‘Oli Epaddi ya Yehova Bani?’
“Murihení Nabuya Mulugu wenyu, mmuthithimihe, mwiwananeyege na iyene.”—OLIBIHA 10:20.
JIBO: 27, 26
1, 2. (a) Ekaleleni elobo yofwanyelela okala mpaddi wa Yehova? (b) Elobo gani enasunze iyo mwari mwa mutoma obu?
OSAKULA okala mpaddi wa Yehova elobo yaderetu. Kawo muttu mwina ona okwela, eziwelo vina ewodhelo dhinligana na iyene. Iyo notene ninoziveliwa okala mpaddi waye. (Masalmo 96:4-6) Ahikalawo attu animwebedha mbwenye yeddelo yawa kinoniha wi ali mpaddi waye.
2 Mwari mwa mutoma obu, ninele woona dhotagiha dha attu akala ninga ali mpaddi wa Yehova, mmalelani bakosa dhilobo dhohifwanyela. Dhotagiha eso dhinonisunziha okala attu oweddeyana na Yehova.
YEHOVA ONOWODHA OPEPESA MIRIMA DHEHU
3. Yehova watamelelani omukamihedha Kayini, wamwaddelile wi akose eni?
3 Motagiha, kobuwela nipadduwo na Kayini. Iyene kawebedha amilugu abure, mbwenye Yehova karumelile mwebedhelo waye. Sabwaya? Yehova wahoona wi mmirimani mwaye mwahidhala obure. (1 Joau 3:12) Yehova ahinvaha malago eraga wi: “Ogedda pama, txibarene onovenyiha kove; ogera dhovuta, yoddawa enokala vamusuwo vawo eganuturumela. Porhe-porhe! Yoddawa enousirhirha; weyo kutxelele owanana.” (Wita 4:6, 7) Yali ninga Yehova wamwaddela wi, katxinuwa okale mpaddi waga, miyo ddinele okala na weyo.
4. Elobo gani ekosile Kayini mudhidhi wana iyene gari ya okala mpaddi wa Yehova?
4 Kayini kosaddula mweddelo waye, Yehova agahimurumela vina agahakela mukutto waye. Mbwenye Kayini kavuruwanile malago a Yehova, o’lottiya dhubuwelo dhaye dhabure omukwekwettela wira dhilobo dhohifwanyelela. (Tiago 1:14, 15) Nsaka naliye muzombwe txino kobuwela omusadduwela Yehova. Mbwenye vonuwiliye olopwaza malago a Mulugu, omusadduwela ofiyedha ompa mbalaye!
5. Dhubuwelo gani dhinrimeliha orumeliwa wehu na Yehova?
5 Moligana na Kayini, Akristu eena a masaka abano anologa wi anomwebedha Yehova oku merelo awa akalaga abale animusilidha. (Juda 11) Aweneya txino anobudduwa mmabasani a olaleya masiku otene vina omatugumanoni kanjombawo. Eragavi esuwene mudhidhi wakene anofwara mweddelo wonyakuwa vina anojiwa murima na dhotamela-tamelá, obe anorimeliwa etanaalelo ya oviyang’anela. (1 Joau 2:15-17; 3:15) Merelo awa anowakwekwettela wira yottega. Attu eena kanziwa merelo vina dhubuwelo dhehu mbwenye Yehova onoziwa. Iyene onoziwa akala murima wehu oli kakamwe na iyene obe nne.—Kengesa Jeremiya 17:9, 10.
6. Nigakala mpaddi wa Yehova onanikamihedhe dhavi okwaranya dhawobana dhehu?
6 Yehova na ovilela waye kammaguvela oninyanyala nigera dhilobo dhohifwanyela. Agoona wi dila endowa iyo jawopiha ononikuwela, iyene onologa wi: “Eyelelaní oli miyo, miyo ddinere owuwakelani.” (Malakiya 3:7) Yehova onoziwa wi iyo notene nili attu owobana nanda enofuneya owanana wobana wehu. Iyene agaziwa wi muttu ohiroma opupuruwa onologa wi ‘kadhawuno okuno oli miyo, miyo ddinele odha oko oliwe.’ (Izaiya 55:7) Nigera dhawene ninga munfunela Yehova, iyene onele okala mpaddi wehu nanda onele onivaha guru yomuyani, yomaningoni vina yamuyubuweloni wi nipemberhe dhawobana dhehu.—Wita 4:7.
