Vina oziwe akala ddi weyo onfwanyelela ovaha nlagona. Ohinatti omulaga muttu orome omukosa mavuzo vina ofwaseyele onvuruwana agalogaga wi ononelemo dhinimpadduwela. Katamela ononelamo eniwamo iyene sabwa ya makaniya. Kakala wapama, kamaga mandano ofiyedheya na abali vina arogora. Kudduwale yoganaya: Iyo ninfuna wi malago ehu ottiya okala apamavi ‘akale vina ottabiha murima.’—Gano 27:9.