KANIRUMELE ONYENGETTIWA
7. Salomau wayelele dhavi omarho waye na Yehova?
7 Salomau agali muzombwe wahikaana mandano ofiyedhana na Yehova. Mulugu wahinvaha Salomau eziwelo enddimuwa vina wahimurumeliha omaga mparha wokoddela vaddiddi mu Jeruzalemi. Mbwenye Salomau wahirimeliwa wandana waye na Yehova. (1 Amwene 3:12; 11:1, 2) Malamulo a Mulugu anloga wi Amwene “kàvalanye ayana enjene, wi murima waye onadhe omudduwala Nabuya.” (Olibiha 17:17) Salomau wahikoodda wiwelela malamulo aba. Wahatela ayana 700, vina ahikaana ena aweddana iyene muttengo 300! (1 Amwene 11:3) Owinjivaya alabela amilugu ahili ebaribari. Salomau keweleli nlamulo naloga wi munatele ayana ali anawedda.—Olibiha 7:3, 4.
8. Salomau omunyimulile dhavi Yehova?
8 Vang’ono-vang’ono, Salomau wahittiya okwela Malamulo a Mulugu. Omamalelowa wahikosa dhilobo dhabure. Iyene wahisasanya vibuwa wi vebedhiwege amilugu ottambi Astarte na Kamós, iyene wanawebedha na ayana aye. Salomau wahisakula omaga vibuwadha osogorho wa Jeruzalemi omwangoni wamagiliye nyumba ya Yehova. (1 Amwene 11:5-8; 2 Amwene 23:13) Txino Salomau wahubuwela, miyo ddigadhowavi baddigapereka mukutto mumparhani mwa Yehova iyene kananyonyeye na dhinkosimi.
9. Elobo gani yampadduwele Salomau sabwa yottiya omwiwelela Yehova?
9 Yehova onowona dhobure dhotene vina onokosavo elobo. Bibilia onloga wi: ‘Veneva Nabuya osilidhiwa na Salomau, sabwani murimaye wamwalana na Nabuya Mulugu.’ Mulugu wahidha omukamihedha Salomau. Yehova ‘wahinfiyedha dila bili, amukoddihaga na ntidi wafwara amulugu ena. Vano iyene kavirihilemo dhaloga Nabuya.’ Omagomelowa iyene wahiyelela orumeliwa na Mulugu vina wakela nikamihedho naye. Amwene ena adhile mwari mwa nlogo naye kawodhile olamulela nlogo notene na Izrayel, ahigumanana makattamiho ofwarelana mwari mwa vyaka esile.—1 Amwene 11:9-13.
10. Elobo gani yawopiha enwodha wobaniha mandano ehu na Yehova?
10 Akala amarho anasakula iyo kanriha magano a Yehova, awene txino anodha ononga mandano ehu na Yehova. Attuya abo txino babale antugumana na iyo mmulogoni ahina nroromelo noliba na Yehova. Ena ankala amudhehu, anamwanddamani, akwehu omabasani obe a oskola ahinimwebedha Yehova. Akala attu ankala na iyo mudhidhi mwinjene egumi yawa kineddihiwa na malagno a Yehova, abuwene anodha wobaniha mandano ehu na Mulugu.
11. Elobo gani enanikamihedhe wasakula akwehu?
11 Kengesa 1 Korinto 15:33. Attu ena ahikaana mikalelo dhapama, mwa abuwoya enjene kanimwebedha Yehova mbwenye anokosa dhilobo dhofwanyelela. Txino weyo onowaziwa attu ninga abuwene. Koddi attu ninga abuwene anofwanyela wakosana mandano? Awene anavahe nipakelo gani na omarho wawo na Yehova? Anowodha oukamihedha odhowagavi bugonuwiha mandano awo na Yehova? Eli mmirimani mwawa txini? Dhilobo gani dhinlogetxa awene? Elobo gani enziveliwetxa awene, kobiri, dhokaana, mavego, dhowabala obe dhilobo dhina dholaddanana? Attu anziveliwa wapambiha akwawa? Dhologa dhawa s’opipiriha? Malago a Yezu bononeleyamo: “Mulomo onologa dhidhalile mmirimani.” (Mateu 12:34) Ogazinddiyela wi akwawo anozuzumiha mandano awo na Yehova, wattiye! Ogwadde mudhidhi wokala nawene, egawodheya ogwadde vina mandanoya.—Gano 13:20.
YEHOVA ONFUNA WI NIMWEBEDHEGE IYENE BAHI
12. (a) Elobo gani yawaddelile Yehova ana Izrayel abudduwaga-wene Mw’ejipitu? (b) Mudhidhene obule ana Izrayel akulile dhavi mwavuzile Mulugu sabwa ya weddeyana wawa?
12 Iyo ninoziwa ejile yapadduwile mudhidhi wafurulile Yehova ana Izrayel Mw’ejipitu. Nlogo nahitugumana Vamwangoni Sinayi, Yehova wahoniha ezinddiyelo yaye yotikiniha! Iyene wahidhana murabo woriba otaganyiha na ojerima vina oruma wa jahi, witxi vamodha na pevoya, waniweya vina oruma wa parhaza. (Obudduwa 19:16-19) Awene amwiwa Mulugu awaddelaga wi: ‘Ddi miyo bahi Mulugu onfwanyelela webedhiwa.’ Iyene wahapanga wi agahakamihedha abale amukwela vina ewelela malamulo aye. (Kengesa Obudduwa 20:1-6.) Yehova wakala mpaddi wa ana Izrayel mudhidhi wakalani mpaddi waye. Kowilia weyo wali vari vawa, txini egakuliliwe kowiwa mazu abale ewalani? Weyo ogahirumela ninga mwarumelilani: “Iyo ninowira dhetene dhinirumile Nabuya.” (Obudduwa 24:3) Mohigonela ehipadduwa elobo etotile makani a weddeyana wa ana Izrayel na Mulugu wawa. Eloboya ejo txini?
13. Elobo gani eviriganihile nroromelo na ana Izrayel?
13 Ana Izrayel ahittiddiwa wova sabwa ya nipadduwo nttile norurumutxa, wona murabo woriba, ong’anima na oruma wa jahi otaganyiha na dhizinddiyelo dhina dhakosile Yehova, venevo ahimukumbirha Mizé wi awele Vamwangoni Sinai aloge na Mulugu. (Obudduwa 20:18-21) Mizé wela ogonela vaddiddi otita, aweneya ahilemana omujedhawa. Ana Izrayel okala mwiddeddereni ninga kaana musogoreli. Elobo gani ekosilani? Vowi nroromelo nawa naliba agakala na Mizé, awene arimeliwa nroromelo. Ahimuloba Aroni eraga: “Nisasenyedheni mulugu onanisogorhele. Kaninziwa dhimpadduwele Mizé ole onibuddutxile mw’Ejipitu.”—Obudduwa 32:1, 2.
14. Yubuwelo gani yapupurutxile ana Izrayel, nanda Yehova wakosile eni?
14 Ana Izrayel anziwa wi webedha dhosemiwa oddawa onddimuwa. (Obudduwa 20:3-5) Mbwenyi mohigonela awene ahiroma omwebedha mwanang’ombe wa nddarana! Masiki muddawilani dhawene, awene ahividhivalela anyene wila ali mpaddi wa Yehova. Aroni wahifiyedha okuwela webedha okule wa mwanangʼombe wa nddarhama ‘mattanga a Yehova’! Mulugu wewalemo dhavi? Iyene wahittakuneya murima nanda wamwaddela Mizé wi attu “asaddula murima” ‘ahittiya ofwarha dila yawaddelile miyo wi afware.’ Yehova wahisilidhiwa vaddiddi afunaga otolotxa nlogo nantero.—Obudduwa 32:5-10.
Yehova wahavaha ana Izrayel gari y’okala mpaddi waye
15, 16. Mizé na Aroni atonyihedhile dhavi wi ali mpaddi wa Yehova? (Koona foto eli omaromo.)
15 Vowi Yehova ddi Mulugu wa ttagaraga. Iyene wahittiya nlogo nttile okalawovi, katolotxile. Ottiya ejuwene, ohavaha gari yina wi awoone akala anfuna-wene omwebedha iyene obe kafuna. (Obudduwa 32:14) Mizé voniliye wi nlogo nttile nahirimeliwa zelu, nihiroma wawebedha amilugu osemiwa nitxettaga osogoro wawa, venevo iyene ohimutxila mwanang’ombe oddule wa nddarama. Venevo ohiloga: ‘Onfuna onfwara Nabuya, avire okuno! Ana a nihimo na Levi otene asusela valiye.’—Obudduwa 32:17-20, 26.
16 Aroni wahirimeliwa zelu ofiyedha omuba mwanang’ombe, mbwenyi wahitxinuwa vamodha na ana Levi, ahisakula okala mpaddi wa Yehova. Mulobwana oddu wororomeleya wahitonyihedha wi wahitxinuwa, okala mpaddi wa Yehova bahi, oharabela abale ahifunile otxinyuwa. Txibarene wahikosa, labonenenttile attu owinjiva ahipiwa mwaha wa mwanang’ombe wa nddarama wamwebedhilani. Yehova wahakuluveliha wi agaharuriha abale amwiweleli.—Obudduwa 32:27-29.
17. Txini ensunza iyo na elebile Paulo mwaha wa mwanang’ombe wa nddarhama?
17 Txini ensunzavo iyo? Murumiwi Paulo ohiloga: “Dhetenedhá dhipadduwelé osunza wehu,” wi nihikale ‘attu anebedha dhosemiwa.’ Paulo wahitapulela wila “dhilebeliwe onitxenjeriha iyo oliwo masaka abano omariha. Noona onubuwela wi ddili wovikomene, avithiddele anadhe ogwa.” (1 Korinto 10:6, 7, 11, 12) Paulo wahiloga wi masiki Mukristu wowarala onodhaga okosa eli yabure. Mukristuya onovizivalela mwinya alogaga wila oli mpaddi wa Yehova. Masiki kofuna okala marho wa Mulugu obe ologa wila onomukwela ejo kigatapuleli wi Yehova onomurumela na dhinkosiye.—1 Korinto 10:1-5.
18. Dhubuwelo gani dhiganimwalanihile na Yehova, nanda yodhavoya enakale evi?
18 Mugonelile Mizé Omwangoni Sinai ana Izrayel ahilema ojedhela. Yakakene enodha opadduwa na Akristu masaka abano. Motagiha, iyo nigaroma wubuwela wi labo na Yehova ninogonela obe kahiyo ebaribari wila enele opadduwa dhubuwelo eso dhinofiyedha onizuzumiha. Dhawene ninodha ozuzumela dhofuna dhehu ottiya dha Yehova, iyo omunyanyala Mulugu ofiyedha okosa dhilobo dhakoodda iyo wira valihu olibene omuyani.
19. Txini enfwanyela iyo wubuwelagavi, nanda sabwaya jani?
19 Kanidduwale wi Yehova onfuna wi nimwebedhege iyene bahi na murima wotene. (Obudduwa 20:5) Ninfwanyelela eni wubuwelaga ejene? Sabwani iyene ononikwela. Nigakosaga dhilobo dhinkoodda Yehova, kuloga wi ninkosa dhinimuzivela Satana, ejene enele oniputtula. Paulo ohinubutxa: “Kinkala nyuwo omwa nakoma wa Nabuya, na wa muya dhabure. Kinkala oja dha Nabuya, vina dha muya dhabure.”—1 Korinto 10:21.
OKALE EPADDI YA YEHOVA!
20. Yehova onnikamihedha dhavi masiki akala ninokosa dhilobo dhihinfwanyela?
20 Kayini, Salomau, nlogo na Izrayel etene aba ahivahiwa gari yoligana, kotxinuwa na merelo awa agarumeliwa na Mulugu. (Merelo 3:19) Yehova onovilela kammaguvela omunyanyala muttu na dhovirigana dhaye. Motagiha, mukalelo omuleveleliye Aroni. Masaka abano, Yehova ononivaha malago masiki aziwaga wi nihikosa dhilobo dhohifwanyelela. Iyene dila dhina onimulabihedha Bibilia, manivuru ehu obe Akristu eena. Nigafwarihedha malago aba, mohaganyedha Yehova ononeddela ttagaraga.
21. Elobo gani enwodha wobaniha weddeyana wehu na Yehova?
21 Ttagaraga ya Yehova ehikaana yoganaya. (2 Korinto 6:1) Iyene ononivaha gari ya “otxinuwa obure wotene vina dhinthopa maningo ehu.” (Kengesa Tito 2:11-14.) Masaka abano ninogumanana dhilobo dhinobaniha weddeyana wehu na Yehova. Obaze osakula okala mpaddi wa Yehova, wubuwelaga ‘omuriha Nabuya Mulugu wawo, vina omuttittimihege iyene bahi’!—Olibiha 10:20.